Bonn en de rol van Moskou
in crisis Midden-Oosten
m
'W*
m
■Si
iW
iiii
H.~',P
mwmMmmi ZAJEESR/DAG 10 'NOVEMBER 1973
RlMIENiLiAiND
T13/K19 J
:1 I
Alomvattend
FERRY
VERSTEEG
IN LATIJNS
AMERIKA
Grond 1
'J'"
11
S■sssSsm
SBffls
Beproeving door het vuur deel
van een extatische Voedoecere-
toonie in Haïti.
Cultuur
Samenwerking
Op de drukkende avond voor ons
vertrek barst een hevig omceer -
las boven'Port'OUrPrimce en valt
in ons hotel de elektriciteit weer
eens uit. Samen met de receptio
nist, de hoteleigenaar, diens
vriend de brandweercomman
dant van de hoofdstad en^de
enige .andere [ga$i"d:€eu'-,.Amen'.r
kaanse. hinde rarts, zitten toe even
later bij kaarslicht enmët'éeh
glas rum op de veranda van- het
hotel, terwijl de regen neerhoost
en de bliksem, stukslaat tegen-4&
bergen achter de stad. De Arnerir
-kaan vertelt over de moeilijkste
bevallingen, die goed afliepen.
Dan komt de jeugdige brand-
weerchef met zijn grootste pr&X
bleem. Dat is geen brand, maar
zijn verstopte rioleringen, waar
dagelijks dodë baby's-in worden
gegooid -
door Jaap den Boef
De omstandigheden waaronder
de crisis in het Midden-Öósten
is ontstaan en de 'veiïigheidscon-
ferenties' die op het ogenblik in
Genëve en Wenen aan. de gang
zijn, kunnen voor de westelijke
landen in het algemeen en wat
Europa betreft de Bondsrepu
bliek Duitsland in het bijzonder
een extra aansporing vormen om
in haar toenaderingspogingen
tot de Sowjet-Unie met de nodige,
omzichtigheid te werk gaan.
Eigenbelang
Geen geheim
Kenmerken
Revolutionaire hulp
'ïfll
,"111
Brandt''
F.
I
HAITI: OE
WEG NAAR HET
HEDEN VOL
HINDERNISSEN
Het tertreurregime van wijlen Francois Huvalièr getekende in liet
recente Haïtiaanse •verleden een duistere periode van willekeur en
stagnatie. Het huidige Haïti van de zoon Jean-Claude Dnvalier
wordtgekenmerkt door minder terreur en meer openheid, maar het
regeringsbeleid blijft zich voornamelijk beperken tot het op negen
tiende eeuwse voorwaarden aantrekken van Buitenlandse investeer
ders, die de door Jean-Claude beloofde ecenomdsche revolutie moe
ten aantrekken. Toch zou zelfs een Haïtiaanse regering, die op veel
energieker en efficiënter wijze aan de ontwikkeling van1 lietland
zou werken met hulp van welke methode of model dan ook
grote en typisch Haïtiaanse barrières moeten nemen.
Een van de grootste barrières op weg
naar maatschappijverandering zal zon
der twijfel de volksreligie Voedoe
blijken te zijn. Deze godsdienst heeft
zijn eigen riten, priesters, kapellen,
offers en talloze extatische momenten.
De Voedoe wordt meestal omschreven
als een mengsel van christendom en
van uit Afrika meegenomen animisti
sche gebruiken, waarbij de geestehver-
ering een grote rol speelt. Het ge
bruik van kaarsen, Latijnse gebeden
en klokjes van koorknapen komt in
derdaad voor, maar de basis van Voe
doe blijft Afrikaans. De macht van
•Voedoe is zo groot, dat zendelingen
en missionarissen nauwelijks meer
proberen haar openlijk aan te vallen.
De Voedoe ontleent haar grote bete
kenis in Haïti vooral aan het feit, dat
ze niet alleen een religie is, maar een
alomvattend systeem, dat alle mense
lijke en hoven-natuurlijke activiteiten
verklaart. Het as een brug tussen het
'bekende en het onbekende, tussen pa
troon en anarchie. Harold Couriander:
'Als Voedoe'voor de meeste Haïtianèn
meer betekent dat het -christendom,
komt dit, omdat het christendom hier
"alleen maar een' leer en gedragsregels
blijkt te bieden, terwijl de Voedoe be
halve 'dat nog vele andere dingen
biedt: een patroon van familierelaties,
directe communicatie met bovenna
tuurlijke zaken, een geweldige emoti
onele uitlaat, dans, muziek,"drama,
tfieafer; folklore, directe' bescherming
tegen gevaren, genezing van ziekten,
vruchtbaarheid en een voortdurende
relatie met de voorouders enz.
De Voedoe heeft de Haïtiaanse poli
tiek sinds lang beïnvloed. Het wordt
door sommige historici al verbonden
met de mislukte slavenopstanden in
het begin van de achttiende eeuw.
Het is zeker, dat deze volksreligie een
samenbindend element vormde voor
de opstandige slaven, die to het begin
van de vorige eeuw een zelfstandig
Haïti op de Franse kolonisatoren be
vochten. Toch werd de Voedoe verbo
den' door de eerste leiders van de jon
ge republiek, zoals Lóuverture, Dessa-
ilines en Christophe, die een nationale
staat langs Europese lijnen wilden
vestigen.
Maar de Voedoe overleefdedeze fase
gemakkelijk en de latere Haïtiaanse
heersers gooiden het op een akkoord
je, met de lokale Voedoe-goden en
geesten. Was Voedoe traditioneel "de
religie "van fde gewone -man, iin.de ja
ren dertnè yah Öèze eeuiv begon ook
de Haïtiaanse intellectuele .élite, er be
langstelling voor te krijgen en won
de overtuiging veld, dat de Voedoe de
kern vormde van de nationale traditie
en de Haïtiaanse mystiek.
Het was vooral Francois Duvalier,
een geduchte Voedoe-kenner, die
sinds zijn komst aan de macht to 1957
volop de vruchten plukte van het po
litieke potentieel, dat deze religie
bood. Hij reserveerde een belangrijke
plaats voor zichzelf in het Voedoe-
pantheon en wist op gerafftaneerde
wijze de Voedoe-priesters - de Hou-
gans - aan zijn regime te binden. Da
gevolgen van deze integratie van de
Voed°e--priesters in de politiek, en
met name in de DuvaMer-dynastie,
zullen nog lang nawerken. De tot
staatsreligie gepromoveerde Voedoe is
op deze wijze een doordringende; con
servatieve' kracht geworden, wiens
grote invloed en totale onverenigbaar
heid met het moderne denken de op
bouw van elke. nieuwe maatschappij
ten zeerste zal bemoeilijken.
Ook het taalprobleem is dn Haïti van
een massieve omvang en zal toekom
stige ontwikkelaars nog tot wanhoop
brengen. Want Haïti is uiteindelijk
een stuk Afrika met, een Frans vernis
op het goeddeels Spaans-taiïge Latijns-
amerikaanse continent- Om. zijn bij
zondere positie 'te benadrukken hand
haafden de Haïtiianen het gebruik van
het Frans. Deintellectuele toplaag
spreekt het, of zij het to Parijs-heeft
geleerd. Maar negentig procent van de
bevolking spreekt alleen Creools, een'
taal - of een zangerige manier van af
korten - zonder degelijke woordenboe
ken, geschreven grammatica, spel
lingsregels of volwassen literatuur. Er
zitten restanten dn van talen uit Sene
gal, Dahomey en Normandië.
Het is ook een taali die naar een ge
sloten wereld leidt. Zo moet onder
wijs. dn: dit land met- zijn overgrote
meerderheid van analfabeten absolute
voorrang hebben. Maar onderwijs in
welke taal? In het Creools, dat negen
tig procent van de Haïtianèn scheidt
van* het officiële en nationale leven?
Cf moet worden les gegeven in het
Frans,waar hetleeuwendeel van de
boerenkinderen geen woord vanbe
grijpt? Of zouden deze bedde talen het
best kunnen, worden vervangen door
het Spaans van de omringende Latijn
se1 wereld?,.
De relatie tussen de boer en zijn
grond 'is an Haïtiook hoogst proble
matisch. Hoe kunnen de armzalige
boertjes, die aan de voet van een kale
berg of tor de moerassige Vlakten van
het centrum op hun. kleine stukjes
j gpwi«ES8g.gB3g5i
8jSg§£p?Hr.
.WBSlRMJCISS
iiiy-E-rvrrbê
rgrond 'een; bestaan vinden? Het totale
oppervlak van Haïti bedraagt 28.000
vierkante kilometer, maar een groot
deel daarvan wordt gevormd door ont-
boste heuvels en bergen, waarvan de
vruchtbare toplaag door de regen, is
weggespoeld.
Op het nog bebouwbare gedeelte ver
dringen zich bijna.-letterlijk miljoe
nen Haïtianèn,
Het kleingrondbezit overheerst hier
sinds generaal Petton kort na de onaf
hankelijkheid het! land in vrij kleine
stukken verdeelde onder oorlogsvete
ranen. Door een generaties lang pro
ces van overerving ontstond een. ein
deloze versnippering Talloze boertjes
hebben helemaal geen land meer en
de helft van de grondbezitters heeft
minder dan een hectare.
Concentratie van grondbezit en daar
op volgende,mechanisatie zou een op
lossing zijn. Maar het Haïtiaanse over
heidsapparaat is veel;te zwak rin zo
iets te realiseren ën de" weerstanden
op het middeleeuwse- platteland zijn
zeer groot. En waar zouden trouwens
de mensenmassa's heen moeten, voor
wie op het platteland geen plaats
meer zou zijn?
Herbebossing Wordt ook wel 2ls een
remedie gezien. Maar elke nieuwe
boom vertegenwoordigt een .waarde
volle brandstof en zou daarom geen
lang leven beschoren zijn. Alleen een
algemene emancipatie van de bevol
king zou grootscheepse programma's
voor herbebossing kansen bieden.
Verder is er nog een fundamentele
zaak: de cultuur van Haïti is in tal
van opzichten volstrekt verschillend
van de moderne westerse, cultuur,
vanwaar veel stimulansen tot. veran
dering móeten komen. Wat ook al
weer de nodige problemen zal opleve
ren. De Haïtiaanse samenleving ver
keert nog niet eens zoals de meeste
andere ontwikkelingslanden - tri een
overgangsfase,, maar is nog werkelijk
traditioneel ,'r- -
De antropoloog Robert Crassweller:
'De Haïtiaanse verering voor de grond
als een.bron van voedsel, als de wor
tel van heiligheid en symboliek voert
naar een waardensysteem en een be
wustzijn, dat diep in het verleden ligt
begraven. Religie en muziek hebben
eeuwen doorstaan en zullen ook be
stand blijken tegen.de. aantasting van
het.' stamleven en de verspreiding van
het volk en cultuur*.
Hij wijst er verder op, dat deze Haïti-,
aanse cultuur grote problemen heeft
met de westerse techniek én met z'n
lange traditie van' conversatief am
bacht en kleine marktactiviteiten nau
welijks open staat voor moderne han
del en nijverheid.
'Logica en redelijkheid, oorzaak en
gevolg, verschijnen in vormen, die
niet-Haïtianen nauwelijkszullen her
kennen.', aldus Crasweller. Hij noemt
■het voorbeeld van een Europese diplo
maat/die donderdags op weg naar.
huis een .wasserij binnenliep om z'n
wasgoed op te halen. Het bleek nog
niet te zijn gewassen. 'Maar waarom
niet?',vroeg de lichtelijk geïrriteerde
Europeaan, 'U had zelfs beloofd, dat
het .woensdag al klaar, zou zijn'. 'Ja',
antwoordde; de baas van de wasserij
geduldig, 'en als ér gisteren naar
had gevraagd, zou het klaar zijn ge
weest'.
De oude dictator Francois Duvalier,
streefde de stagnatie bewust sa, om
dat Wj. meenden, dat de meeste we
tenschappelijke vernieuwingen en nega
tieye',uitwerking hebben' op. de bevol
king},; Ogk .stekje :-'deze bloedige tiran,
dat het geestrijk belangrijker is-dan
het materiële, en om dat te illustre
ren bevond zich altijd een bijbal op-
zijn bureau en een portret van de.
paus aan de wand van- zijn werkka
mer. Wat men daarvan ook mag den
ken, het blijft een feit, dat deze idee
ën ook dn hét huidige Haiti met zijn
grotere openheid naar buiten wijdver
spreid zijn. Daarbij wordt vaak een
argumentatie gebruikt, die mén direct
heeft ontleend aan westerse maat
schappijcritici. V' v.-'
Zo liet de conservator van het Natio
nale Museum van Haïti, Gerard Lau
rent, ons weten, dat het Westen geen
gevoel meer heeft voor de onzichtbare;
realiteit, voor de Edi (ziel) en voor
het .bovennatuurlijke, wat toch de
bron van het leven is. Daarom is,
naar zijn inzicht, de westerse cultuur
onevenwichtig, voornamelijk gericht
op het materiële en wordt dé mens er
behandelt als een machine.
Laurent: 'Verveling, onverantwoorde-
Hjkheid en ontmenselijking zijn de
zichtbare gevolgen'. Hij noemt verders
de overbevolking, de verwoesting van
de natuur en dé vervmltog, die het
Westen- produceert En hijwijst er
op, 'dat alleen de Zwarte Mens, de
Haltiaan, de morele verplichting waar
maakt to liefde te leven met respect
voor alle mensen, en in sociale en uni
versele broederschap'.
Inderdaad overheersen samenwerking
en solidariteit bij het merendeel vvan
de Haïtiaanse bevolking' het indnrid.ua';.
lisme. Dat is voor de jachtige wester
ling, die Haïti bezoekt inderdaad een
onverwacht prettige gewaarwording.
Maar het is ook een deelwerkelijkheid.
Dit was-het laatste- artikel
uit een serie van'drie. Het
f eerste en .het tweede vér-
sdsenea in onze krant van -
C" oktober en 3 november.
CO-EXISTENTIE LEIDT NIET TOT PARADIJS
Ik bedoel hiermee niet te zeggen dat
de BRD (zoals West-Duitsland kort
weg wordt aangeduid) in. haar contac
ten met de landen van het Warschau
pact al te ver is gegaan. Wat totdus-
ver tussen de BRD enerzijds en de
Sowjet-Unie, Polen, de DDR (óf Duit
se Democratische Republiek, zoals
Oost-Duitsland officieel heet) 'en an
dere Oosteuropese landen is overeen
gekomen, moest gebeuren. Ook een
kabinet onder christendemocratische
leiding zou zich genoodzaakt hebben
gezien de relaties met de landen van
het Oostblok te normaliseren.
Zij die beweren dat de BRD zich
heeft laten misleiden door de naar
ontspanning strevende Russische par
tijleider Leonid Breznjew die in
werkelijkheid slechts belang zou heb
ben bij bevriezing van de situatie in
Europa vergissen zich. Inderdaad:
de Westduitse regering zou niet in
staat zijn geweest verdragen te sluiten
met Oost-europese landen, ais de lei
ders in het Kremlin daarbij geen be
lang gehad zouden hebben. Daar staat
evenwel tegenover dat de verdragen
ook niet tot stand zouden zijn geko
men, als de Westduitse regering ze
niet in het welbegrepen eigenbelang
van de BRD zou hebben geacht en als
de akkoorden niet een belangrijke bij
drage zouden kunnen leveren aan een
algemeen streven naar ontspanning in
Europa.
De verdragen werden gesloten, on
danks het feit dat veel vragen onbe
antwoord bleven met name die
naar de werkelijke waarde van het
overeengekomene en naar de betrouw
baarheid van de Russische bedoelin
gen in het algemeen. Wat die proble
men betreft heeft de Westduitse rege-
De Russische partijleider Leonid Breznjew
ring zich geenszins aan Illusies over
gegeven. Dat moge ten overvloede
blijken uit de vasthoudendheid, waar
mee zij bij Moskou aandringt op het
inlpssen van debeloften, die bet bij
dg ondertekening van het viermogend-
hedenakkoord over Berlijn heeft ge
daan. Voori de regering in Bonn blijft
het lot van West-Berlljn toetssteen
voor de ware bedoelingen van de Sow
jet-Unie al bet gepraat over tegen
stellingen in het Kremlin tussen Mui-
ven' en 'valken 'ten spijt
Het uitbreken van de crisis in het
Midden-Oosten, waarvan de Sowjet-
Unie geruime tijd tevoren op de
hoogte was, maar waarover zij zich
ondanks haar met de mond beleden
globale ontspanningspolitiek niet
met de Verenigde Staten in verbin
ding stelde, moet voor de Westduitse
regering reden zijn om zich nog eens
'te realiseren, dat toet streven naat:
ontspanning niet tot paradijselijke
toestanden in de wereld zal leiden.
Twee weken lang steunde de Sowjet-
Unie openlijk de pogingen van de
Arabische landen, met geweld een op
lossing te forceren in het conflict met
Israël. Welke rol de Russen in het
conflict hebben gespeeld na de Israëli
sche oversteek van het Suezkanaal is
nog onderwerp van veie speculaties
maar het is zekér, dat de vrees voor
hun raketten een belangrijke reden
was voor hun aandrang op een wapen
stilstand.
Deze ontwikkelingen in het Midden-
Oosten waren voor de Franse minister
van buitenlandse zaken Jobert aanlei
ding op te merken: *Een zeer bekende
Franse actrice pleegde zich slechts
met parfum té "kleden'. Ik vrees dat
wij, nu we door een even dun laagje
ontspanning worden beschermd, nog
eens zullen bevriezen*. En Carl Car-
stens, de christen-democratische frac
tievoorzitter in de Westduitse Bonds
dag, liet zich ontvallen: 'Hoe de hou
ding van de Sowjet-Unie met betrek
king tot het conflict ln het Midden-
Oosten te verenigen valt met de ont
spanningspolitiek, is moeilijk te be
grijpen. Voor de propagandisten van
ontspanning moet dit een goede les
zijn'.
Zo onbegrijpelijk als Carstens doet
voorkomen, is het optreden van Mos
kou echter niet De Russische leiders
hebben nog nooit een geheim ge
maakt van hun bedoelingen en het
kan geen kwaad, daar nog eens de
aandacht op te vestigen. doe dat
met materiaal uit onverdachte bron,
ni. uit de lezingen, die de Russische
hoogleraar Michael S. Wolensky on
langs aan de universiteit van Munster
heeft gehouden over de geschiedenis
van de Scwjet-Unie en het dialecti
sche en historische, materialisme.
Uitgangspunt van prof. Woslensky bij
het definiëren van het omstreden be
grip 'vreedzame coëxistentie 'is het
.programma dat de Communistische
partij van de Sówjet-Unie in 1961
toen Nikita Chroestsjew nog aan de
macht was aanvaardde. Daarin
staat dat de 'moderne periode, die ge
kenmerkt wordt'door de overgang van
het kapitalisme naar het socialisme,
het tijdperk is van de strijd der beide
aan elkaar'tegengestelde maatschappe
lijke systemen; dé periode van de so
cialistische en de nationale bevrij-
dingsrevoluties; het tijdperk van de
ineenstorting van het imperialisme en
de liquidatie van het kolonialisme; de
periode van de overgang van steeds
meer volken naar de weg van het so
cialisme; het tijdperk tenslotte van de
triomf van het socialisme en commu
nisme op wereldschaal'.
ln dat programma wordt voorts ge
zegd dat 'de revolutionaire omverwer
ping van het imperiallsme_zich niet
gelijktijdig ,in de gehele wereld zal
voltrekken. Aangezien de kapitalisti
sche landen zich economisch en poli
tiek niet gelijkmatig ontwikkelen, vol
trekken de revoluties in de verschil
lende landen zich op verschillende tij
den'. Dit laatste betekent volgens de
Russische hoogleraar (in een samen
vattend artikel in het Westduitse
weekblad Die Zeit)1, dat 'een histori
sche periode van het naast elkaar be
staan van staten met aan elkaar te
gengestelde sociale en politieke syste
men noodzakelijk is'.
In de opvattingen van de Sowjet-Unie
betekent deze 'noodzakelijke- vreedza
me coëxistentie geenszins dat de con
frontatie tussen beide maatschappelij
ke wereldsystemen zal ophouden to
bestaan. De strijd tussen het proleta
riaat en de bourgeoisie, tussen het
wereldsocialisme en het imperialisme
zal tot de volledige overwinning door
het communisme op wereldschaal
worden voortgezet'. Dit schreef enkele
maanden geleden vóór het uitbre
ken van de oktober:crisis in het Mid
den-Oosten prof. R. Ryschenko,
rector van het Instituut voor maat
schappij-wetenschap bij het centrale
comité van de Communistische partij
van de Sowjet-Unie, in het partijblad
Prawda.
Deze hoogleraar brengt voorts in her
innering dat volgens Lento de vreed
zame coëxistentie niet in tegenspraak
is met een 'opgave van een alzijdige
ontwikkeling van het revolutionaire
proces, maar dat zij integendeel tot
de verwezenlijking hiervan bijdraagt'.
Volgens prof. Michael S. Woslensky
in Die Zeit van 26 oktober -—zijn
voor de Sowjet-Unie de voornaamste
kenmerken van de vreedzame coëxis
tentie: 1. het afzien van oorlógen het
oplossen van conflicten door onder
handelingen; 2. gelijke rechten, we
derzijds begrip en vertrouwen tussen
de staten onderling en het ontzien
van de belangen-van anderen; 3. niet-
inmenging in de binnenlandse aange
legenheden van andere staten; 4.
strikte respectering van de soevereini
teit en territoriale integriteit van alle
landen; en 5, uitbouw van de econo
mische, wetenschappelijk-technisehe
en culturele samenwerking op basis
van gelijkheid en wederzijds voordeel.
Wat punt 1 betreft hebben oók de
huidige Sowjet-leiders getoond er niet
voor terug te deinzen, het gebruik
van geweld (om het zacht uit te druk
ken) te 'tolereren', als ónderhandelin
gen niet tot het gewenste succes lei
den. Overigens bewees de veel ernsti
ger Cubaanse crisis al in 1962
de révolutionafie krachten mogelijk
moet maten, de meest succesvolle weg
naar de macht te kiezen'.
En dan komt het: 'De hulp die socia
listische staten aan de revolutionaire
krachten in de wereld 'geven, is niet
in. tegenspraak met het principe van
de vreedzame coëxistentie. Want hét
•streven achter deze vreedzame coëxis
tentie: heef tide, bedoeling, de macht
en deeenheid van de socialistische
landen tegenover de verenigde krach
ten, van het .internationale imperialis
me te bevestigen en te versterken',
Hoe dat te rijmen .valt; met 'weder
zijds begrip en vertrouwen én het
ontzien, van de belangen van anderen'-
(punt 2) mag ieder voor zichzelf uit
maken.
In het leerboek voor partijscholing
onder dé titel 'De communistische we
reldbeweging, beknopt overzicht van
strategie en-taktiek*- dat vorig jaar in
niteit van socialistische landen'- Het.'
gaat de Russische; leiders dan ook
voornamelijk torn punt 5, .waarvan zij,
grote verwachtingen hebben. Heeft
niet de veel geciteerde Lento gezegd
"dat de vreedzame coëxistentie moest
worden geproclameerd 'samen met on
ze handeisvoorstellen?' Hij deed dit
in een brief aan de Russische delega
tieleider bij de Geneefse ontwape
ningsconferentie to 1922, die had op
geroepen tot vrede en ontwapening -jen
een breeds opgezet vredesprogratnma
had uiteengezet Lento: 'We zullen ie
dereen intrigeren. Dat zal ertoe-bij
dragen, de vijand te demoraliseren.
Met -zulke taktieken zullen we win
nen, ook als Gcnève een mislukking
wordt'.
Om te besluiten met prof..Michael'S.
Woslensky: 'Vreedzame coëxistentie Is
geen weg naar bet naar eikaar toé
groeien van het communisme en het
kapitalisme. Zij zal ook niet leiden tot
paradijselijke internationale betrek
kingen'. Hij noemt de in het Wes
slechts een jaar nadat eerdergenoemd
programma van de Communistische
partij van de Sowjet-Unie werd aan
vaard dat zelfs een gewapend optre
den tegen de Verenigde Staten niet
tot de onmogelijkheden behoorde.
Opvallend is in dit verband de recen
te opmerking van de Russische minis
ter van defensie, maarschalk Gretsjko,
'dat een oorlog tussen de Sowjet-Unie
en de Verenigde Staten nog altijd mo
gelijk is'. Het is een uitlating waar
mee rekening gehouden moet worden,
ook al lijkt er reden om aan te ne
men dat de verklaringen van Gretsjko
over oorlogskansen een politieke
strekking hebben en voornamelijk be
doeld zijn om in concrete situaties
preventief te werken.
De punten 2, 3 en 4 passen eveneens
geheel in de opvatting van de Sowjet-
Unie, dat zij er zelf niet aan gebon
den is. Zo heeft de Russische schrij
ver Walcry Jegorow van het Instituut
voor lenimstne-marxisme van het cen
trale comité van de Communistische
partij van de SowjeWJnie in Moskou
vorig jaar nog een boek gepubliceerd,
waarin hij zegt dat de vreedzame sa
menwerking 'het revolutionaire we
reldproces moet bespoedigen en het
Moskou werd gepubliceerd, wordt ge
zegd dat de politiek van vreedzame
coëxistentie 'de betrekkingen tussen
de kapitalistische staten onderling
beïnvloedt, de middelpuntvliedende
krachten in de.imperialistische blok
ken versnelt en in de heersende krin
gen van de kapitalistische staten de
positie versterkt van de voorvechters
van vreedzame betrekkingen met de
socialistische landen.
Deze politiek", aldus de samenstellers
van het leerboek, 'heeft er a) wezen
lijk toe bijgedragen dat in West-Euro
pa het streven werd versterkt naar
het terugdringen van de grote invloed
van het Amerikaanse imperialisme'.
Zij hadden er aan toe kunnen voegen
dat de Sowjet-Unie gereed staat, met
dalzelfde imperialistische Amerika
zeer voordelige wederzijdse handelsbe-
trekkingen aan te gaan, die een enor
me omvang kunnen aannemen als het-
Amerikaanse Congres zijn medewer
king verleent
De opvatting, neergelegd in punt 4,
weerhield er de Sowjet-Unie in 186S
niet van, met geweld een eind te ma
ken aan het liberalisatieproces in
Tsjechoslowakije en -.vervolgens de
zgn. Breznjew-doctrtoe te proclame
ren, betreffende de 'beperkte saeverei- -
Mi
■mm*
SgtoM
verbreide mening dat de partijleiding
in M°skou in 'duiven en valken' uit-
een is gevallen een legende. Met dit
laatste bedoelt hij dat er geen me
ningsverschil bestaat over het eind
doel, hetgeen niet wegneemt, dat er
wel degelijk verschil van Inzicht kan
bestaan over de wijze, waarop in-con
crete situaties moet worden gehan
deld. In zulke situaties kan als zij
uit de hand lopen -— over oorlog en
vrede worden- beslist -- -Ar
In de Bondsrepubliek zal men er goed
aan doen.de politiek van kanselier
Willy Brandt te steunen die er óp'ge-,
richt is, ontspanning in Europa na-te
streven zonder zich aan illusies oyer
te geven. Dit betekent dat toenade
ring tot 'de landen van toet Warschau
pact alleen verantwoord is, ais de
Bondsrepubliek nauw blijft samenwer-
ken met de andere staten van West- -
Europa en ertoe bijdraagt, de onder
linge afhankelijkheid tussen dit deel
van de wereld en de Verenigde Statea
een nieuwe inhoud te geven,vdie toe- v
de rekening houdt met de enorme i
verplichtingen tegenover: den landen:f|
van -deDerde;-vrereld.v^y^;^g^^^^^g
