Waarom het wetenschapsbeleid
anders is c ar de burger wil
Directeur 'Air Benelux'
gaat met minister over
'Zestienhoven' praten
SPECIALE 11II IE
Natuur op de vloer,
A
G iMAKSTRIÜ H.
Spelletjes voor
atkkefójden.
De kleine versdhifleti zijn het grote verschil in de Bijenkorf^ l
Wetenschap
en
tëdmiek
d
24-uurstas.
Spotl Ét aan....
Fietser verongelukt
Ofox lucM>e\7oditiger.
Shetland Prijsmrmer.
imwyKwiABmr woensdag 24 oktober 1973
Experimenten met
directe democratie
werken erg goed
door drs. RwJoppema
Zekerheid over voortbestaan gevraagd
Koek verguiden
IJzersterk aai
Sjaaltiiilndia.
Agaat, rozenkwarts en amethist
m
Helancaslipjes.
Af en toe Is het best de moeite
waard, iets netjes en zorgvuldig
uit te zoeken wat je eigenlijk al
wel wist. Water naar dei zee dra
gen kan een manier zijn om je,
scherper dan ooit te voren, te rea
liseren hoe groot of hoe nat
die zee is.
Deze eenvoudige filosofie is opgeroe
pen door het optreden, vorige week
op de Vrije Universiteit, van prof. dr.
H. Krauch, uit West-Duitsland ge
haald door het Centrum algemene
vorming van de faculteit wiskunde en
natuurwetenschappen. Krauch houdt
zich al jaren bezig met het Westduit-
se wetenschapsbeleid.
Dat begon, met een enquête in 1967
waaruit bleek dat zijn landgenoten
het volstrekt niet eens waren met de
manier waarop de Bondsregering het
beschikbare geld over schillende tak
ken van jnerzoek verdeelde. Bij die
verdeling komen onderwerpen als kern
energie. defensie en ruimte-onder
zoek er het beste af. Maar als je de
mensen .vroeg wat ze nu belangrijk
vonden, «osramen er heel andere zaken
naar voren, zoals medisch onderzoek
en onderzoek gericht op betere ar
beidsomstandigheden.
Dat verschil was natuurlijk niet hele
maal onverwacht, en er zijn ook uit
de losse hand wel oorzaken voor aan
te geven. Maar Krauch ging toch net
jes en zorgvuldig uitzoeken hoe het
nu kon bestaan lat de overheid van
een democratisch land stelselmatig
een ander wetenschapsbeleid voert
dan de burgers willen.
Komt dat misschien, vroeg hij zich af,
omdat de meeste mensen eigenlijk
niet weten wat goed voor zé is. We
leven tenslotte met in een 'directe'
demoeratie, waarin de mensen zelf be
slissen, maar in een 'vertegenwoordi-
gtngs'-democratie waarin geschoolde
beroepsbeslissers namens hun kiezer
iiet beleid bepalen.
Uit de enquêtes bleek in ieder geval
dat formele scholmg geer wezenlijke
invloed op de resultaten had. De on
dervraagden werden gesplitst naar op
leidingsniveau, maar ook de hoogstge-
schoolden vroegen niet om betere
kerncentrales en kunstmanen maar
om onderzoek in de 'sociale' sector.
Geen goede beslissers?
Komt dat misschien, vroeg Krauch
zich af, omdat ook de bollebozen ei
genlijk niet weten wat goed voor ons
is, omdat zij op dit terrein, geen goe
de beslissers zijn? Dat was aanleiding
oor een heel bijzondere enquête,
Krauch en zijn medewerkers vonden
veertig beroepsbeslissers, mensen die
binnen het overheidsapparaat of in
het bedrijfsleven feitelijk beslisten
over de toekenning van onderzoekgel
den, bereid om hun ideeën over het
meest wenselijke wetenschapsbeleid te
formuleren.
En deze veertig bleken het wezenlijk
eens te zijn met de voorkeuren van
de bevolking als geheel, en dus we
zenlijk onaens met het feitelijk ge
voerde beleid.
Daardoor kon de vraag waarmee het
allemaal begonnen was, scherper wor
den gesteld. Niet: waarom heeft de
overheid van een democratisch land
stelselmatig andere opvattingen over
het te roeren wetenschapsbeleid dan
de bevolking? Maar.' waarom voert die
overheid niet he4 beleid uit dat zij,
met de bevolking ..chter zich. het bes
te vindt?
'Koninkrijkjes'
Daarvoor kon professor Krauch wel
een paar redenen aangeven. Ten per
ste: wie geld uit te delen heeft, lieeft
daardoor een bepaalde positie. Dat
brengt de neiging mee, dat geld zo
uit te delen, dat die positie in ieder
geval met aangetast wordt Er wor
den zei Krauch, kleine konirkrijkjes
opgebouwd, en het geld wil wel eens
terecht komen bij onderzoekprojecten
waarvan de uitdelers kunnen verwach
ten dat de wetenschappelijke rappor
ten niet alleen algemeen, nuttig zijn
maar bovendien het koninkrijkje stut
ten. Begrijpelijk en menselijk, maar
een stapje verwijderd van de meest
zuivere afweging van wenselijkheden.
Tan tweede: als een sector van gesub
sidieerd onderzoek eenmaal goed van
de grond gekomen is, zijn daar men
sen met voldoende tijd en kennis om
doorwrochte voorstellen voor verder
onderzoek uit te werken. Zo kan een
organisatie voor ruimtevaart honder
den nieuwe projecten voorstellen.
Maar voorstellen voor onderzoek naar
betere onderwijsmethoden komen
minder makkelijk van de grond, want
lerareren hebben het druk. In de sec
tor gezondheidszorg loopt het ook
met zo soepel. En dus worden de de
mocratisch gevoelde prioriteiten van
het wetenschapsbeleid in de praktijk
maar moeizaam werkelijkheid. Het
goed gevoede onderzoek breidt zich
var nature uit en versterkt zijn ko
ninkrijkjes. En milieuvraagstukken,
stadsproblemen, onderwijs en gezond
heidszorg krijgen onvoldoende aan
dacht.
Geordende anarchie
Deze analyse van Krauch (gemaakt
voor de Westduitse situatie overi
gens) is misschien wat aan de eenvou
dige kant. Maar dat neemt niet weg
dat sommige verschijnselen en neigin
gen wel degelijk herkenbaar zijn.
Krauch laat het niet bij het signale
ren van wat ar fout is. Hij is actief
betrokken bij experimenten met een
heel directe democratische techniek
van besluitvorming die hij in en
speels moment wel als 'sterk georden
de anarchie' wil omschrijven. Dat be
sluitvormingsproces speelt zich op de
televisie af, en het kaa ook pas echt
werken wanneer we allemaal kabelte
levisie hebben en niet alleen maar
hoeven te kijken maar ook terug kun
nen praten. (Dat is technisch moge
lijk maai het duurt nog wel een jaar
of wat In de Duitse experimenten
verliep de inspraak telefonisch).
In de studio zit een groep deskundige
besluitvormers om een ronde tafel m
een situatie die Krauch bij voorkeur
'georganiseerd conflict' noemt Bij
hun. beraadslagingen worden zij ge
steund èn in hun bewegingsvrijheid
beperkt door een 'gegevensbank', be-
diend door een paar mensen die blik
semsnel de van belang zijnde feiten
kunnen produceren. Dat doen die
mensen niet alleen op verzoek, maar
ook eigener beweging wanneer ie
mand iets zegt dat met waar is.
(Krauch: de industrieel die vertelde
dat de consumenten de meeste milieu
vervuiling veroorzaakten kreeg
prompt de cijfers te horen die hei te
gendeel aantoonden). En behalve door
hun gegevensbank kunnen de beslis
sers ook worden onderbroken door
het terugpratende publiek. Deze 'di
rectie democratie" is nog wat moeilijk
voor te stellen, maar volgens Krauch
werkte het 'èrg goed net zo span
nend als een cup-final'.
SCHIEDAM Dinsdagmiddag rund
het middaguur is de 72-jarige fietser
P., den Brinks op een kruising te
Schiedam dodelijk verongelukt, De 25-
jarige vrachtwagenchauffeur S.C. de
R. uit Rumpt. heeft bij het rechteafs-
laan de naast hem rijdende fietser
vermoedelijk niet opgemerkt waar
door deze werd aangereden es onder
de achterwielen van de vrachtwagen
terecht kwam. Met zeer ernstig hoofd
letsel werd de man naar hert gemeen
teziekenhuis in .Schiedam gebracht
waar hij na aankomst bleek te zijn
overleden.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM De Rotterdamse directeur P. Felderhoff, die
vooral bekendheid kreeg door liet nog steeds niet van de grond ko
men van het luchtvaartmaatschappijtje Air Benelux dat hij opricht
te, gaat volgende week minister Westerterp (verkeer en waterstaat)
zekerheid vragen over het eventueel voortbestaan van de luchtha
ven Zeslienhoven.
Het open blijven van de Rotterdamse
luchthaven is voor de heer Felderhoff
van groot belang omdat hü na twee
jaar voorbereidingen, vergunningen
afwachten en rondbreien van de fi
nanciering, nog altijd hoopt met Air
Benelux regelmatige vldegdiensten te
gaan verzorgen tussen Botterdam en
Southend en tussen Rottendam en
ZÜrich/Basel.
De Rotterdamse raad huldigt al "een
aantal jaren het standpunt dat Zes
tienhoven gesloten moet worden. De
Rotterdams PvdA, die na de gemeen-
teraadsverkieziwgen een 'links' pro
gram college wË, zal volgend jaar nog
geprononceerder gïuAttag van Zestien- 1
boven bepleiten.. De Rijnmondraad is
ook van oordeel dat Zestteoteven
dicht moet De omwonende bevolking
van Zestienhoven wil sluiting van de
luchthaven. Het Rotterdamse college
stoort zich alleen niet aan die uitspra
ken «n blijft onder aanvoering van de
WD-wethouder an met ondermeer de
steun van CPN pal staan achter Zes
tienhoven. Het college heeft een. aan
tal dagen geleden steun gekregen van
minister Westerterp (verkeer ca wa
terstaat), die van mening is dat de
luchthaven voorlopig open moet blij-
ven.
Die uitspraak vindt de heer Felder
hoff niet voldoende. Hij wil meer ga
ranties voordat hij mei Air Benelux
gaat beginnen en achttien mfljoaj
gulden gaat investeren. Het exploits-
tietekon. van Eestte- hoven bedraagt
op <li ogenblik 5 miljoen gulden per
jaar. Volgens Felderhoff zal dat te-
kort minder worden, zodra Air Bene-'
lux regelmatig vluchten, vanaf Zestien*
hoven gaat uitvoeren.
LEIDEN In de week voor Sinter.
klaasszal er in de dienstencentra gele-')4
genheid zijn een echt oud hollands»
kust te beoefenen, het koek vergui- ■-
den. Wie hieraan mee wilt doen, moet"
zich opgeven bij het dienstencentrum
in de buurt of telefonisch 40483, voor'1
26 oktober a.s.
Zwart/witte nachtjapon met duster.
U mag 'tzelf zeggen: nachthemd
of gewaad voor de kleine uurtjes.
S-M-L. Als oktober-Prijswinner99,-.
Afd. Nachtmode.
Woaprijaeaop uitvindersfcearzea, 'n Geluid
loos 6-litermoael zondèr kalkaanslag.
Verhitting tot 85®. Met signaallampje, 198,-.
Afd. Elektrische Apparaten.
Het nieuwste stoom-strij k
ijzer van G.E. Dankzij
een coating mager
gewoon water ingeen
kalkaanslag. Stroom-
gaten verdeeld over het
hele teflon strijkvlak. Met
waterpeOglas. Zes standen.
Inclusief ruststandaard
79,95, Er is ook een handige,
wandklem voor stoom
strijkijzers. Oranje, geel of
wit Met snoerhaspel. 9,75..-
Katoenen Finse boerenkleden. Handgeweven
bonte kleden van dikke ïneengedraaide
strengen. Aan twee kanten te gebruiken.
Bontgemêlserd. Als oktober-Prijswinner van
(60 X 120)27,-tot (190 x 290) 198,-.
Wollen Indiase Meden. Vier handgeweven
streepdessins in naturel met bruin. Aan twee
kanten bruikbaar, Ais oktober-Prijswinner
ran (140 x 200)179)-tot (200 x 300) 385,-.
Afd. Tapijten.
Royale tweeklcurstas verstelbaar vanhandtas
tot schoudertas. In vier kleurkombinaties.
Normaal 44,95. Als oktober-Prijswinner
39,95. Afd. Tassen.
India zijde in vele kleuren en dessins.
30 x 150 cm. Als oktober-Prijswinner 8,95.
Afd. Sjaals
Onze afdeling Bijouterie heeft er een hele
kollektie van. Verwerkt in sieraden» b.v:
Handgeslepen amethistketting. 50 cm. 45,-.
Handgeslepen ketting van groen streep agaat.
50 cm. 89,-. Agaatkettingen uitduid-Amerika.
1 meter. 16,95. Bijpassende armband 5,95.
Handgeslepen hartjes. 9,95 en 16,95.
Handgeslepen hangers 12,95 en 16,95, Agaat
riogen. Als oktober-Prijswinner 2^95.
Makkelijk zittende pakken om lékker mee door het huis te scharrelen of om
in te slapen. Angelsaksers noemen 't Lounge wear
Links: 100% katoenen pak met kontrasterende sjaalkraag. Zwart-oranje,
rood-zwart of dorikerbruin-staalblauw. S-M-L. 39,95.
Rechts: 100% katoen in baseball-stijL Dit maal kontrasteren de
schouderstukken. Zwart-rood of donkerbruin-staaïblauw.
S-M-L-XL. 39,95. Afd. Herenmode.
Onder, muurspot In wit of bruin,
die u in alle richtingen kunt
verstellen. Neustaal 45,-.
Als oktober-Pri i swinn er 29^15.
Boven: staande dubbelspot
In bruirt of wit
Als lecslamp, boven planten of
zomaar als sfeermaker!jes.
Normaal 119,-. Als oktober-
Prijswinner 8975.
'Afd, Verlichting.
Blank houten auto. Met acht houten tonnen
en een trekkoord. 7,95.
Claudia de pop. Lengte 36 cm. Volgens de
laatste mode gekleed. Normaal 29,95.
Als oktober-Prijswinner 17,95.
Afd. Speelgoed.
Xegspel. 24 romantische landschapskaartjes
die op alle manieren aan elkaar gelegd
kunnen worden. En steeds past 't Bij elkaar
zijn er 1686553615927922354187720
mogelijkheden. 3,75.
Romantisch ganzenbord. Bijna te mooi
om mee te spelen, zeggen verzamelaars.
Met alle toebehoren 11,95.
Afd. Kadorama.
Rateketéddd... het jachtseizoen is
geopend. En dus vindt u alle wild-
heerlijkheden weer op onze afdeling
Levensmiddelen. In diepvries.
Maar ookkant en klaar met saüs,
zodatu 't alleen nog maar hoeft te
verwarmen. U kunt ze ook komen
proeven. Fazant 11,95. Wilde.eend
8,95. Hazen,-g 7,95. De laatste als
oktober-Prijswiimer 7,25.
100% wollen pullover. In acht
herfstkleuren. U kunt kiezen uit een
ronde of een V-hals. Beide als
oktober-Prijswiimer 23,-. f
Afd. Gebreid.
In o.a wit, bleu, geel of zwart
Maat 38-42. Als oktober-Prijswinner
5 voor 10,-
Afd. Damestricotage.
aio. js-aoorama. v ■;>-
Or aE is»sK'»d
I
!i'