L
Dichter Hoffmann potig
op de planken gezet
Mahler vermoord bij
Residentie-orkest
Chr. onderwijs moet
plannen Van Kernen ade
kritisch begeleiden
Er valt voor 33 cent echt nog we!
wat te genieten in deze wereld.
De roker van een
Velasques Castilla
begrijptwat webedoelen
Met tenor Anton de Ridder
Ademloos
luisteren
bij Grand gala
du disque
Prijzen voor schrijvers
Scholier steekt
vader ex-meisje
Chinese jongen
'per ongeluk' door
kogelschot gedood?
Ds. J. v. Sliedregt
(59) verongelukt
Dancing in as
Af cent blijft
vrijwel zeker
in Limburg
Twee broers in
arrest voor
moord op man
PPR Groningen is
tegen subsidie-stop
godsdienstonderwijs
y
TROUW/KWAjRiTET MA.AM>AiG 29 OKTOBER. 1973
BIMSmLANiD/KUN.ST T10/K12
Academische Raad vindt:
door R. N, Degens
door ADR. HAGER
DEN HAAG Het was een goede gedachte om Jerzy Semkov als
gastdirigent van het Residentie-orkest ook een programma te laten
uitvoeren met werken die rond 1900 werden geschreven. Die eeuw
wisseling zal bij de latere ontwikkeling van de compositie-techniek
van grote betekenis blijken te zijn en de drie werken van dit zater
dagavondconcert gaven daarvan een goed beeld.
André Prévin
Kruiswoord-puzzel
In het Singer Museum in Laren heeft staatssecretaris Meijer twee
gouden griffels en een gouden penseel uitgereikt. Op de foto van
links naar rechts Jan Terlouw Cfractieleider van D 66Jdie een gou
den griffel kreeg voor zijn boek 'Oorlogswinter', Margriet Heyraans
(een gouden penseel voor haar boekje 'Hollidee de circuspcny'j en
Henk Barnard een gouden griffel voor 'De Marokkaan' en 'De kat
van tante Da'.
Van onze onderwijsredactie
UTRECHT De taak van de schoolleiding is door de snelle maat-
schapoelijke en pedagogiseh-didaetische ontwikkelingen aanzienlij-
verzwaard. Het stichten, beheren en besturen van een school is voor
het bevoegd gezag geen statische zaak meer
Grotere invloed
Sir-''
V/>#;
I
im
a^VS^^sa^msSwJs^: -L -t -r-L- V
AMSTERDAM De -Nederlandse Opera Stichting heeft opereitecomponist Jacques Offenbachs enige
opera Ees contes d .Hoffmann weer op het repertoire genomen en geeft daarvan dit seizoen in to
taal negen voorstellingen. De eerste ging vrijdagavond in de Amsterdamse Stadsschouwburg, waar,
in een uitverkochte zaal met luide toejuichingen en bravogeroep na afloop, bet publiek zijn waarde
ring voor deze voorstelling tot uitdrukking bracht.
Tijdens het Holland Festival 1971
ging deze opera in dezelfde enscene
ring maar mei een gedeeltelijk andere
fceserttiaig van de hoofdrollen. Met na
me de titelrol is er door de vertol
king daarvan, door de Nederlandse te
nor Anten de Ridder op vooruit ge
gaan. Want hoewel De Ridder bepaald
niet de lyrische kwaliteiten bezit die
men voor een ideale bezetting van deze
iets nog aannemelijk kan zijn in dit
spektakelstuk, waarvan Jules Barpier
destijds voor Offenbach een
Frans libretto uit de oorspronkelijke
'Hoffmanns ErzShlungen* had ge
maakt. en waarvan nu een Duitse ver
sie ging die uit drie bestaande Duitse
bewerkingen was gemaakt door Ulrich
Breeht en Gerd Albrecht.
_A, .7-- Offenbachs kleinburgerlijke muziek- .au
rot zou wensen, zet hij vocaal en mi- dramatiek is op zichzelf al een ontoe- houdt (waarin ook nog een paar 'klas
nusch eenstevige,om niet te zeggen reikend medium voor de inhoudsover- stek' geworden melodieën in voorko
dracht van E. T. A. Hoffmanns 'Fan- men, zoals de Barcarolle) komt hier
tastische vertellingen*. Een revue-acb
dams Pliilharmonlsch Orkest had
weer het instrumentale aandeel, nu
met zijn eigen dirigent Anton Kersjes
als algemeen muzikaal leider, die al
les nog wel erg zwaar en volumineus
liet klinken, waarin waarschijnlijk bij
volgende voorstellingen wel wat ver
lichting zal komen. Maar het publiek
vond het zo ai mooi genoeg, en wie
van een groots opgezet spektakelstuk
potige, dichter Hoffmann op de plan
ken. Voor een operapubliek dat van
effectvol keelwerk houdt, blijft er bij
hem niet veel te wensen meer over.
Voor het verbeelden van de romanti
sche dichtersfiguur Hoffmann die
hier drie van zijn fantastische liefdes
avonturen - met-fatale-afloop spelend
vertelt, is hij te stoer en te luidruch
tig.
Maar zijn vocale prestatie als zodanig
is bewonderenswaardig. Die van de
Amerikaanse bariton Thomas Tipton
trouwens ook. die maakte van de vier
gedaanten waarin hij Hoffmann als
kwade genius dwars moet zitten ook
nog aannemelijke figuren. Voorzover
tige enscenering als deze begraaft het
fantastische ervan helemaal in verf en
textiel.
Uit de oude bezetting waren enkele
goed vertolkte rollen gehandhaafd.
Met name die van de fatale geliefden
van Hoffmann (Olympia, Antonia, Gi-
ulietta en Stella) door Urszuia Kos-
zut, en verder de kleinere rollen die
door Hubert Waber, Nico Boer en Ti
ne van Grootel werden vertolkt,Ulrich
Brecht had weer de regie en er waren
dezelfde suggestieve decors en fanta
sierijke costuums van Andrezj Ma-
jewski en Jan Skai-icky.Het Amster-
In feite reeds klassieke werken, om
dat zij door een groot deel van het
hedendaagse publiek herkend worden.
Dat is zeker het geval met Petrosjka
van Strawinsky, doch ook zij het
in mindere mate met de liederen
cyclus Des Knaben Wunderhorn van
Mahler en de Fünf SStze voor strijk
orkest van "Webem.
Een c-oncert dat ons leerde, dat Sem
kov geen universeel dirigent is. De
orkestrale kleurbereikheid van Stra-
winsky's compositie vond in hem een
hartstochtelijk interpreet, de Webern-
compositie getuigde van een transpa
rant en verfijnde vertolkingskunst,
doch in de liederen van Mahler was
het de nuchterheid van Semkov, die
voor de tien-delige cyclus fataal was.
Het Residentie Orkest heeft doorgaans
een gelukkige hand in het engageren
van solisten. Er is zelfs menig voor-
beeld te leveren van een ontdekking.
Op dit concert zat men er wat betreft
de sopraansoliste volkomen naast. Ju
dith de Paul moge dan voor het ze
vende achtereenvolgende seizoen ver
bonden zijn aan de Metropolitan Ope
ra New York, stylistisch vermoord
de -ij Mahler. Deze componist schreef
Horizontaal. 1. ellendig, 10. voertuig,
11. bergplaats, 12. voorvoegsel, 14, kle
verige stof, 16. vreemde munt 17. lof,
19. doorweekt, 21. Chinese lengtemaat,
22. gordel, 24. nachtgewaad, 26. edel
gas, 28 jong schaap. 31. zoutziederij,
33. duw, 35. rondhout, 37. werpanker,
39. welaan, 40. vierhandig dier, 42.
schroefboor, 44. metselspecie, 45. in-
sekt.
Verticaal. 2. pers, voomaamw. 3.
vruchtenat, 4. achten, 5. reeds, 6,
zangstem, 7. nobel, 8. soepel, 9. wen
ding, 13. zuiver, 15. hoofddeksel, 18.
handegge, 20.M doortochtgeld, 23.
durf, 25. houten bakje, 27. zichtbare
ader van een blad, 29. bedekt bloeien
de plant, 30. latwerk, 32. artikel van
een wet, 34. teken in de dierenriem,
36. bloeiwijze, 38. scheepstouw, 41. fa
milielid 43. voorzetsel.
OPLOSSING
Hor. 1. Po, 2. paard, 7. eb, 9. borstel,
12, lom, 13. mes, 15. lam, 17. es, 18.
portie, 20. la, 21. ester, 22. Sedan, 23.
si, 24. getal, 26. re, 27. tel. 28. lel, 29.
kin, 33. troetel, 37. as, 38. melis, 39.
do.
Vert. 1. pa, 2. pos, 3. ar, 4. aster, 5.
Rt, 6. del, 8. ba, 10 fossiel, II. salaris,
12, leest, 13. morel, 14. sisal 16. ma
nen, 18. peg, 19. eel, 25. tegei 30. arm,
31. les, 32. ra, 34. O.E. 35. Ti, 36. k.o.
nimmer een opera, doch Judith de
Paul transformeerde De- Kiïaben
Wunderhorn tot een opera, inclusiel
bezwerende arm- en handgebaren. Dit
werd echter overtroffen door haar
abominabele uitspraak van de Duitse
tekst; men had zelfs moeite met het
herkennen van de taal. Een volmaakte
misgreep, waar tegenover het Residen
tie Orkest de bas André Hiolsky
plaatste. Een zanger van groot for
maat, de enige bovendien die Mahler
in de juiste sfeer wist weer te geven.
Want beweren dat in het orkest nu
alles even feilloos verliep, zou over
dreven zijn,
JerzySemkox dirigeert dit seizoen
nog één concert in Den Haag, een
programma met werken van Cherubi-
ni, Sibelius en Schumann. Ondanks
het feit, dat hij zaterdag tegenover
een positieve en overtuigende Stra
winsky een wat zwakke Mahler plaat
ste, zal na het concert van a.s. don
derdag wellicht toch aanleiding
zijn hem voor een langere periode te
engageren. Want we mogen niet ver
geten dat het Residentie Orkest nog
altijd geen opvolger voor Van OtUr-
loo heeft benoemd. Tot op de dag van
vandaag zwijgt men hierover in alle
talen en dat wil zeggen dat men een
'stadhouderloos' tijdperk continueert,
hetgeen nooit in het belang van het
orkest en van het Haagse muziekleven
kan zijn. Jerzy Semkov is een kandi
daat van gewicht voor deze opvolging.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De 17-jarige scho
lier P. C. uit Amsterdam heeft zater
dag de 36-jarige vader van zijn ex-
vriendinnetje op de Olympiaweg in de
hoofdstad met een briefopener in de
buik gestoken. Het 14-jarige meisje
had de verkering uitgemaakt, maar de
scholier bleeft om het huis van zijn
aangebedene hangen. Zaterdag kwam
de vader naar buiten en gaf hem een
paar tikken. De scholier haalde toen
de briefopener tevoorschijn en bracht
zijn aanvaller een niet gevaarlijke
wond in de buik toe.
Van een verslaggever
AMSTERDAM Een zeventienjarige
Chinese jongen uit Ooevorden die tij
delijk in Amsterdam verbleef is zater
dagnacht in een bar in de hoofdstad
doodgeschoten. Het drama gebeurde
in de Penny Bar, die veel door Chine
zen wordt bezocht. Er zaten zaterdaga
vond een vijftigtal mensen in het ach
terste deel van de danszaal, toen de
28-jarige Chinese koopman C. C. T.
uit Amsterdam een pistool tevoor
schijn haalde en een schot loste. De
kogel trof de jongen C. M. W. in de
hals. Hij stierf kort daarna.
Uit verhoren heeft de politie de in
druk gekregen dat de koopman het
schot niet met opzet zou hebben ge
lost. De koopman vertelde dat hij het
pistool tussen zijn broekriem droeg,
maar het tevoorschijn zou hebben ge
haald omdat het hem hinderde bij het
zitten. Toen zou het wapen per onge
luk zijn afgegaan. De koopman en de
ROTTERDAM Voor het Grand Ga-
ia du disque, vrijdagavond in de-vrij
wel geheel gevulde Doelenzaal, was
het oudste orkest uit Londen, het ver
maarde London Symphony Orchestra,
dat volgend jaar zijn 70-jarig bestaan
zal vieren, uitgenodigd. Het ensemble,
dat geleid werd door zijn sinds 1968
vast aan het orkest verbonden dirigent
André Prévin, bracht een programma
met werk van Britten - met solisti
sche medewerking van tenor Robert
Tear en de hoornist Barry Tuckwell-
Bruch - een vioolconcert, met de Ko
reaanse violiste Kyung-Wa Chung, en
Berlioz ten gehore
In verband met de tv-reportage waren
enkele speciale voorzieningen getrof
fen, zoals spots op de hoornist en
een plaatsing op de galerij van het
klokkenspel tijdens Berhoz fantasti-
que, maar deze zaken deden in het ge
heel geen afbreuk aan de totale in
druk van deze avond van musiceren
op hoog niveau van een top-orkest on
der leiding van een voortreffelijk or
kestleider, terwijl de solisten zonder
uitzondering onvergetelijke prestaties
verrichten.
Het openingswerk, de fraaie serenade
voor tenor, hoorn -en strijkers uit
1943 van Benjamin Britten, was al
meteen een schot in de roos: schitte
rende genuanceerde zang van de te
nor, onvoorstelbaar mooi hoornspel
van Tuckwell en een fijnzinnig reage
rend strijkerscorps onder de begaafde
Prévin. Deze ras-muzikant, die enorme
ervaring in de wereld van de muziek,
waaronder ook de lichte, heeft, blijkt
duidelijk profijt van de lessen van o.a
Pierre Monteaux - vroeger zelf diri
gent van dit orkest - te hebben ge
trokken, blijkens zijn dirigeren, die de
ruime scala van expressies, die in de
muziek verborgen liggen, aanschouwe-
Ijk weet te maken, zonder dat daar
bij van overdrijving sprake is.
Dit viel niet alleen op tijdens een ook
qua klankafwerking voorbeeldige re
productie van de Fantastique, maar
evenzeer tijdens het begeleiden door
het orkest van het viool-fenomeen
Kyung-Wa Chung, die het publiek tot
ademloos luisteren dwong met haar
gloedvollen technisch perfecte voor
dracht van Bruch's concert in G.
Van een onzer verslaggevers
BILTHOVEN Bij en auto-ongeluk
in de omgeving van Lexmond is de
59-jarige ds. J. van Sliedregt de
(vrijgestelde) voorzitter van de gere
formeerde zendingsbond in de her
vormde kerk, om het leven gekomen.
Ds. Van Sliedrecht was sinds oktober
1971 aan de hervormd-gereformeerde
zendingsbond verbonden. Hij woonde
te Bilthoven, waar hij ook pastoraal
werk deed. Tevoren stond ds. Van
Sliedregt te Eemnes-Buiten. Lage
Vuursche, Bleskensgraaf, Huizen
(N.H.) Ede. Putten, Baarn, en te Ou
derkerk a.d. Ussel. Hij was medewer
ker van het Hervormde Gereformeerd
Weekblad waar hij wijlen ds. L.
Vroegmdewij opvolgde als schrijver
van de hoofdartikelen.
Nog twee jaar
studentenstops
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG - De Academische Raad gaat ermee akkoord dat de
numerus fir us voor bepaalde studierichtingen bij het wetenschap,
pelijk onderwijs nog een paar jaar gehandhaafd zal worden.
wel aan zijn trekken.
Er worden voorstellingen gegeven ln
Amsterdam'op 5 en 7 november, in
Scheveningen op 30 oktober en 1 en 3
november, Ln Utrecht op 9 november
en in Rotterdam od 13 november.
Daarom is er een toenemende behoef
te aan een versterking van de vakkun
digheid ten aanzien van het schooi
en onderwijsgebeuren. Aldus drs. B.
de Haan zaterdag tijdens de jaarverga
dering van de Vereniging voor protes
tants christelijk kleuter- en basison
derwijs in een inleiding op een dis
cussie over de regionale en het
p.c.-onderwjs.
Drs. De Haan vond dat het steeds in
gewikkelder worden van de proble
men rond school en onderwijs groeps
vorming van scholen, in een bepaalde
streek, regionalisatie noodzakelijk
maakte. Scholen moeten weliswaar
een stuk zelfstandighed prijsgeven,
maar bestuurlijk-technisch is regiona-
HELMOND Vrijdagavond om
streeks half twaalf is brand uitgebro
ken m dancing 't Hout' in Helmond.
Op dat moment was niemand in het
oand aanwezig. Er zijn duidelijke aan
wijzingen dat de brand is aangesto
ken. In het voor de dancing gelegen
café-gedeelte bleken twee gokautoma
ten te zijn opengebroken. Volgens ei
genaar H. van Rooy is er niet meer
dan enkele honderden guldens ont
vreemd. De brand heeft de dancing
grotendeels in de as gelegd.
lisatie absoluut nnd,r'. Drs. De Haan
waarschuwde er wel voor dat de nood
zakelijke begeleiding niet zonder
meer van boven afgelegd mocht wor
den'. Zolang we voorstanders zijn van
bijzonder en dus van vrij onderwijs
kunnen we bepaalde verantwoordelijk
heden niet zo maar aan de overheid
overlaten'. Het christelijke onderwijs
moet niet gaan zitten wachten op be
geleiding, maar zelf aan het werk
gaan.
Een lichte vrees voor te grote over
heidsinvloed op het onderwijs sprak
ook uit de openingsreden van voorzit
ter dr. G. Huls, toen hij op de be
leidsvoornemens van minister Van
Kemenade inging. Het onderwijs
mocht volgens dr. Huls geen instru
ment worden voor het realiseren van
bepaalde maatschappijvormen; daar
naast vreesde de voorzitter van de
PCKBO voor de technocratie binnen
het onderwijs, de keskundigheid. De
minister van onderwijs blijkt zoveel
van de Inbreng van deskundigen te
verwachten, dat andere aspecten met
name het levensbcschouwlijkebu iten
het gezichtsveld dreigen te raken.
Daarom moet het ehristehjk onder
wijs de uitvoering van Van Kemena-
des beleidsvoornemens voortdurend
kritsch begeleiden, zowel in de CCOO
(overlegorgaan waarin alle zuilen bin
nen het onderwijs zijn vertegenwoor
digd) als elders, aldus dr Huls.
Staatssecretaris Klein wil de bestaan
de wet die volgend jaar afloopt ver
lengen met drie jaar. De Acadenrsuhe
Raad vindt dat de machtigingswet
maar met twee jaar verlengd mag
worden. In die twee jaar moet de re
gering dan een samenhangend beleid
ontwikkelen ten opzichte van de ver
houding wetenschappelijk onderwijs-
hoger beroepsonderwijs. De Raad
sprak zich er ook voor uit dat rege
ring en parlement een keuze doen
voor onbeperkte toelating van ieder
een die wil studeren (en daarvoor de
vereiste papieren heeft) óf moet bepa
len dat niet iedereen toegelaten moet
worden. Met deze uitspraak schaarde
de Raad zich achter de stelling die de
Leidse universiteit vorige week in en
Witboek toelatingsbeleid heeft geo
penbaard. Een numerus Fixus veron
derstelt selectie. De werkgroep Selec
tie onder leiding van prof. S. Wie-
gersma heeft daar een rapport over
gemaakt, dat de Academische Raad
niet overnam. De werkgroep is voor
een systeem, waarbij een gedeelte van
de beschikbare plaatsen naar scholie
ren met goede cijfers gaat en de rest
door loting verdeeld wordt.
Om de schijn te vermijden dat een
uitgekiende selectieprocedure het ver
schijnsel selectie zou kunnen 'goed
praten' koos de Raad voor een
systeem waarbij zo goed als alle plaat
sen door loting verdeeld worden. Een
heel klein percentage (3 pet) van de
plaatsen zou gereserveerd moeien
worden voor buitenlandse studenten,
voor zeer knappe uitblinkers en voor
duidelijke gevallen waarbij niet-toela-
ten aan de universiteit grote proble
men zou opleveren. Uitgelote studen
ten zouden een volgende keer voor
rang moeten hebben, studenten die in
dienst gezeten hebben zouden zonder
loting, geplaatst moeten worden en
zgn. contractanten (studenten die na
afloop van de studie in overheids
dienst gaan werken) hoeven geen en
kele voorrang te hebben bij toelating,
aldus de Raad.
Ook de (omstreden) plaatsingscom
missies kwamen ter sprake, De Raad
vond dat de instellingen van weten
schappelijk onderwijs een grotere in
vloed moesten krijgen op de plaat
singscommissies. De procedure de
DEN HAAG Het is vrijwel zeker
dat AFCENT, het NAVO-hoofdkwar-
tier voor midden-Europa, in Bruns-
sum blijft gevestigd. Dit heeft het
Tilburgse Tweede Kamerlid dr. H. J.
G. Wagtmans (PPR) meegedeeld na
gesprekken met Westduitse leden van
het NAVO-parlement en hooggeplaat
ste N A VO - f u 11 cton-a rissen
Hij zei te betwijfelen of de Westduit
se regering zou instemmen met over
plaatsing van AFCENT naar de
bondsrepubliek, en meende dat de
hoogste NAVO-autoriteilen er weinig
voor voelen om het hoofdkwartier uit
Limburg weg te halen, Dr. Wagtmans
zei de indruk te hebben dat de be
richten over mogelijke verplaatsingen
waren gelanceerd door militairen om
reacties uit te lokken.
richtlijnen en de normen die de plaat-
singscommissies hanteren moeten
openbaar zijn, aldus de Raad. Studen
ten die 'verkeerd' geplaatst worden,
moeten een beroepsmogelijkheid heb
ben en als er geen eenstemmigheid is
binnen de commissies, moet de Acade
mische Raad (het dagelijks bestuur)
de knoop doorhakken.
Tenslotte de commissie-Maas die op
verzoek van de Raad een pre-advies
over de collegegeldwetgeving gemaakt
heeft: vanuit de Raad werd de kritiek
geuit dat de voorsteilen van de cie-
Maas geen vereenvoudiging van de
huidige collegegeldwetgeving bete
kent, maar een verfijning.
De cie-Maas stelt o.a. voor iedereen
die zich wil inschrijven aan universi
teit of hogeschool collegegeld te laten
betalen, onverschillig of hij onderwijs
volgt of thuis studeert. Hot begrip
examen-tentamenstudent komt dan te
vervallen (die vorig jaar niet hoefde
te betalen).
Daarnaast vindt de commissie-Maas
het redelijk het betalen van college
geld in principe te beperken tot een
aantal jaren, b.v. tot vijf jaar. Dat
scheelt wel wat geld, maar is admini
stratief veel eenvoudiger, aldus de
commissie.
EMMELOORD In Ruiten in de
Noord-Oostpolder is zaterdagmorgen
de 31-jarige Martinus Wolda uit Kam
pen door een karabijnschot dodelijk
getroffen. In verband hiermee heeft
de politie twee broers aangehouden,
de 18-jarige G. S, en de 24-jarige H. S.
Volgens de politie heeft G. met de ka
rabijn geschoten, terwijl H. met een
luchtdrukwapen heeft gevuurd. Hij
heeft het slachtoffer verder niet ge
raakt. De broers zijn zoons van een
vrouw net wie het slachtoffer enige
tijd omgang heeft gehad, Het ging om
een familieruzie, aldus de politie.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN De PPR in Gronin-
gen heeft zich uitgesproken tegen in
trekken van de subsidie voor gods-,
dienstonderwijs in deze stad. Het gaat-
volgens de PPR om een traditioneel-»
gegroeide subsidie.
Intrekking op grond van een tekort
om de gemeentebegroting is niet ge
rechtvaardigd. Verder mag van een
progressief college als in Groningen
worden verwacht dat het de leus 'on-
verdeeld naar de openbare school' on
derschrijft en weet dat veel ouders
een uur facultatief onderwijs aan die
school gekoppeld willen zien.
Dit is een stap terug, vindt de PPR,
die wéi meent dat discussies over de
inhoud van het godsdienstonderwijs
en eventuele wijzigingen daarvan zin
vol zouden zijn. Het 'afbouwen' van
de subsidie breekt elke discussie oij
voorbaat af. Het godsdienstonderwijs,
komt vanavond in de raad ter sprake.
Inmiddels heeft een CH-Kamerlid er
vragen over gesteld aan de minister.
y 'i -N NS#»
- i f- ej f f,*
•f v
t
