Koppelbazen
in arrest voor
oplichtingen
nog meer benzine besparen
Va
Commentaar Vorig rijverbod voor zondagen duurde ruim twee maanden
het weer
Om de smeer?
NAM boort gas
aan in Drenthe
ALM - niet KIM
Rustig weer
weerrapporten
fruit
beieren
bekend
indiaans
Sociale diensten
bezwendeld
TRÖLAV/CTAiRTET WOENSDAG 31 OKTOBER 1973
BINNENLAND
T5/K3
door Huib Goudriaan
-pSÉïil
Een beeld uit de laatste weken van het jaar 1956: op een autoloze zondag controleert de politie automo
bilisten op ontheffingen.
Minder auto's
In trekker kerkwaarts
Propaangas
Voor de rechter
Ongelukken
overdrijvende wol
onderredaclïevan Soessmii
25 november '56:
Traditionele verbondenheid met Israël
dwingt ons volk bijna tot de echte
sabbat een reeks van zeer stille
zondagen. Het is de eerste schok van
de kennismaking met een reeds vele
malen voorspelde tijd waarin de aan
voer van brandstoffen voor onze eco
nomie niet langer even vanzelfspre
kend zal zijn als die van zuurstof voor
ons lichaam.
Het is flauw om nu achteraf te gaan
zitten uitpluizen of de Nederlandse
regering ten opzichte van het conflict
in het Midden-Oosten misschien te
ongenuanceerd pro-lsraël is geweest.
Dat doet denken aan de kat die om
der wille van de smeer de kandeleer
likt. Deze regering is een product van
het Nederlandse volk en de verbon
denheid van dit volk met Israël heeft
er altijd zó dik op gelegen, dat men
dc Arabische landen welhaast van
bijziendheid moet betichten dat ze dit
zo laat in de gaten hebben gekregen.
Enkelingen en organisaties (zoals het
Palestina-Comité) die hier te lande
hebben getracht dc Arabische kant
van de zaak te belichten hebben altijd
op dc rotsen geploegd.
Dc gedachte aan het eeuwenlange on
recht dat dc Joden in Europa hebben
geleden is ons altijd nader geweest
dan de overweging dat als gevolg van
dit onrecht nieuw onrecht werd ge
schapen in het Midden-Oosten. Van
daaruit is het ook begrijpelijk, dat
Nederland wèl als zaakwaarnemer voor
Israël in Moskou is gaan optreden,
nadat de Sowjet-Unie haar betrekkin
gen met Tel Aviv had verbroken.
Nederland heeft echter nooit van de
daardoor ontstane speciale relatie ge
bruik gemaakt om in Israël bezorgd
heid uit te spreken over de stille
annexatie van de in 1967 bezette
gebieden. Voor een staat die resolutie
nr. 242 van de Veiligheidsraad heeft
onderschreven, waarin terugtrekking
uit (de) bezette gebieden werd ver
langd, zou dat zeker voor de hand
hebben gelegen. Van bet parlement uit
is daar echter nooit, een aansporing
roe ontvangen.
Natuurlijk heeft het kabinet-Den Uyl
alle reden om. nu de klappen gaan
vallen, in Arabische landen te gaan
uitleggen dat verbondenheid, met Israël
niet noodzakelijkerwijs vijandschap je
gens de Arabische wereld hoeft te
betekenen. Maar om dat bij oorlog
voerende partijen ingang te doen vin
den is even moeilijk als om deze
partijen zelf tot elkaar tc brengen.
Wc zullen ons daarom onder deze
oliecrisis niet uit kunnen praten- We
zullen hem uit moeten zitten.
Van een verslaggever
ENSCHEDE De politie van En
schede heeft twee koppelbazen gear
resteerd, die door het vervalsen van
allerlei staten de belastingdienst, het
Gemeenschappelijk Administratie
Kantoor (GAK) in Amsterdam, de
kamer van koophandel in Hengelo en
een groot aantal sociale diensten heb
ben bezwendeld. De 35-jarige H. A.
ten B. en de 33-jarige E. E., beiden
uit Enschede zijn aangehouden op
verdenking van valsheid in geschrifte.
Ten B. heeft groepen werknemers,
variërend van vijf,tot achttien perso
nen, in West-Duitsland te werk ge
steld zonder de daarvoor benodigde
vergunningen. Om toch bij zijn Duit-
se opdrachtgevers gedekt te zijn, ver
valste hij staten. Zijn opdrachtgevers
namen genoegen met fotocopleën van
de vervalsingen en betaalden Ten B.
alleen al de laatste drie jaar ongeveer
drie ton. De justitie vermoedt dat het
om nog veel hogere bedragen gaat,
maar is na het verhoren van zes
aannemers gestopt met.het onderzoek,
uit vrees vast te lopen in nóg meer
belastend materiaal.
Vorige week is bij de twee koppelba
zen huiszoeking verricht en werden
stempels en ander vervalsingsmateri
aal gevonden.
Ten B. kreeg voor zijn werknemers
twaalf mark per uur per man. Hij
betaalde ongeveer acht mark. Naast
deze verdiensten had hij sinds 1964
een uitkering van de Enschedese soci
ale dienst. De dienst wil dan ook
twintig mille terugvorderen van Ten
B. Ook E, kreeg regelmatig uitkerin
gen van instanties.
J. H. Bade
Van een verslaggever
OOSTERHESSELEN Bij een proef
boring in de omgeving van het Drent
se Oosterhesselen heeft de Nederland
se Aardolie Maatschappij gas ontdekt.
De NAM kon nog niet zeggen om
welke hoeveelheid het gaat. Gisteren
is de boorploeg begonnen met het
afblazen van het gas dat daarna via
een vlampijp in brand werd gestoken.
Het gas werd op een diepte van
ongeveer 3000 meter ontdekt
In ons commentaar 'Afhankelijkheid'
van gisteren is een fout geslopen, die
gemakkelijk tot misverstand aanlei
ding kan geven. Er werd daarin ge
sproken van ontwikkelingshulp aan de
KLM. Het zal echter duidelijk zijn dat
niet de KLM bedoeld was ,maar de
ALM de Antilliaanse Luchtvaart
Maatschappij.
rustdag sinds de oorlog
AMSTERDAM. 'De aulo in de
garage laten slaan, is een Euro
pese daadzei Tweede-Kamer
lid Nederliorst (PvdA) op
woensdag 21 november 1956,
toen de Kamer liet zon dagsrij
verbod besprak. Zeventien jaar
geleden vaardigde de toenmalige
minister van economische zaken,
dr, J. Zij 1st ra. zo'n verbod uit:
liet werd van kracht op zondag
25 november en duurde tot en
met 3 februari 1957.
Dat de heer Nederhorst over een
'Europese daad" kon spreken, typeert
hoezeer de situatie van 1956 verschilt
met die van nu.
Niet aüeen Nederland, maar ook an
dere Westeuropese landen werden
met olietekorten bedreigd en moesten
de benzine distribueren: België,
Frankrijk, Zwitserland, Denemarken
en Engeland. Er was in 1956 ook geen
sprake van eer, olieboycot door de
Arabische landen. De tekorten ont
stonden door de blokkering van het
Suezkanaal en de sabotage van de
olieleiding in Syrië.
West-Duitsland ontsprong overigens
de dans, dankzij de aanwezigheid van
een grote voorraad ruwe olie bij het
uitbreken van de Suezcrisis. Minister
van economische zaken Ludwig Er-
hard vond distributie in zijn land
niet nodig, maar stelde wel voor een
Westeuropese 'oliepool 'te vormen.
Het zondagrijverbod in Nederlanf
gold van "s morgens vijf uur tot 's
avonds twaalf uur voor motorrijtui
gen, die benzine als brandstof gebrui
ken. Slimmerikken probeerden onmid
dellijk onder het verbod uit te ko
men. Natuurlijk was er de eerste
dagen een stormloop - vanaf de
woensdag vóór de eerste autoloze zen
dag -op de bureaus van de rijksver
keersinspectie, die ontheffingen ver
leenden. De meeste van de. duizenden
aanvragen waren steekhoudend: art
sen, automobilisten die bejaarde en
zieke kerkgangers vervoerden, geeste
lijken en radio- tv- cn persmensen.
Maar in Amsterdam, waar het bureau
tot 's avonds tien uur doorwerkte,
meldde zich een Sinterklaas, die zei
rond vijf december geen enkele zon
dag te kunnen missen.
Toen het zover was - 'de stilste rust
dag sinds de oorlogsjaren' schreef on
ze krant de maandag daarop - waren
in het. hele land tienduizend agenten
van rijks- en gemeentepolitie op de
been om eventuele overtreders te be
keuren. In "Amsterdam reden vijf
mensen in het net van de politie,
maar de Rotterdammers maakten het
van alle grote steden het bontst met
vijftien overtredingen. In Utrecht
werd een zondagsrijder betrapt, die
nog in een zaterdagse stemming ver-
was uitgelekt.
In België had de politie versperringen
op de wegen aangebracht om het
zondagsrijverbod kracht bij te zetten.
Belgen - trouwens alle buitenlanders
die 's zondags ons land binnenreden,
kregen van de douane een stempeltje
op hun belastingspapieren als vrijge
leide.
De situatie van zeventien jaar geleden
'is ook moeilijk te vergelijken met die
van thans, door de grote toeneming
van het aantal auto's en van mensen,
die afhankelijk zijn van het wegver-
keer: in de recreatieve sector en hore
ca (wegrestaurants en benzinestati
ons). Ter vergelijking: Nederland tel-
zienlijk goedkoper dan benzine, name- tiek tussen 1956 en 1973 is de verwij-
Jijfc, negentien cent péï liter. Een
nadeel was dat de wegenbelasting
voor een op propaangas. rijdende auto
zeventig procent hoger was.
de in 1956 ruim 325.000 personenau-
keerde: hij kwam van een feestje, dat 125.000 vrachtauto's, 163.000 mo
torfietsen en een miljoen brommers;
Nederland telt nu 3.1 miljoen perso
nenauto's, 350.000 vrachtauto's, 40.000
was uitgelopen.
In De Cocksdorp op Texel miste de
politie een kans. Daar zette een boer
zijn landbouwtrekker voer zijn auto
vol kerkgangers. Het zondagsrijverbod
heeft slechts betrekking op auto's en
motoren en niet op trekkers, was de
redenering van de man. De plaatselij
ke agent, die 's morgens te Iaat was
om dit juridische probleem aan te
pakken, wilde bij de tweede kerkgang
in actie komen. Volgens de agent was
de boer toch in overtreding omdat hij
een trekker gebruikte voor personen
vervoer zonder over een wegenbelas-
tingkaart te beschikken. Voor de
tweede kerkgang belde de landbouwer
een taxi, omdat het plan van de agent
motorfietsen (de enige categorie die
is teruggelopen) en twee miljoen
brommers.
ln 1956 schakelden vele automobilis
ten over op het gebruik van LPG
(vloeibaar propaangas). Een Bussum-
se garagehouder had de woensdag
vóór de eerste autoloze zondag zijn
werkplaats al gereed voor het in serie
inbouwen xan gasinstallaties in-au
to's. In het gehele land konden de
aanvragen niet worden verwerkt. De
kosten van de ombouw tot 'propaan-
auto's varieerden van 600 tol 1250
gulden. Het propaangas was ook aan-
Begin december kwamen de eerste
overtreders voor de rechter. In Am
sterdam moest een juridische puzzel
worden ontward:, twee berijders van
bromfietsen met zogenaamde buddy
seat kregen proces-verbaal wegejjts
overtreding van het zondagsrijver,
bod. Omdat de minister eerder dat
jaar had bepaald dat een brommer
met een buddy seat niet meer 'als een
'rijwiel met hulpmotor" beschouwd kon
worden, beschouwde de hoofdstede
lijke politie deze brommers als 2-wieli-
ge motorrijtuigen en als zodanig onder
hevig aan 't zondagsrijverbod. Hoe de
rechter deze knoop ontwaarde, ver
meldt onze krant niet 'Normale', zo
genaamde 'onschuldige' overtreders van
't zondagsrijverbod kwamen eevirgens
niet voor de rechter, maar konden
hun in beslag genomen voertuig 's
maandags ophalen tegen betaling van
een boete.
De horeca beklaagde zich enkele ke
ren over het rijverbod bij het minis
terie van economische zaken. Geen
wonder, want een onderzoek had uit
gewezen,'dat bedrijven buiten de gro
te steden op de eerste autoloze zon
dagen tachtig procent minder cmzet
hadden, dan normaal. Een groot aan
tal horeea-bedrijven sloot tenslotte op
zondag, evenals vele benzinestations.
Een parallel in de internationale poli-
dering tussen West-Europa en de Ver
enigde Staten. De verwijdering was in
1956 echter niet zo groot, dat de VS
weigerden Europa te hulp te komen,
want in december kwam al een 'olie-
brug' tot stand. Een Noodcommissie,
gevórmd uit directieleden van vijftien
Amerikaanse olie-maatschappijen stel
de een urgentieprogramma op voor
vervoer van' ruwe olie naar "West-
Europa.-
'Europa herademt' lezen we in onze
krant, van 1 december 1956; verteld
•wordt f dat de VS tot hulpverlening
hebben besloten, na garanties te heb
ben gekregen van Frankrijk en Enge
land dat.hun troepen uit Egypte zou
den worden teruggetrokken. Of de
parallel cok nu zover zal gaan, dat de
VS ons te hulp komen? In ieder geval
meldde de Nederlandse pers op 8
januari 1957, dat het eerste tankschip,
de Caltex Nederland, met de eerste
ruwe olie uit Amerika de Rotterdam
se havén was binnengelopen.
Op 10 februari 1957 mocht voor het
eerst sedert tweeëneenhalve maand op
zondag weer worden autogereden.
Volgens een woordvoerder van Veilig
Verkeer, die zich dat nog wel kan
herinneren, was het aantal ongeluk
ken op die dag heel groot. En op de
autoloze zondagen daarvoor? 'Dege
nen, die reden meenden alle ruimte
te hebben, dus als er een ongeluk
gebeurde was het heel ernstig door de
te hoge snelheden'. Een uitspraak om
te onthouden - voor voetgangers zowel
als automobilisten met ontheffingen.
Van onze weerkundige medewerker
Kurkdroog is het gisteren niet ge
weest. Hier en daar viel uit een
sombere wolkenlucht wat motregen.
De straten werden ur vochtig van,
maar de meeste regenmeters kregen
een nauwelijks vu/etbare neerslag.
Wanneer de etmaalhoeveelheid 0.2
mm niet averse rijdt, mag er gespro
ken worden van overwegend droog
weer. Voor enkele plaatsen in het
noorden bracht een buitje de hoeveel
heid gisteravond op 0.3 0.5 mm. De
vochtige lucht was ons lavi binnenge
komen aan de oostelijke Hank van
een Brits hogedrukgebied, dat zich
niet helemaal volgens het computer-
schema gedroeg. Het maximum van
1031 mb. kwam boven midden-Enge-
land tot stilstand, opgehouden als het
werd door een depressie, die over
Zweden trok cn die tot in het Cost-
zeegebied enige regen van betekenis
bracht. Aan dc westzijde van het
maximum doen zich flinke barometer-
dalingen voor, in noordwest-terland
ran 2,5 mb in 3 uur, op het weerschip
1 van meer dan 3 mb. In die gebieden
ontwikkelt zie een zachte zuidelijke
circulatie, ln de hogere niveaus is de
Europese westkust tot circa 30 graden
westerlengte de wind ook zuidelijk,
op 40 graden westerlengte west-noord-
westelijk, ln West-Europa zou de
komst van de zachte lucht met opkla
ringen door veel mensen begroet wor
den, maar zover is het nog niet hele
maal. Daartoe is nodig dat het Engel
se hogedrukgebied naar het oosten of
zuidoosten trekt. We geloven dat dit
op het programma staat. In elk geval
komt een via de Noordzee tot Scandi
navië verlopende uitloper onze kant
op. Dit houdt in dat het weer van
daag en morgen overwegend droog en
rustig zal blijven met neiging tot iets
koudere nachten. Dichtbij het hoge-
drukcentrum werd dinsdagmorgen
vroeg op het vliegveld vtm Birming
ham -2 graden C. afgelezen op 1,5
meter hopgte. Oktober is met weinig
vorst voorbij gegaan. In november
kan het in sommige jaren al wel eens
ismt&Ui
ZURICH
«««REST
uur
ec t gaan kraken. De strenge vorstpe
riode van 1921, toen er in de laatste
novemberweek 13 tot 16 graden voor-
kaam, heeft destijds veel overlast ver
oorzaakt. Eind november zaten de
grote rivieren al dicht en was ook de
toenmalige Zuiderzee met een tamelijk
dikke ijskorst bedekt. De beruchte
winter van 1890-91, waarover oudere
mensen nog zo vaak een woordje te
zeggen hebben, begon al op 25 novem
ber, waarna gedurende niet minder
dan... 53 dagen de binnenscheep
vaart gestremd icas.
HOOG WATER 1 november 1973. Vlis-
singon 5*19-17.47. Haringvlietsluizen 6.57-19.11.
Rotterdam 7.51-20.24. Scheveningen 6.21-18 38.
IJrauiden 7.05-16.22. Den Helder 10.3S-23.09.
Harlingen 0.56-13.09. Delfzijl 2.57-15.24-
Amsterdam
geheel bew.
13
0
De Bilt
geheel bew.
12
0
Deelen
geheel bew.
12
0
Eelde
geheel bew.
12
0
Eindhoven
geheel bew.
12
0
Den Helder
geheel bew.
13
0
Lucbth. Rtd.
motregen
13
0.1
Twente
geheel bew.
11
0
Vlissingen
geheel bew.
13
0
Zd. Limburg
regen
11
0.1
Aberdeen
half bew.
14
0
Athene
onbewolkt
20
0
Barcelona
half bew.
19
0
Berlijn
onbewolkt
11
0.3
Bordeaux
onbewolkt
15
0
Brussel
zwaar bew.
12
0
Frankfort
geheel bew.
9
0
Genève
geheel bew.
6
0
Helsinki
onbewolkt
'1
0
Innsbrück
zwaar bew.
8
0
Kopenhagen
onbewolkt
10
0
Lissabon
zwaar bew.
21
0.3
Locarno
licht bew.
16
0
Luxemburg
zwaar bew.
10
0
Madrid
zwaar bew.
22
0
Malaga
geheel bew.
22
0
Malloi-ca
onbewolkt
22
0
Miinchen
zwaar bew.
7
0
Nice
onbewolkt
19
0
Oslo
licht bew.
11
0
Parijs
licht bew.
12
0
Rome
onbewolkt
19
0
Split
onbewolkt
20
0
Stockholm
onbewolkt
4
0.1
Wenen
regen
10
0.1
Zürich
licht bew.
5
0
Casa. Blanca
zwaar bew.
28
1
Istanboel
licht bew.
16
0
Las Païmas
onbewolkt
27
0
New York
zwaar bew.
ZONNIO
OPKLARINGEN
eSÊti sneeuw
onweer
dichtbij
liet liftplan van het Schaorlse ge
meenteraadslid F. A. Sleking is
door de olie-toestanden plotseling
erg actueel geworden en nog ur
genter dan het al was. Een week
of twee geleden ontvouwde hij zijn
ideeën in de raadsvergadering tij
dens de behandeling van een we
genplan. Want, vindt hij, het ver
keer groeit maar raak en voordat
een plan tot uitvoering komt, ts
het eigenlijk al niet meer op de
nieuwe verkeerssituatie berekend.
Je moet gewoon naar een heel
ander systeem toe.
Zijn idee komt hierop neereen
deel van de particuliere autobezit
ters moet de rest (een groter deel)
dagelijks een lift geven van de
woon- naar de werkplaats. Die lift-
gevers moeten herkenbaar zijn aan
een biljet of vignet op de voorruit,
de lifters moeten een bewijs van
goed gedrag (gewoon van de ge
meente) kunnen tonen en tien
cent per kilometer - met een mini
mum van tien kilometer - in de
kosten bijdragen. Stel je de auto
kosten op dertig cent per kilome
ter, dan moet je zo'n systeem base
ren op twee lifters per auto, zodat
je met z'n drieën de kosten draagt.
Het liftsysteem biedt grote voorde-
len. De heer Sleking denkt: niet
alleen aan het milieu, maar ook
aan ontlasting van de drukte op
de wegen in de spitsuren en dus
een grotere verkeersveiligheid, ver
der een enorme besparing op de
aanleg van nieuwe wegen en -
uiterst belangrijk - een bezuini
ging in het benzineverbruik van
vijftien procent, wel negen procent
■.néér dan de regering hoopt te
bereiken. Maar het plan geldt niet
alleen pendelende automobilisten.
De heer Sleking wil een landelijke
stichting in het leven roepen,
waarbij iedereen zich kan aanslui
ten, ook de autoloze lifter. Daartoe
wil hij het land verdelen in hon
derd sectoren, genummerd van 1
tot en met 99, en de grote steden
een codelelter geven. De lifter
moet een bordje bij zich hebben,
waarop het codecijfer of de letter
van de stad of streek staat waar
hij naar toe moet. De autotnobilist
die bijvoorbeeld op weg is naar
codenummer 36 en een lifter ziet
die naar 32 moet, weet daarmee
gelijk dat hij die lifter op zijn
route kan meenemen.
Als de stichting helemaal rond m,
zidlen de onderdelen van het plan
natuurlijk bestudeerd worden. Vat
plan is op papier al compleet. Er
staat bijvoorbeeld in, dat de kilo
meter-dubbeltjes tn bonnen aan de
automobilist betaald moeten wor
den en dat die dan de bonnen
weer bij VVV's of banken kan
inwisselen. En ook, dat een auto
mobilist met al te gek veel bonne
tjes, die ar blijkbaar een zaakje
van maakt, op z'n vingers getikt
moet worden. Want het gaat cr
niet om het openbaar vervoer cn
de taxi's in de wielen te rijden
maar om die aan te vullen. En
verder zullen misschien die auto
mobilisten wel gekeurd moeten
worden, maar dat is nog niet ze
ker; wèl dat ze minstens twee jaar
rij-ervaring moeten hebben en hun
auto regelmatig moeten laten keu
ren.
Zijn liftplan zal wellicht zelfs in
ternationaal belangrijk blijken,
denkt de heer Sleking, want overal
zitten ze met dezelfde moeilijkhe
den met het openbaar vervoer,
vooral met het streekvervoer. Mis
schien zitten we, nog afgezien van
de olieproblemen, binnenkort wel
midden in een wereld-energiecrisis
endan wordt het helemaal hoog
tijd om daar iets tegenover te
'stellen. Wie interesse heeft of zich
nu al in het voorlopige register
van de 'Stichting Lift' wil laten
inschrijven, kan een briefje stu
ren, naar postbus 21 in Schoort.
Er was een referendum voor nodig
om de klokken van het Franse
plaatsje Montebourg in de
buurt van Cherbourg weer aan
het luiden te krijgen.
De kerkklokken van Montebourg
luidden gewoonlijk avond aan
avond en dat valt op in zo'n klein
dorpje. Tot 1966, want toen vroe
gen hoteliers en gasten er alsje
blieft mee op te houden. En de
gemeenteraad ging op dat verzoek
in; in het toeristensei2oen, van 1
mei tot 1 oktober, was klokgelui 's
avonds voortaan verboden. Vanaf
dat moment was er tweedracht on
der de bevolking. De ene groep
eiste z'n avondlijk gebeier terug,
de andere protesteerde er tegen,
Uiteindelijk maakte de burgemees
ter een eind aan de onenigheid
door. een referendum te laten bou-
den. En zo heeft de bevolking van
Montebourg nu met 360 tegen 59
stemmen uitgemaakt, dat de kerk
klokken het hele jaar i door elke
avond mogen luiden, toeristen of
niet.
Een glunderende Max Tailleur
heeft een zesde boek gepresen
teerd. Het heet 'Jiddisch fruit*,
maar mag daarom volgens de
sehrijver nog niet als plagiaat van
'Turks fruit' worden beschouwd.
De titel heeft bij gekozen omdat
fruit in zoveel joodse achternamen
terug te vinden is: Appelboom,
Pereboom, Komkommer, Groente
man, Druif, Citroen, Sinaasappel,
Kruitman en Vijgeboom. 'Jiddisch
fruit', is uitgegeven door Becht ln
Amsterdam en geïllustreerd door
Eppo Doeve, is ten doop gehouden
ln aanwezigheid, en ambassadeur
II. Bar-oh van Israël. Voor de
presentatie van vorige boeken
waarvan er inmiddels 800.000 zijn
verkocht had Max Tailleur o.a.
de toenmalige premier De Jong en
(nu ex-)voorzltter Van Thiel van
de tweede kamer weten te strik
ken.
:*isr
regen
HAGEL
BEWOLKING
M AKTEN».
MIN, TEMP.
WINDRICHTING
Er zijn nog zoveel Cree-Indianen
in Canada, dat Olivetti er brood in
zag een schrijfmachine met Indi
aanse lettertekens te ontwikkelen.
In twee uitvoeringen zelfs: één
voor de Crees in het westen van
Canada en één voor die in het oos
ten. En dat is nog maar een grove
onderschei ding. want de Cree-stam-
xn«n in de diverse delen van het
land kennen onderling nog veel
meer lettertekens. Maar goed, zo-"
lang or Cree-Inclianen zijn, zullen
ze het met die twee soorten moe
ten doem. Na bijna twee jaar ont
wikkelen zijn ze nu voor hand- en
elektrische bediening en een paar
taleninstituten en het Canadese de
partement van Indiaanse zaken
werken er al mee. Olivetti is er
van overtuigd dat dc Cree-schrijf-
machine zal bijdragen tot het be
houd van de inheemse taal, maar
wat moet je met een taal als de
Indianen op den duur op raken?
Nu schijnt dat in Canada niet het
geval te zijn. Inclusief de Crees
telt het land nog wel een half mil
joen Indiaanse inwoners, maar je
vraagt je dan wel af, waarom ze
dan niet veel eerder met zo'n
schrijfmachine begonnen zijn.
Het Angola Comité én de Dolle
Mina-beweging blijken vrijwel
even bekend in ieders oren te
klinken als de aktiegroep 'Veroni
ca moet blijven'. Het NIPO heeft
zeven van zulke aktiegroepen opge
lepeld voor meer dan duizend
mensen en daarbij werd alras dui
delijk dat de drie genoemde ver
uit het bekendst zijn. De groep
bijvoorbeeld, die de Zuidafrikaanse
Outspan-sinaasappelen tracht te
boycotten, is bij maar 63 procent
van de ondervraagden bekend, wel
25 procent minder dan Veronica
en die andere twee. De beweging
die zich 'de lastige Amsterdammer"
noemt, komt helemaal achteraan
met 26 procent en de twee overige
aktiegroepen van het NIPO-lijstje
die ijveren voor het behoud
van respectievelijk de Waddenzee
en de Oosterschei de zweven er
gens tusen de sinaasappelen en de
Amsterdammers.
Vooral jongeren hebben veel ver
trouwen in zulke aktiegroepen; de
voorlichting die zij geven vinden
ze best eerlijk en objectief, maar
dat vertrouwen daalt naarmate de
leeftijd hoger wordt. Neem je alle
leeftijden door elkaar heen, dan
zijn er toch iets meer mensen (45
procent) die de voorlichting van
aktiegroepen niet betrouwbaar vin
den dan wèl (42). Als een aktie
groep iets opvallends in het open
baar doet, zijn het voornamelijk de
jongelui tot 24 jaar die dat leuk
vinden. De grootste groep die zo'n
ontreden hinderlijk vindt, is voor
al onder 65-iarigen en nog ouderen
te" vinden. En om nog even op die
objectieve voorlichting terug te bo
men; de mensen die in november
vorig jaar op de PvdA of de PPR
stemden, hebben het meeste ver
trouwen in de geloofwaardigheid
van een aktiegroep, en die in WD
of CHU geloven het minste. Onder
die CHU- èn de ARP-stemmers
vind je de meesten met weinig
plezier in een optreden en public
van zo'n aktiegroep. maar mensen
die de PPR aanhangen, kunnen
zulke 'voorstellingen' best waarde
ren.
©PIB
r
'Ik zei toch: niet tc veel van die hete saus, Simpkins?'