Op vliegveld in beslaggenomen
Dagboek van Buskes in
Zuid-Afrika ongewenst
Oostduitse theoloog
Emil Fuchs overleden
Puzzelhoeh
ia mm
u
KI: N
DOCTORAAL NIEUWE
STIJL IN VIER JAAR
Veringa maakte gebruik van windstille periode
r
Een woord voor vandaag
J.
Lutheranen bezig
met apartheid
Moedige stap
Studieduur
R.k. hoogleraren
in Utrecht
Vader van atoomspion Klaus Fuchs
COMMENTAAR
Geen ramp
Verwarring
Nieuw programma
Uniform
Concurrentie
Voordelen fj
I Pionier
Gesprek
Vergelijk
Kruiswoord-puzzel
Kamerleden vragen dikwijls meer dan een rege
ring kan financieren. De Nederlandse vakbeweging
gaaf in dit opzicht ook niet vrijuit.
Bijzonder gelukkig is het daarom, dat de drie
vakcentrales het thans niet gelaten hebben bij een
lange verlanglijst, maar ook met het oog op de
komende verkiezingen en kabinetsformatie
aangegeven hebben, hoe de verlangens financieel
gerealiseerd kunnen worden.
De vakbeweging is er niet voor teruggeschrok
ken haar leden duidelijk te maken, dat het vragen
om maatregelen aan de regering de verplichting
meebrengt ook globaal aan te geven, hoe deze
maatregelen gefinancierd kunnen worden. Ja,
zegt de vakbeweging, we zijn bereid de belasting-
schroef jaarlijks iets meer aan te draaien en ge
noegen te nemen met een kleinere reële verbete
ring van de lonen.
Een dergelijk realisme van de werknemers in
Nederland valt te waarderen. In hoeverre dit plan
van de vakcentrales, behalve door de besturen,
ook door de meerderheid van de leden in de
praktijk zal worden gesteund, moet nog blijken.
Er wordt zelfdiscipline gevraagd om de matiging
van de reële loonsverbetering te bereiken.
Zouden de leden in de praktijk het plan niet
volledig honoreren, dan kunnen hieruit ernstige
Het voorontwerp van wet dat minister Veringa
gisteren bekend maakte betekent ongetwijfeld
een verarming van de universitaire folklore: de
eeuwige student gaat verdwijnen. De toekomstige
student zal in de regel in vier jaar zijn doctoraal
examen halen. Hij mag er wel langer over doen,
maar meer dan zes jaar kan hij niet ingeschreven
blijven.
Hoewel die vier (resp. zes) jaar in veel gevallen
nog gevolgd zal worden door een korte oeroeps-
opleiding (bijvoorbeeld voor artsen of leraren),
betekent dit voorstel van minister Veringa toch
een drastische studieverkorting. Ook wanneer
men rekening houdt met een steeds verdere groei
van het post-academiseh onderwijs, zal het toch
nodig zijn de studietijd efficiënter te gebruiken
dan tot nu toe het geval was.
Het zal niet mogelijk zijn en dat zal ook me
mand willen) alles wat tot nu toe in zeven jaar
gedaan werd samen te persen in vier of vijf jaar.
Dat betekent dat een totale herprogrammering
van de studie nodig is. J
'Inmiddels zal afgewacht moeten worden of stu
dieduurverkorting wel zoveel besparingen oplevert
als velen hopen. De eeuwige student kost de
gevolgen voortvloeien. De inflatie zou inplaats
van beter beheerst, sterk aangewakkerd worden.
Het program van de vakcentrales is een goed uit
gebalanceerd plan. Hier en daar kan men er nog
over twisten of de prioriteiten wel goed verdeeld
zijn (had bijvoorbeeld de ontwikkelingshulp niet
nog een hogere prioriteit moeten hebben?) maar
globaal is hier sprake van een goed plan. Zowel
het politieke blok: PvdA, D'66 en PPR, als de
combinatie bestaande uit ARP, CHU en KVP zal
er niet veel moeite mee hebben zich sympathiek
tegenover de voorstellen van de vakbeweging op
te stellen, op voorwaarde, dat de werknemers
zelf ook waar moeten maken, wat zij zeggen over
belastingverhoging en beperkingen van de reële
inkomst enver b et er ing
Voor de VVD zal de zaak van de extra belasting
verhoging ongetwijfeld veel moeilijker liggen.
De reacties van de politieke partijen op het plan
zullen dan ook goeddeels overbodig maken, dat
de vakcentrales voor de komende Kamerverkie
zingen nog iets van een stemadvies aan de werk
nemers meegeven.
De stap van de vakbeweging zal zo in de prak
tijk mede functioneren als een nieuwe fase in de
ontwikkeling naar grotere duidelijkheid binnen
de Nederlandse politieke verhoudingen.
overheid immers niet zoveel geld: hij komt niet
meer in de universiteit, krijgt geen studietoelage
meer en kost de samenleving alleen wat doordat
hij niets uitvoert.
Bovendien kan studieduurverkorting alleen sla
gen, wanner de studie inhoudelijk verbeterd wordt
en dat kost ongetwijfeld geld.
Wanneer studieduurverkorting toch wat ople
vert, dan moet die ruimte gebruikt worden voor
het opvangen van de steeds grotere aantallen
studenten. De vraag naar tertiair onderwijs zal in
de toekomst alleen maar toenemen en het zou kort
zichtig zijn daar door middel van een studenten
stop een einde aan te maken.
In Amerika volgt veertig procent van de jeugd
boven de achttien jaar nog volledig dagonderwijs.
In Nederland is dat nog niet de helft van die
veertig procent. In dat licht hoeft niemand zich er
over te verbazen dat de universiteiten zo snel
groeien.
Wanneer het voor het overwinnen van die
groeiproblemen nodig is de universiteit hier en
daar enige beperkingen op te leggen, lijkt de ver
korting van de studieduur een zeer voor de hand
liggende maatregel.
KWARTET f' I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
NieuWe Leidse Courant
D.-rdts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P Ester, G, J. Brinkman,
J van Hofwegen.
k
AMSTERDAM Van prof. mr. I. A.
Diepenhorst is de uitspraak: „Als de uni
versiteit zichzelf niet ordent, zal zij geor
dend worden." Die waarschuwing gaf hij
een jaar of vier geleden. Vandaag is het
zover. De universiteit wordt geordend. En
zij laat zich ordenen.
PAGINA 2
JOHANNESBURG De federatie
van evangelisch-lutherse kerken in
Zuid-Afrika zal dit najaar een spe
ciale conferentie wijden aan de men
senrechten en c!e rassenbetrekkingen
in Zuidelijk Afrika. Aan de confe
rentie zullen afgevaardigden deelne
men van dertien kerken, die geza
menlijk 98 pet. van de 832.000 luthe
ranen in Zuid-Afrika, Zuidwest-
Afrika en Rhodesië vertegenwoordi
gen. Op de agenda staat i0.m. de
vraag 'of .kerkdiensten voor 'andere
rasser, mogen open staan, zoals hier
en daar .het geval is.
QUITO In Equador heeft de r.k.
kerk in het kader van de landhervor
ming tot nu toe 50.000 hectare grond
geschonken aan. 1200 Indiaanse boe
renfamilies. Al in 1965 hadder- de bis
schoppen de instanties, die belast zijn
met de herverdeling van het land, ge
wezen op de erbarmelijke omstandig
heden Waaronder de 1,8 miljoen In
dianen in Equador leven.
De kerk bezit nog ongeveer 290.000
hectaren grond, waarmee zij aa de
staat de grootste grootgrondbezitter
van Equador is.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Het bijbels dagboek „Brood voor het hart" van
dr. J. J. Buskes (een vrij recente uitgave van Zomer Keunig te
Wageningen) behoort tot in de Zuid-Afrika ongewenste lectuur.
Een dame die dit boek van haar familiebezoek aan Nederland had
meegenomen, moest het hij haar terugkeer in Zuid-Afrika, bij de
visitatie op het vliegveld, afgeven en hoezeer zij er op aandrong
het in beslag genomen dagboek haar terug te geven, zij kreeg
„Brood voor het hart" niet meer in handen.
Dr. Buskes, die van dit geval mede
deling deed in een IKOR-programma,
vertelde ons dat hem niet bekend was
waarom rijn dagboek Zuid-Afrika
niet binnen mocht, maar hij heeft al
le reden om aan te nemer, dat het is
van op grond van de énige meditatie
op 21 maart waarin Zuid-Afrika ter
sprake komt. Overigens vond hij het
feit niet zozeer belangwekkend als
wel symptomatisch.
De tekst voor de 'Zuid-Afrika
(waarschijnlijk) onwelgevallige over
denking is Openbaring 7 vers 9: „En
zie, een grote schare, die niemand
tellen kan. uit alle volken en stam
men en natiën stond voor het Lam",
schrijft dr. Buskes dan:
Onder de titel „Drinkt allen daaruit"
Va» een onzer redacteuren
LEIPZIG In de leeftijd van
96 jaar is overleden de Oostduit
se theoloog prof. Emil Fuchs,
weinige dagen na de tiende ver
jaardag van een door hem met
Walter Ulbricht gevoerd gesprek,
dat grondleggend geworden is
voor de Oostduitse politiek je
gens de kerken. Hij was de vader
van de als atoomspion bekend
geworden natuurkundige prof.
Klaus Fuchs.
Emil Fuchs, in de tijd van de Wei-
mar-republiek een van de leiders van
de „religieuze socialisten" en daarom
onder Hitier vervolgd, was hoogleraar
godsdienstwetenschap aan de univer
siteit van Kiel.
De politieke en kerkelijke ontwik
keling in het naoorlogse West-Duits-
land stelde hem echter dermate te
leur, dat hij in 1949 een benoeming
aanvaardde aan de theologische fa
culteit van Leipzig. Hij werd daar di
recteur van het instituut voor gods
dienstsociologie.
In Oost-Puitsland werd hij een van
de pioniers van het gesprek tussen
christendom en marxisme.. De samen
werking tussen beide groepen was
het onderwerp van het beroemde ge
sprek, dat hij 9 februari 1961 met
Ulbricht voerde.
Dit gesprek werd uitgangspunt
voor de kerkpolitiek van het Oost
duitse regime in de volgende jaren.
Fuchs was van mening, dat de maat
schappelijke consequenties van het
christelijk geloof in het huidige
Duitsland alleen in de DDR ten volle
verwezenlijkt konden worden.
Juist dezer dagen is in de geschie
denis van de verhouding tussen kerk
en staat in Oost-Duitsland een hoofd
stuk afgesloten, dat gekenmerkt werd
door Emil Fuchs en de Thüringse bis
schop Mitzenheim. Voor het eerst
heeft de Oostduitse regering namelijk
de leiding van de (vorig jaar van de
Westduitse protestanten afgesplitste)
Bond van Evangelische Kerken in de
DDR als gesprekspartner geaccep
teerd.
Daarmee heeft Pankow afscheid
genomen van de politiek, om zelf de
gesprekspartners uit de kerken te
kiezen, mannen als Fuchs en Mitzen
heim, van wie niet veel verzet te ver
wachten viel, die echter niet het on
verdeeld vertrouwen van de kerken
genoten.
Eind februari is er een eerste ge
sprek geweest tussen. Paul Vemer, lid
van het politbureau, en de waarne
mend bisschop van Oost-Berlijn
Schönherr, die officieel door de ken-
kenbond afgevaardigd was.
Het communiqué aan het slot van
deze ontmoeting- laat zien, dat de
Oostduitse autoriteiten niet meer zon
der meer instemming verlangen met
de regeringsstandpunten, maar meer
dan vroeger bereid zijn rekening te
houden met de opvattingen van de
kerk. Verdere gesprekken werden
aangekondigd.
Dat wijst er volgens waarnemers in
Berlijn op, dat de Oostduitse politici
duidelijk meer geneigd zijn, om tot
een vergelijk met de kerk te komen,
dat door beide partners als draaglijk
wordt ervaren.
Dat kan het de kerk gemakkelijker
maken, om nu de band met de West
duitse kerk definitief is doorgesne
den, tot een positieve plaatsbepaling
in de Oostduitse samenleving te ko
men.
Horizontaal. 1. soort kers, 4. rivier in
Italië. 5. afnemend getij, 7, soort hond, 9.
putemmertje, 11. baan voor balspel, 12.
papegaai. 14. knaagdier, 16. rondhout,
18. maanstand, 19. boom. 20, muziek
noot, 21. lidwoord, 22. landbouwwerk
tuig, 23. voorzetsel, 2S. familielid, 27.
gesloten. 23. meisjesnaam, 31. danspar
tij, 33. kasteel, 35, grondsoort, 37. editie
(afit.), 39. oude lengtemaat.-40. organi
sche verbinding.
Verticaal. 1. drinkgerei, 2. radio om
roep (afk.), 3, waterdoorlatend, 4. twee
tal, 6. boom, 7. trustee (afk), 8. welaan. 9.
water in N.Br., 10. Myth, figuur, 11-
kweek, 13. Railroad (afk.). 15. platte
steen, 17. behoeftig, 18. water in
Utrecht, 23. gekheid, 24. afk. van idem,
26. bijb.figuur, 28. rund, Ï9. atmosfeer
(afk.), 30. reeds, 32. in het jaar der we
reld (aflc. Lat), 34. lied, 35. lof, 38. karaat
(afk.).
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Hor, 1. kast, 4. ader, 71 melasse. 10.
Egede, 12.pampa, 14. ere, 15. opa, 17. eek,
18. are, 20. arr. 21. moker, 22. aas, 24.
Gad, 26. aar. ït. Eli, 29. lom, 31. store, 33.
elite, 35. malaria, 36. adat, 37. Aser.
Vert. 1. kree, 2, smeer. 3. Ted, 1 Asa, 5.
Demer, 6. raak, 8. Leo, 9. spa, 11. gra
naat 13.peridot, iS. pekel, 19. Ems, 20.
arg, 23. aroma, 25. alias, 26. Asia, 27. eel,
28. Ier, 30. meer, 32. rat, 34. Lia.
In Zuid-Afrika vierde ik in het klei
ne kerkje van Enzezeleni Avondmaal
met blinde en dove Bantoes. Een
blanke college vroeg mij of ik 't niet
griezelig vond, sdrhen met zwarten
uit één beker te drinken. Ik kon hem
alleen maar zeggen, dat ik het mach
tig en heerlijk vond. Christus roept
de zijnen uit alle volken en rassen.
Niets heeft de zaak var. het evangelie
meer kwaad gedaan dan het uiteen
vallen van de ene kerk van Christus
naar ras en huidskleur. Een kleurlin
gen-moeder vertelde mij, dat één van
haar kinderen zei: „Hier, in Zuid-A
frika. is God altijd eerst de God van
de blanken en pas daarna de God
van de niet-blanken". Een ander had
toen gezegd: „Liever geen God dan
zo'r. God".
Vaak denk ik aan het Avondmaal
in Enzezeleni, dat ik samen met dove
en blinde zwarten vierde, en dan
denk ik verder. Ik zie blanken en
zwarten, kleurlingen en Indiërs, ik
zie hoe 'Jezus de beker opheft, en ik
hoor. hoe Hij zegt: „Drinkt allen
daaruit, gedenkt en gelooft". En ze
drinken allen uit de éne beker.
Griezelig?
God beware ons.
Machtig en heerlijk!
In Zuid-Afrika heb ik geleerd, dat
■het er voor de kerk op aankomt,
kleurenblind te zijn. Jezus vraagt
niet naar de kleur van onze' huid,
maar naar de kleur van ons hart.
UTRECHT In het kader van het
gentleman's agreement tussen de
rooms-katholieke theologische hoge
school Utrecht (KTHU) en de theo
logische faculteit van de Utrechtse
rijksuniversiteit zijn vier r.k. profes
soren "benoemd tot buitengewoon
hoogleraar. Het zijn prof. dr. H. Weg
man voor liturgie, prof. dr. G. de
Stroete voor het Oude Testament,
prof. dr. J. Kok voor kerkgeschiede
nis en prof. dr. T. de Kruijf voor het
Nieuwe Testament. De overeenkomst
voorziet behalve in de benoeming
van vier buitengewone hoogleraren
ook in de benoeming van zes r.k. we
tenschappelijke medewerkers.
Het gentleman's agreement kwam
in september 1970 tot stand en geldt
voor de duur van vijf jaar. De Ro
meinss goedkeuring ervoor kwam in
de zomer van 1970 van de congregatie
voor het onderwijs. Wanneer de sa
menwerking tussen de KTHU en de
theologische faculteit der rijksuniver
siteit tot beider tevredenheid ver
loopt. zal de samenwerking defintief
worden.
NEB. HERV. KERK
Beroepen: te Warns: kand. E. P.
v.d. Beek te Apeldoorn; te Pijnacker:
tV, de Greef te Kamperveen; te
Vlaardingen: J. J. v.'Th iel te Henge
lo; te Nieuw-Beijerland: kand. F. ,v,d.
Sluis te Utrecht.
Aangenomen; naar Marrum-Wester
Nijkerk: T. Tijsma te Sexbierum;
naar Rotterdam (geestelijke verzor
ging her',', patiënten St. Franciscus-
gasthuis en Bergwegziekenhuis): H.
G. v. Duyl te Oisterwijk en Helvoirt.
Bedankt: voor Lunteren: A. v.
Brummelen te Hierden; voor Katwijk
a. zee: J. Uvoldt te Rotterdam-Zuid;
voor Hasselt: H. A. v. Kooten te Nij
kerk.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Breda: A. C. Brons
wijk, kand. te Breda, die dit beroep
heeft aangenomen; te Maassluis en
iJmuiden: I. Meijer te Winschoten; te
Maassluis en te IJmuiden, Ir. Meyer
te Winschoten, die geen verdere be
roepen in overweging kan nemen.
Aangenomen;naar Dokküm: W.
Netjes te Lutten-Slagharen.
GEREF, KERKEN (VRIJG.)
Bedankt; voor De Bilt-Bilthoven: J.
Rijneveld te IJmuiden.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Schiedam; W. v. Sorge
te Bennekom.
O ÜD-GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Hardinxveld-Giessen-
dam: C. Smits te Clifton (VS) (voor
heen chr.geref.pred. te Sliedrecht).
Jezus slaat een linnen doek om. Dan begint Hij de voeten y
Zijn discipelen te wassen. Hij droogt ze af met de doek die H:
heeft omgeslagen. Die doek, of zijn linnen kleed moest yolmaall
schoon zijn.
Zo kreeg bij Israël wit linnen" de betekenis van heiligheid, v
verheid, reinheid. Engelen verschijnen in witte klederen en heilVé
gaan in witte gewaden naar de hemel.
Maar wat doet Christus? Hij wast de voeten van Zijn discipelen
Hij droogt ze af met de doek die Hij heeft omgeslagen. Het vuil
van hun voeten komt aan Zijn kleed.
Voor hun ogen voltrekt zich in symbolischehaast sacramenteh
vorm. wat Christus gaat doen voor Zijn vrienden. Hij gaat on
schuld op Zich nemen. Hij wast ons rein, maar krijgt daarom ont
schuld, onze zonden, onze onreinheid aan Zich. En volgens die oud
wet uit Leviticus wordt Hij als hogepriester de dood schuldig. Maar
Hij sterft niet voor eigen onreinheid, maar voor onze onreinheid
opdat wij vrij zullen zijn.
We lezen vandaag: Exodus 34 vers 5 tot 10.
(Vervolg van pag. I)
Het is de bedoeling dat de acade
mische raad binnen een maand ad
vies over het voorontwerp uitbrengt.
Als alles, ook de parlementaire be
handeling zou „meevallen", zouden de
nieuwe voorstellen op zijn vroegst de
cursus 1872 kunnen ingaan.
Daarvoor zulloj door de secties van
de academische raad de studiepro
gramma's veranderd moeten worden.
De minister en de regeringscommis
saris verwachten dat door de verkor
ting van de cursusduur en door de
begrenzing .van de inschrijvingsduur
er op een bepaald ogenblik relatief
minder studenten zullen studeren. Dit
zal uiteraard ook financiële conse
quenties hebben.
Gisteren is ook een voorontwerp
van wet gepubliceerd, dat, vooruitlo
pend op een integrale regeling voor
het tertiair onderwijs, bet voor be
paalde takken van hoger beroepson
derwijs mogelijk maakt hier en daar
af te wijken van de wet op het voort
gezet onderwijs (waarin tot nu ioe
het HBO was ondergebracht).
Voor die HBO-opleidingen die een
samenwerkingsverband met universi
teiten of hogescholen hebben, kunnen
dan aparte regelingen getroffen wor
den. Dat geldt dan voor de -onder
wijskundige inrichting, de examens,
de eisen waaraan leraren moeten vol
doen en de subsidieregelingen. De
voorgestelde wet geldt maar tot 1977.
Daarna zal er een wet van bredere
opzet, een soort raamwet voor het
tertiair onderwijs, moeten gaan func-
tia.ieren.
Er is nu nog niet zo'n meer omvat
tende wet gemaakt, omdat er ver
schillende commissies bezig zijn met
de bestudering van de gewenste
coördinatie tussen HBO en WO. Bo
vendien is het nog niet duidelijk bo»
een eventacie samenhang gereali
seerd moet werden, (zie ook ons com- ft
mentaar op pagina 2)
Universiteit wordt
geordend
en laat zich ordenen
5-
S.
(Van onze onderwijsredactie
In het besef dat zij het er ook wel naar gemaakt
heeft laat de universiteit alles over zich komen.
Geen protesten van studenten die de technocrati
sche herstructurering ten koste van alles willen te
genhouden; geen langdradigde jammerklachten van
hoogleraren die academische vrijheden in gevaar
achten; zelfs geen mededelijden van ons academisch
gevormde parlement dat het universitair onderwijs
zo lang vertroeteld heeft.
Minister Veringa heeft deze windstilie periode ge
bruikt voor een aantal urgente maatregelen, die
alles bij elkaar een aardige troef voor-zijn verkie
zingstournee voor de KVP opleveren. Het rumoer
van de democratisering heeft hij weten te kanalise
ren in zijn'universiteitsraden. Via het Amerikaanse
efficiencybureau McKinsey heeft hij het mes gezet
aanpakken. Jarenlang is de univertltai bedolven
onder discussienota's die nooit enige consequentie
hadden."
De voorzitter van de Amsterdamse theologische
faculteit is overigens een van de mensen die zich
wel de nodige zorgen maken over de ontwikkelin
gen aan de universiteit. Vooral de stroomlijning van
de organisatie in de geest van het efficiency-bureau
McKinsey vindt hü gevaarlek. Wat betekent effi
ciency in bet onderwijs, vraagt hij. Zou dat eerst
niet eens uitgezocht moeten worden?
in de organisatorische wildgroei van de universiteit.
Gisteren 'heeft hij in een voorontwerp van wet
voorgesteld de al te hoge scheidsmuur tussen uni
versiteit en hoger beroepsonderwijs te slechten. En
op dezelfde dag kondigde hij in navolging van
Posthumus een drastische verkorting van de stu
dieduur aan. Op de stdentenstop na is de ordening
van de unversiteit compleet.
De gelatenheid waarmee de universiteit dit alles
accepteert is meer een teken van verwarring dan
van tevredenheid, maar men ziet in dat drastische
maatregelen nu onontkoombaar zijn.
„Het is niet juist het zo af te schilderen alsof
minister Veringa de grote boosdoener is", zegt de
Amsterdamse theoloog prof. dr. J. Spema Weiland.
„Veringa doet wat gezien de ontwikkeling van het
onderwjs en de economische mogelijkheden gedaan
moet worden. De conclusie moet eerder zijn dat zijn
voorgangers de zaak wat energieker hadden kunnen
Prof. Spema Weiland vindt overigens een wat
strakkere opzet van de studie geen ramp. „Als we
de vrije hand hadden, zouden we waarschijnlijk
niet uit ons zelf met verkorting van de studie ko
men. Maar nu het plan op tafel ligt, moeten we ons
er creatief op instellen."
De gemiddelde studieduur voor het doctoraal exa
men bedraagt nog altijd ruim zeven jaar. Velen
doen er langer over. Bovendien valt onderweg een
hoog percentage studenten af: ongeveer veertig pro
cent verlaat zonder bul de universiteit. Dat is een
weinig bevredigende situatie en ieder zal erkennen
dat daar iets aan gedaan moet worden.
Maar wanneer op een gegeven moment gevraagd
wordt de studieduur van zeven jaar te reduceren
tot vier of vijf jaar, zullen vele faculteiten met die
opdracht nauwelijks raad weten. Het is makkelijker
nieuwe tentamens in te stellen, dan bestaande ten
tamens te laten vervallen.
Nog moeilijker is het een werkelijk nieuw studie
programma op te stellen. En dat is eigenlijk nodig,
want zowel prof. Posthumus (die als regeringscom
missaris het wetsontwerp heeft voorbereid) als mi
nister Veringa hebben nadrukkelijk verklaard dat
studieduurverkorting niet mag leiden tot een nega
tieve reductie van het bestaande programma.
Prof. Spema Weiland zegt niet dat het onmogelijk
is, maar hij zoekt tegelijkertijd naar mazen in het
net. Studies die weinig kosten, zoals de alfa-studies,
zou men niet al te streng behoeven aan te pakken.
Daar is het volgens prof. Spema Weiland ook moei
lijker, omdat een student de tijd moet hebben zich
bijvoorbeeld de gedachtenwereld van Plato of
Augustinus eigen te maken.
Het is wel de vraag of een dergelijk argument op
de minister veel indruk zal maken. Gisteren zei hij
in ieder geval weinig verschil te zien tussen de ene
en de andere faculteit. De studieduurverkorting die
hfj voorstelt zal zoveel mogelijk uniform zijn: facul
teiten die een langere cursusduur willen kunnen
dat alleen bij wijze van uitzondering gedaan krij
gen.
Een van de mogelijk voordelen van de plannen
van Posthumus en Veringa is ongetwijfeld dat de
student zijn studie in de toekomst makkelijker zal
kunnen overzien. De veertig procent studenten die
nu voortijdig de studie staakt behoeft niet per se als
mislukt beschouwd te worden (waarom zou het niet
nuttig zijn drie jaar Frans te studeren?), maar voor
de meesten van hen zou het toch aantrekkelijker
zijn him studie met een doctoraal examen af te
sluiten.
In de toekomst zullen zij na hun propedeutisch
examen aan het eind van het eerste jaar, weten
waar zij aan toe zijn. Als ze slagen moet de facul
teit min of meer garanderen dat zij capabel genoeg
zijn om het doctoraal te halen. Zakken zij, dan
ZZ' -
kunnen ze zonder veel tijdsverlies beslissen om te
zwaaien naar een andere studie of de universiteit teï
verlaten.
De Amsterdamse studentendecaan drs. G. Thg
Stikkelbroeck vermoedt daarom dat het percentages
uitvallers zal dalen. Nu al Is bekend dat in de wat
schoolser opgezette studies het rendement hoger ft-
dan elders. Ook is gebleken dat studenten met eer
studietoelage als stok achter de deur meer haast; t
maken dan studenten die op kosten van hun ouder
leven. fj
Een nadeel van een strakkere opzet van de studie|:
zou volgens de heer Stikkelbroeck kunnen zijn dat
er eer. soort concurrentieslag ontstaat. Nu zie je dal
al bij de medische studenten, waar het aantal be-jjf
schikbare plaatsen nu eenmaal beperkt Is.
Ook voor het verkrijgen van een promotie-assè-
tentschap (dat misschien voor een kwart van de|
studenten open zal staan) kan gemakkelijk effij
soort survival-of-the-fittest-mentaliteit ontstaan.
Een ander gevaar in de herstructurering a l'j
Posthumus zou kunnen zijn dat de universiteit ver-;
schraalt tot een beroepsopleiding. Onderwijs en on";
dcrzock zouden gescheiden worden: de grote massijs-
zou in vier jaar klaar gestoomd worden voor de,;
maatschappij en een kleine elite zou daarna veruöf
mogen voor een meer wetenschappelijke studie. f
Veringa en Posthumus willen die kant per se nietf,
op, maar dat betekent niet dat met die verklaring;
alle gevaren bezworen zijn. Nu al is er een tendens:
om naast de universiteiten aparte instituten te ma-.;
ken voor het eigenlijke wetenschappelijke onder-;
zoek.
Toch heeft een toenadering van wetenschappelijk'
onderwijs en hoger beroepsonderwijs ook voordelen
Drs. Stikkelbroeck: „de meeste studenten aan de
universiteit komen daar toch voor een beroepsoplei'
ding." -
Voor de meerderheid van de studenten gaat dat
waarschijnlijk wel op. Toch zou het goed zijn ook»
denken aan de groeiende groep die erg aarzelend,
staat tegenover een maatschappelijke functie.
De inpassing in de maatschappij die ze
kritischer zijn gaan bekijken is voor hen een weinig
aantrekkelijk vooruitzicht. Bij een verkorting val
de studieduur zou deze categorie van maatschappij',
aarzelaars wel eens groter kunnen worden.
