Wi
mm b
Over bruidsbloem,
zaden en luizen
I
iw probleem
ook het: onze
door Henk van Halm
46e Opgave voor de Ladderwedstrijd
1
O*
|;OXJiy/KWARTET ZAfTERDAC 6 JA3NTJARI 1973
BINNENLAND T15/K15
r
jjjet piekeren maar puzzelen - door mr. G. v. Vorden
3 maal 10 gulden aan prijzen
Lokko en Kieks vinden elkaar bij
het postkantoor, dank zij PAARD
14 en ondanks de ouderparen
69
schrijft
VPRO (7)
Vietnam (2)
VPRO (6)
Barend Servet (4)
Vietnam (3)
Winterrust
Vruchten
Groepje volwassen en jonge bloedluizen.
Verspenen
Een mijlgevraagd (2)
Vuurwerk
Vraaggesprek
ang-eer-code-
reg ster anno 73
tmmm
mm\
4
1
jjzz
L
pen uiterst romantische geschiedenis
verhaalt ons de heer L. A. Rang te
Doorn. Personen: vier strenge ouders
m twee alierverliefdste mensenkmde-
én. Lokko en Kieks. Wier belangstel-
ng, behalve naar elkaar, uitging
puzzels en problemen, voorat van
Sat wiskundig getinte aard. En, daar
gun afspraken altijd op de een of
^idere manier door de ouders werden
Jnderschept, hadden Lokko en Kieks
|r wat op gevonden! Een code, die de
uet zo mathematisch bezeten ouders
nmogeiijk zouden kunnen ontwar
en...
geïnspireerd door het feit, dat beider
'amen 5 letters telden begonnen zij
reeks van 32 (2x2x2x2x2, dus
èjfmaal een paar, hün paar) getallen
'p te schrijven, uiteraard in het twee-
„Uig stelsel. Hierin worden de vol
gende tientallige getallen als volgt
Weetallis geschreven: 0 0, 1 1,
=10. 3=11, 4=100, 5=101, 6=110,
anz. Om er «lemaal getallen van vijf
ajfers van te maken, plaatsten zij er
lullen voor, dus ÜOQOO, 00001, 00010,
0011, 00100, 00101, enz.
■|Ën nu spraken zij af, dat hun berich-
"ia uitsluitend een woord van vijf
«etters t een 'gewoon' getal (tot ten
loogste 31) zouden bevatten. Daarmee
ion dan een ander getal worden uit-
gerekend (op de hierna volgende wij
ss) en dat getal venvees dan naar een
iplaats en een uur van samenkomst.
®p zekere dag luidde het codebericht
*PAAKD 14* en de berekening verliep
lis in bijgaand schema.
PAARD
0 1 1 1 0 14
1 0 l 1 1 23
1 1 0 1 1 27
1 1 1 0 1 29
O 1 l 1 0 14
ÈEerst wordt het woord (PAARD) op-
Jpebchrevcn en daaronder komen de
pfiSf cijfers van het getal 14 in het
jjjweetalhg stelsel.
Vervolgens wordt geteld, hoeveel
§§r,aar ren t onder een medeklinker
.tornt: m dit geval éénmaal. Nu wordt
Hffeij één-, drie- of vijfmaal het eerste
gpijfer van het volgende getal een 1,
bij nul-, twee- of viermaal wordt het
eerste cijfer van het volgende getal
een 0. De achterste vier cijfers van
jbet volgende getal worden verkregen
Boor de eerste vier cijfers van het
ertioveustaar.de getal één plaats naar
leehts te verschuiven,
jfn ons geval (PAARD 14) staat
ilechts onder één medeklinker (dc R)
Sen 1 cn dus wordt het eerste cijfer
gjtan het volgende getal een 1; de rest
Schuilt een plaats op naar rechts en
'an is het getal 10111=23 gevormd,
tan dit laatste getal staat onder drie
nedeklinkers een 1 en wordt het
goorste cijfer van het derde getal dus
W I
i
flevea die niet zijn voorzien van naam en
Bres kunnen niet behandeling worden
;tnomen. Cehelmbondlng Is verzekerd, vra-
en die niet onderling met eikaar la verband
taan moeten in afzonderlijke brieven warden
esteid. Per brief dient een golden aan pont-
egels te worden Ingesloten. Adres: redactie
touw-Kwartet, postbus Rotterdam,
s
Vraag: Bij verkoop wan een boerderij
verd afgesproken, dat de verkoper
ater nog allerlei goederen mocht ha
len, die zo gauw niet meegenomen
konden worden. Toen 'de verkoper
swam, werd hij met schelden en vloe
ten ontvangen en werd geweigerd
alles mee te geven. Een deel werd
achtergehouden. Voorts was er in de
oods een voorraad kunstmest achter
gelaten, die aan een derde verkocht
vas. Deze derde had afgesproken, dat
hj die partij vóór de datum van
mtrmmmg van do boerderij zou afha-
en. Hij kwam echter te laat en kreeg
mi op het rekest omdat de koper
ieweerde dat hij de loods gekocht
pad met alles wat er in was. Dit was
»iet waar.
.Antwoord: Als de verkoper bewijzen
kan dal de goederen van hem zijn en
dat afgifte geweigerd wordt, kan hij
procederen, mits de waarde van de
goederen een proces de moeite waard
maken. Anders moet men er liever
auet aan beginnen. De koper van de
^kunstmest kwam te laat en dit is voor
?2ijn risico. Hij moet nu maar bewij
zen, dat de kunstmest van hem is (dit
js niet zo moeilijk) en dat de loods
niet verkocht is met alles wat er in
sWas. (Dit kan geschieden aan de hand
pan het verkoopcontract)Hij kan dus
I overwegen of de waarde van de kunst-
«most hoog genoeg is om een proces te
(rechtvaardigen. Voorts moeten beiden
-overwegen dat een proces altijd al
^.riskant is.
li
raag; Onze dochter heeft hobo-les.
'Men heeft ons de raad gegeven een
>Gabardinstmment voor haar te kopen
[(tussen 1000 en 1650). Wij weten
eigenlijk mets over deze instrumenten.
[Antwoord: De bekende hoboïst, dhr.
rifemz Friesen te Krimpen a.d. IJssel.
gaf ons dezelfde raad als de lerares
van uw dochter. De door u genoemde
prijzen vallen nog wel mee, want een
l-Marigold bv. kan wel 3400 kosten.
(Tweede-hands-hobo's zijn bijna niet te
[krijgen. Hij gaf de raad het instru
ment terdege te iaten uitproberen
yloor de lerares, voor u overgaat tot
(kopen.
jvraag: fn jgoy gaf de Leidse hoogle
raar Carolus Boers uit het Handboek
lg°°r jonge predikanten. In welke
plaats stond hij, voor hij hoogleraar
fwerd en waar kan men iets over hem
pinden?
een J; de rest schuift op en men
verkrijgt 11011=27. Dit getal wordt
op gelijke wijze behandeld en men
krijgt het vierde getal: 11101=29.
Hierin staan twee 1-en onder mede
klinkers en dus wordt het voorste
cijfer van het vijfde getal een nul. Na
opschuiven wordt dit vijfde getal
01110 14.
Dan zijn we dus bij het oorspronkelij
ke getai aangekomen. Het laatste ge
tal vóór de herhaling (29 dus) wordt
nu het afspraakgetal, volgens de code
van Lokko en Kieks: 'om 2 uur bij
het postkantoor' (9=postkantoor).
U voelt, dat hier ettelijke puzzels in
zitten. De getallenreeks, die men ver
krijgt. kan op drie manieren zijn
samengesteld:
1) men komt op het oorspronkelijke
getal uit (een kringloop dus);
2) men komt op nul uit;
3) slechts het laatste gedeelte van de
reeks herhaalt zich m een kringloop
en er is dus een soort 'voorloop' die
met terugkeert
In het tweede en derde geval was de
afspraak van de in hun mm geremden
anders; maar ik wil niet alles verklap
pen: dc ouders mochten de rubriek
eens lezen!
En nu drie probiemen:
Probleem 1. Verzin een codewoord en
een getal (zoals PAARD en 14),
waarbij een kringloop van zeven ge
tallen ontstaat (PAARD 14 levert een
kringloop van vier getallen), zodat
men telkens na zeven getallen op
hetzelfde getal terechtkomt.
Probleem 2. Zoek een cyclus van 31
Antwoord: Over dr. Carolus Boers is
zoveel mede te delen, dat wij voor
belangstellenden een fotocopy zullen
maken van onze documentatie die wij
tegen toezending van 1 ter beschik
king stellen.
Vraag: Een vrouw huwde op huwe
lijksvoorwaarden een weduwnaar met
kinderen. Na het overlijden van deze
man trouwde zij in gemeenschap van
goederen weer met een weduwnaar
met kinderen. Ook deze man is over
leden. Uit het eerste van beide huwe
lijken zijn kinderen geboren. Daarna
is ook een van de nog ongehuwde
kinderen van de eerste man gestor
ven, De kinderen van de eerste echt
genoot deelden toen mee in de erfenis
van dit kind. Wie zijn de erfgenamen
van de vrouw? Alleen haar eigen
kinderen of ook de kinderen uit de
huwelijken van beide overleden echt
genoten?
Antwoord; Alleen de eigen kinderen
van de vrouw erven van haar. De
stiefkinderen uit eerste en tweede
huwelijk erven niets. Het kan natuur
lijk zijn, dat het versterf van de
tweede man nog niet onder diens
kinderen verdeeld is. Dit versterf
moet eerst worden uitgekeerd aan de
kinderen van de tweede man en daar
na kan de erfenis van de vrouw aan
de eigen kinderen worden uitgedeeld.
Maar dat is een andere zaak.
Vraag: In mijn bezit is meer dan 50
jaar een complete uitgave van; DE
VERNIEUWDE CYFERING VAN MR
WILLEN BARTJENS" in perkament.
Op het titelblad een vignet met de
spreuk ,'GODT IS MYN HEYL A E
64'. Moet dit nu het jaartal 1564 of
1664 zijn. Is dit nu het eerste reken
boekje?
Antwoord: De bekende rekenaar Bart
jens werd 1569 te Amsterdam geboren
en stierf 1638 te Zwolle. Het boek
verscheen in 1604 en de tweede druk
(Vernieuwde eyfferinge) in 1633. Vele
malen is dit werk herdrukt Uw
exemplaar is een van die herdrukken
(Anno Editionis 64) immers 1564 is
uitgesloten en 1764 is wat laat, gezien
de spelling.
Vraag: Is het ongezond een hamster
in de slaapkamer te hebben.
Antwoord: We maken uit uw brief op,
dat uw zoontje het zo graag wil. Voor
het klimaat in huis is het altijd wel
verstandig nu en dan een oogje dicht
te doen. Dan kan er wel een raampje
méér open. U moet wel bepaalde
eisen stellen voor de verzorging van
het diertje.
Vraag: Er is een sloot, ongeveer 4 m.
van mijn huis, waarin alle afvoer van
keuken en was in komt. Deze sloot
wil ik graag uitbaggeren. Is de mod
der geschikt om mijn aardappel- en
groenteland en mijn bloementuin te
bemesten? Er worden steeds syntheti
sche wasmiddelen gebruikt.
Antwoord: Ja, eigenlijk weet u het ai.
Die bagger is verzadigd met voor de
producten die u noemt, giftige stof
fen. Als u het slootje hebt uitgediept
kunt u als er tenminste geen verbin
ding met ander afvalwater aanwezig
is, zelf gaan werken aan de verbete
ring van het afvalwater. Dat zal moei
te kosten en opoffering, maar daar zal
het bij de huidige milieuverontreini
ging toch wel naar toe moeten.
getallen. Een voorbeeld daarvan le
vert 'ERNST II*. Dit levert achtereen
volgens: 01011=11, 10101=21,
01010 10, 00101=5, 00010=2.
10001 =li 11000=24. 11100=28,
01110 14, 10111=23, 11011 27,
11101 29, 11110 30, 11111=31,
01111=15, 00111=7, 10011 19,
01001 9, 00100 4, 10010 18,
11001 25, 01100 12, 00110 6.
00011=3. 00001 1, 10000 16,
01000 20, 11010=26, 01101 13,
10110=22, 01011 11 en we zijn weer
thuis bij 11.
Probleem 3. Zoek een kringloop van
31 getallen, waarin na de 7 onmiddel
lijk de 3 volgt en bovendien de 19 zo
dicht mogelijk daarvóór komt, zodat
dus eerst 19 en dan enkele getallen
later achter elkaar 7 en 3 komen, dus
'anno 73'.
In alle drie problemen is het voldoen
de, het codewoord en het eodegetal te
geven.
Voor wiskundig belangstellende lezers
vermeld ik, dat dit geval in de com
puterwereld een 'schuifregister* heet
en dat het systeem wordt gebruikt om
een pseudowillekeurige volgorde van
getallen te verkrijgen. Niet wiskundi
gen zullen wel verbaasd staan, dat het
zo moeilijk is,- getallen volkomen wil
lekeurig door eikaar heen te haspe--
len
Voor elk der drie problemen kan men
5 punten krijgen. Uiteraard mag uw
oplossing van probleem 2 niet van
ons voorbeeld uitgaan en moet de
oplossing van probleem 3 anders zijn
dan die van probleem 2. Daar we hier
met kringlopen te maken hebben
dient het codegetal zo laag mogelijk
te zijn (m ons voorbeeld van pro
bleem 2 zou uw oplossing luiden
'ERNST 1'). Bij probleem 1 zal mis
schien dit laagste getal niet 1 zijn
omdat 19 vóór 7 en 3 moet komen.
Wilt u de heer Rang een waarderings
cijfer voor zijn populaire computer-
kunde geven (1 als laagste, tO als
hoogste waardering)?
De oplossingen dienen uiterlijk 3 fe
bruari binnen te zijn bij mr. G. van
Vorden, postbus 1005, Warnsveld
(NIET in Vorden want dan heeft de
post er grote moeite mee). Op
briefkaart of briefomslag dient 'Niet
Piekeren maar Puzzelen' te staan, ter
wijl in uw schrijven uw volledige
naam en adres in blokietters moeten
zijn geschreven of getikt. En geeft u
vooral op als uw naam en/of adres
wijzigingen ondergaat(n), ook als u
lang geleden 'voor het laatst inzond.
Behalve uw oplossingen zijn uw sug
gesties, eigen problemen, humor, leut
en ernst hartelijk welkom. En als u
vragen heeft wil ik deze naar vermo
gen beantwoorden mits u een ge-
styleerd tikwerk van 35 cent (voorlo
pig!) insluit. Op die manier kunt u
ook desgewenst uw puntentotaal te
weten komen. Want de hierboven ver
melde punten worden op uw persoon
lijke kaart opgetekend en hun totaal
stijgt bij elke inzending, totdat geen
der andere deelnemers een hoger
totaal heeft dan u en u de prijs wint.
Het is dus een ladderwedstrijd,
waarbij geluk geen rol speelt.
Ten slotte: alle goeds in 1973 en veel
zon, van binnen en van buiten!
KRUISWOORD-PUZZEL
Horizontaal: 1. wending, 5. sein, 9.
pas, 12. vast deel van een, boom, 14.
water doorlatend, 15. kurk, 17. bijri
vier van de Moezel, 19. dierenverblijf,
21. meisjesnaam, 23. schouderriem, 26.
traagloper, 27. onderricht^ 28. tel
woord (Eng.), 29. plaats in de N.O.P.,
30. titel (afk.), 31. vlug. 33. !hoffeest,
36. voorzetsel, 37. alleenzang, 39.
plant, 41. zuiver, 43. medicijn (Ind,),
44. rivier in Duitsland, 45. tijding, 47.
slot, 50. gast, 53, oude rekening
(afk.), 54. kant, 56. grond die bij een
hoeve behoort, 58. lidwoord, 59.
scheepsvloer, 60. water in Utrecht, 62.
ventilator, 63. boom, 64. zenuwstiïlend
middel, 68. pers. voornaams'., 69. on
derwerp, 70. vreemde munt, 72. groen
te, 73. vruchtje, 75. kleur, 77. genoeg
gekookt, 78. kleine huidopening, 79.
vreemde munt.
Verticaal: 2. bouwland, 3. wandversie
ring, 4. zijtak Donau, 6. oude leng
temaat, 7. ketting, 8, maanstand, 9.
strak, 10. doortochtgeld, 11. water
stand, 13. plaats in Utrecht, 15. sten
gel, 16. bedelaar, 18. Royal Navy
(afk.), 19. muzieknoot, 20. vorderen,
22. Romeins keizer, 24. torenkraai
(gew.), 25. ongevulde, 26. tegen, 31.
karig, 32. veredelen, 34. alvorens, 35.
leger, 38. vod, 40. houten vat, 42.
Europeaan, 45. patroon, 46. oorlogs
god, 48. denkbeeld, 49. kledingstuk,
51. plaats in N.H., 52. soort appel, 55.
trompetvogel, 57. bui, 61. hoekbalkon.
64. vogelpluim, 65. muzieknoot, 66.
atmosfeer (afk.), 67. water in Lim
burg, 69. baan voor balspel, 71.
steensoort, 72. familielid, 73. afk. van
bruto, 74. muzieknoot, 76. bergplaats.
Oplossingen tot en met woensdag a.s.
per briefkaart zenden aan:
Trouw/Kwartet, postbus 859, Amster
dam. Linksboven vermelden: Week
endpuzzel.
OPLOSSING VAN VORIGE WEEK
Horizontaal: 1. pekel, 6. beril, 11. las,
12. bas, 14. bal, 16. er, 18. anker, 20.
O.E., 21. monter, 22. artist, 23. os, 24.
ma, 26. om, 27. Se, 28. ink, 30. set, 32.
are. 34. de, 35. ar, 37. te, 38. li, 40.
made. 41. ester, 42. boer, 43, me, 44.
en, 45, al, 47. gr., 49. rog, 51. era, 53.
Ase, 56 m.p., 58. as, 59. pa, 61. ba, 62.
mossel, 64. ideëel, 85. er, 66. meter, 69.
si, 70. den, 72, nee, 73. lip, 75. morel,
76. nagel.
Verticaal: 2. el, 3. karton, 4. es, 5.
maki, 7. eb, 8. raster. 9. 10.
demon, 12. bn. 13. Se, 15. keten, 17.
ros, 18. arm, 19. ram, 20. Oss, 25. as,
26. O.T., 28. ieder, 29. ka, 31. enter,
32. A.E., 33. elqge, 34. dam, 36. ren,
37. tra, 39. Ier, 44. eg, 46. la, 48
emmer, 50. oester, 51. es, 52. AP, 54.
snedig, 55. malie, 57. por, 58. alm, 60.
air, 61. bes, 63. stel, 67. en, 68. Ee. 70.
do, 71. Ne, 73. la, 74. P.e.
PRIJSWINNAARS:
K. J. E, Stiphout, Tolienstraat 5,
Spijkenisse; mevr. B. v. Kekem-v. Ke-
kem, Vllerbeshof 16, Groesbeek; me
vrouw A. W. Wageveld-v. d. Spiegel,
Franckstraat 115, Naaldwijk.
aan dat andere vaste programma den
ken.
Rotterdam
A. P. de Winter
Eva ook naakt door het paradijs.
Den Haag
mevr. Coolen-Smlts
De redact»1! btiwndt ilch het recht voor om
ter opname in deze rubriek ontvangen me-
ninzvuitingen verkort weer te geven. Bij
pubükatlc wordt met de naam van de
inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden nan dc lieer Joh. C. Franeken.
secretaris van de honfdredaclle vac Troute-
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Nu komt ook in deze krant het com
mentaar op de Barend Servet show
los. Alhoewel ik deze zelf niet gezien
heb kan ik me voorstellen dat sommi
ge mensen erdoor geërgerd zijn. Het
is wel jammer dat zij geen erg in het
andere net gehad hebben, waarop
mooie koorzang werd Uitgezonden.
Wie als gevolg van de negatieve EO-
uitlatingen over Kom* over d'd^%rug
zich ook aan deze omroep ergert?-,kan
altijd de radio nog aanzetten als hij
zijn avond niet zonder ethervermaak
weet door te komen. Ergeren deze
zelfde mensen zich elke avond ook zo
aan de R. Nixon-show, om acht; uur
op beide netten? De vaste medewer
kers zijn de B-52ers, die de fluisteren
de engelen des doods genoemd' wor
den. Deze verderf-engelenzang klinkt
elke dag opnieuw. De programmama
ker zal er evenals zijn voorganger die
de eerste A-bom-show bracht wel niet
van wakker liggen. Als de geërgerde
tv kijkers soms wei wakker liggen
van B. Servet, Iaat ze dan gelijk eens
In Tr/Kw. van 28 december stonden
enkele ingezonden stukken betreffen
de dè VPRO en Barend Servet. Mijn
vraag aan de schrijvers daarvan is:
Wat is fatsoen? M.i. is fatsoen, of
liever levenswijze, niet vanzelfspre
kend, ook niet in de betekenis die u
er stilzwijgend aan toekent. Bij de
VPRO weet men dat. Deze omroep
tracht de mensen aan het denken te
zetten. Is dat soms vies of onbeschoft?
De heer Italiaander schrijft: 'Wie
geeft de VPRO het recht om ons
Wilhelmus bespottelijk te maken'. Dit
riekt naar: God, Nederland en Oranje,
eën ideologie waar mensen aan opge
offerd zouden moeten worden. Gij
zult u geen gesneden beelden maken,
of ideologieën. In het mensen offeren
aan -Het Ideaal van Recht en Orde,
herkennen we daar geen fascistisch
trekje in?
Leiden
F. M. Boon
Wat- een- drukte weer om -Barend
Servet. Toch bewonder ik het dat ze
nog zo'n goed gelijkend persoon heb
ben kunnen vinden die veel op de
koningin leek. Toch kunnen ze zulke
dingen beter achterwege laten. Maar
""omdat nu weer vulgair en onfris te
noemen dat gaat te ver. Wij hebben
een goede en lieve koningin. Ik geloof
ook niet dat de VPRO het allemaal zo
kwaad heeft bedoeld. Ik geloof dat
minister Engels ook niet zo klein
geestig is om de VPRO zendtijd af te
nemen. En wat dat bloot betreft: wat
is er mooier dan vrouwenborsten.
Daar is tweede kerstdag een voor
beeld van geweest. Toen Bartjes moe
der haar kind de borst gaf. Natuurlijk
was dit heel anders. Maar toch erg
natuurlijk. Tenslotte liepen Adam en
Gaarne wil ik reageren op wat de
heer R. Smid schreef over Vietnam
(Tr.-Kw. 2.1.73). Volgens dhr Smid is
Zuid-Vietnam dankzij Amerika niet
overheerst door het communisme. Nu
vraag ik me af of het idee bij de heer
Smid nog niet is opgekomen dat Ame
rika voor zijn eigen belang zit. Een
zeer corrupte regering wordt door
Amerika gesteund, het land wordt
vergiftigd en verwoest, de mensen
worden verdreven uit hun huizen en
honderdduizenden stierven reeds. Dit
alies omdat Amerika zich geen neder
laag in Zuid-Vietnam kan permitte
ren, waarbij de 'eer' ook nog een
belangrijke rol speelt. Tevens is dhr
Smid van mening dat de communisten
zich koste wat kost in Zuid-Vietnam
willen handhaven. Maar dat 'koste
wat kost' geldt in nog sterkere mate
voor de Amerikanen, denk maar aan
de bombardementen op Hanoi en
Haiphong in Noord-Vietnam. Het
bombarderen van dichtbevolkte woon
wijken en ziekenhuizen is, gezien de
huidige technische mogelijkheden, be
slist geen toeval. En dan te bedenken
dat Nixon een paar maanden geleden
(voor de verkiezingen in Amerika)
ais een soort vredesapostel de wereld
rondreisde (Moskoffen Peking).
Katwijk aan Zee
W. A. Boer
De vredesonderhandelingen duren nu
ai maanden achtereen, en het gaat
een belachelijke vertoning worden, op
het kinderlijke af. Jantje geeft niets
toe, dan zegt ook Pietje nee. Grote
eenvoudige mensen durven gelukkig
nog weieens te zeggen: om der lieve
vrede wil, Laten we de strijdbijl be
graven, zand er over en vergeven en
vergeten is de zaak. Waar blijven nu
die grote eenvoudige mensen die dur-
Stephanotis floribunda, de bekende
bruidsbloem, is geen gemakkelijke
kamperplant. Toch is deze slinger
plant zo mooi en bloeit hij zo lang
achtereen, dat hij een plaats in huis
echt wel verdient. In kassen kan hij
gemakkelijk tot vijf meter boog
klimmen, maar in de kamer, in de
pot gekweekt, zult u dat niet mee
maken, al kan hij daar ook sterk
groeien.
De stephanotis behoort tot de fami
lie van de aselepiadaceeën, de zijde
plantfamilie. Bekende verwanten
zijn het Chinees lantarenplantje Ce-
ropegia woodii en de wasbloem
Hoya carnosa. De stephanotis is oor
spronkelijk afkomstig van Madagas
car en werd in 1839 voor het eerst
naar Europa gebracht Het blad van
de stephanotis is lang ovaal, wat
leerachtig, glanzend donkergroen,
tot een decimeter lang en ongeveer
half zo breed. Van juni tot in sep
tember is de plant getooid met wit
te, wasachtige, sterk ruikende bloe
men, die op grote oranjebloesems
lijken. Oranjebloesem is de traditio
nele bloem voor bruidsboeketten,
vandaar de hedendaagse toepassing
van stephanotisbloemen voor datzelf
de doel.
De stephanotis is een warmteliefheb
ber, die wel zon kan verdragen,
maar het minstens zo goed doet in
de halfschaduw, dus op een lichte
plaats. Men kweekt hem in grote
potten met een hoepel van ijzer-
draad waar de ranken om geleid
worden, of met een cilinder van
hetzelfde materiaal, wat een natuur
lijker effect geeft. Als u hem ergens
langs omhoog kunt laten klimmen,
is dat natuurlijk het aardigst.
Wees met te snel teleurgesteld, als-,
uw plant niet meteen de eerste
zomer wii bloeien. Jonge planten
bloeien namelijk nauwelijks, maar
hoe ouder ze worden, hoe rijker de
bloei jaar op jaar wordt.
De stephanotis laat snel zijn blad
vallen, waarvan men zich niet al te
veel hoeft aan te trekken, als men
zich maar precies aan de voorge
schreven behandeling houdt. U stipt
houden aan de juiste verzorging kan
ook voorkomen dat uw plant onder
het ongedierte komt, waarvan de
stephanotis spoedig last heeft en
waarover straks meer.
In de winter rust de plant: hij mag
dan niet warmer staan dan 12-14 gr.
C en maar heel matig begoten wor
den. Het best kunt u hem dan
zetten op een spaarzaam verwarmde
slaapkamer. Vlak na de winterrust
moet u hem verpotten, hetgeen niet
ieder jaar nodig is, maar toch wei
eens in de 2 fi 3 jaar. Het grond-
mengsel bestaat uit 2 delen bladaar-
de, l deel goede bloemistenaarde,
wat klei en scherp zand en een
beetje oude koemest De stengels
moeten dan meteen flink terugge-
sneden worden en het afgesnedene
kunt u gebruiken als stekken, maar
daarvoor is alleen het hout geschikt
dat in het vorige jaar gevormd is.
In een pot met het genoemde grond-
mengsel, op warme voet (wat zeggen
wii: op de c'v.-radiator of de c.v.-
unit, mits niet te warm), zijn de
stekken binnen twee maanden be-
worteld.
In de zomermaanden heeft de ste
phanotis veel water nodig, maar u
moet zuinig zijn met mestgeven.
Veel sproeien is alleen maar gun
stig, veel luchten noodzakelijk.
De laatste jaren gebeurt het regel
matig dat de stephanotis in de huis
kamer vruchten draagt. Meestal
geeft de plant een vrucht als het
een warme zomer is geweest of na
een paar zeer warme dagen, zoals de
vorige zomer het geval was. De
vrucht is eerst groen van kleur,
maar wordt langzamerhand, onder
aan beginnend, geei en daarmee
rijp. Het rijpingsproces kan wel een
jaar of langer duren. Het is dus de
'kunst de vrucht zo lang aan de
plant te houden. Pas als hij heje-
maal rijp is, m'ag hij worden afge
plukt.
De vrucht moet dan nóg éven narij-
pen en mag dan worden geopend en
de zaden schoongemaakt. Ook de
zaden moeten nog even blijven lig
gen, waarna ze in een grote bloem
pot of een plat kistje kunnen wor
den uitgezaaid. Ais grondmengsel
raadt de hortuianus van de Leidse
plantentuin, de heer B. F. Bruins-
ma, die me de gegevens over het
zaaien van stephanotiszaden ver
strekte, bladaarde met scherp zand
aan. Over het zaaisel komt een glas
plaat die weer wordt afgedekt met
een krant. Het geheel moet ook
weer een warme voet hebben, net
als de stekken, de glasplaat moet
elke dag worden omgedraaid, het
zaaisel regelmatig begoten. Als de
zaden gekiemd zijn, kunnen krant
en glas eraf.
Als de jonge plantjes dicht tegen
elkaar aangroeien, moeten ze wor
den verspeend, dat wil zeggen met
hetzelfde grondmengsel verpot, al
leen, wat ruimer uiteen. Een tempe
ratuur van_ 22 - 25 graden Celsius
moet gehandhaafd blijven, de plant
jes mogen daarbij echter niet in de
felle zon.
Doorgaan met regelmatig gieten,
waarbij u wel moet op'etten dat de
grond niet te nat wordt, en veel
luchten zijn belangrijk. Als de
plantjes weer tegen elkaar aan ge
gloeid zijn, krijgen ze elk een klein
potje en kunnen dan afzonderlijk
verder gekweekt worden.
Het ongedierte waar de stephanotis
snel last van heeft, zijn dop- of
schildluizen en bloedluizen. Enige
schildluizen zijn nog wel met de
hand te verwijderen, maar met
bloedluizen is dat ai moeilijker. De
bloed- of wolluis bedekt zich met
een witte wasachtige afscheiding die
er pluizig uitziet. Het diertje zelf is
oranjerood van kleur.
Bloedluizen zitten in groepjes bijeen
en verplaatsen zich vrijwel niet. Dop-
luizen zijn bedekt met een schild.
Het wijfje behoudt de eitjes onder
dit schild en sterft zelf. In voorjaar
en zomer komen de jongen uit,
verlaten het beschermende schild en
verspreiden zich over de plant. Ze
vestigen zich vooral in de bladoksels
en aan de onderkant van de blade
ren. Eenmaal volwassen komen ook
zij met meer van hun plaats.
De beste remedie absoluut on
schuldig, want het tast de plant niet
aan en is voor hogere dieren en de
mens geheei onschadelijk is aan
stippen of sproeien met zeepspiritus.
Daarvoor neemt u 20 gram groene
zeep op 10 gram brandspiritus en
lost dit op m 1 liter water. De
behandeling moet u wel enkele da
gen volhouden, waarna de luizen
met een houtje zo van de aangetaste
plantedelen te verwijderen zijn.
Denkt u erom dat eenmaal flink
aangetaste planten heel moeilijk
weer luizenvrij te krijgen zijn. Het
is dus wel zaak geregeld te controle
ren.
ven zeggen: om der lieve vrede wil:
het eind moet er zijn? Zijn beide
partijen dan niet fout? Terwijl dit
'spel' gespeeld wordt, lopen duizenden
mensen en ook de leiders van de
kerken te hoop, om te protesteren
tegen bombardementen. Slechts één
vraag aan al die demonstranten: waar
om is uw protest zo eenzijdig gericht?
Waarom is uw protest niet gericht
tegen beide onderhandelaars in Parijs,
zodat zij geprest worden een akkoord
te tekenen. Duizenden handtekenin
gen heeft de raad van'kerken reeds
ingezameld. Mag ik een goede raad
geven? Geef ze af aan de secretaris
generaal van de wereldraad van ker
ken, en laat die er mee naar Parijs
gaan op 8 januari, en net als een
Jacob zeggen: ik laat u niet gaan,
tenzij gij mij zegent Dat is, eerlijke
politiek. Dan wil ik ook een handte
kening plaatsen, maar nu moet ik
helaas zeggen: ga heen en zondig niet
meer.
Zuid! and
11. de Leeuw van Weenen
Als ik het betoog van dhr Schutten
goed begrijp neemt hij het de confes
sionele partijen hoogst kwalijk, dat zij
niet als deemoedige slippendragers
van de zgn progressieven willen fun
geren, nadat zij met minachting als
partners- zijn afgewezen. En dat alles
als boetedoening omdat zij zo godde
loos zijn geweest om met de WD in
één regering te zitten. Gelukkig wordt
hen dan althans de mogelijkheid van
absolutie in 't vooruitzicht gesteld.
'Immers (zo schrijft hij) alleen op
deze manier kan Den Uyl zijn partij
overhalen de confessionelen tè accep
teren'. Dit laatste is, hoe goed ook
door dhr Schutten bedoeld (en hoe
aanlokkelijk ook voor de confessione--
ien) echter onmogelijk en wel daar
om. omdat de heer Den Uyl zijn
partij niet kan overhalen omdat de
heer Den Uyl zelf 'overgehaald' wordt
door zijn partij. Denk maar eens aan
het laatste PvdA-congres en zijn uit
spraken. Deze uitspraken blijven een
verhindering enig vertrouwen te heb
ben in een zgn progressief minder
heidskabinet.
Rotterdam
C. P. van Renssen
In de krant van 30 dec. j.l. lazen wij
dat er met oudejaarsavond voor 20
miljoen gulden aan vuurwerk e.d. af
geschoten zou worden. Nu wordt er
zoveel gepraat en geschreven over
hoge defensie-uitgaven en dergelijke
in ons land, waarbij dan gezegd
wordt: hoeveel arme mensen in arme
landen zouden van dit geld van eten
voorzien kunnen worden. Wij vragen
ons af: is er nu niemand die zegt:
hoeveel arme mensen in arme landen
hadden van deze twintig miljoen gul
den te eten kunnen krijgen? Of had
den ze het te druk met vuurwerk
afsteken.
Rotterdam
Gratzke
In een overigens uitstekende televisie
recensie zoals we van hem gewend
zijn gewaagt Ton Hydra van zijn
verbazing over twee punten.
Het eerste betreft het feit dat Mej.
Dr. Klompé kennelijk nog gelooft in
de universaliteit van de katholieke
kerk. Ik dacht dat iedere katholiek
dit deed, en zelfs, dat iedere christen
zou moeten verlangen naar eenheid,
zij het onder andere vorm. 'Dat alleen,
één zijn is geen menselijke wens
droom.
Zo verstond het ook de verslaggever
van "De Tijd'. 'Dr. Klompé getuigde
van haar geloof in een universele
kerk, een wereldkerk. Er moet een
centrum zijn, zoals ook de reformato
rische kerken een wereldcentrum heb
ben gecreëerd. Zij doelde duidelijk op
het Oecumenisch Centrum in Genève
van de Wereldraad van Kerken. Dr.
Klompé gelooft in de kerk, met alle
fouten die de kerk heeft'.
Het tweede punt, waarover verbazing
werd uitgesproken was, dat de oud
minister, gewend aan de titel 'Excel
lentie', sprak van 'De Heilige Vader'.
Hydra voegde er zelfs aan toe. 'Wie is
heilig?' We begrijpen zonder meer
wat hij bedoelt. En toch heeft hij
geen gelijk. Van Dale geeft zelfs vier
betekenissen op voor het woord 'hei-
iig', 1. volmaakt, 2. van alles wat met
de godsdienst in verband staat, zoals
H. Land, H. Schrift enz. Ook wie zelf
voorkeur heeft voor een bepaald
woordgebruik mag een ander niet,
moedwillig verkeerd verstaan of bedoe-
lingen toedichten die hem vreemd
zijn.
Delft
S. de Jong
