m
ietsr
•18 IS
na oor
I
m
12 ItïITTELANDERS VERWAG
J
TROlW/KWiAgfrET ZAODRDiAiG 20 OKiTOBER 1973
BURTEiNLAÏv'iD
T19/K19
Bloeitijd
Universiteiten
Buenos Aires verbleekte glorie.
Anti-Peronisten -
FERRY
VERSTEEG
IN LATIJNS
AMERIKA
Internationaal
!n het binnenland:
geen experimenten
maar een behoedzaam
neo-kapitalisme
Minimumlonen
Europa
door Koos van Weringh
het regelmatig terugkerend vrouwelijk schoon van de voorpagina
Die Burger.
Een bijzonder aspect van
de Zuidafrikaanse maat
schappij vormt de strijd
tegen wat genoemd wordt
de 'permissiviteit'. Er be
staat een grote beducht
heid voor de permissieve
samenleving, een samen-
leving die wellicht het
best tè omschrijven valt
als één waarin tolerante
opvattingen heersen op
het gebied van de zedelijk
heid en de" openbare orde.
Een samenleving met mil
de opvattingen over por
nografie en druggebruik
en de mogelijkheid om er
gens tegen te demonstre
ren, een samenleving ook,
waarin van de conventie
afwijkend gedrag niet te
vuur en te zwaard wordt
bestreden. Zo'n samenle
ving is de Zuidafrikaanse
echter niet.
'Skoon Suid Afrika'
Beroering-
Weinig eerbied
l
'BesigheicT
PERON WIL UIT
ECONOMISCHE
HOUDGREEP VAN
AMERIKA
Buenos Aires heeft met zijn negen miljoen inwoners '.Amerikaanse' dimensies. De Argentijnse
hoofdstad behoort met Mexico Stad en Sao Paolo tot de grootste steden van Latijns Amerika" Er wo-
nen meer mensen van Italiaanse en Spaanse afkomst dan in heel Rome en heel Madrid. De stad heeft
de oudste ondergrondse van liet continent, legioenen taxi's en monumentale venkeersknopen met hij-
passend luchtbeden. Er zijn reusachtige restaurants waar de biefstuk bijna met een lepel te eten is
theaters met internationale programma's, honderden bioscopen en patserige nachtclubs. Vier televi
sie- en dertien radiostations verspreiden onophoudelijk de vlakke vreugden van de moderne massa-
maatschappij.
Maar ondanks al deze verworvenheden
van de wereldstad kan zelfs de wel
willende bezoeker zich wiet aan de in
druk onttrekken, dat Buenos Aires
wat in het slop is geraakt, in het cen
trum zaet men veel minder moderne
glas- en staai-constructies dan in ste
den als Mexico-stad en vooral Sao
Paulo, waar de conjunctuur aanzien
lijk expansiever is gestemd. Ouderwet
se famitóöbedrijfjes kunnen het hier
gemakkelijk bolwerken tegen de nog
vrij zeldzame 'supermercados' en siga
rettenreclames op tochtige straathoe
ken en verroeste steaaturinodrs tonen
de ra-droevige kop van wijlen Hum
phrey Bogart. Kortom de massieve be-
tonblokkendoos Buenos Adres ademt
een verbleekte glorie. De economische
explosie, die deze vergoorde steanmas-
sa's eens de grond uitjoeg, behoort
onmiskenbaar tot het verleden.
Inderdaad beleefde Buenos Aires,
waar eenderde van de Argentijns» be
volking op 0,15 procent van die Argen
tijnse bodem samen klit, zijn grote
bloeitijd in het begin van deze eeuw.
Toen ontwikkelde Argentinië zich in
korte tijd tot één van de belangrijkste
graanexporteurs en werd het land
door de ontwikkeling van <le koelén-
dusttóe en het met Brits kapitaal aan
gelegde spoorwegnet de voornaamste
vleesleverancier van de oude wereld.
Nog kort na de tweede wereldoorlog
was Argentinië rijker dan Brazilië,
Mexico en Cuba samen, werd de Ar-
gemtijmse peso even gerespecteerd als
de geldeenheden van Europa en
Noord-Amerika en kon Argentinië ko
pen, wat het- vviMe.;In- heb Te&trp- Co
lon zong Caruso' en dirigeerde Tosca-'f
nini. De Argentijnen zetten een uit
stekend onderwijssysteem op, dat het
land een van de meest geletterde be
volkingen ter wereld bezorgde.
Maar na de tweede wereldoorlog be
tekenden het herstel van Europa, een
hoogst gebrekkige aanpassing van de
Argentijnen aan de ongunstiger wor
dende verhoudingen op de wereld
markt, en een sterk inflatoire politiek
niet alleen het einde van de' tijdens*
de oorlog opgetaste reserves, maar
ook van -de hele hoogconjunctuur,
waar het laad zich meer dan een hal
ve eeuw in had gekoesterd. Steeds
meer naakte AigeaitiïHë. als zovele
ontwikkelingslanden, verwikkeld in
een moeizame strijd om de aanslui
ting bij de wereldmarkt en om devie
zen teneinde een kwakkelende econo
mie nieuwe injecties te geven
Hoe was dilt mogelijk in een land als
Argentinië, dat zó rijk bedeeld is met
grondstoffen., en andere mogelijkhe
den, dat het een wereldmacht zou
kunnen zijn? Het meest voor de hand
liggende antwoord is, dat de welvaart
nooit erg diep ging. De rijkdommen
van de vruchtbare, eindeloze pampa
werden gemakkelijk verkregen en eis
ten weinig talent. De mythe van hard
werk gevolgd door betonamig ontbrak.
Het land was immers onuitputtelijk
en volgens een bekendArgentijns 'ge
zegde ruimde God 's nachts toch wel
de rotzooi op, die de Argentijnen,
overdag maakten.
De universiteiten leidden voorname
lijk juristen en filosofen op. maar
geen specialisten die het land duur
zaam op de been konden houden. In
dit land, dat al generaties lang van de
agrarische sector afhankelijk was.
werd de eerste landbouwhogeschool
pas. enkele japen "geleden opgericht en
dé universiteit van Cordoba kreeg paS
in 1966 een agronomische faculteit
Bovendien kwamen de rijkdommen
voornamelijk terecht in de zakken
van grootgrondbezitters, exporteurs
eri de opkomende industriëlen. Deze
bevoorrechte groepen beschouwden
Argentinië vooral als een tand, waar
men gemakkelijk rijk kon worden.
Men wortelde er nauwelijks, omdat
mén zich veel meer op Europa dan op
Argentinië bleef richten. Tussen bei
de wereldoorlogen telde Parijs een
zeer welwarende, stabiele Argentijnse
gemeenschap van meer dan honderd
duizend mensen. Maar een verpau
perde en uditgebuitte massa, die vooral
omstreeks de eeuwwisseling vanuit
zuidelijk Europa naar het beloofde
land Argentinië was gekomen en later
weer ontgoocheld van het Argentijnse
platteland naar Buenos Aires trok.
bleef ontworteld achter.
Het gebrek aan nationaal gevoel esn
nationale zelfbestemming blijkt nog
altijd uit het feit, dat meer dan een
miljoen mensen ex nog een Italiaans
paspoort op na honden. Tienduizen
den anderen houden het Britse staats
burgerschap aan. Een bollen'boer van
Nederlandse afkomst, die al een jaar
of veertig in dit land woont en die
we bij toeval in Buenos Aires ont
moetten, sprak onder een zwaarbe
wolkte hemel opgewekt over het stra
lende weer. Hij zat via de Wereldom
roep met z"n hoofd bij het KNMI en
het fortuin, dat hij verdiende staat op
een Nederlandse bank.
Het gebrekkige nationale bewustzijn
komt ook tot uiting in de tegenstel
ling tussen Buenos Aires en de pro-
vtaides. Deze provincies, wier bevol
king al voor een groot deel is wegge
stroomd naar de magneet Buenos Ai
res, staren tegen de rug van de reus
achtige Argentijnse hoofdstad aan,
die op zijn beurt met een mengsel
van ontzag en jaloezie naar Europa
blikt Een gebrekkige ontwikkeling
'van de regio en veel frustraties in het
binnenland rijn de gevolgen.
Bij telefoongesprekken tussen de
hoofdstad en provinciesteden wordt
men in het algemeen vlot doorverbon
den, maar een gesprek tussen twee
steden to de provincie komt met veel
meer moeite tot stand. Vanuit Buenos
Aires vliegen dagelijks straalvliegtui
gen naar de provinciehoofdsteden,
maar men kan maar één keer per
week tussen de industriecentra Rosa-
rio en Cordoba vliegen en dan nog
met eenouderwets propelleivüegtuig."
Kortom, de inwoners van Buenos Ai
res (Portenos) kijken neer op de be
volking van het binnenland, die oip
haar beurt klaagt, dat het hele land
bestaat ten gerieve van Buenos Aires.
Dit gebrek aan nationale eenheid en
nationale identiteit, en ook de armoe
de van de verwaarloosde gewone man
bepaalden het klimaat, waarin het fel-
nationalistische perondsme roet zijn
mythen, pse-udo-reliigieuze aspecten en
zijn politiek van wedvaartsspreiding
en emancipatie van de lagere klasse
voortreffelijk kon gedijen. Dat Peron
hot to eerste instantie van 1946 tot
1955 toch niet rooide, moet vooral
worden toegeschreven aan zijn weinig
planmatige politiek' «ai aan zijn onver
mogen, de overvloedige middelen
waarover hij beschikte, zodanig aan. te
wenden.- dat za blijvend vruchten zou
den afwerpen.
Toch konden die anti-peromstisahe po
litici en de militairen tijdens Per-cos
ballingschap (1955-1973) El Lider al
lerminst doen vergeten. Zij staagden
er niet in de oorzaken van het pero-
nisme. weg te nemen. Ook lukte het
hun ndet de steeds vitaal gebleven pe
ronistische beweging to hun bestuur
te integreren en bij hun plannen te
betrekken. De politiek van de ansisi-pe-
ronlsten Mdde er bovendien toe, dat
het aandeel van de loontrekkers in
het nationale inkomen, dat in 1955
nog 47,7 proeent bedroeg, vorig jaar
was gekelderd tot een luttele 36 pro
cent Ook nam de afhankelijkheid van
het buitenland, en vooral van de VS
griezelig toe. Was die Argentijnse in
dustrie to 1955 riog maar voor dertien
procent to buitenlandse handen, to
1972 was dat percentage opgeiopen tot
ruim vijftig. Bovendien schommelde
de inflatie de afgelopen jaren om do
zeventig procent.
Dankzij deze factoren en de daaruit
voortvloeiende algemene malaise-stem
ming en ontevredenheid en wellicht
juist ook dankzij de afwezigheid van
de caudillo, begon zijn ster langzaam-
'aan weer tot bijna religieuze hoogten
te stijgen. Niet alleen bij traditionele
en gematigde peronastische bolwerken
als de vakbonden en bij de verdrukte
middengroepen, maar ook bij de radi
caal gestemde Argentijnse jeugd, dia
de laatste tijd een grote dynamiek
ontwikkelde en in Peron de grote re
volutionaire -ladder, begon te zien, die
met vaste hand het socialisme in Ar-,
gewbtoaëzou -introduceren.
Zonder enthousiasme maar onder de
druk van al dese zaken gaven de mili
tairen afgelopen juni wear de macht
terug aan de peronisten. Het, is nul
wei duidelijk, dot dé Peron van 1973
weinig affiniteit vertoont m-et het
jeugdige radicalisme dn zijn land en
aanzienlijk bezadigder en afkeriger,
van risico's ds dan de veel jongere
volksmenner uit de eerste na-oorlogse
jaren. Peron beseft kennelijk, dat de
economische situatie nu veel ongun
stiger is dan in 1946.
Bovendien i3 de internationale ocm-
stellaitie hu hoogst ongunstig voor "ge
waagde experimenten. De gewekEge
concurrentie van het expanderend»
buurland Brazilië maakt ingrijtpende
maaitschappijlterttonningen met 'alle
tijdelijke negatieve gevolgen van -dien
voor de produktie, weinig aantrekke
lijk. Tot overmaat, van ramp wordt
sinds kort iri de buurlanden Uruguay
en vooral Chili alles wat radicaal en
vooruitstreven is op niets* ontziende
wijze aangevallen door ooup-lustig»
militairen. Vooral de afschuwelijke
gebeurtenissen in Chili hebben in Ar
gentinië grote indruk gemaakt en Pe
ron verklaarde openlijk, dat dé bloe
dige liquidatie van Allende en zijn so
cialistische experiment voor de'Argen
tijnen een les moet zijn.
Het nu uitgestippelde' përontetlsch»
beleid kan inderdaad allesbehalve, re
volutionair warden genoemd. Argen
tijnse en buitenlandse ondernemers in
Buenos Aires omschrijven- het als
pragmatisch, nationalistisch en gema-
tigd. En het rechtse Chileense blad El
Mercurio stelde het kort voor de mili
taire coup' in Chili 2eüfs Allende ten.
voorbeeld.
Het Argentijnse sociaal-economische
beleid wenst, stimulering van het Ar
gentijnse particuliere bedrijfsleven,
sociale rechtvaardigheid op basis van
een gezonde economie, en enige be-
peririmg van de buitenlandse .invloe
den. In dat kader hebben het perortis-
üsóho' vakverbond CGT «n het pero-
nistische onderneruersverbond CGE
een sociaal akkoord gesloten, dat ook
de instemming geniet van het niea-pe-
ronistische werkgeversverbond UIA
en van diverse landbouworganisaties.
Op grond van deze overeenkomst dB
afgesproken de loon- èn prljsstijgto-
gen in ieder geval twi 1 jum 1976 tod
een minimum te beperken.
Wei zijn met instemming van do
werkgevers die mtoimumloaen met
twintig procent tot 100 dollar per
maand, opgetrokken, rijn de prijzen
van een aantel eerste levensbehoeften
verlaagd en zal op langere termijn
worden gestreefd naar een betere m-
komeasverdeling. Voor veel arbdlctens,
die tot voor kort in Peron nog een
soort super-Si, Nikolaas zagen as dit
ongetwijfeld een koude douche. Maar
de gematigde vakbondsleiding hoopt
met hulp van Perons grote autoriteit
en met de verzekering van die rege
ring, dat het hier slechts een over
gangsbei eid betreft, de arbeiders één
en ander te verkopen.
De welwillende houding van de on
dernemers kan onder meer worden
verklaard door de bescherming, die ze
onder Peron zullen genieten togen
het opdringende buitenlandse kapitaal
en door hun angst voor een afglijden
naar het socialisme, ais het nu geslo
ten sociale akkoord in elkaar zou
klappen.
Behalve de handel met het buitenland
en enkele strategische sleutelbedrij-
vem is het peronistische regime niet
voornemens Allende's voorbeeld te
volgen- en op grot» schaal te nationali
seren. Wel zal het buitenlandse kapi
taal stronger worden behandeld, al is
Peron zeker niet van plan bet in zijn
geheet af te schrikken. Alleen Argen
tijns kapitaal mag zich voortaan roe
ren to sectoren, die van belang wor
den geacht voor de nationale veilig
heid zoals de energievoorziening en
de verbindingen. Alle buitenlandse to-
vesteerders moeten to het vervolg een
contract mot de overheid sluiten,
waarin de wederzijdse rechten en
plichten zullen worden vastgelegd.
D» winsten, die buitenlanders over de
grenzen wollen sturen, mogen de 12,5
procent niet overschrijden. De komen
de jaren dient ook met wederzijds
goedvinden buitenlands kapitaal in lo
kale bedrijven te worden uitgekocht
door Argentijns kapitaal. Verder zal
Argentijns kapitaal voortaan met
mondjesmaat aan buitenlanders ter be
schikking worden gesteld. Buitenland
se ondernemers, die zich tegen deze
regelingen verzetten, zullen op ,een,
speciale winstbelasting wordengetrak-;
teerd. V-'
Deze maatregelen zijn vooral gericht'
tegen het alomaanwezige Amerikaan
se kapitaal, dat Peron voorzover nodig
hoopt te vervangen door Europees ka
pitaal, dat hij-humaner en minder im
perialistisch acht., -Intussen- blijft de
kans bestaan, dat dé arbeiders het so
ciale akkoord niét door dé. keel kun-
nén krijgen, terwijl de peronistische
jeugd vrijwel zeksar elke mogelijkheid
-zal benutten- omhet-te-terpederen..
Daarom moet worden afgewacht of
Perons autoriteit ook in de toekomst -
groot genoeg zal zijn om dit bedaarde,
beleid zonder overmatige problemen
to bét zeer gevarieerde peronistische
milieu'door te-drijven, i" j;*
Dit was'het tweede en laatste artikel,
uit een serie van twee.
ZUID
TEGEN
VELDTOCHT
VIES EN VOOS IS
F**"
r\
MEJ. CHRISTINE MOSTERT (regsl van Rapport en vanjaar ie Mej. Vrystaat.1
Theresa Rood, by die La Perla-beker wat mórcaand in dte Croenpuntse stadion
oorhandig sal word aan die wenner van die eerste skoj van die Rapporutoer. Die
eerste sko/ van die Jieiswedren van Kaapstad na Johannesburg is n tydtoets oor 1
vyf kilometer war om 6 nm. in die stadion beginDie roetestrek oor n pad rondom F
die stadion en die wedrenwat deur die Minister van Spon, dr. Piet Koornho}, aan
die gang gesit sal word, eindig ook in die stadion. Die beker is geskenk deur mnr
Sandri Emmeliano van die restaurant La Perla in See punt.
Deur ARRIE JOUBERT
VINGERNaELS kou en slapelose nagte die laasie paar weke vir die organiseerden
van die Rapport-toer sal eers vanmiddag end kry hopclik as die twaalf Euro
pese Eetsjaers opdie lughawe D. F. Maian uit die vliegtuig stap.
Die groot internasionale i Die eerste knsls is agter draad gehang, maar die krisisj
n totale borg- j die rag. DhhM verlefle Don-
[wedren met
I skip van R32 000 sal
is verby en "gister -s bekend l
j derdag en Vrydag agter die I gemaak dat twaalf Franse!
i skerms iosgebars toe so»at t taers en vitr Iniiane vandig I
Ih m°rc"n<i ir' Rb000na Europa oorgepitas i ut Kaapstad verwagword.
I bv die'efnifnhm'nn n'nkto m0" v~0,i oir' ,ir dle I Oor die m"s,t vln
I b'er ?n ?^hïr!,f«Ph.,-„ i J*" iat" 4iegkaartjies te r.ar.r.s is ir.m bekend, naar
iSo. nnJitïïr. «I.Tm ^'»1- 1" insluiting van Richard i
Jun veral dfe lu~~" Die d:f|n"r' v»n die oor- Pianaroen Jean-Paul Routers
daagï
turopcie
swe iacry Ktt Aar r
.VplG OP BL. NE GE
De eerste confrontatie had ik
daarmee al bij aankomst op
Smuts Airport te Johannes
burg. Bij de douane stond ik
achter een langharige jongen
en zowel mijn verwachtingen
als die, zoals later bleek, van
degenen die mij afhaalden,
kwamen geheel uit*, 'die jon
gen komt er niet vlug door'.
Zijn bagage werd binnenste
buiten gekeerd, al zijn pape
rassen werden doorgebladerd
en zijn boeken kritisch beke
ken. Hij had niets beias-
tends bij zich, maar de mis
prijzende blik van de beamb
te toonde, dat deze dat bijna
n-iet kon geloven.
Permissiviteit wordt als één
van de grootste gevaren ge
zien, die de samenleving in
Zuid-Afrika bedreigen. Op het
criminologisch symposium te
Pretoria betoogde de theoloog
prof. S. C. W. Duvenageuit
Potchefstroom, dat permissivi
teit een vruchtbare bodem
voor misdaad vormt. Een wat
wonderlijke stelling in een
niet-permissief land met zulke
hoge crimiminaUteitscijfers.
In de discussie op zijn lezing
wees mijn Groningse collega
Buikhuisen erop, dat het in
plaats van de mensen alsmaar
bang te maken voor zaken als
pornografie en druggebruik,
beter zou zijn om op scholen
goede sexuele voorlichting en
op onderzoek gebaseerde in
formatie over drugs en 'drug
gebruik te geven. Deze opmer
king - bracht een symposium
deelnemer ertoe uit te roepen,
dat hij dan zijn kinderen
ogenblikkelijk van school zou
halen (donderend applaus).
Prof. Duvenage antwoordde
Buikhuisen, dat Zuid-Afrika
Zuid-Afrika is en ervoor moet
oppassen ailes en nog wat van
West-Europa over te nemen.
Terwijl de opmerking van
Buikhuisen enkele handen op
elkaar bracht, oogstte ook Du
venage een stormachtig ap
plaus. Volledigheidshalve
dient hieraan te worden toege
voegd, dat er op dit gebied
ook een paar lezingen werden
gehouden, waarin verlichte op
vattingen werden geuit.
In de praktijk van de dag is
van verlichting echter nauwe
lijks sprake. De kranten, met
name de Afrikaanstalige, ge
wen een boeiend beeld van de
trijd tegen alles wat 'vies en
voos' is. De 'Aktle Morele
Standaarde' voert een veld
tocht tegen de pornografie
door aan blanke volwassenen
brieven te sturen, waarop
handtekeningen kunnen wor
den geplaatst In de brief
wordt gesproken over de bijna
onbelemmerde toename van.
wellustige, verlagende en on
kuise leesstof en films, waar
door Zuid-Afrika overstroomd
wordt. In verschillende Euro
pese landen is de 'ontwortelde
invloed' daarvan duidelijk
zichtbaar, behalve (en dat
klinkt ais een klein compli
ment, vW) achter het IJzeren
Gordijn waar men reeds van
die gevolgen doordrongen is.
De wetgeving in Zuid-Afrika
is niet doeltreffend genoeg om
de verderfelijke liederlijkheid
tegen te gaan, reden waarom
een dringend beroep, op de re
gering gedaan wordt om
scherpere maatregelen te tref
fen. De Aktie Morele Stan
daarde zal over het gehele
land posters verspreiden met
de tekst: 'Ons vir 'n skoon
Suid-Afrika'. Duizenden ran
den (Zuidafrikaanse geldeen-
heid één rand is ongeveer
3,50) stromen binnen. Aldus
een bericht in Die Transvaler
van 1 september. In dezelfde
krant staat op 8 september
een artikel van een. dominee
in de rubriek 'Soeklig' waarin
een schril beeld wordt gete
kend yan de sexuele verwilde
ring en de toom van God
daarover. Zelfs 'gereformeer
den' praten voorechtelijk ge
slachtsverkeer goed (zoals dr.
J. Rinzema in Nederland). Ho-
mosexualiteit wordt verdedigd,
pornografie aangeprezen en
prostitutie als nuttig be
schouwd. De toestand is 'baie
erger als wat ons dink'.
Ook de Commissie voor de
Publieke Moraal van de Ne
derduitse Gereformeerde Kerk
wenst, dat er scherper op de
handhaving van de zeden
wordt toegekeken. In Die
Kerkbode, het orgaan van die
kerk. wordt de minister van
binnenlandse zaken, Connie
Mulder, echter bedankt voor
zijn 'sterke' standpunt ten
aanzien van de handhaving
van discipline en eensuur. Als
de innerlijke zelfdiscipline bij
de mensen ontbreekt meent
het blad, wordt discipline van
buitenaf noodzakelijk (geci
teerd in Die Transvaler. 28
augustus 1973). Uit tientallen
berichten uit de kranten wordt
voorts duidelijk, dat de disci
pline terdege gehandhaafd
wordt. Er zijn akties tegen
films en musicals als Godspell
en Jesus Christ Superstar. De
Deense regering krijgt een
protestbrief naar aanleiding
van de film over het liefdele
ven van Jezus, die in Dene
marken gemaakt wordt. Een
boek over yoga, waarin enige
naaktfiguren voorkomen,
wordt verboden, evenals vele
andere boeken. Dat gebeurt
door de Publikatieraad. De
Rand Mail publiceert regelma
tig overzichten van de bezwa
rende literatuur. Maar niet al
leen dat: ook een T-shirt met
een vredesteken blijkt onge
wenst te zijn (1 september
1973).
Een affaire die werkelijk zeer
grote beroering in Zuid-Afrika
teweegbracht, was het optre
den van een striptease-danse-
res Glenda Kemp genaamd. Zij
trad op in een etablissement
in Volksrust, in dit verband
een zeer ironische naam, want
er brak een waar tumult on
der het volk uit. De protesten
waren vele. Dominees waar
schuwden hun gemeenteleden,
dat z« hun vrouwen en doch
ters niet meer onder ogen
konden komen als ze de show
zouden bezoeken. In het zon
dagsblad Rapport stond op 26
augustus bijna een pagina
groot interview van een domi
nee met Glenda. De dominee
wijst erop. dat de bezoekers
van de show van vlees en
bloed gemaakt zijn en door
begeerte zullen worden aange
tast. Maar Glenda ziet het als
een kunstvorm en als haar
werk. Eén dag vcor de voor
stelling wordt in Volksrust een
speciaal biduur in de Neder
duits Gereformeerde Kerk ge
houden ('Volksrust bid vir
Glenda"). De voorganger
merkt op, dat heel Volksnist
aan Glenda's kant staat: de
éne helft wil haar. optreden
zien en de andere heift bidt
voor haar met een 'agressieve
liefde'. Verder zegt hij, dat Je
zus ook aan haar kant is, want'
Hij is 'in die grootste ont-
kleevertoning* van alle eeu
wen aan het kruis gestorven
om Glenda en iedereen te kle
den met Gods kleed van ge
rechtigheid (Die Transvaler,
30 augustus '73). De voorstel
ling gaat echter door. De zaal
blijkt veel te klein te zijn.
Van heinde en ver komen de
mensen, velen pertaxi, zodat
bet kenteken van hun eigen
auto niet kan worden geno
teerd. De kranten geven uit
voerige verslagen van haar op
treden. De Sunday Express
met een serie foto's in kleur.
Een fotograaf vanRapport
ziet zelfs kans foto's te maken
van de tóeschouwers, waarvan
sommige met wijd-geopende
mond het gebeuren gadeslaan
Aan weinig onderwerpen is in
de pers zoveel aandacht be
steed als aan het optreden van
deze 23-jarige dame.' Een ver
schijnsel, dat een buitenstaan
der beurtelings in vertwijfe
ling brengt en.doet schaterla
chen. Dat laatste, is een parti
culiere aangelegenheid maar
de vertwijfeling komt voort
uit de indruk, dat de opwin
ding over Glenda zo hypocriet
is. Het verzet tegen een ver-
schijnsel als striptease doet de
gedachte opkomen, dat de In
tegriteit van de menselijke per
soon in hoge ere gehouden
wordt. Op andere-gebieden is
dat echter niet het geval.
Mensen die met de politie en
justitie in aanraking komen,
staan in het scherpe licht van
de publiciteit Behalve hun
volledige naam staat ook hun
adres in de krant en soms een
foto. Over zelfmoord wordt
zeer uitvoerig gerapporteerd in
de kranten, waarbij geen de
tail de lezer wordt bespaard.
Als de 'rechter een serie echt
scheidingen heeft uitgespro
ken en dat gebeurt nogal
eens lezen we de meest
sensationele verhalen over hu
welijksmisère, alles met naam
en toenaam. In al deze geval
len is er sprake van het stig
matiseren van mensen, het op
drukken van een stempel, dat
er iets mét hen aan de hand
is en dat je ervoor moet op
passen.
■7
V
u
s>
Si
h
A
S
Tegen de pornografie wordt
dan wel een veldtocht ge
voerd, maar de kranten en
zondagsbladen laten geen gele
genheid voorbijgaan om foto's
af te drukken van vrouwen in
bikini in gewaagde houdingen.
Ook in Zuid-Afrika heerst de
gedachte, dat autobanden be
ter worden verkocht als ze ge
adverteerd worden met een
fraaie juffrouw. Tegen de ero
tiek in de reclame -worden wel
iswaar ook felle protesten
geuit, maar dat helpt kenne
lijk weinig. Want nog machti
ger dan alle morele oordelen
is in Zuid-Afrika de commer
cie, in de taal van het land
'de bezigheid' genoemd. Het
zakendoen gaat voorop. Zelfs
op zondag is er reclame op de
radio voor parfum, alcoholi
sche drank en sigaretten
en dat in een land, waar aan
de zondagsheiliging vrij strikt
de hand wordt gehouden. De
buitenlandse bezoeker kan
niet anders dan de indruk
krijgen, dat Zuid-Afrika bol
staat van inconsequentie en
tegenstrijdigheid. Want welk
land ter wereld kan het zich
veroorloven zich zo druk te
maken over één danseres, ter
wijl duizenden Bantoe-kinde
ren geen' onderwijs ontvan-
gen?
