I
m
Goede argumenten
om met de ABIT over uw
vakantie te praten:
Algemene Bank Nederland
Nieuwe vleugel museum
Boymans-van Beuningen
gaat vrijdag open
48
Veertig gouden
ringen gestolen
Oud-wethouder
A. Hoge weg
(81) overleden
22 inbraken
opgelost
Wereldprimeur voor Blijdorp?
Wie is Nico
van Jole?
AB Nip
betaal
nu minder
KLACHTEN
BEZORGING
TROUW,/KWARTET WOEXSD-VG 31 MET 1072
Regio 1(3
door Aad Begemann
Knutselaar
Belasting
.IfeEf
- J$j •ftrliW'«ir
#4r
RB*"'1^"- W'
Huur
Pompen
89
Topzwaar
Publiciteit
Scharnier
COSTADELSOL
COSTABRAVA
JOEGOSLAVIË
RïMiNI
ROEMENIE
3DAGEN LONDEN
*vanaf 430 gulden
*vanaf 404 gulden
*vanaf 470 gulden
*vanaf 472 gulden
*vanaf 438 gulden
*twes weken vol pension
voor 167 gulden
iioaies -f ontbijt)
Als u een appartement wilt,
liggen bovenstaande prijzen trouwens nog lager,
U wilt nóg wat argumenten?
Ten eerste is dit maar een klein aantal van onze
vliegreisaanbiedingen, we hebben ook nog andere.
Ten tweede kunt u ai uw reisbeslommeringen door ons
laten regelen zoals: verzekeringen, vreemd geld,
vakantiesafe, alles.
Bovendien krijgt u van onze medewerkers vakkundig advies.
U zult ontdekken dat er géén makkelij ker rrnnier is
om een vakantieviiegreis te boeken.
Van een onzer verslaggeefsters
ROTTERDAM Museum Boy-
mans-van Beuningen heeft er een
nieuwe vleugel bij. Donderdag I
juni van 11 uur 's morgens tot
10 uur 's avonds staat de vleugel
open voor genodigden. Vrijdag
kan het publiek terecht in de
nieuwste uitbreiding van het mu
seum.
ter meulèn
het winkelen Waapc
vf r-'
ADVERTENTIE
PERPET Ui J M /I0BILI-:
3; EN DE LEEUWEN
R01TERDAM Diergaarde Blijdorp krijgt een 'perpetuum mo
bile Op een zuiltje tussen de leeuwenverblijven zal het apparaat
in augustus ivorden opgesteld. Een precies gelijk apparaat zal voor
het olympisch stadion in Miinchen worden geplaatst. Beide machi
nes zullen tegelijkertijd in werking ivorden gesteld. Het kan de
erkenning ivorden van uilvinder, constructeur, kunstenaar, beeld
houwer Nico van Jole (binnenkort 54 jaar) uit Rotterdam. Hij is
er vast van overtuigd dat hel allemaal zal hikken en dat zijn per
petuum mobile een urote schok in de wetenschap teweeg zal bren
gen.
Volgens de stnkto opvatting (van een
encyclopedie) is een 'perpetuum mo
bile' een toestel dat zonder toevoer
van energie vanzelf arbeid verricht,
bijvoorbeeld een stoommachine zon
der vuur. Deze wensdroom van veel
uitvinders zal moeten mislukken door
het feit dat energie niet uit niets
ontstaat Uitvinders van het perpe
tuum mobile bleken heel vaak bedrie
gers te zijn. Hun produkten worden
tegenwoordig dan ook door geen en
kele octrooibureau meer aangenomen',
aldus die encyclopedie.
De Rotterdammer Nico van Jole lacht
hier om. Niet gelachen heeft hij in de
periode dat de universiteiten van ons
iand en van België voor hem gesloten
bleven en dat de tekeningen en be
drijvingen van zijn toestellen ongeo
pend terugkwamen met de opmerking
tVie is Nico ran JoleHier is
ztjn leven in grote lijnen- Gebo
ren in Rotterdam-Kralingen op 14
juli 1918. Vader doet in de im-
cn export. Gezin verkeert veel
tn buitenland. Nico bezocht
middelbare scholen in Neder
land, België, Duitsland en
Frankrijk. Begin 1939 met stu
die tn Duitsland begonnen.
Drie semesters psychologie, drie
semesters filosofte. Door oorlog
afgebroken Tijdens oorlog in
Leipzig correspondent van Ne
derlands bedrijf.
Na 1945 terug naar Nederland.
Moet naar kamp voor onder
zoek. Begint tn 1949 fabriek in
Appingedam in luxe artikelen.
..Hoofdzakelijk kleine dingen, In
'die tijd komen de constructies
voor de autolampende blinden-
projekior enzovoort. Dan
brandt het bedrijf tot grond toe
af. Oorzaak onbekend. Twee
dagen later in hechtenis op ver
denking van brandstichting,
maar na dertien dagen vrij.
Vervolgens terug naar Rotter
dam tcanr hij aan ~ijn perpe
tuum mobile gaat irerken. Eerst
één op mechanische wijze, pro
blemen met belasting, verkoop
apparaat in onderdelen en drei
ging met huisuitzetting.
Nu- helemaal zonder zorgen,
beeldhouwer om geld te verdie
nen ten einde zich aan allerlei
uitvindingen te kunnen wijden.
Uitvinder van perpetuum mobi
le? Wetenschap: 'onmogelijk'.
Van Jole: 'Aan de ene kant
erkennen ze een theorie van
Emstein dat alles relatief is en
aan de andere kant weigeren ze
met de -mogelijkheid van eeu
wigdurende beweging rekening
te houden'.
dat men zich beroep op een weten
schappelijke afspraak uit 1870 dat
geen onderzoekingen naar behoud
van energie' zouden worden gemaakt.
Nico van Joe vandaag: 'Ik zal ze
bewijzen dat ik de energie met maar
alleen kan behouden, maar dat mijn
perpetuu mmobile zelfs energie zal
opwekken. Wij (en daarmee bedoelt
hij de steun die hij" tegenwoordig wel
kan krijgen van de universiteiten van
o.a. Leiden en Leuven, Red.) hebben
berekend dat dit ontwerp 1,25 p k. zal
kunnen afgeven.
Hij is er gelukkig mee dat de weten
schappers Item niet alleen meer be
schouwen als een lastige knutselaar.
Hij kan dat zwart op wit laten zien.
'Ze vonden eigenlijk wel dat waarmee
ik bezig was, het lastigste ding zou
zijn, ooit gemaakt. De bureaueraten
onder hen zeiden mij dat, als het
perpetuum mobile zou werken, er
60.000 leerwerken herschreven zouden
moeten worden. Zij zeiden: het kan
voor jou misschien een succes wor
den, maar voor ons een fiasco,' aldus
Nico van Jole die overigens niet de
indruk maakt van een zenuwachtige,
slordige uitvinder.
Hij ziet er keurig verzorgd uit. Al
zijn papieren en onderdelen zijn keu
rig opgeborgen en gerangschikt en hij
zelf spreekt uiterst bedachtzaam, reke
ning houdend met de technische ken
nis van zijn gesprekspartner. Hij
schreef brieven aan prins Claus die
hem adviseerde het ontwerp door
TNO te laten onderzoeken. TNO
stuurde echter ai les ongeopend re
tour.
'Maar, gelukkig is er nu een kente
ring. Ik heb daarom de wetenschap
laten weten dat als er grote bezwaren
voor de wetenschap zouden komen, ik
bereid was te stoppen met het werk
aan het perpetuum mobile. Maar ze
schreven terug dat daar geen sprake
meer van zou zijn*.
Reeds eerder is Nico van Jole met
zijn perpetuum mobile in het nieuws
geweest Een van zijn eerste ontwer
pen, werd, door belastingschuld, bij
opbod verkocht. Het leverde hem de
erkenning, van de belastingdienst, dat
hij een perpetuum mobile had gecon
strueerd. Dat stond op de dagvaar
ding.
Enige tijd geleden was er sprake van
plaatsing op het Stadhuisplein tijdens
C'70. Het ging niet door. Enerzijds
omdat de politie bang was dat het
toestel gestolen of vernield zou wor
den, anderzijds omdat de octrooiraad
hem had laten weten dat hij het
apparaat niet ten toon mocht stellen
zolang het m onderzoek was. 'Ik ver
wacht nu ook snel hun eindbeslissing.
Het aanvraag nummer is 7017478.'
Nu dan toch plaatsing, in Biïjdorp
tussen de leeuwen. 'Die plaats heb ik
uitgezocht omdat daar niemand het
zal durven weghalen of aanraken. Het
moet heel duidelijk zijn dat ik er
lT
IW
[jS jv t-ij, hu
rik^'V !!!->' fc
-'Sfi
J l-iRf*..'»-* I i
Jil 'Va.
i* *Tt. I 1 r rit- ir
riv-jré
iir
-pè- -„v
<q j,r~ -
JLÏ
c IJf'l i
I u— r -i— £-[ "i,
i'.'-.A'n- ,a. -ü» 1 ,"i>
V# •i„-_ -4ö 5"i -J
Hl-'
l'j tNj
De zware koker links (ongeveer een meter hoog) is het eigenlijke perpetuum
mobile. Rechts staat het geplaatst in een gestyleerd hart op het uiltje in het
lecuwenverbijlf van de Rotterlamsc diergaarde Blijdorp.
mets aan doe, dat er geen trucjes
zijn. Daarom heb ik de kantonrechter
gevraagd het ergens, in een verzegel
de ruimte op te stellen.' Wat dat
laatste betreft, Nico van Jole zou,
voordat zijn perpetuum mibsle naar
Blijdorp gaat graag een tijdje proef
draaien in de Stadhuishal. Maar er is
nog geen toezegging.
Een Duitse industrie heeft hem ge
vraagd het perpetuum mobile dat in
Miinchen zal werken na afloop van de
Olympische Spelen voor geruime tijd
te mogen huren (tegen vergoeding
van 5000 DM per maand) voor bestu
dering.
Hoe hij aan het geld komt om zijn
projekt te kunnen uitvoeren? Ik werk
als beeldhouwer, voornamelijk op be
stelling. En dat zijn nogal wat graf
monumenten. 'In België (waar Van
Jole zijn werkplaats heeft Red.) geeft
men daarvoor veel meer geld uit dan
hier. Bovendien kan ik een werkkre-
diet krijgen van zes duizend gulden.
De internationale industriële wereld
heeft belangstelling gekregen juist
omdat het toestel van Nico van Jole
zelfs energie zou opleveren. Daarom
wil hij het zelf ook in produktie gaan
brengen. Hij ziet grote mogelijkhe
den.
r wShr-
-Ff («.I* e i
lu. V i
Nico van Jole met zijn zonnekijker met unieke liehtdemping. Aan de wand een
van zijn kunstwerken. Op de schoorsteen een ontwerp waarin een perpetuum
mobile tijdens C'7ü zou staan.
'Bijvoorbeeld aiarmbaeien vooral op
die plaatsen die moeilijk te bereiken
zijn zoals op bergtoppen. Je hoeft er
nooit meer naar om te kijken. Verder
voor waterpompen, bijvoorbeeld in de
ontwikkelingslanden. Ik zou deze din
gen kunnen leveren voor de prijs van
een VW. Er is berekend dat ik er het
water van de Bergse Plassen mee kan
zuiveren met een capaciteit van 10.000
liter per etmaal. Je moet alleen de
filters schoonmaken.'
Het principe van zijn 'eeuwig klop
pend hart' zoals hij het graag zelf
noemt, is volgens hem strijdig met de
nooit bewezen wet op het behoud van
energie van A. Mayer maar wel in
overeenstemming met de beroemde
wetten van Pascal. Uitgangspunt zijn
communicerende vaten met kwik ge
vuld. Als in een van de vaten een
zuiger (met het gewciht van kwik)
wordt geplaatst blijven de niveaus
ook gelijk. Is deze zuiger groter dan
treedt de zwaartekracht in werking
(wet van Pascal) en zal het kwik m
de andere buis hoger komen.
Bij een zuiger van een meter hoog is
het verschil m kwikstand vier centi
meter. Hij heeft nu een buis gecon
strueerd inet twee zuigers die in het
midden aan een statief zijn bevestigd.
De zuiger drukt het kwik omhoog
waardoor hettoestel topzwaar wordt
en kantelt. Door middel van pennen
wordt het zolang vastgehouden tot het
kwik inderdaad naar boven is. De
beweging is dus niet vloeiend, maar
onderbroken
Om energie te ontwikkelen zou de
zuiger eerst even opgetild moeten
worden. De val verplaatst het kwik
veel sneller. Klemmen houden de buis
dan vast tot dat de kanteling inzet en
de veerkracht van het kwik zorgt er
dan weer voor dat de zuiger snel
doorzakt naar de andere kant enz.
enz. Hierdoor zou een veel sneller
draaien worden bereikt, aldus nog
maals Van Jole. In augustus kan men
het zelf gaan bekijken. Tenzij er,
zoals dat zo vaak is gebeurd in het
leven van Nico van Jole weer eens
wat tussenkomt.
Nico van Jole heeft meer constructies
(of uitvindingen) op zijn naam staan.
Hij is na al die publiciteit daarom
heen wel wat rustiger geworden. Er
is hem eens een ton aangeboden, hij
heeft ontwerpen naar de 'groten der
aarde' gestuurd, hij heeft contacten
gehad met buitenlandse fabrieken,
met de automobielindustrie. Be lijst
is nog veel langer.
Hij heeft geconstrueerde autolampen
die altijd op de zelfde hoogte blijven
schijnen onafhankelijk .yan. de belas
ting of de vering van de wagen. Hij is
er mee naar het ministerie van ver
keer en de automobielindustrie ge
weest. Iedereen vond het prachtig en
geweldig. Maar de automobielindus
trie zei: 'De auto wordt 600 gulden
duurder en daar trapt niemand in, als
het om de veiligheid van de ander
gaat.'
Verplicht stellen door de regering zat
er m, maar het ministerie zei: 'Dan
moet een aantal wagens er gedurende
een jaar mee rijden. En daar had Van
Jole geen geld voor. Dan is er nog de
'blindenprojector'. Een apparaat waar
door blinden konden lezen. Het kwam
er op keer dat het apparaat de even
tueel nog aanwezige gevoelige plek op
het netvlies opzocht en daarop de
lichtstralen projecteerde. Er zijn gun
stig e resultaten mee bereikt.
Dan het antiverbiindingssehermpje
dat op de voorruit van de auto wordt
gemaakt en waardoor het licht van de
schijnwerpers van de tegenligger (of
een lage zonnestand) wordt herleid
tot en smal streepje zonder hmder.
In een kast liggen nog een hele stapel
van die dingen die Van Jole te hooi
en te gras verkoopt. Ze zijn zeer
doeltreffend.
Nu weer heeft hij een zonnekijker
gemaakt. Lichtdempmg niet door mid
del van gekleurde filters maar door
een groot aanta schuim geplaatste
normale glasplaatjes. 'Ik heb op foto's
van de zon donkere plekken ontdekt',
Maar Van Jole is een beetje bang dit
bekend te maken. Hij heeft de weten
schap al veel te vaak lastig gevallen
Tenslotte is er een scharnier die de
montabel is. Dat wil zeggen als je er
vier aan een raam (of deur) mon
teert, is dat raam of die deur zowel
linksom als rechtsom te openen. Heel
eenvoudig (er is een octrooi op).
Ziekenhuizen en de bouwwereld zijn
nog steeds bezig Van Jole te bewegen
die dingen te gaan produceren. 'Ik
had een contract met een Duits be
drijf. Maar op het laatste ogenblik
ontdekte ik dat zij mijn octrooi wil
den kopen alleen maar om mijn
scharnier nooit te produceren. Ik
houdt het achter de hand, te zijner
tijd ga ik ze zelf produceren naast
mijn perpetuum mobile'. Want zover
denkt Nico van Jole al en zoveel
geloof heeft hij in zijn eigen con
structies.
voor volmol
ADVERTENTIE
Eigentijdse gordijnstof voor een
jong interieur..... dé weefstof
voor mensen van nu.
Moderne jaspë sint weefstof,
120 cm breed. In de fraaie
kleuren oranje, groen, cog
nac en rood. Nu niet voor
f 5,98 maar voor nog géén drie
gutden vijftig.
Woensdagmorgen om 9 uur be
gint op de 1e etage de verkoop
van deze moderne jaspê unï
weefstof, in 4 moderne kleuren.
Nu per me
ter 120 cm
breed
voor
Géén schrift, of tel best
In de nieuwe ruimtes is de verzame
ling moderne kunst te zien die het
museum in de loop van de laatste
tien tot vijftien jaar bijeen heeft
gebracht. Voor de eerste maal is die
m haar geheel te bezichtigen.
'De collecte is niet volledig, in de
verzameling zitten lacunes die niet
meer zijn op te vangen', aldus de
hoofdconservator van de afdeling mo
derne kunst, mevrouw R. Hammacher-
van den Brande. 'Maar belangrijker
dan volledigheid vonden we een zin
volle verscheidenheid van alles uit
het récente 'künstgebeuren'.-' -
De twee belangrijkste-', kernen van de
moderne afdeling wordért gevormd'
door vijftien werken van Kandinsky
en een collectie surrealisme. Daarom
heen zijn de kunststromen uit de
laatste decennia gegroepeerd.
In de nieuwe vleugel bevindt zich ook
een zaal met werken van Salvador
Dali: schilderijen, objecten en teke
ningen uit de dertiger jaren. Deze
vijftien werken behoren tot de collec
tie van de Engelse verzamelaar van
surrealistische kunst. Edward James.
Ze zijn in langdurig bruikleen afge
staan aan Boymans-Van Beuningen.
In een reeks van zalen van het oude
gebouw, waar door de uitbreiding
ruimte vrijkwam, is de verzameling
van de stichting Willem van der
Vormondergebracht die eertijds
werd tentoongesteld in het huis van
de stichting aan de Westersingel.
Al in de oorlog werden plannen ge
maakt voor uitbreiding van het mu
seum, dat in 1935 gereed was geko
men. In 1953 was een eerste plan tot
verbouwing klaar. Het duurde echter
tot 1964 voor de gemeenteraadvan
Rotterdam besloot de eerste fase van
de nieuwe plannen van architect A.
Bodon te realiseren. In april 1969 kon
worden begonnen met het inrichten
van het werkterrein, en met de werke
lijke bouw.
Opzet van de nieuwe vleugel is onder
andere openheid, binnen en ook naar
buiten. In de voorzaal, die vanaf de
Mathenesserlaan is te zien, worden
dan ook voor voorbijgangers aantrek
kelijke soms spectaculaire pro
jecten tentoongesteld.
ROTTERDAM Uit de etalage, van
de firma Kok aan de Schiedamseweg
zijtn twee tableaus met drieënveertig
gouden ringen gestolen.
De kostbare voorwerpen moeten zijn
gestolen op het moment, dat de bui
tendeur openstond.
ROTTERDAM Zaterdag is op 81-
jarige leeftijd overleden de heer Al-
bertus Hogeweg, oud-wethouder van
Sociale Zaken en Volksgezondheid, en
oud-directeur van de Coöperatieve
Tuinbouwveiling der Zuid-Hollandse 7
Eilanden.
De heer Hogeweg, geboren in Nieu-
werkerk aan de IJssel, begon zijn
loopbaan in 1906. In 1911 richtte hij
een eigen zaak op, acht jaar 'later
werd hij directeur van de tuinbouw
veiling.
In september 1939 deed hij zijn intre
de in de gemeenteraad van Rotter
dam. Wethouder voor de Anti-Revolu
tionaire Partij was de heer Hogeweg
van 1947 tot 1958. Tijdens de oorlog
maakteb'hij-'öèeï uit van. -het vasté
illegale politieke contact van de
AR, tn f - ->
De heer Hogeweg was na de oorlog
eerste vertegenwoordiger van het col- f
lege van B. en W. van de gezamenlij
ke AR-CHU-t'ractie. Deze positie is
later overgenomen door mr. H. J.
Bavinck.
Van jongs af aan heeft de heer Hoge
weg zich, op vele terreinen van het
maatschappelijk leven verdienstelijk
gemaakt. Van 1907 tot 1919 was hij
lid van de Jongeiingsverenigiing op
Gereformeerde Grondslag, vanaf 1913
voorzitter. Ook werkte hij als jeugd
leider en voorzitter van de jeugdcen
tra!© Feij'enoord,
Naast nog vele andere functie was de
oud-wethouder voorzitter van de Vere
niging tot Instandhouding van Chris
telijke Scholen op Gereformeerde
Grondslag te Feijencord en HiMesluis.
Bovendien was hij enige jaren be
stuurslid van de toenmalige Kweek
school aan het Aei breehtspleirn.
Sedert 1938 was hij secretaris van de
Bond voor Christelijke Scholen voor
LO, ULO en MULO te Rotterdam.
Enkele jaren was de overledene voor
zitter van de christelijke Oranjevere
niging 'Strijders voor Oranje* en voor
zitter van de samenwerkende Oranje-
verenigingen aan de Linker Maasoe
ver. Vier jaar lang was de heer Hoge
weg diaken van de Gereformeerde I
Kerk te Feijenoord en ongeveer 25
jaar lang voorzitter van de Commissie
van Beheer van deze kerk.
De oud-wethouder was ridder in. de
orde van de Nederlandse Leeuw,
f ADVERTENTIE)
Indren u de krant onverhoopt
eens niet mocht ontvangen, ver
zoeken wij u ons bij voorkeur te
bellen tussen 9 en 12 uur
TEL. 010—11.55.88.
- a a-fji
ROTTERDAM Met het aanhouden
van de 26-jarige ijzerwerker T.H. en
de 22-jarjge bankwerker A. de iB.,
beide uit Rotterdam, zijn tweeëntwin
tig inbraken opgelost. Bij een huiszoe
king werden diverse goederen gevon
den, die van diefstal afkomstig waren.
Zij blijken zich aan 21 inbraken in
Zuid, te hebben schuldig gemaakt. De
buit bestond uit geld en goederen
voor enkele duizenden guldens aan
waarde. Meestal sloegen zij hun slag
m de avond uren, wanneer de bewo
ners niet thuis waren en klommen
dan via heit bovenlicht naar binnen.
De jongelui verbrasten het geld in
café's. Zij zijn reeds voor de Officier
van justitie geleid.
ROTTERDAM Schepen van diverse pluimage komen met de regelmaat van de klok de Rotterdamse haven binnen.
Schepen met de meest uiteenlopende namen. Een naam zoals op bijgaande foto geeft zelfs de meest hardnekkige haven-
supporter de nodige hoofdbrekens. Een vertaiing van de Rus-sische lettertekens (want dat zijn het) geeft al evenmin hoop.
Er blijft dan over: Pyalidysyatilyetiye Sovjetunie. Gruzzi. Een vertaling daarvan wil zeggen als: Vijftig jaar Sowjet-
unie. Overigens telde de bemanning van het schip-met-de- moeilijke-naam weinig prijs op de aanwezigheid van een foto>
graaf zoals bleek uit de misprijzende gebaren van dc man schappen.
