Lissabon ontkent gruwelijk bloedbad in Mozambique
Vierdaagse Apeldoorn begonnen
autogordels Landbouwfonds
verplicht
Surinamers kampen
met voedselgebrek
CNV verontwaardigd over
touwtrekken rond CSM
Hulp voor beroofde juwelier
In deze krant
Moord bejaarde
veehouder nog
steeds duister
Dragen van Strop kost ons hind honderden miljoenen
Weddeverhoging
dienstplichtigen
Bewolkt
DINSDAG 11 JULI 1973
7is^aargang no. 48
EHBISTEUJK DAGBLAD
ffestblaak 9-11, Rotterdam
Postbus 948
Tel. 115588 Gironr. 269274 t.n.v. B.V. De Christelijke Pers, Amsterdam
Abonnement ƒ10,58 per maand, per kwartaal ƒ31,35
Afd. Bezorging vanaf 08.30 uur
imSB
LONDEN (Reuter, AP, UPI) In een brief aan het dagblad Times heeft 'eni3ni^stn!%s^edezXrSm1gfnnir
een Britse pater de Portugezen beschuldigd van een massamoord in Mozam- "aeir™
bique, waarbij naar schatting vierhonderd Afrikanen, mannen, vrouwen en de slachtoffers van de eerdere slach-
kinderen, zijn omgekomen. De beschuldiging heeft de woede gewekt van de hij ^overlevenden inlichtingen gaan in-
Portugese regering. In het Britse parlement is geëist, dat het komende be- Sin. hu^eer?edeb
zoek van de Portugese premier wordt afgezegd.
De Apeldoornse Vierdaagse Is gisteren gestart met een record aantal deelnemers: rond vijftienhonderd.
Öp de foto zitten kinderen op een hek te kijken naar de zwoegende wandelaars.
Zie voor het verslag pagina 5.
Van een verslaggever
BRUSSEL De EEG komt lang niet uit met liet geld, dat was* uit
getrokken voor liet Europese landbouwfonds. De Europese commis
sie (bet uitvoerend bestuur van de EEG) heeft uitgerekend, dat er
2,9 miljard gulden extra nodig is voor dit fonds, waaruit de Europe
se boeren bun steun ontvangen.
Paar overlevenden
m
'Allemaal'
Niet óp kaart
HddPpnSÊqkeh- Tègéfïhësbtiir^mt-7
Piloot zo laag dat
hij hengel raakt
verspeel ik me daar effe een
vliegende vis
Speciale regeling
Hoger bod van Scholte n-Honig
UTRECHT De Industriebond CNV is bijzonder verontwaardigd over het gevecht, dat enkele be
drijven voeren om het bezit van de Centrale Suiker Maatschappij
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM In Suriname heerst op het ogenblik een enorme
schaarste aan bepaalde «eer belangrijke levensmiddelen. De levens
middelen, die nog te koop zijn (al dan niet op de zwarte markt)
zijn zo verschrikkelijk duur geworden, dat ze voor de doorsnee Su
rinamer niet meer te betalen zijn.
Ingreep
RITA
„Ik hoef geen poppen meer
voor mijn verjaardag. Ze ge
ven veel te veel werk".
Binnenland
Werkloosheid constant 5
Zeskamp 'topsport'? 6
Buitenland
Betoging in Uruguay9
Mitehel verzweeg leiten 9
Kerk
Döpfner contra Küng 2
Sport
Nederlands succes in Toe-
komstronde 11
Economie
De Rotterdammer
Stantvastlch is ghebleven
mijn hert in toflhenspoetl"
-r\- k -Ér
feji.-
t—->u
c-v-j-.'-oM-èL *0*^:
wffes
(VW
Portugezen roeiden
dorp in Afrika uit
Van onze Haagse redactie £jt g JLÜJi
DEN HAAG Op ambtelijk niveau
wordt hard gewerkt om het dragen
van veiiigheidsgordeis in auto's op 1
januari 1974 verplicht te stelien. Het
is de bedoeling hieronder alieen de
auto's.te laten vallen, die na 1 janua
ri 1971 zijn verkocht
Sinds dat ogenblik werden namelijk
in elke wagen verplicht op de
voorste stoelen veiligheidsgordels ge
monteerd. Doordat oude auto's gelei
delijk verdwijnen zullen zo over enke
le jaren geen auto's zonder gordel
meer op de weg zijn.
0a het dragen van gordels verplicht
te stellen zal een wijziging van het
reglement verkeersregels en -tekens
nodig zijn. De verplichting geldt al
leen yoor de voorin zittenden. Het
verplicht dragen van gordels door de
achterpassagiers wordt niet overwo
gen. Hoe echter de op handen zijnde
verplichting moet worden gecontro
leerd is nog niet bekend. Evenmin
kan iets gezegd worden over de hoog
te van de boetes voor liet niet nale
ven van de verplichting.
miljardengat
Het artikel in de Times werd geschre
ven door pater Adrian Hastings. Hij
schreef dat de berichten over het
bloedbad in het dorp Wiriyamu. waar
bij baby's werden doodgetrapt en bui
ken van zwangere vrouwen werden
opengesneden, afkomstig zijn van
Spaanse missionarissen, die in Mozam
bique werken.
De Spaanse missionarissen troffen een
dag na de slachting, op 17 december
1972, de oever v?n de rivier Nyanta-
watawa bezaaid met slachtoffers, die
vreselijk gemutileerd waren. Pater
Hasting heeft een lijst met 86 namen
van dorpelingen, onder wie 34 kinde
ren, gepubliceerd, die werden doodge
schoten. Voorts een lijst van 34 na
men van mensen, die met hun hutten
levend verbrand werden, onder wie 24
kinderen. Alsmede een namenlijst van
negen kinderen die hun enkels ge
pakt en tegen de grond geslagen wa
ren.
De Portugezen, met een helikopter
aangevoerd en vergezeld van veilig-
heidsoificieren, hadden beoogd het ge
hele dorp uit'te roeien, zo bleek uit
een commando dat door een der wei
nige overlevenden was gehoord, maar
door de snel invallende duisternis
konden er een paar Afrikanen ont
snappen, die de Spaanse zendelingen
inlichtten. De volgende dag vonden
de zendelingen de gruwelijke bevesti
ging van de hen gmeld% Jfeiten.
gróót deel: van dè-corpelmgen haar
een plein werd gedreven waar de
vrouwen met een tussenruimte tegen
over de mannen moesten gaan zit
ten. Een soldaat wees een voor een de
mensen aan die op moesten staan en
naar het midden moesten komen om
te worden doodgeschoten. Vele kinde
ren aan de borst of op de rug van
hun moeder werden tegelijkertijd met
kogels doorboord. Een vrouw met een
jongetje van negen maanden op de ar
men viel dood neer waarop het jonge
tje tegen haar aan bleef zitten huilen.
Daarop trapte een soldaat het kind de
schedel in waarop hij door de omrin
gende soldaten werd toegejuicht. Ter
wijl deze slachting voortging zwierven
sssplpz
Caetano
andere soldaten door het dorp en sta
ken hutten, waarin nog mensen zaten
weggedoken, in brand of gooiden er
handgranaten in. Enkele hunner von
den een zwangere vrouw en vroegen
haar of zij in verwachting was van
een jongen of van een meisje. Toen
zij zei het niet te weten werd haar
buik opengesneden en de foetus werd
eruit gehaalt met de woorden 'nu
weet je het dan.' De vrouw en haar
vrucht werden daarna in het vuur ge
worpen.
Een van de ontkomen dorpelingen
vertelde dat hij bij de nadering van
de soldaten een officier had horen
pleiten voor het afvoeren van de be
volking naar een van de versterkte
dorpen. Daarop had een commande
rende stem geklonken: 'We hebben or
ders van dc chef om ze allemaal te
doden. Zij die blijven leven zijn ge
vaarlijk.'
Pater Hastings, vermeldt voorts dat in
het midden-westen van Mozambique
in de afgelopen jaren voortdurend
krachtmetingen hebben plaatsgevon
den tussen de Portugezen en ï'EELI-
MO, het bevrijdingsfront voor Mozam
bique. Vooral in de streek van Mu-
cumbura waar het hevrijdingsfront
veel aanhang heeft, juist als gevolg
van het wrede optreden van de Portu
gezen. Tussen mei en november 1971
heeft zich in deze streek een serie
slachtingen voorgedaan die volgens de
informaties van pater Hastings in
beestachtigheid die van My Lai in
Vietnam evenaarden. De veiligheids
troepen voelen zich er volgens hem
Martin Hernandez en Alfonso Val-
verde zitten sinds begin 1972 op hun
proces te wachten in een van de ge
vangenissen van Lourenco, Marques
als gevolg van hun pogingen om de
wereldopinie te alarmeren.
De Times herinnert eraan dat de Por
tugese premier Caetano die de volgen
de week Engeland bezoekt nog in mei
van dit jaar op het congres van zijn.
partij verklaarde det 'alls er één rege
ring is, die de fundamentele mensen
rechten wenst te garanderen, dit de
mijne is*. De Times herinnert eraan
dat de Portugezen van tijd tot tijd
blijven herhalen dat de kracht van
FKELIMO gebroken is wegens gebrek
aan steun bij de bevolking. 'Maar
massamoorden ais die van Wiriyamu
doen veronderstellen dat deze bewe
ging wel degelijk steun geniet, ten
minste in grote streken, en dat de
Portugezen nu uit wanhoop- vervallen
tot terreurmethoden die overigens in
het verleden alleen het verzet maar
groter blijken te hebben gemaakt', al
dus het blad.
Harold Wilson, de Britse oppositielei
der, heeft premier Heath gevraagd
het officiële bezoek, dat premier Cae
tano van Portugal volgende week aan
Engeland zal brengen, te annuleren.
Maar Heath antwoordde besliste 'Het
antwoord daarop is nee.* Wilson
meende, dat als de beschuldigingen
waar zijn, er in Mozambique ergere
dingen gebeurd zijn dan in Son My in
Zuid-Vieinam en is er maar één pre
cedent: de moorden van de nazi's.
ir- De -Portugese regering, heeft'de he*
-v*-:~rfchteir in de es-tegenga n.'
Een woordvoerder van het ministerie
van voorlichting verklaarde: "We kun
nen het dorpje Wirienamu niet eens
thuis brengen.* In officiële Portugese
kringen ziet men het verhaal in da
Times als onderdeel van een campag
ne tegen Portugal en het officiële be
zoek van Caetano. Verscheidene Brit
se organisaties hebben aangekondigd
te zullen betogen tijdens dat bezoek.
Weersverwachting: op de meeste
plaatsen droog weer met wol
kenvelden, maar ook af en toe
zon. Zwakke tot matige, in het
WuduLit^CbiCu nu en dan vrij
krachtige westelijke wind. Ma
ximumtemperaturen van 19 gra
den aan zee tot 24 in het zuid
oosten van het land.
Morgen en overmorgen: over
wegend droog, wolkenvelden en
normale temperaturen.
Morgen:
Zon op: 94.34
Zon onder: 20.36
Maan op: 19.01
Maan onder: 01.38
Deze tegenvaller wordt vooral veroor
zaakt door de grote zuivel- en graano
verschotten in Europa. Het Europese
landbouwbeleid houdt onder meer in,
dat de overheid de boeren een bepaal
de prijs voor hun producten garan
deert. Als door overschotten op de
Europese markt de prijs zakt beneden
het gegarandeerde minimum, moet de
overheid de overtollige landbouwpro-
dukten opkopen tegen die vastgestelde
garantieprijs. Hierin gaat door de
graan- en zuivel overschotten veel
meer geid zitten dan was voorzien. De
eeg heeft hiervoor 1,8 tot 2,1 miljard
gulden meer nodig dan bij het maken
van de begroting was verwacht.
Verder heeft de reeks prijsverhogin
gen voor landbouwprodukten in mei
van dit jaar het landbouwfonds par
ten gespeeld. De hogere prijzen voor
zuivel, vlees, fruit en groenten bete
kenen, dat de overheid eerder moet
ingrijpen op de markt. De door deze
prijsverhogingen veroorzaakte extra-
uitgaven worden momenteel geraamd
op 362 tot 543 miljoen gulden.
In de nieuwe EEG-landen (Engel-.nd,
Denemarken en Ierland) is het prijs
niveau voor landbouwprodukten een
stuk lager dan in de 'oude EEG".
Daarom is er een speciale regeling
voor de handel tussen deze twee blok
ken. Het bedrag, dat hiervoor was uit
getrokken, bleek ook 145 miljoen gul
den te laag.
Nadelig is ook dat de Italiaanse lire
en het Engelse pond in waarde zijn
gedaald. De Europese landbouwprij
zen worden uitgedrukt in zogenaamde
rekeneenheden, een munt, die alieen
maar op papier bestaat, maar een vas
te waarde vertegenwoordigt. De En
gelse en Italiaanse munt zijn naar be
neden gezakt ten opzichte van deze
rekeneenheid. Dat betekent dat de
landbouwprijzen daar in feite zijn ge
stegen. Dat kostte de EEG naar schat
ting 470 miljoen gulden.
Deze en andere tegenvallers veroor
zaakten bij het zogenaamde landbouw-
garantiefonds, waarvoor ruim 10 mil
jard guiden was uitgetrokken, een gat
van 2.9 miljard. De Europese commis
sie zal de Europese ministerraad bin-
nenkort voorstellen dit bedrag als
aanvullend krediet uit te trekken.
Hoeveel van dit bedrag voor rekening
van Nederland komt is nog niet be
kend. De Nederlandse minister van fi
nanciën Duisenberg verwachtte in
mei al dat de EEG dit jaar 400 mil
joen gulden extra van Nederland zal
vragen. De omvang van het gat op de
landbouwbegroting van de EEG was
toen nog niet precies bekend.
In Brussel wordt gevreesd, dat de 2,9
miljard gulden die nu gevraagd wor
den, nog niet voldoende zijn. Het ziet
ernaar uit. dat het boteroverschot dit
jaar veel groter zal worden dan de of
ficiële schatting van 400 S 500.000 ton.
Meer pessimistische deskundigen
voorspellen een overschot van 900.000
ton. Dat zou de EEG nog eens voor
hoge 'onvoorziene' uitgaven plaatsen.
DEN HAAG Dienstplichtigen zul
len dezelfde bezoldigingsverbetering
genieten als het burgerlijk overheids
personeel en de vrijwillig diendende
militairen.
Te rekenen vanaf 1 januari 1973 zal
een bezoldigingsverhoging van 1.5
procent vermeerdred met 25 gulden
secretaris Mommersteeg van defensie
per maand worden toegekend. Staats-
heeft dit gisteren laten weten in ant
woord op schriftelijke vragen van de
socialist Wielöraaijer.
In de Surinaamse pers, met name in
het blad De Vrije Stem, wordt het
CIS verweten de laatste tijd bijzonder
prijsopdrijvend te hebben gewerkt en
verder verwijt men de regering het
feit, dat de CIS eigenlijk een volko
men mislukking is geworden.
In de pers staan voorbeelden van het
slechte beleid van het CIS: men
schrijft dat er enorme schaarste be
staat aan aardappelen en uien {twee
belangrijke voedingsmiddelen voor de
Surinamers) terwijl in de loodsen
grote partijen van deze levensmidde-
len liggen te rotten. Verder blijken
bepaalde Surinaamse groenten niet
meer in Paramaribo, maar wel in Am
sterdam te verkrijgen te zijn. Een
voorbeeld van de prijsstijging: begin
mei kostte een baal uien nog 10,50
gulden. Eind juni was dit bedrag op
gelopen tot 21 gulden.
Deze situatie is volgens berichten in
de Surinaamse pers deels het gevolg
van de stakingen, eerder dit jaar,
maar voor een aanzienlijk groter deel
van de praktijken van het (semi-over-
heids) Centraal Importbedrijf Surina
me, met name van de directeur van
dit bedrijf de heer C. van Dijk. Deze
directeur, die in zijn bedrijf geen
raad van commissarissen heeft en dus
vrijwel zonder controle werkt, is be
halve directeur van het CIS ook nog
eigenaar van een particulier importbe
drijf.
Als directeur van het CIS heeft de
heer Van Dijk een monopoliepositie
bij het beslissen over de invoer van
bepaalde produkten in Suriname.
Dit heeft de heer L. Ester van de
bond meegedeeld, nadat hij gistermor
gen met Seholten-Honig telefonisch
contact had gehad over een nieuw
bod van deze groep op de CSM,
De heer Ester vroeg zich af welke be
langen er worden gediend met het
spel, dat wordt gespeeld rond de over
neming van de CSM. Volgens hem is
het duidelijk, dat alleen financiële be
langen en machtsconcentratie een be
slissende rol spelen. 'Dat duizenden
mensen worden meeverkocht is een
bijzaak." Hij betreurde het, dat de
werknemers geen invloed op het ge
beuren kunnen uitoefenen.
Kon. Seholten-Honig, die twee weken
geleden een bod van 900 in 6,5 pet
converteerbare obligaties plus 50 in
contanten aankondigde, komt nu met
een hoger bod. Per aandeel of certifi
caat wordt nu 1000 in achtergestel
de converteerbare obligaties geboden
plus 50 in contanten, wat volgens
Seholten-Honig neerkomt op 1.100.
Het bod van Seholten-Honig op CSM
is in totaal het vierde. Eerst bood de
Suiker Unie 900, toen kwam Schol-
ten-Honig met haar eerste bod, daarna
bood Gist-Brocades circa 975 en nu
komt weer Seholten-Honig. Dit bedrijf
zal op 19 juli met het officiële bie-
dingsbericht komen.
Ook de Suiker-Unie zorgde gisteren
voor een nieuwe ontwikkeling. Het
bod van deze onderneming liep aan
vankelijk op 12 juli af, maar aandeel
houders hebben nu tot 12 september
de tijd hun stukken aan te melden.
Uiterlijk 26 september zal de Suiker
Unie bekend maken of het op 30 mei
uitgebrachte bod gestand zal worden
gedaan.
Zodra de officiële biedingsberichten
van Gist en Seholten-Honig zijn ver
schenen, zal Suiker Unie zo spoedig
mogelijk meedelen, tot welke maatre
gelen dit aanleiding geeft. Zij over
weegt een wijziging van haar bod.
Al deze prijzen, met name die voor de
belangrijkste voedingsmiddelen aard
appelen, zout, vlees, uien, gele erw
ten en kokosolie, waren de laatste
tijd zo erg uit de hand gelopen, dat
de regering tenslotte heeft ingegrepen
en deze voedingsmiddelen uit de mo
nopoliesfeer van het CIS heeft wegge
haald.
Onder andere over deze toestand heeft
de heer José Tjauw A Hing, van het
actiecomité Bustand Suriname Nu een
brief geschreven aan de commissie
van Europese Gemeenschappen. Hij
dringt in deze brief aan op een spoed
beraad van deze commissie om de, zo
als hij het noemt 'uit de pan gerezen
problemen van Suriname' aan de orde
te stellen. Verder vc-rzoekt hij een on
derzoek in te stellen in Suriname en
vraagt hij Nederland te bewegen aan
terugkerende Surinamers een uitke
ring te geven en met Suriname de op
vang te regelen.
Zie vervolg pagina 5, eerste kolom
Van een verslaggever
KLUNDERT In de Brabantse gemeente Klundert wordt een financiële
actie gehouden voor het juweliersgezin Gudrais, dat na een inbraak in de
nacht van 27 juni zwaar in de zorgen zit. Onbekenden namen voor ruim
Één ton mee aan geld en sieraden; slechts een deel was verzekerd. Dertig
vrijwilligers gaan deze week de huizen langs en er is een fonds gestort bij
een bank. Tot de actie hebben particulieren het initiatief genomen.
KLM halveert verlies4
KerK In de wereld z
Nieuwe boeken 2
Men schrijft ons
l'.aülo en tv e
Becept s
Strips, feullieten
MIJDRECHT Twintig rechercheurs
zijn nog steeds bezig met het onder
zoek naar de moord op de 82-jarige
Mijdrechtse veehouder P. Plessius
maar de zaak is nog steeds duister.
Ook het motief van de moord is nog
steeds niet duidelijk; op het erf van
de veehouder zijn vrijwel geen aan
wijzingen gevonden.
De politie heeft nu gevraagd aan ie
der die inlichtingen kan geven con
tact op te nemen met de politie in
Mijdrecht of met die in zijn woon
plaats. De politie heeft vooral belang
stelling voor iemand die op de dag
van de moord, maandag 25 juni,
streeks elf uur 's morgens een jgjde--
auto, vermoedelijk een Opel K§deCj?p
de Mijdrechtse Zuwe ter
de oversteekplaats bij heb iwtijheeft
geparkeerd en daarna adr s. fort
de bedijking is opgelopëu J'wk zóu de
politie graag meer \viüë£Weten over
iemand die dczeÉÉde-^ochtend om
streeks kwart vdfiirielfrop het erf van
de boerderij njëtfhète-slaehtoffer heeft
staan praten.
