Zie je wel!, zou de heer Van Dijk zeggen
Surinaamse partij hekelt
actie van jeugdraden
Voordelig en
lekker eten?
wmterpot
f5.75
Personalia
Overpeinzingen bij
een handschrift
Vandaag
Beroepingswerk
ihufcfiUl
Nieuwe boeken
Trouw
Kwartet
Leider christelijk
studieproject
Sprocas verbannen
door A.J. Klei
Olieboycot (9)
Olieboycot (10)
Olieboycot (11)
Olieboycot (12)
Olieboycot (13)
Olieboycot (14)
Olieboycot (15)
Slavendrijvers
voordelig uit met NS
Intreurig
ya'Ni
-TiROW/KWARiTET DONDERDAG 15 iSJVEMBER 1973
'KERK
T2/K2
Bij de uitgang van het station
tikt iemand me op de schouder:
Waar kom jij vandaan?
Ik ben in Den Haag wezen
praten met de secretaris
van het Pit.
PitPitwacht es
even.Met Pit op pad! Hé,
bestaat dat nog? 't Lijkt meer
iets uit een ouwerwetse
christelijke roman. Het is iets
van het leger, niet? Ben jij
van branche veranderd?
men schrijft
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
ing. O. Postma.
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammfnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.2.
Voorburgwal276 - 280,
A'dam. Postbu9 859.
Telefoon - 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 82 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.fiiro
X500.
Sinterklaas
DEN HAAG De Nederlandse
afdeling van de grootste Suri
naamse partij, de VHP (vooruit
strevende hervormingspartij,
vroeger; verenigde hindoestaan-
sé partij) maakt krachtig bezwaar
tegen de beschuldigingen tegen
de christelijke kerken in Suri
name. geuit in het kader van de
Surinameactie 1973.
ftl
w géén geld
y' Cr-':»-?
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Zie je wel!, zou de heer J. H. A. van
Dijk uit Voorburg zeggen als ik
hem van deze ontmoeting zou
vertellen. Hijis luitenant-kolonel
buiten dienst, oud-inspecteur van rie
sociale dienst van het ministerie van
defensie en bovenal: hij is secretaris
van het Pit, het protestants
interkerkelijk thuisfront. In die
laatste kwaliteit heef hij me in het
Haagse Terminus uiteengezet, dat de
mensen niks ö.f verkeerde dingen
van het Pit weten, —en ik ben nog
niet op mijn basis teruggekeerd
wanneer ik hiervan het tastbaar
bewijs krijg. Zie je wei!
De heer Van Dijk heeft in de acht
jaar van zijn Pit-secretariaat nu
bijna tweehonderd lezingen
gehouden (vooral voor
vrouwenverenigingen van allerlei
christelijke en kerkelijke tinten) en
met die mijlpaal voor de boeg wil
hij graag kwijt dat het Pit niet oen
soort ondersteuningsfonds is om de
militaire bedoening gaande te
houden, zoals de goegemeente
schijnt te denken. U kunt van mij,
met mijn loopbaan, rustig aannemen
dat ik geen antimilitarist ben, zegt
hij, maar als man van het Pit ben
ik niet voor of tegen de
krijgsmacht Het Pit laat zich
daarover niet uit, het Pit
constateert dat er een leger is en
beijvert zich dan. om steun te geven
aan organisaties en diensten die
actief zijn op het gebied van de
geestelijke verzorging in protestants-
christelijke zin van onze
krijgsmacht.
Het Pit is kort na de bevrijding
opgericht. Het begon er mee dat
'onze jongens overzee' boeken en
spellen nagestuurd kregen. Uit deze
hartelijkheid is een eerbiedwaardige
stichting gegroeid, die diep in de
beurs tast voor speciaal de.
koninklijke militaire bond Pro
Rege, waarvan de protestantse
militaire tehuizen uitgaan. En het is
ook dank zij het Pit dat de zaken op
het vormingscentrum Beukbergen
kunnen floreren. Verder weten alle
legerdominees dat, wanneer zij van
een kerstfeestviering Iets kunnen
maken en wanneer ze niet zuinig
hoeven zijn met lectuurverspreiding,
dit mogelijk is door de steun van
het Pit.
Een goed bewijs dat het Pit niet
bestaat en blijft bestaan om
knipoogjes uit te delen aan bet
leger en jongelieden opwekkend toe
te spreken in de trant van: kop op,
joh, het valt best mee in dienst,
een goed bewijs daarvan levert de
bereidheid.van het Pit om ook
erkende gewetensbezwaarden te
helpen. Overigens moet het bij een
bereidheid-in-bèginsel. blijven, want
de principiële dienstweigeraars
hebben te kennen gegeven, geen
prijs te stellen op hulp van het
Pit... Alweer dus het misverstand:
het Pit is iets van het leger. Hoe
doorbreek je dat nou?, vraagt de
heer Van Dijk zich af.
Neem de kerken. Aan synodale
aanbevelingen geen gebrek en
verleden jaar stond het
jubileumnummer van het Pit-blad
bol van hartelijke woorden,
geschreven door moderamenleden.
Maar heel wat plaatselijke
gemeenten laten het afweten als het
op een kerkcollecte aankomt We
hebben het klimaat tegen, zegt de
heer Van Dijk. De mensen zijn,
vooral door Vietnam, .oorlogsmoe.
Elke avond zagen ze op de televisie
legers bezignee, daar moeten ze
niks van hebben. Niet dat-ze meteen
pacifist worden, maar dat gedoe met
tanks en bommen nee, voor jou
hoeft dat riiek En als je dan denkt
dat het Pit ook'iets van het leger'
is, loop je niet warm voor een Pit-
collecte. Zo gaat dat.
De heer Van Dijk heeft cijfers. De
overheid stopt elk jaar een ton. in
het Pit, de jaarlijkse straatcollecte
doet daar bruto anderhalf miljoen
bovenop; verder zijn er bedragen
van sympathisanten (het Pit is een
stichting en een stichting kan er
geen leden op na houden) en
tenslotte is er het bedrag dat de
kerken bijeen brengen. Dat was
verleden 'jaar ruim 83.000 gulden.
De hoofdmoot, daarvan komt uit
hervormde en gereformeerde hoek.
De hervormden leverden 36.000
gulden, de gereformeerden kwamen
met 37.000 gulden. Uit deze cijfers
valt af te lezen dat de hervormden
wel heel erg zuinig tegen het Pit
aankijken, maar dat de
gereformeerden ook bepaald niet
hard hiep-hoi roepen als het Fit in
zicht komt
Moet je nagaan, gaat de heer Van
Dijk verder, dat wij voor het werk
van de krijgsmachtpredikanten elk
jaar 130.000 gulden uittrekken. De
kerken staan die dominees voor dit
werk af, ze nemen er
verantwoordelijkheid voor op zich,
jawel, maar van het bedrag dat naar
die dominees toegaat ten gerieve
van hun werk, komt bijna een halve
ton van de straat Van de
straatcollecte wel te verstaan. Reken
maar na.
Het meeste Pit-geld gaat naar Pro
Rege met z'n 48 militaire, tehuizen
(41 3n ons land en 7 in.West-
Duitsland), waar de zaak heus niét
meer bekeken is met een gevulde
koek en een avondwijding. Maar
vandaag 'gaat het niet over die
tehuizen, maar over het Pit dat
verleden jaar amper in de krant
kwam bij zijn zilveren jubileum (er
is weinig tam-tam gemaakt toen, uit
prijzenswaardige zuinigheid: er liep
een actie voor vakantie voor
oorlogsinvaliden)! en ook nu zou de
heer Van Dijk geen
gelegenhefdsverhaa! willen maar wèi
een stukje waardoor de mensen
goed in de gaten krijgen wat het Pit
r.ou precies is. En wat niet
Vandaar dit stukje, waarbij, ik een
paar plaatjes zet gepluktuit het
blad van het Pit Adres:
Geestbrugweg 91, Rijswijk (Z.H.).
Dc redactie behoudt zich bet recht voor haar
ter opname in deze rubriek wrpezondrn me-
hinitaltfagen verkort weer te geven. BIJ pu-
bllbaue wordt met de naam van de Inzender
ondertekend, sneven kunnen worden ge
duurd aan bet secreturlaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus SSfl, Amsterdam.
Men moet zich in de buitenlandse po
litiek niet gedragen ais de wijze die
ieder kan zeggen, wat hij doen moet
en mag. Naties ais Engeland en Duits
land beschikken Gode zij dank
over wijzere bestuurders dan minis
ter Van de Stoel. Deze moet inzien,
dat hij zijn naam onmogelijk heeft ge-
maakt irr de.Arahisehe wercld. Van
der Stoel zal vSn zijn stoel moeten.
Hij zal dit niet inzien. Onze minister
president, die hem steunt, zal over
een half jaartje wel merken, wat zij
ons iand op de-nek hebben gehaald.
Onze regering bestaat blijkbaar uit
profeten, da bevolking u. raks uit mar
telaren.
Amsterdam
A. J. de Bruin
Wie waren het ook weer die enkele
jaren geleden in Tunis uitstekend
werk deden? Juist, Nederlandse mili
tairen. Als er vandaag of morgen een
of - anderecalamiteit plaatsvindt in
Egypte of Syrië, dan wordt er in Ne
derland niet gezegd; dat zijn Arabi
sche volken, maar: hoe kunnen we
helpen! Het zou een goed ding zijn,
als deze volken zich dat eens in herin
nering brachten. Misschien kwam
men dan tot de overtuiging, dat men
zich ten opzichte van het kleine Ne
derland toch wel erg kinderachtig ge
draagt
J. H. Noomen
Alphen aan den Rijn
Enige dagen geleden ik er nog
trpts op Nederlandse te "zijn. Maar zo
dra, de boycot van kracht werd, draai
de de regering om als een blad aan
een boom. Zodat Ik me, vanaf van
daag, schaam om er voor uit te ko
men, dat ik tot bet nederlandse volk
behoor. Ik dacht namelijk dat de Ne
derlanders altijd eerlijk voor hun me
ning uitkwamen, maar nu blijkt, dat
ze. zodra ze er wat voor moeten laten,
met alle winden meedraaien.
Naarden
Joke van Houwclinsen
De EEG-landen gingen gezien de drei
gende moeilijkheden, bliksemsnel
overstag- Ook Nederland was vlug be
keerd. In tijden van ncod leert men
zijn vrienden kennen. Israël weet nu
waar het aan toe is. Dergelijke be
vriende regeringen kun je beter kwijt
als rijk zijn. En nu maar afwachten
of de Arabieren de oliekraan naar Ne
derland zo snel mogelijk weer open
Willen draaien.
Den Haag
J. J. A. v. d. Neut
Nederland heeft een zwenking ge
maakt van 180,graden. Ja, ja wat doet
men al niet voor olie? Wij die het zo
voor verdrukte volken opnemen, ja
met rotte sinaasappelen gooien naar
Zuid-Afrika dat is niet zo moeilijk, en
geen koffie drinken uit Angola. Maar
nu. Israël, ja als een kat in nood zit
doet hij rare sprongen. De hele we
reld laat Israël in.de kou staan. We
durven niet meer voor onze mening
uit te. komen, als we daardoor 2elf in
moeilijkheden komen. Waar blijven
nu de demonstraties? Daar. zijn we
tóch zo goed in? Neen ik schaam me
voor zulk geknoei.
Texel, 't: Noorden
Joh. Daalder
Men behoeft nog niet enthousiast te
zijn voor het beleid van het huidige
kabinet, om zich te ergeren aan de
aanvallen op onze minister van bui
tenlandse zaken, i.v.m. zijn diploma
tiek wellicht niet voor 100 pet gave,
maar toch moedige uitspraak over de
situatie in het Midden-Oosten. Geble
ken is, dat de motleven voor boycot
tegen de KLM onjuist waren; hielp
het? Intussen hebben we in EEG-ver-
band de reuze zwaai meegemaakt naar
pro-Arabisch; zou het helpen? Het
gaat hen om da ontruiming van bezet
gebied, waar de Israëlies geen stap uit
zullen doen omdat wij hen lelijk aan
kijken. Rusland zond (als eerste) voor
miljarden aan moderne wapens, waar
deer de oorlog 14 dagen werd ver
lengd en duizenden jongens meer
stierven; Joegoslavië had een sleutelpo
sitie in de luchtbrug en was dus me
deplichtig, bedenkt ,u dat vooral wan
neer u soms vakantieplannen had in
de richting van één van deze landen.
De olieboycot doet de arabische zaak
geen goed: de maatregelen -komen
over als chantage, men schakelt over
op andere energiebronnen en leveran
ciers (Indonesië), nieuwe olie explora
tie wordt met kracht aangevat, waar
door het met de olie gaat.als het Su-
czkanaal: daar heeft nu alleen Egypte
nog belang bij. Ook aan de. arabische
diplomatie mankeert dus we! het een
en ander. Van mij mag minister Van
der Stoel blijven zitten. Door hem
zijn we een ding wijzer gewerden: dat
we in veel minder belangrijke zaken
dan een oorlog niet op de hulp van
onze NAVO bondgenoten moeten re
kenen.
Rotterdam
W. L. van der Kruk
Ons volk heeft veel steun verleend
aan de communisten of communis
tisch gezinde landen, vooral mei
woorden. Zie onze akties ten gunste
van Noord Vietnam. De Amerikanen
hebben ons niets in de weg gelegd.
Nu hebben we ons weer geuit en wer
den we gestraft. Geen olie en braaf
hebben we ons omgedraaid en terwil-
le van de olie een andere houding
aangenomen. We zijn gezwicht voor
chantage en dit ls nog maar een be
gin. Alleen als wc pro-communistische
akties voeren zal ons niets in de weg
worden gelegd en anders is zwijgen
geboden. Als we niet oppassen zullen
we straks in een groot concentratie
kamp wonen, waarin alleen datgene
gesproken en geschreven mag worden,
dat door onze grote buren en Moskou
gedicteerd wordt
Zierikxee
K. Tuilman
Met de fecststraatverlichting voor Sin
terklaas in de winkelstraten is een be
gin gemaakt. Deze energieverspilling
zou toch in een tijd als deze verboden
moeten worden, dunkt me. Is daar nu
niets aan te doen? Evenals het elke
avond branden van lichtbakken aan
de winkels, nog afgezien van alle eta
lages die nodeloos branden.
Den Haag
Mevr. Baalnteljer
De Suriname-actle'heeft een speciale
werkgroep die zich bezighoudt met de
rol van de kerken. Deze werkgroep
opereert in samenwerking met de her
vormde en de katholieke jeugdraad.
In samenwerking met de katholieke
jeugdraad heeft de werkgroep 'ker
ken' een brochure uitgebracht, waarin
de rol van de kerken in het verleden
wordt uiteèngezet.
De Nederlandse VHP-afdeling neemt
de kerken in bescherming tegen de
Suriname-actie, die volgens de VHP
deel uitmaakt 'van een geraffineerd
systeem door vernederingen van chris
telijke zekerheden een kunstmatige
sfeer van chaos te scheppen, waarbij
ADVERTENTIE
de communistische normen een nieu
we levensstijl moeten inluiden.'
Vraag naar de
inclusief
Voor slechts
een heerlijke, Hollandse
maaltijd.
Bij de meeste stations-
restaurants.
De verklaring, ondertekend door voor
zitter Atta Mungra van VHP-Neder-
land, luidt verder als volgt: 'Men
heeft hierbij niet geschroomd om
door middel van tendentieuze publika-
ties het christendom in het algemeen
en de kerken in Suriname in het bij
zonder voor te stellen als instellingen
die als koloniale onderdrukkers en
slavendrijvers de Surinamers veel
leed bezorgen. VHP-Nederland vindt
het een politiek ongehoorde manier
van stemmingmakerij om de lutherse
en. hervormde gemeenten ervan te be
schuldigen. dat zij de negers en india
nen in Suriname officieel hebben
verklaard tot 'de vervloekte kinderen
van Cham'.
Het ia ook een- pertinente onwaarheid,
dat, zoals -in de brochure wordt be
schreven, .die hreamhutters 'van de cvan
gélische-broedergemeente, het systeem
van slaveröij -hadden goedgekeurd:bij
'hum"iankcimst -In Suriname. -Vólgens
deze. broclttirè 'beperkte de'EBG zich
tot de bekéring vaii een enkeling on
der de slaven," maar lieten de hern
hutters van de evangelische broeder
gemeente de slavernij stilzwijgend
voortbestaan.'
vullsmijterij tegen de lutherse ge
meente, de hervormde gemeente, de
evangelische broedergemeente en de
rooms-katholieke kerken inSuriname
onmiddellijk stop te zetten.
De vooruitstrevende hervormingspar
tij is de partij van statenvoorzitter
Lachmon, die in hevige strijd gewik
keld is met de voorstanders van een
snelie zelfstandigheid vat), Suriname.
VHP-Nederland heeft zich er verder
ten zeerste over verbaasd, dat het
linkse actiecomité de roomskatholieke
kerk in Suriname heeft beschuldigd
van bevoorrechting van lichtgekleurde
katholieken boven de donkergekleur
de; katholieke Surinamers.
Het is intreurig dat de aktlegroepen
zelfs gewag maken van onderdrukking
van Surinaamse priesters door de
blanke priesters uit Nederland. De
linkse groeperingen doen verder een
beroep op "de Surinaamse kiezers om
hun stem te geven aan de nationale
partij-kombinatie de komblnatie
van de NPS en dt PNR teneinde
de christelijke kerken te kunnen sane
ren in de toekomst.
VHP-Nederland eist van de NPS en
de PNR, dat zij zich onmiddellijk dis
tantiëren van deze ideologische opvat
tingen van hun propagandisten in Ne
derland en hun op te dragen, om de
Gezondheidszorg - Mr. A'. S. Frowlln, alge
meen secretaiils van-de Nederianddo Vereni
ging voer Ambulante GeesteUJfce Gezond
heidszorg in Utrecht, 1» per 1, februari wtji
benoemd tot directeur van de stichting or-
gaan voor overSeg en advies in de-provincie
Noord-Heiland. Wie .tor,:. Frowdjn. MJ de
NVAGG gaat opvolgen, is nog niet bekend.
Hoge. Raad - pe vroegere staatssecretaris
ya-n Justitie mr. K, Wieeraraa staat, als eerste
r dp de lijst van-aanbeveling- voor de'vacature
van een raadsheerplaats in de Hoge Baad
Mr.' Wiersma is thans hoogleraar aan de
rijksuniversiteit te Lelden en tevens raads
heer-plaatsvervanger in het gerechtshof te
Den Haag. De lijst van aanbeveling, waaruit
de tweede hamer een voordracht moet opma
ken, vermeldt voorts de volgende namen: 2.
Mr. L. J. M. Reynders. raadsheer in het ge
rechtshof te Leeuwarden, s. prof. mr. W. L.
Kaardt, hoogleraar te Leiden, 4. mr. S.
Royer, raadsheer In het gerechtshof te Am
sterdam, 5. mr. S. K. Martens, advocaat bij
de Hoge Raad en 8. mr. A. J. Roem, raads
heer in het gerechtshof te Amsterdam.
ADVERTENTIE
SjfeJ Een alcoholisch geval
en 23 andere titels.
Heel de wereld spreekt ever
Scott Fi tzgerald, behalve
Nederland. Voor 4,00
is de achterstand ingehaald
DURBAN De Zuidafrikaanse rege
ring heeft Bennie A. Khoapa in Dur
ban, een medewerker van het studie
project over christendom in een apart-
heddssamenteving (Sprocas) voor vijf
jaar verbannen. Zijn bewegingsvrij
heid Is beperkt tot. een klein gebied.
Hij mag niet meer-worden geciteerd.
Dat "betekent voor het Procas dat in
vijf boek-publicaties waaraan Khoapa
heeft bijgedragen wijzigingen moeten
worden aangebracht Dit -is thans het
geval met ongeveer tweederde van al
le publicaties van het Sprocas. De lan
delijke .directeur van het. .studiepro
ject heeft hierover gezegd: 'Wij,zijn
op een punt gekomen waarop wij niet
langer-de waarheid over onze samen
leving mogen vertellen'.
Het Sprocas werkt onder auspiciën
van de Zuid-Afrikaanse raad van ker
ken en het christelijk Instituut voor
Zuidelijk Afrika. Het biedt alternatie
ven voor het apartheidssysteem. In ja
nuari 1972 werd Khoapa benoemd .tot
directeur van het Sprocas-aktie-pro-
gramma voor de zwarte "gemeenschap.
Daarvoor was hij vanaf 1964 sekreta-
ris bij de Afrikaanse afdeling van de
YMCA (chr. jongemannen verbond)
in Zuid-Afrika.
Door het actie-programma wordt ge
poogd de zwarte gemeens ap ta het-
pen zichzélf te organiseren,, haar- ei
gen behoeften en prohlemeh-te. analy
seren en haar hulpbronnen te mobili
seren om aan de behoeften tegemoet
te komen. De aktdviteiten omvatten
het organiseren van een konferentie
voor zwarte kerkelijke'leiders, het op
richten van jeugdldübs, werkzaamhe
den voor het verenigen van zwarte ar
beiders ë.d.
Ben Khoapa ziet het als een dwingen
de eis dat zwarte mensen zichzelf or
ganiseren. 'Het grootste gevaar dat
vandaag een aktie loopt Is het ontwik
kelen van programma'svoor 'arme'
mensen en .voor 'zwarte', mensen, zon
der hen .doelbewust te betrokken bij
de ontwikkeling en de uitvoering van
deze programma's*; aldus Khoapa.
Diskussie over aansluiting bij (inte
gratie)-dan wel afscheiding van (se
gregatie) van de blanken beschouwt
hij als onbelangrijk. Bevrijding van
de zwarte mens dient doel, te zijn.
'Zwarte mensen moeten eerst zingen
•black and black together1 voordat zij
in staat zijn te zingen 'black en white
together*.
In 1973 werden tot dusver 54 perso
nen verbannen onder wie: twee mede
werkers van Khoapa, 12 leden van
SASO (de. zwarte Zuid-Afrikaanse stu
denten organisatie) ën drie leden, van
het konvent van zwarte mensen
(Black People'sConvention).
De grajoloog C. van Altena tc Amstel
veen schrijft ons:
Bij het artikel 'Overpeinzing bij een
proefschrift' in het blad van afgelo
pen zaterdag stond als illustratie een
stuk van Van Koetsvelds intreepreek
afgedrukt. Afgezien van de zwierige
halen in het handschrift van Van
Koetsveld, vallen ook op de plotselin*
ge zwellingen in de druk. Maar de
grafoloog of beter, de schriftpsycho
loog, constateert die z.g. 'zweldruk'
vooral ook aan het eind van zo menig
woord. En wel in tweeëerlel vorm: A
verlengd met een dunne guirlande
(prettig kontakt zonder echter veel
communicatie, levendig tempera
ment); B knuppelvormig (zie de laat
ste eindhaa! van de letter K bij regel
1. 2, 3 en 13, verder bij 'spreke' r. 4,
gij r.7 en de dwarshaal van de t r. 12
in het woordje 'pligf). In alle grafo-
logische leerboeken wordt deze dik-
toelopende eindhaal a.h.w. 'anato
misch' aangeduid met 'knots- of knup
pelvormig'. Eerst later las ik in het
artikel zelf (2de kolom) en onder bet
plaatje, dat het begrip 'knuppel' in
Van Koetsveld leven blijkbaar een be
paalde rol speelt dus tevens e»n
psychologische. Zij het geenszins over
heersend.
Dergelijke typische overeenstemmin
gen zullen bij de leek meer verwonde
ring wekken dan bij de schriftpsycho.
loog. Zo bevat het handschrift van
Calvijn een heel arsenaal van wa-
pensymbolen, waarvan de harpoen do
mineert Daarop gewezen maakte Ds.
S. v.d. Woude, mij er op attent dat
Castellio, Servet verdedigend, een
boek schreef tegen Clavijn onder de
titel 'Harpa' (harpoen). Erasmus
schrijft voor iedere leek duidelijk
zichtbaar het met de grafologische
term aangeduide dubbele boogschrift
(hoofdletter S op zijn kant) nader
omschreven met 'dc kronkelbeweging
van de aal', als dat boogschrift zo uit-
gerer's dat het op een draad gaat
lijken, hetgeen bij de nogal rekkelij
ke Erasmus het geval is. In 1967 werd
in 'Hervormd Nederland' gepubli
ceerd, dat de steeds met Erasmus de-
baterende Luther heeft gezegd: 'Eras
mus is glad als een aal, alleen Chris
tus kan hem grijpen'.
Ik noem slechts deze twee figuren
zeer opzettelijk. En wel wegens de-
overpeinzende slotbeschouwingen van
de heer Klei over modemisme en o--
thodoxie. Prof. Berkhof heeft gezegd,
dat Calvijn en Erasmus vier eeuwen
lang het kerkelijk leven van Neder
land gestempeld hebben, Dat is waar.
Maar het'is typerend voor de overgro
te meerderheid der theologen dat bij
er niet meteen heeft, bijgezegd dat a
men zich nauwelijks groter karaktero
logische tegenstellingen kan indenken
dan tussen deze twee figuren, dat b
hun wel zeer tegengestelde karaktero
logische zijnswijzen wel móesten re
sulteren in wel zeer contrasterende
theologische ziens wijzen, dat c zijn
niet alleen maar een theologisch maar
tevens een psychologisch prototype
vertegenwoordigen van rasp.(te)
strenge, vertikalistische orthodoxie en
Handschrift van Van Koetsveld (begin van zijn intreepreek in
WestnnPs.
van een eenzijdig, horizontalistisch view met de psychiater W. K. Dijk
vrijzinnig humanisme. op pag. 404/405 van 'Is de gerefor.
Indien deze psychologische faktor in meerde wereld veranderd?' Het zijn
de kerkelijke gescheidenheid meer be- de angst en de zellhandhavingsdrift
studeerd was, terwijl veel onnodig welke deze zo dringend gewenste
leed vermeden had kunnen worden, voorlichting tot nog toe vrijwel onmo-
Men leze Drs. Puchingeris inter- gelijk maakten.
LAAT HET IN JE MOND STAAN
Vroeger legden voorgangers de ge-
meente psalmen op de lippen, zoals
dat heette. Tegenwoordig vraagt de
dominee de gemeente dit of dat met
hem te willen zlngen, of hij zegt: ik
stel u voor, net alsof er nog iets te
gen in te brengen is en: hij niet dn de
allergrootste verlegenheid gebracht
zou worden als iemand plotseling zijn
stem z-ou verheffen en om een alter
natief vers zou beginnen te vragen.
Maar goed, zo stond het er dan: daar
na legde de predikant de gemeente
psalm 68 op de lippen. Het iklinkt als
een bijbelse uitdrukking, maar P. Kat
Pzn (Bijbelse uitdrukkingen, en
spreekwijzen) kent hem niet De nieu
we vertalers hebben zich waarschijn
lijk door dit gedegen woord laten
misleiden en vertaalden dan_ ook in
Deuteronomium 31, 19: 'Nu dan,
schrijf dit lied op en'jleer het den Is
raëlieten, leg het hu# op de lippen,
opdat dit lied Mij tot een getuige, zij
tegen de Israëlieten'. Op de lippen
'leggen hoort waarschijnlijk bij da
plechtige taal van vorige geslachten.
De biibel heeft het over Mm de mond
leggen', en dat betekent dan hetzelfde
ais leren, maar dan op een bijzondesa
manier, nL door de herhaling. Rabbi
Aquiba leidde uit dit vers af dat da
moester moet herhalen tot de leerlin
gen geleerd hebben en de leer goad
geordend 'in hun mond staat'. Een
aantal zaken die voor ons zeker van
belang zijn. Wij zijn vluchtige hoor
ders geworden met weinig volharding,
Er staat wat dat betreft weinig an on
ze mond of: we staan vaak met een
mond vol tanden en we hébben de
mond vol van alles behalve van dat
ene dat er zou moeten staan omdat
het een stuk van ons leven is gewor
den. 'De knappe leerling gelijkt op
een spons, die alles opneemt; de min
der goede leerling op een vod, die en-
kei opneemt wat hem past', zei Rabbi
Juda.'Kam je nagaan en dat waren
nog niet eens profeten. Die legde»
"ook niets op - de lippen', zo gezapig
ging-het niet Dat kon trouwens niet,
wamt wat zij brachten was nieuw, dat
moest' eerst in je mond overeind gezet
worden, eea stuk vuur, vuurvreters
wraren het; met het vuur van bet
nieuwe. Het werkelijk aangrijpende.
NED HERV KERK
Beroepen "te Eist: H. van Amstel t$
Ernst 7
Bedankt voor Benschop: G. Voordijk
to Oldebroek. t
Beroepbaar pér 1 dec.: kand.'R, van
Konten, Persijniaam 11, Delft.
Beroepen te Souburg-Vhssingem: H.
FoLkers, kand. te Ommen;.-te Kantens
en- te Zaamslag: J. üoorn,-kand. te
Sappemeer.
Geografie ran stad en platteland in de
westerse landen, door G. A. Hockveld,
R. B. Jobse, J.van Weesep, F, M. Bie-
Jeman. Uitg. Romen, Roermond, 223
blz - 14.50.
De oudere havenwerker (deel 1 en 2),
door J. Baart Aspecten van zijncardi-
orespirato-ire conditie, roefschrift ter
verkrijging van de -graad van doctor
in de geneeskunde aan de Erasmus
Universiteit te Rotterdam. Uitg. Do-
nia ers Produkties, Rotterdam, rasp,
152 en 151 blz.
Algemene geologie geschreven door
dr. B, J, Doegtas, dr. G, B, Eagelien,
dr. G. C. Maarleveld, dr. A. J. Panne-
koek, dr. M. G. Rutten, dr. L M J.
U. van Straaten, dr. A. C. Tobi, dr. A,
J. Wiggers, onder redactie van dr. A.
J. Pannekoek. Uitg. Tjeeak Willink,
Groningen. 533 blz - ƒ49,75; tot en
met 31 december. 1973 geldt een inte
kenprijs van ƒ45,-.
Het GÖring-gambiet, door D. Smit
Uitg. Moussault/T-en Have, Amster-
dam/Baarn. 112 blz - ƒ10,90.
Vijfde Friesche Vlag Schaaktoernooi,
Kampioenschap van Nederland 1973,
samengesteld door H. Kramer, uitg
Moussault/Ten Have, Amsterdam,
Baarn. 115 blz - ƒ9,90, voor leden van
de KNSB, te bestellen bij de KNSB,
ƒ7,90.
Victoria en Albert, roman van een
vorstenliefde, geschréven door E. An
thony. Uitg. Veen, Wageningén. 3e
druk. 223 blz-ƒ14,90.
Roman-omnibus van A. Oosterbroek-
Dutsehun waarin de boeken Het lied
dat nimmer zweeg, De drie linden en
Langs een omweg zijn opgenomen.
Uitg. Zomer en Kenning, Wagenin-
geo. 608 blz - ƒ22.50.
Hoe mammie in toom,, door T. Vos-
Dahmen voa Buckiiolz. Uitg. West-
Friesland, Hoorn. 156 blz - 7.90.
Op 'de alnge mars/ met voorzitter Ma-
o, (1934-1936) door Chen Chang-Feng,
Uitg. De Galge, Antwerpen. 9 6'blz.
Jeugdflora door Gath. en A van Bre
da. In dit boekje zijn 69 wilde plan
ten beschreven, die in alfabetische
volgorde op de Nederlandse namen
zijn gerangschikt Uitg. Pioegsma,
Amsterdam. 6e druk 167 blz - 5.90.
Adoptie, door R. Tod, J. A. Nota, I>.
Jespers e.a. Uitgave van de Neder-
landsche Boekhandel, Antwerpen/U
trecht Dit boek bevat een verzame
ling artikelen uit Engelse en Ameri
kaanse periodieken die van belang lij
ken voor allen di emet depraktijk van
de adoptie geconfronteerd worden-
192 blz -ƒ17,90.
