Een panmagische, oneven droom
1
Zelf
compost
maken
iff!
bloem en plant
BH
flhaillglll
555e opgave voor de ladderwedstrijd
Nieuwe boeken
li ÜK 8
HUMi
Niet piekeren maar puzzelen - door mr. G. van Vorden
uw probleem
ook hel: onze
XROW/KWAtRiTET ZATERDAG 15 SEPTEMBER. 1973
BININENiDANp T19/K19
'Hé', dacht de heer J. Kramp in
Woerden, 'binnenkort krijgen we
nummer 555; en wel op 15-9-1973.
Dat zijn allemaal oneven cijfers'.
En magisch hield hem deze ge
dachte gevangen! Zelfs in zijn
dromen bleef hij er mee bezig.
Drie oneven cijfers vormen 125
getallen. Dat zijn er vijf maal vijf
maal vijf. Juist de drie vijven van
555...... En vijf kwadraten van
vijf bij vijf.
25
2
9
11
18
25
2
q
11
6
13
20
Z2
4
6
15
20
22
17
24
1
8
15
17
24
1
8
.3
10
12
19
21
3
10
12
19
14
16
23
5
7
14 1.6
23
5
25
2
9
11
18
25
2
9
11
6
13
20
22
4
6
13
20
22
17
24
1
8
15
17
24
1
8
3
10
12
19
21
3
10
12 1.9
Pan magisch Kwadraat
Panmagisch kwadraat
De heer J. Kramp, in zijn droom vertoevend in het land dérConevenen
en der panmagie
schrijft
Boycot (8)
Boycot (9)
Boycot (10)
Boycot (12)
3 maal 10 gulden aan prijzen
SS
6S
63
Waarom ruime we in de herfst de tuin op? Rijp of sneeuw geeft
dode bloeistengels een bijzondere charme, alsof ze voor de tweede
keer bloeien.
/../v ,\t|. V 'V
door henk van Halm
Boycot (11)
Statenvertaling (8)
Dit braciit hem al dromend op de ge
dachte of het niet mogelijk zou zijn,
de 125 getallen van drie oneven cij
fers in vijf magische kwadraten onder
te brengen. En dan natuurlijk in pan
magische kwadraten,
in onderstaande figuur vindt u bin-
nen de lijnen zo'n kwadraat, dat kort
weg kan worden geschreven: 1-8-15-17-
24; 12-19-21-3-10; 23-5-7-14-16; 9-11-18-
25-1-2; 20-22-4-6-13. Niet alleen leveren
de vijf horizontale rijen gelijke sommen
(65) op, maar ook de vertikale kolom
men,. (sommen eveneens 65). En als-
men' het kwadraat naar alle. kanten
verlengd met zichzelf, dan vormen al
le diagonale rijen van vijf opeenvol
gende getallen eveneens de som 65
(bijvoorbeeld 9+22+154-3+16 65).
Op dezelfde wijze moeten de 125 ge
tallen van drie oneven cijfers vijf ver
schillende panmagische kwadraten
vormen. De heer Kramp was :.buiten
zichzelf van vreugde toen hem dit ge
lukte! En hij wil u in zijn vreugde la
ten delen.
De in te vullen getallen zijn als volgt
gegdven: een P duidt een priemgetal
{ondeelbaar getal) aan. Als die P al
leen staat is dit één van die 125 getal
len (bijvoorbeeld 193 zou het kunnen
zijn). Staan er meer P's achter elkaar,
dan zijn het wel priemgetallen, maar
ze behoeven niet tot de 125 te beho
ren. Zo zou 115 kunnen worden ge
schreven PP (5x23), waarbij 23 een
even cijfer bevat doch de uitkomst
115 tot de 125 behoort. Ook zou 115
kunnen worden geschreven 5P maar
natuurlijk niet 23P want daarin komt
een 2 voor en dat is geen oneven ge
tal. En 795 zou kunnen zijn: 3PP of
5PP of 53PP of PPP (3x5x53) en 957
zou kunnen zijn: 3PP, 11PP of PPP
(3x11x29), maar niet 29PP.
Om in stijl te blijven zijn de vijf ge
zochte panmagische kwadraten genum
merd 1, 3, 5, 7 en 9,
Nummer 1. 3P-5P-3P-3P-P; P-PPP-P-
3PPP-P;5P-3P-13P-P-P; F-PPP-5P-
PPP-31P; 13P-P-7P-P-3PPP.
Nummer 3: PPP-5P-P-7P-3P; 3P-PPP-
P-PPP-3P; 3PPP-3P-P-P-P; 7P-P-PPP-
P-P; HP-P-17P-3P-5P.
Nummer 5: PPP-3P-P-19P-PPP; 7P-P-
P-PPP-3P; P-5P-7P-P-PPP; 11P-13PPP-
17P-P-PPP: P-3P-5P-P-17P.
Nummer 7: PPP-5P-7P-P-3P; 3F-PPP-
11P-PPP-19PPP; 5PPP-3P-P-P-P; 11P-
P-PPP-13P-P; P-PPB-P-3P-5P.
Nummer 9: 3PPP-PPP-PPP-PPP-P; P-
PPP-11P-PPP-7P; PPP-3P-P-7P-7P; P-
3P-5P-P-P; 19P-13P-F-P-3PPP.
Elk dezer panmagische. kwadraten
wordt beloond met 2 punten (want 2
is een priemgetal).
De te verwerven punten zijn bestemd
voor onze doorlopende ladderwed
strijd en zij blijven altijd geldig. Als
u blijft inzenden stijgt dus steeds uw
puntentotaal, ook al zendt u maar
sporadisch ln. Tenslotte komt het mo
ment, dat geen der andere deelnemers
een hoger totaal heeft dan u en u de
ladderprijs wint Daarna begint u
weer met nul punten onderaan.
De oplossingen dienen uiterlijk 13 ok
tober binnen te zijn bij mr„ G. van
Vorden, postbus 1005, Warns veld
(niet in Vorden!!), dus één week voor
de tiende puzzelaarsbijeenkomst in
Utrecht (20 oktober), waarvoor U
zich kunt opgeven bij de heer M. Va
der tè Leiderdorp onder storting van
vijf gulden op diens gironummer
595494.
Op briefkaart of briefomslag van uw
oplossing dient 'Niet Piekeren maar
Puzzelen' te staan, terwijl in uw
schrijven uw volledige' naam en adres
in blokletters dienen te zijn geschre
ven of getikt.
En wilt u de heer Kramp voor zijn
oneven, panmagisch probleem, een
waarderingscijfer geven (1 als laagste
en 10 als hoogste waardering)?.
Behalve uw oplossingen zijn voor mij
ook uw opmerkingen, uw kritiek, uw
humor en toelichtingen van groot be
lang om de oplossing daarmee te krui
den. Zij verhogen uw puntentotaal
niet; dat doet slechts' de oplossing
zelf!
Ue redactie bctioudt ilch het recht voor on$
ter opname m deze rubrteË ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. Bi) pn-
billuile wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen, worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus SS». Amsterdam.
Verdedigers van de Albert Heijn kof
fie uit Angola willen vrij kiezen, wel
ke koffie zij zullen drinken. Beseffen
zij wel, dat zij niet zelf hun koffie
kiezen. Dat doen de koffie-inkopers
van A.H. Wij kunnen vrij kiezen uit
wat voor'ons .gekozen is.-
Amsterdam;
H. Leijdekkers
Nu de Angola-koffie weer overal in
het land te koop is, zal er weer veel
van gekocht worden. Maar Iaat men
dan niet vergeten wat men doet. Deze
koffie is duur betaald met het bloed
van vele :Angolezen.
Werkhoven
Ko van Dijk
De akties van Bosgra vieren weer
hoogtij. In 1933 is zo ook de straatter
reur in Duitsland begonnen. Tussen
de terreur van toen en nu is maar al
leen verschil in signatuur. Toen ter
reur van rechts socialistische kant en
nu van links socialistische zijde. Deze
akties zitten vol hypocritische tenden-
zen. Hoe komt het nou dat er geen
arbeiders aan dergelijke akties deelne
men? Allemaal door lieden met goed
betaalde banen.
Papendrecht
P. Boer
eigen grónd. Dwangarbeid'is een mis
selijke zaak, maar meent de heer Hol
vast, nu werkelijk dat in het'laatste
geval geen honger wordt geleden, öf
de omstandigheden, beter zijn? Ik ge
loof dat we er met een dergelijke wij
ze van discussiëren niet komen. Het is
van tweeën één: óf wij boycotten allo
produkten uit alle landen, die op wel
ke wijze dan óok de omstandigheden
van bepaalde, groepen mensen bewust
benadelen; óf wij boycotten geen pro
dukten, maar dringen er, door aktie
groepen of niet, bij de overheid op
aan initiatieven, te ontwikkelen voor
nationale of multinationale druk.
(Rhodesië). Mij lijkt de'laatste weg de
juiste, zij het eveneens niet altijd ef
fectief, (ook "de onderhavige akties
zijn dat niet).
Amsterdam
drs. P. D. Coljce
Boven de slimme advertentie van Al-
bert Heijn had als kop i.p.v. 'in een
vrij land: vrije keuze voor vrije men
sen' beter kunnen staan: 'geld .stinkt
niet' of 'de een z*n dood- is de ander
z'n brood' (of andersom). Die vrijheid
waar Albert Heijns advertentie zo
bol van staat, .is de vrijheid Van de
ondernemer om te verdienen aan de
onvrijheid en onderdrukking van me
demensen. Nederlanders kunnen wat
dat 'goede''handelsgebruik betreft bo
gen op een evenlange ervaring. Voor
de oorlog sloten we onze grenzen voor {77
joodse vluchtelingen, om exportland
Duitsland niet.voor het hoofd te sto
ten. In de oorlog zagen velen er
brood in voor de bezetter blinkers e.d.
aan te leggen. Pecunia non olet. Zijn
we vergeten dat de aktiegroepen van
toen (het verzet) hetzelfde wilden als
de aktiegroepen van nu: strijd tegen
onderdrukking, uitbuiting en rassen
discriminatie. Dg inkooppolitiek van
Albert Heijn is gewetenloos! Vraag:
zou AH bijv. ook door Russische jo
den en dissidenten in gevangenschap
gemaakte wasknijpers willen importe
ren?
Amsterdam
mr. M. C. Kroon
Op verzoek van verscheidene lezers
nu eens iets over het maken van
compost Ik maak daar zelf geen
punt van, maar neem eenvoudig de
natuur als voorbeeld. Alles wat op
een bepaald stuk grond groeit heeft
zijn bouwstoffen aan diezelfde grend
onttrokken. Zou je aan het einde
van de zomer, bij het zogenaamde
opruimen van de tuin (ja, waarvoor
doen we dat eigenlijk?) alle plante-
stro, afgesnoeide takken, maar ook
gewied cm kruid keurig in vuilniszak
ken gestcuwd wegdoen, dan doe je
tegelijkertijd een deel van de bouw
stoffen weg uit. de aarde van je
tuin, Die moet je dus er kunstmatig
weer inbrengen, hetgeen men meent
te bereiken door kunstmest te
strooien. Daarmee worden wel de
bekendste stoffen weer in de bodem
aangevuld, maar wat weten we van
de sporenelementen die door plan
ten wórden opgenomen en met het
weggegooide afval uit de tuin ver
dwijnen?
Er is maar één goede manier om de
grond in conditie te houden: zorgen
voor een. natuurlijke kringloop
waarin het afgestorvene weer naar
de aarde terugkeert om zo de
vruchtbaarheid in stand te houden.
Het dode is de basis voor nieuw le
ven. Daarom Iaat ik in de herfst alle
plantestro staan om het pas in het
voorjaar, als de eerste voer jaarsge
wassen te voorschijn komen, af te
breken en plat op de grond te leg
gen. Het voordeel is bovendien dat
de tuin in de winter een minder ka
le indruk maakt en dat tussen de
stengels neergedwarreld boomblad
niet door de wind wordt weggebla
zen.. Bbd is juist in de natuurlijke
kringloop erg belangrijk. Bovendien,
hebt u wel eens zo'n onopgeruimde'
tuin gezien tijdens rijp of onder de
sneeuw?'
In het voorjaar wordt ln korte tijd
het dode materiaal op de grond door
de uitlopende planten bedekt. In de
koelte onder het plantekleed breken
cwaramen en bacteriën takjes en
stengels af en trekken wonnen dor
blad in de grond, waar andere bodem-
organismen het werk van de wor
men afmaken. Het duurt we! een
paar jaar vcor zo'n natuurlijke
strooisellaag is omgezet tot vrucht
bare humus maar de voedingsstof
fen keren terug waar ze vandaan ge
komen zijn.
Nu" heb ik gemakkelijk praten: mijn
tuin staat vól wilde planten, waar
door afval op de grond niet stoort,
integendeel het natuurlijke aanzien
nog versterkt Maar ik kan me best
voorstellen dat anderen, met andere
esthetische nonnen, daar niet aan
willen, zonder overigens het voor
deel van de kringloop te willen mis
sen. Zij willen biodynamisch ofte
wel organisch tuinieren en zelf com
post maken, 'op oen nette manier'
Dat is in feite hetzelfde als wat ik
doe, maar men laat iets minder aan.
de natuur zelf over en bevordert
een snelle omzetting. Door dat ver
snelde composteren is het mogelijk
- in één seizoen een flinke hoeveel
heid ccmpost te maken.
Een van de bekendste manieren,
toegepast o.a. door Alwin Seifert
('Tuinieren zonder gif', uitg. Hollan-
dia, Baarn) en door Rob Herwig, is
het opzetten van coraposthopen van
allerlei organised afval uit tuin en
keuken ln combinatie met kalk en
beender-hoom-bloedmeel.
Seifert legt echte hopen aan die hij
afdekt met oud gras, Herwig werkt
met compostcontainers van stapelba-
re secties. Die secties zijn van ver
zinkt staal met perforatie en profile
ring en meten 100x100x45 cm. Ze
worden peleverd door fa. G. A. van
der Wurf,. Oosterengveg 32, Hilver
sum. en kosten j 85,- per sectie. Bij
zaadhandels en in tuincentra zijn
Engelse compostsilo's .te koop, ver-
I
m
m s
vaardigd'vari dik ijzerdraad dat met
epoxyhars tamelijk roestvrij is afge
werkt. Ze bestaan uit vier schotten
die met bijbehorende clips tot een
rechthoekige silo van 69 x69x91 cm
zijn op te zetten. Compleet kosten
ze ongeveer vijftig gulden.
De corapostcontainer, -silo.of -hoop
mag niet op een stenen vloer staan
maar regelrecht op de aarde. Bodem-
organismen moeten de afval om
zetten en daarom vrije toegang heb
ben tot de gestorte afval. Wel' kan
een metalen container eventueel te-?
gen te snel roesten op e;n paar ste
nen in de hoeken gezet worden.
Warmte, vocht, een redelijke mate
van zuurstoftoevoer en de aanwezig
heid van een rijk bodemleven zijn.
bepalend voor de snelheid waarmee
de afval wordt omgezet, en nieuwe
composthoop kan geënt werden met
wat rijpe compost, waardoor het
proces sneller op gang komt In ons
klimaat kan een compostplaats het
best in de zon worden aangeiegd.
Belangrijk is dat die plek goed te
gen wind beschut moet liggen. Be
planting eromheen kan helpen- en
onttrekt tevens de niet bepaald sier
lijke container aan liet oog. Na het
storten van een laag afval tot .twee
decimeter dikte strooit men been-:
der-hoom-blöedmeel erover heen
(ongeveer twee ons per vierkante
meter) en bestuift deze met magné-
•siumkalk. Dit moet door "de aange
brachte laag gemengd wórden door
er flink op te, kloppen. Daarna
strooit men een dunne laag leem-
houdende aarde over dit alles heen.
Is er geen leem voorhanden, dan is
aarde, met wat fijn verdeelde 'kiel
ook goed. Daarbovenop komt de
tweede laag, die afgedekt wordt met
oud gras of met blad, warit de hoop
mag niet afkoelen.- Dit gras mag
niet vers in grote hoeveelheden in
de afval terechtkomen, want daiar
vormt het dikke pakketten die te"
nat worden en gaan verrotten. Gras'
is dan beter te gebruiken voor mul
ching: op onbedekte grond leggen?
om vocht vast te houden en opkruid
te weren. Boomblad mag pas in-de
containèr als het droog ëh ver
schrompeld is. Alles, takken, sten
gels, koolstronken, moeten- in stuk-
jes gehakt worden van een decime
ter.
Het geheel mag niet te droog zijn,
want dan gaat de afval schimmelen.
Maar wordt het te nat, dan komt er
:niet voldoende zuurstof bij en krij
gen ongezonde bacteriën .een kans.
Een goéde composthoop mag 'niet
ruiken. De vochtigheid kunt u
enigszins in de hand houden door
bij langdurige regenval de container
med plastic af te dekken, bij droogte
de hoop te besproeien.
Als de'container vol is, kan de. gehe
te inhoud in een tweede container
worden ovcrgevorkt'om daar verder
te rijpen. In de eerste kan dan een
nieuwe hoop worden gezet. Rijpe
compost ruikt naar bosgrond, en is
heel fijn van structuur. Voor u die
gaat gebruiken, moet ze worden ge
zeefd. Alles wat dan -. op de zeef
blijft liggen, kunt u weer opde
composthoop gooien,.
Het is mij nog steeds niet duidelijk
geworden, waarom Outspan en Angola
uit den boze zijn en de krab uit Rus
land, spercieboontjes uit China en
jam uit Hongarije niet. Ook de heer
Holvast (Tr/Kw van 10 september)
draagt geen steekhoudende argumen
ten aan. Gaan wij zijn drie punten
eens nauwkeurig na. Van de koffie-op-
brengst wordt 30 pet defensiebelas
ting geheven (argument 1) waarmee
onder meer een opstand in Angola te
gen de onmenselijke omstandigheden
bloedig is neergeslagen, (argument'2).
Men leze Konsalik's roman 'Bloed
bruiloft in Praag* maar eens om te
constateren dat het wel wat naief is
te veronderstellen dat de Angola-kof
fie een uitzonderingspositie inneemt.
Het derde, argument van Holvast, lijkt
plausibel. Het grote aandeel van Ne
derland in de export van Angolese
koffie zou bij wegvallen daarvan een
duidelijke economische druk uitoefe
nen op Angola en dus op Portugal en
de dwangarbeiders, 'die dan zonder
werk kwamen, de mogelijkheid bieden
'naar hun eigen dorp en hun eigen
gezin' terug te gaan en te werken op
Wijlen dr. A. Noordtzij, heeft in 1908
een boekje uitgegeven onder de titel:
'Is een nieuwe vertaling van het Oude
Testament nodig?' Daarin vindt men
een indrukwekkende reeks van apert
onjuiste vértalingen in de Sta ten ver-
taling.. Verder noemt de heer Becker
mannén als Kuyperen Bavinck, voor
'wie de Statenvertaling altijd een
kracht .is geweest'. Het is hem waar
schijnlijk ook niet bekend dat deze
geleerden, samen met dr. A. Rutgers,
een herziene uitgave van de Staten
vertaling het licht hebben doen zien
waarin veel. verouderde uitdrukkingen
door meer moderne zijn vervangen.
De Statenvertalërs waren van dogma
tische vooroordelen niet vrij; In Gen.
3:15 vertaalden zij: 'ik zal vijandschap
zetten tussen u'en deze vrouw", klaar
blijkelijk om de katholieken een argu
ment voor de Mariaverering uit de
hand te slaan, maar in de grondtekst
staat duidelijk''de vrouw". (De katho
lieke exegese meende namelijk dat
met "de vrouw' in Gen. 3:15 Maria
bedoeld is), en in 2 Sam 8:18 vertaal
den zij: 'Davids zonen waren prinsen',
hoewel er in de grondtekst duidelijk
'priesters' (kohaniean) staat. Hier heb
ben zij klaarblijkelijk een correctie in
Gods Woord aan gebacht om Davids
handelwijze niet in strijd te doen ko
men met de priesterwet van Exodus
Leviticus, die immers voorschreef
dat alleen mensen uit de stam Levi
priester mochten zijn. (David was uit
de stam Juda).
Deventer J. v. Rossum
Horizontaal: 1. kashouder, 7. hoender
achtige vogel, 13. plaats in Italië, 14.
plant, 16. opgeld, 17. scheik. element,
18. Railroad (afk), 20. middeleeuws
koopvaardijschip, 21. familielied, .22.
deel van de bijbel, 2-3. opschudding,
26. wapenschouw, 28, vreemde munt,
30. grond, 31. en personne (afk.), 33.
toestemming, 35. pers. voornaamw.,
36. houten bakje, 38. Foyal Mail
(afk.), 39. stoomschip, 40. kippenloop,
41. doortochtgeld, 42. jongensnaam,
43. watering, 44. recht stuk vaarwater,
45. Mangaan (afk.), 46. familielid, 48.
nauw, 50. jongensnaam, 51- bewerkt
materiaal, 55, scheik. element, 56.
stoer, 57. steekwapen, 59. smerig, 62.
lange gedachten uithaal, 64. oude leng
temaat, 65. gewicht (afk.), 66. knopje
op een priktol, 68. rechten inbegepen
(afk.), 69. aardrijkskundige aandui
ding, 70. Ierland, 72. soepel, 74. bril
slang, 76. hachelijk, 77. sterke pen uit
een vogelvleugel.
Verticaal: 1. negatieve electrode
(meerv.), 2. dakbedekking (Ind.), 3.
senior (afk.), 4. leverige stof, 5.
voegwoord, 6. latwerk, 7.wig, S.reeds,
9. wolkam, 10. koning van Basan, 11.
end, 12. aantekenen, 15. doortocht
geld, 19. wijnglas, 21. Myth, figuur,'
24. luitenant (afk.), 25. deftig, 26.tres,
27. Assistant Engineer (afk.),' 29.
maanstand, 30. spil van een wiel, 32,
aardappel, 34. elk, 35. gemeenteweide,
37. puistje, 40. buitenhaven, 44. bewo
ner van Roemenië. 45. sober, 47. Myth,
figuur, 49. Javaans orkest, 51. bede
huis, 52. landbouwwerktuig, 53. die
rengeluid, 54. onderrichting, 56, post
restante (afk.), 58. muzieknoot, 60.
vette .'looistof, 61. nachtgewaad, 63.
bestuurder van de Republiek Venetië,
66. zelfkant, 67, holte in een muur,
71. Rijkstelefoon, 72. Chinese lengte
maat, 73. munt (afk.), 75. waterstand'
Oplossingen tot en met woensdag a.s.
per briefkaart zenden aan:
Trouw/Kwartet, postbus 859, Amster
dam. Linksboven vermelden: Week-
endpuzzel.
Oplossing van vorige week:
Hor. 1. letsel, 6, drevel, 12, Erna, 14.
oven, 16. om, 18- Ee, IS., sap, aL er,
22. de, 23. mikpunt, 26. eenmaal, 29.
Ella, 30. netel, 32. anna, 33. e.d., 34.
ar, 36. lor, 37. pa, 38. sa, 39. snot, 41.
mand, 43, do, 44. marmiet, 45. ik, 47.
kram, 49. Sara,, 52. N.T., 54. en, 56.
ent, 58. TO, 53. ga, 59. arak, 61. Peter,
63. eren, 65. gedegen, 67. energie, 69.
e.k., 70. no. 71, dar, 73. Ie, 74- Ne, 75.
perk, 77. rans, 79. aantal, 80. gander.
Vert. 2. e.e., 3. trepaan, 4. sneu, 5, e.a.
7. R.O., 8. even, 9. vermaan, 10. en,
11. komeet, 13. da, 15. gelaat, 17.
mild, 19, stel, 20. peer, 22. dans, 24,
kl„ 25. nn, 27. el, 28. An, 31. torment,
35. roman, 37. patat, 39. sok, 40. ram,
41. mes, 42. dia, 46. onager, 48, reke
nen, 50. roerend, 51. kaneel, 53. trek,
55. eend, 56. teer, 58. gein, 60. ad, 61.
p.e. 62. R.N., 64. Hg.', 66. gort. 68.
elan, 72. al, 75. pa. 76 ka. 77 ram 78.
Se.
De prijswinnaars rijn: C, A. Ooster-
men; mej. A. Loonstra, Havensctr. 24,
Nickcrk Oldekerk: W. Verveer, Koe-
str. 20, Schoonhoven.
I
Brieven die niet zijn voorzien van
naam en adres kunnen niet in behan
deling worden genomen Geheimhou
ding is verzekerd. Vragen die niet on
derling met elkaar in verband staan
moeten in afzonderlijke brieven wor
den gesteld. Per brief dient een gul
den aan postzegels te worden ingeslo
ten. Adres: redactie Trouw-Kwartet,
postbus 948, Rotterdam.'
Vraag: Een ouder echtpaar, in ge
meenschap van goederen gehuwd, zou
een van de schoondochters willen
uitsluiten van hun nalatenschap. Be
doeld echtpaar is eveneens in gemeen
schap van goederen gehuwd. Hun kin
deren willen we echter niet uitslui
ten. Moeten we dit door een notaris
loten vastleggen?
Antwoord: Een bepaling als door u
bedoeld is niet ongebruikelijk en de
notaris zal het zeker voor u in orde
maken. Bespreek, als u dat nog niet
deed, ook kwesties als vruchtgebruik
door de overlevende als een van u
beiden zou overlijden. Ook het aan
deel van de overgeblevene kan gunsti
ger door de notaris worden geregeld,
zoals u enige weken geleden in ons
blad kon lezen. Wat wij u echter per
soonlijk zouden aanraden (de notaris
zal het daar wel mee eens zijn) maak
deze schikking ten opzichte van al uw
kinderen. In een goed huwelijk maakt
het geen verschil wie van de twee
over het geld beschikt, maar voor de
zoon in Jcwestie wbrdt deze zaak al
leen maar moeilijker als hij een uit
zonderingspositie inneemt tegenover
uw andere kinderen.
Vraag: Waarom zien wc zo vaak in
oude kerken bij afbeeldingen van per
sonen op graftomben een hond aan de
voeten? Wat is de betekenis daarvan?
Antwoord; Het door u genoemde mo
tief is zo oud als de omgang tussen
hond en mens. Het lijkt ons niet
juist, hier terug te gaan tot mytholo
gische symboliek, want daarvoor is
het te veel uit het leven gegrepen: De
om zijn baas treurende hond is een
bekend verschijnsel dat ook voorkomt
in veel oorlogstekeningen. Een voor
beeld is het graf van Wilem de Zwij
ger, berustend op de waarschijnlijk
ware traditie dat het kooikertje van
Willem de Zwijger bij zijn dode baas
en diens graf bleef treuren, eten wei
gerde en spoedig stierf.
Vraag: Hoe kan ik nagaan of onze fa
milie een familiewapen heeft? Zo
niet, waar kan men dat laten vervaar
digen?
Antwoord: Iedere Nederlander kan,
als hij dat wenst, een familiewapen
ontwerpen en laten uitvoeren, als dat
wapen niet ontleend is aan het geregi
streerde wapen van een adellijke fa
milie. Bij het Centraal Bureau van
Genealogie, Nassauplein 18, Den
Haag, kunt u informeren of een wa
pen van uw familie daar bekend is en
men zal u daar wel aan een adres
kunnen helpen van een goede heral
dische tekenaar. Raadpleeg ook de be
roepengids van de "PTT. Aangezien
het copiëren en uitwerken van een fa
miliewapen zeer veel tijd kan vergen,
raden we u aan. goed te informeren
naar het honorarium van de door u
geconsulteerde kunstenaar.
Vraag: Kent u de schilder W. H. Eic-
kenberg?
Antwoord: Van W. H. Eickenberg
(1845-1916) zijn werken in verschil
lende musea aanwezig (Nederlands
Historisch Scheepsmuseum, Kröller-
Müiler en Goois Museum). Hij schil
derde vooral landschappen en stadsge
zichten. Uw schilderij heeft ongetwij
feld waarde. Hoeveel kunnen we ech
ter niet zeggen. Wendt u tot de ex
perts in musea in de buurt.
Rectificatie: De heer C. Bos, lezer van
deze krant en eigenaar van het in
1903 opgerichte reparatie- en restaura
tie-atelier van antieke klokken 'Buhse
Sc Fehr', als tot zijn verbazing in on
ze rubriek dat zijn zaak niet meer be
staat. Het tegendeel is waar. Welis
waar is het bedrijf sinds 1968 niet
meer in Rotterdam gevestigd maar in*
Bergambacht, Bovenberg 69. De heer
Bos zou graag in contact komen met
de eigenaar van de antieke klok die
via onze rubriek naar zijn firma in
formeerde.
'BIJ de beesten af door Bert Haan-
stra, Anton Koolhaas, prof. dr. G. P.
Baerends, A. 7. van Dijk en dr. D. H1I-
lenius. Ultg. Ploegsma te Amsterdam.
156 blz. 19,50.
Na een periode van enige.' twijfel aan
de mogelijkheid een film te maken
over de overeenkomsten in het gedrag
bij mens er. dier, heeft Bert Haanstra
op een gegeven,moment, na herhaalde
aandrang door Anton Koolhaas, het
besluit genomen die film toch te ma
ken. Inmiddels is al wel gebleken dat
de aanvankelijke twijfel van Haanstra
overbodig was. De film 'Bij de beesten
at' is een sukses geworden. In het ge
lijknamige boek, dat nu voor ons ligt,
vertellen Haanstra en zijn belangrijk
ste medewerkers nos eens over de be-
-l-.vi, va,, ,t„xe f;im en vooral,
..vr da erva'r.ngcn die zij tijdens de
opnamen hebben opgedaan. Haanstra
geeft daarbij te kennen dat hij eerst
'na het lezen van de boeken als 'De
naakte aap' van Morris, 'Over agres
sie' van Lorenz en Ardrey's 'African
Oenenis' het risico aandurfde drie
jaar aan een film van een uur en drie
xwartier te gaan werken. Achteraf
zegt Ilaanstra dat hij ondanks alle.
voorbereidingen tijdens het filmen
veel geluk heeft gehad. Immers, ook
in een periode van drie jaar -ont
breekt de tijd om voor een film met
zoveel dieren erin als in de film van
Haanstra alle dieren langdurig te ob
serveren. Veel dieren, die in de film,
en in hot boek op een groot aantal
kleurenfoto's te zien zijn, hebben zich
dan ook, als voorbeeldige acteurs gé-
dragen. Ze aarzelden niet desgewenst
bepaalde scènes over te doen. In hot
boek belichten met name Dick Hille-
nius en prof. Baerends de meer we
tenschappelijke kanten van het ge-
dragsvergelijkcnde onderzoek.'
