F. J. N. Spoke kwam via Canada in Rotterdam Het Roekan je in vijf jaar oorlogstijd m A bedrijf {4} üMÊmi fierste ses dutjes fjereetl van imlvahtvehhetatl ttpreatfjebcuatv EUeindeUjke varan staat waag niet geheel vase Kritische notities Soutien te ai en bouwers gaan samen nog Jaren verder U1 ml ■i i mCIER, ENGELANDVAARDER KV INDONESIE-VETERAAN NAMENS de principalen, in casu het rijk, treden voor de bouwwerken van de in stadium van voorbereiding zijnde Rotter damse universiteit op een bu reau bouwzaken, met als direc teur ix. O. B. Blomsma en als adjunct-directeur de heer F. J. N. Spoke. Campus Hoog en laag TOEGANG mw MÈêi3 Niet moeilijk Rijnmond-revue 1 'Mi -1^1 MED. FAG" IN GEBRUIK drijf is. terwij! in diezelfde ruimte nog druk wordt getimmerd, geschil derd en gemonteerd. Het is de bedoeling, dat in septem ber van het volgende jaar de tweede „tranchein gebruik wordt genomen en ten slotte zal in 1971 het gehele bouwwerk klaar zijn. Naast die hoge faculteitstoren zijn er natuurlijk nog allerlei gebouwen in wat de bouwers noemen „laag- fN EEN „rustig tempo", zoals plaatsvervangend directeur F. J. N. Spoka van het bureau bouwzaken van de Nederlandse Economi sche Hogeschool en de Medische Faculteit het uitdrukt, is men thans ^afg met het in gebruik nemen van de eerste „tranche" van het liege faculteitsgebouw in de directe omgeving van het academisch ziekenhuis Diikzigt. Oie, „eerste tranche" bestaat uit zes etages boven enige verdiepin gen onderbouw en het is voor een bezoeker een nogal verwarrende sanbkk om na door die nog helemaal overhoop liggende onderbouw tg zijn geklauterd terecht te komen in reeds keurig ingerichte collo- auimzalen, laboratoria en allerlei andere bij een medische weten schappelijke opleiding behorende utensilia. Die verwarring neemt toe, als de woeker hogerop klautert en in een -steende „tranche", weer van zes eta- jR een bouwwerkdrukte belandt L 'in de derde en hoogste „tranche" tassen de „ruwbouw" verzeild raakt. Van al dat gedruis merkt men in gedeelte, dat nu in gebruik wordt «nomen, niets, Bouwgeluiden drin- ijs er niet in door, de studenten alien er ongestoord kunnen werken. Xog een verwarrend element: de trie „tranches" zijn van elkander ge scheiden door machine-kamer-eta- l& Hen zou inderdaad, door een ge touw lopend, niet een „machinekel- jer" verwachten op enige etages bo rat de begane grond. Dat alles versterkt hetgeen vaker over dit bouwwerk is gezegd: het doet allemaal erg denken aan een schip. Aan die indruk werken niet alleen de merkwaardige gevels mee - de elementen daarvoor worden ge leverd door een Franse fabriek van tpoorwegmaterieei maar ook de leuren binnenshuis met afgeronde hoeken. Heel boeiend is het. in een machi nekamer te komen, die reeds in be- EEN' van de vele laboratoria, die gereed zijn voor de ontvangst van de studenten. De ronde raamhoeken geven een hoogst interessant effect. piKgH ONDER de „eerste tranche" van de Medische Facuiteitstoren, die nu in gebruik wordt genomen, is het nog een rommelige boel. Op de achter grond het gedeelte van het gebouw voor klinische wetenschappen, dat voor wat het bouwtechnische deel be treft klaar is. schap zo in beweging als juist de medische wetenschap. Die ontwikke ling heeft zijn weerslag in de bouw, die zich over de nodige jaren uit strekt. Zo staat de vorm nog niet geheel vast van een complex in de hoek naast het museum Boymans-Van Beuningen, dat gedeeltelijk over een daar gelegen waterpartij heen wordt gebouwd. bouw". Echte laagbouw is dat natuur lijk niet, het gaat om bouwwerken van de nodige verdiepingen. Maar WAT DAN? - BurgermeeTJi«- musen was deze week met vakantie. Zou tój nog eens overdacht hebben wat er te doen staat no de regering zo vriendelijk H geweest „toestemming'' te geren voor aittreiding van de Maasvlakte? Vermot* dflijk vel, want hier is een kwestie opge« jfoken. die de betrokkenen niet getnakke* lijk los aal laten. Met opzet spreken we *1# „toestemming" tussen aanhalingste kens, want beï is de vergunning wel. Een wtgestulpte Maasvlakte ut zee en niet laar het zuiden als een langgerekt eiland vóór de V oornse kust eu daarvan geschei den door een meer. Dlar kan men vrede mee hebben op 'lUizrlf, Misschien is de vrees voor ver nietiging van het recreatieve areaal daar- wee opgelost, op papier althans. De 'wrlgaande discussie tassen voor- en te genstanders, die heiden gelijk schijnen te «ebben, kan even worden opgeschort. Maar het gevolg van de regeringswanoeu- is dat de gronden op Maasvlakte II abnormaal duur worden, omdat een ste- «en aval het geheel tegen de woelige zee j«o«t beschutten. Al zou Rotterdam dat kannen betalen hoe moet het dan nog «orden verkocht? Dergelijke voorrienin- Sm rijn waterkeringen en moeten in fei- le voor rijksrekening konten. Het ziet er nog niet naar uit dat de '«lering ook maar één cent «ril betalen, "ovendien moet de geplande indeling «n de gehele Maasvlakte op de lielling omdat de uitbreiding kleiner is dan ge- *enst. Plus nog de regeringsvoorwaarde kt Rotterdam op Maasvlakte I geen ter- «tnen mag uitgeven als bet niet van plan b de uitbreiding te maken zoals de rege- "ttg dat wenst. Als B en W dat laatste «ader deze condities zouden voorstdien «omen zij niet een verliesgevend plan, ««t tc-ceht hij dc raad bezwaren zou ontmoeten. Burgemeester Thomassen wil zo'n plan jan ook niet indienen. Wat dan? De tijd «ringt, want dit jaar nog moet het «oorstel voor het lioogovenprojekt wor den behandeld. De situatie lijkt onmoge- bjk, maar Rotterdam moet er uit kunnen komen. Een zware druk is op de haven wethouder en zijn staf gelegd. Het lijkt een spelletje schaak, waarin „wit" 'Oen Haag) een formidabele zet heeft leuaan, zodat „zwart" zich met een «telling ziet geconfronteerd. Als de '«gering nog eens wat weel... Dat moet de heer Thomassen gaan «'Wellen, want onderhandelen is natuur- ojs de boodschap. Geen plezierige zaak i' op deze manier te kennen wordt legeven dat je beter maar kan ophouden. 1 og een klein stukje de zee in, onder «•Mogelijke voorwaarden en verder «1 zijn er nog zoveel gegadigden *»or de Hoekse Waard niets meer. «loet dit nationale politiek heten? De jeering laadt met dit soort incidentele **ui55ingen wel een zware verantwoorde- Ikheid 0p Zij kon heter de werke- jsheid eens onder het oog zien. tegenover de enorme toren zijn ook vijf etages nog laag. Wie op dit werk rondloopt ervaart onmiddellijk, dat de Medische Facul teit op bouwtechnisch gebied pio nierswerk inhoudt. In geen enkel groot bouwwerk in Nederland is zo veel montagebouw toegepast. Betonkolommen, .vloerelementen, tussenwanden, wat niet al, het is gé- heel in fabrieken gebouwd, alles wordt als hele elementen naar het werk gevoerd en op het werk wor den die elementen gemonteerd. Opvallend is ook de grote hoeveel heid kunststoffen die wordt gebruikt. Toiletgroepen, deuren, tussenwanden, liftschacht-wanden, overal zijn kunststof-elementen te zien. Veel Nederlandse industriële onder nemingen moesten hiervoor een ge heel nieuw arbeidsterrein verkennen. F. J V SPOKE Van hen beiden heeft de heer Spo ke de Medische Faculteit onder zijn hoede, de heer Blomsma is „patroon" van de Nederlandse Economische Ho geschool. Dat wil zeggen, dat de heer Spoke in grote lijnen vastlegt wat er op welke data van die Medische Facul teit gereed moet zijn met het oog op de eisen die het wetenschappelijk on derwijs stelt. Hij heeft als het ware een programma van eisen in zijn handen en hij moet dat telkens aan passen aan de door de wetenschappe lijke ontwikkeling noodzakelijke ver anderingen. Hij beoordeelt de bestekken van de architecten, het bureau Van Embden, Choisy, Roorda van Eysinga, Smelt en Wittermans te Delft, waarvan de heer J. Choisy de man is, die zich vooral met de Medische Faculteit be zig houdt. En hij controleert de manier waar op de uitvoerenden met de Aanne ming Mij. J. P. van Eesteren NV als hoofdaannemer het werk onder han den nemen. Dat voor een dergelijke coördine rende functie iemand nodig is met een meer dan normale visie en .flexa- biliteit en ook met ervaring op het gebied van zeer grote werken, is van zelfsprekend. De heer Spoke is 49 jaar oud, hij is geboren te Batavia in'het toenmalige Nederlands-Indië en hij begon zijn loopbaan als officier van de genie van het Koninklijk Nederlands-In dische Leger. Bij het uitbreken van de oorlog was hij cadet-vaandrig in Nederland. Hij werd Engelandvaarder, werd ver volgens overgeplaatst naar Suriname en onmiddellijk na de oorlog ging hij naar Nederlands-Indië, waar hij als genie-officier bij de staf van de B-di- visie beide politiële acties meemaak te. Begin 1951 nam hij ontslag om naar Canada te vertrekken, waar hij in Vancouver zijn. studie tot civiel ingenieur voltooide. In Canada hield hij zich bezig met grote waterstaatkundige werken, dammen, tunnels en ook grote bouw werken. In .1967 kwam hij naar Ne derland om bij het bureau bouwza ken van de in voorbereiding zijnde Rotterdamse universiteit te worden geplaatst. Tussen het hoge torengebouw en de Westzeedijk staat een groot deel van het lagere gebouw voor klinische wetenschappen. Van wat daarvan staat, is het bouwkundige werk ge reed. Wanneer dit stuk in gebruik wordt genomen is nog niet bekend, de inrichting hangt nog af van de ontwikkelingen in de medische we tenschap. Ergens „verloren", in het terrein staat de telefooncentrale, niet alleen voor de Medische Faculteit, maar ook voor deze gehele Rotterdamse stadswijk. Uiteindelijk zal het ge bouw voor klinische wetenschappen zover worden doorgetrokken, dat de ze telefooncentrale er in is opgeno men. Aan de andere kant van de toren, er vlak naast, juist op de plaats waar deze week het ongeluk gebeurde met de bouwkraan, wordt gewerkt aan een gebouw met twee klinische colle gezalen, een cafetaria, een aantal col- DE maquette geeft aan, hoe de stand van zaken nu is. Van het hoge torengebouw wordt de eerste ..tran che", aangegeven als a), nu in ge bruik genomen. De hoger gelegen „tranches" komen in 1970 en 1971 in gebruik. Van het gebomv voor klini sche wetenschappen is het westelijke stuk, b), bouwtechnisch gereed. De telefooncentrale c) staat nu nog hele maal alleen in de ruimte maar wordt later in het lange bouwwerk opgeno men. BH d) wordt het', druk geheid en gebouwd. Het gebouw tussen de toren en het DHkzigt-ziekenhuis links staat ook al in de bekisting. DINSDAG 24 oktober 1944 slo pen tussen half zes en tien over zes ongeveer twintig „illegalen" via de woning van de concierge in de vooravond het hoofdbureau van po litie binnen. Een wel heel gevaarlijk plan moest ten -uitvoer gebracht wor den; tot elke prijs moest een der leiders van de LO (Landelijke Orga nisatie)i bevrijd worden uit de cel waarin hij sinds enkele dagen opge sloten zat. Als nog meer gevangenen bevrijd konden wordenmoest dit ook gebeuren. Besloten was dat de concierge niet zou wachten tot de Duitsers hem we gens medeplichtigheid aan de overval tegen de muur zouden zet- I'VE deur van de conciërgewoning in het hoofdbureau van politie, toe gangspoort voor de overval van 24 ok tober. loqiuumzalen en faciliteiten voor de audio-visuele dienst. Die audio-visuele dienst zorgt voor de fotografische techniek: hij ver vaardigt lichtbeelden en films, maakt foto's, neemt geluidsbanden op en verricht allerlei aanverwante kar weitjes. Dan is er begonnen met het hei werk en de ruwbouw voor het grote lage complex tussen de hoge toren en de Volksuniversiteit en het open luchttheater. Hier komen preklini sche collegezalen, colloqiumruimten en administratieve lokaliteiten. En hier komt over het gehele terrein heen een parkeerruimte in twee la gen. Er is van het gehele gebouwencom plex van de Medische Faculteit een nieuwe maquette gemaakt, die op ve le punten afwijkt van de oorspronke lijke. Daarmee wordt bewezen, dat er wel een en ander in allerlei plannen veranderde sedert met de bouw werd begonnen. Dat was te begrijpen. Er zijn maar weinig takken van weten- Hier komen „semi-campus-voorzie- ningen". De hele „campus-idee", za bekend in de Verengde Staten, is voor ons land nieuw. Zij is van belang voor de oudere-jaarsstudenten en een deel van de wetenschappelijke s:af. Deze mensen zijn zo nauw betrokken bij hetgeen er zich in en rond het academisch ziekenhuis Dijkzigt af speelt, dat het hoogst gewenst is, hen op het faculteitsterrein te huisvesten. Een „campus" bevordert bovendien een nauw contact tussen studenten en staf. Ten slotte zijn er binnen het Dijk- zigt-ziekenhuis nu allerlei verbou wingen en aanpassingen gaande in verband met de omschakeling tot de taak als onderdeel van de Medische Faculteit. Overigens: het is van een weten schappelijke insteHing als de Me dische Faculteit niet te verwachten- dat aile bouwactiviteiten daar ooit zullen worden gestaakt Dat geldt voor alle instellingen van weten schappelijk onderwijs op de gehele wereld. Want de wetenschap groeit, verandert, ontwikkelt zich en de be huizing waarin wetenschap wordt beoefend moet met dat aHes gelijke tred houden. HET oorlogsjaar 1944. Een inwoner van Rockanje wordt door de gemeentebode van zijn werk gehaald. „Kom mee, er moet iets gebeuren." Even later hoopt hij met nog negen plaatsgenoten onder leiding van Duitse militairen richting duinen zonder te j vermoeden wat er aan de hand is. fITZICHT van het nog in aanbouw zijnde bovengedeelte van het torengebouw van de Medische Facul teit in de richting van de Volksuni versiteit. In het midden staan heima chines te dreunen, rechts zit de ruw bouw ai in de bekisting. Met de om ringende bosbeptanfing wordt bijzon der voorzichtig omgegaan. Die moet straks worden opgenomen in het om ringende park. Dat wordt pas duidelijk als halt gehouden wordt bij de fusillade- plaats. Als even later de klank van schoten wegsterft en Duitse militai ren hun geweer weer schouderen, liggen twee inwoners van Rockanie op de grond. Gefussilleerd als re- pressaillemaatregel. De tien inwoners, die met afgrijzen van deze executie getuige waren, worden naar huis gestuurd met het bevel: „Vertel de bevolking, dat ze voorzichtig moeten zijn." Dit is een van de dramatische ver halen uit een. boek. dat begin novem ber van de pers rolt: „Rockanje in oorlogstijd". Schrijver is de 53-jarige directeur van gemeentewerken, de heer H. van der Graaf. Interviews Anderhalf jaar lang heeft hij met een bandrecorder tientallen Rockan- jenaren geïnterviewd voor een zo compleet mogelijk ooggetuigeverslag van vijf jaar oorlogstijd. Het bo venstaande verhaal is „live" van de bandrecorder in het boek gekomen en ook afkomstig van een ooggetuige. Het illustreert de manier waarop de heer Van der Graaf te werk is gegaan. Geen opsomming van feiten, maar de levende werkelijkheid ach ter de feiten. „Rockanje in oorlogstijd" legt in woord en beeld vast de meidagen van 1940, de bunkerbouw, neergekomen vliegtuigen en fusillades. Wat dit laatste betreft: tweemaal zijn in Roc kanje mensen gefusilleerd, in totaal" zijn er vijf slachtoffers gevallen. Om Rockanjes betekenis in de" tweede wereldoorlog aan te gevenpu geeft de heer Van der Graaf de vol->L~ gende korte schets. „Doordat Roekan*:*, je aan de Noordzee en aan het Ha-.-.~ ringvliet ligt, hadden wij in de ogenm van de Duitsers een verdedigende:o functie. v-- Dat is de reden waarom Rockanje", werd overspoeld met een enorme ;j hoeveelheid Duitsers eind 194Cp waren er 2.500 en Nederlanders^ die hier moesten werken aan de bun-a,r kerbouw. - Obsessie -M" Jlc 'en. maar dat hij terstond zou onder duiken. Koeriersters hielpen hem daarom met het in veiligheid bren gen van een aantal bezittingen. Gekleed in SS- en politie-unifor- men en bewapend met handgrana ten, een stengun en een pistool en met het smoesje dat het om „contro le" ging, verschaften de „KFers" zich toegang tot de afdeling gevange niswezen op de vierde verdieping. De landwachters en de politiemannen die met de bewaking van de politie ke gevangenen belast waren, werden overmeesterd. Met de in het hokje van de hoofdbewaker gevonden sleu tels werden de gevangenen bevrijd. Om vijf over half acht vertrok de stoet uit het hoofdbureau; zesenveer tig bevrijde gevangenen, vier agen ten die wilden onderduiken, de grote man van de LO, voor wie de overval georganiseerd was en om hen heen twintig tot de tanden gewapende KF- Even nadat zij het hoofdbureau via de huisdeur van de concierge hadden verlaten hoorden zij dat er alarm werd gemaakt. Maar op het Hof plein stonden de auto's van de KP al gereed en binnen twee minuten was er geen spoor meer te bekennen van ontvoerders en bevrijde gevangenen... Het ^stoute stukje" was volkomen gelukt! Helaas namen de Duitsers repre saille-maatregelen: nog voor het och tend werd heeft de beruchte Grüne Polizei bij de schuilkelder aan het Gedempte Doelwater vier arrestan ten gefusilleerd. Op last van de Duit sers moesten de lijken er een dag blijven liggen. De meubelen, die de Duitsers in de woning van de concier ge vonden, werden in beslag ge nomen. TpN verder: In de Beurs gaf het Rotterdamsch Philharmonisch Or kest een promenade-concert dat door niet - minder dan 3500 bezoekers bijgewoond wordt. Besloten werd dat het Maritiem Museum Prins Hendrik als Noodziekenhuis zal worden inge richt, Dit is echter nimmer geschied. „Alles wat boer was", vertelt dé£J* heer Van der Graaf, „werd op de meest ongelegen ogenblikken door da-v Duitsers gedwongen paarden en ma-=>L teriaal af te staan. Dat dit voor bevolking spanningen meebracht, ri!" duidelijk. Dat vorderen moest gebeu- ren via de toenmalige burgemeester'7 Zeeman. Voor hem is dat een obses-, *,L» 1 sie geworden. „Het was een weerspannige bevolTll king", zegt de heer Van der Graaf.'F Men stak zijn haat tegen de bezetter^" niet onder stoelen of banken. Daar is £li bijvoorbeeld het verhaal van eetv- man die openlijk in een café tegen- v Duitse militairen zegt: „Jullie redden'- het toch niet." Ak AIO Voor zijn boek heeft de heer VatfV der Graaf eindeloos veel speurwerk moeten verrichten. Om de lotgevallene- te kunnen schetsen van hier neer-er/ geschoten en gevangen genomen Ene:; gelse, Canadese en Amerikaanse vlie-ov gers, heeft hij getracht met hen in;: contact-te komen. ur- Dat leverde verrassende dingen op. •- Zo konden aan de moeder van eeq, cmgekomen Engelse vlieger zijn vlic- gerslaarzen worden teruggegeven, die-, een Rockanjenaar had gevonden en bewaard. De vraag naar het waarom van dit"" boek Is voor de heer Van der Graaf. niet moeilijk te beantwoorden. Alsj" amateur-historicus heeft hij zich af" eerder verdiept in de geschiedenis1'" van Rockanje met als resultaat een"v boek over het ontstaan van de ge-'u meente. V v Bij de vijfjaarlijkse stille omgang"- door het dorp dacht hij vaak: „Ei-o„ genlijk zou de geschiedenis van Roc kanje in oorlogstijd moeten worden-, geschreven". O» De stoot daartoe werd gegevetv., toen hij de beschikking kreeg over-j een bandrecorder. „Nou moet het- maar", zei hij tegen zichzelf. „Want als het nu niet gebeurt, gebeurt het. nooit meer", schrijft hij in zijn voor-, woord. i- „Rockanje In oorlogstijd^^ verschijnt begin november bij da Haagse uitgeverij Kruseman NV. D*;„ prijs is 12.50. ZESDE JAARGANG nr. 34 Teks ten Eert v. d. Ent, J. v. Rhijn, Kees" Comelisse Illustraties Ary Groene-" veld, Henk Hartog, J. v. Rhijn Onder' redaktie vau Kees Comelisse. M Aki

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1969 | | pagina 1