Bisschop pleit voor bannelingen
Kerk kan veel doen
'met Chili te kappen'
Zwitserse kerken tegen
Uit de kerkbladen
Diensten voor
in Amsterdain
Trouw
K wartet
Geloof handicap
voor studie
Bestuur ziekenhuis
Heerenveen wil
directeur ontslaan
Lutheranen Züid-Afrika
ernstig bezorgd
He-heb ik altijd
geleerd...
maar niet zo
TJtQLW/KWARTET MAiAiNiDiAC- 17 DECEMBER 1973
.Van een verslaggever
DEN HAAG In kampen in Chili wachten nog 1.700 buitenlanders op een
kans het land te verlaten. Het zijn mensen, die doorgaans reeds eerder, voor
dat zij in Chili aankwamen, aan een dietatuur ontvlucht zijn. Zij kennen een
militair bewind vaak aan den lijve en de putsch in Chili heeft een ware pa
niek onder hen teweeggebracht.
Niet bang
KERK T2/K2
Bisschop Helmut Frenz
Advies van ds. Van Dr enth
DEN HAAG Wat zijn de mogelijkheden voor een kerkelijke ge
meente om iets te betekenen voor mensen, die ontslagen "worden
doordat hun bedrijf gesloten wordt? Dit probleem, dat nu weer ao
tueel geworden is, is in kringen van Evangelie en Industrie en Be-
drijfsapostolaat al langer in de aandacht.
schrijft
Dei!
Midden Oosten (91)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. TammfngaL
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Midden Oosten (92)
Midden-Oosten (93)
Intellectuelen
GENEVE Een gesprek tussen afgevaardigden van de wereldraad
van kerken en van de Zwitserse kerken over het antiracisme-pro-
gramma van de wereldraad heeft niet geleid tot overeenstemming
over de oproep van de wereldraad tot terugtrekking van de investe
ringen uit Zuidelijk Afrika.
Termijn
Snel
Boetedienst liever
dan kerstsamenzang
Kleuterleidster (3)
Calvinistisch
Folklore
Dr, L'. J. .Verplanke
Romantiek
Vluchtelingen uit
Chili zoeken asyl
Kort na de machtsgraep ontbonden de
militairen de politieke partijen en de
va&gjonden. De kerken waren de enige
organisaties die konden opkomen voor
de politieke vluchtelingen die tijdens
het bewind van Aliende asyl gekregen
hadden. Zij kwamen, de vluchtelingen
te hulp. 'Zij moeten het land zo snel
mogelijk uit", zei vrijdag de voorzitter
van het kerkelijk hulpcomité, de lu
therse bisschop Helmut Frenz. Hij
reist Europa af om opvangplaatsen
voor de vluchtelingen te krijgen.
De Nederlandse staatssecretaris van
buitenlandse zaken dr. P. Kooijmans
heeft geen toezegging gedaan of Ne
derland boven de 182 toegelaten
vluchtelingen nog meer plaatsen be
schikbaar wil stellen. Op de vraag van
bisschop. Frenz zei hij te wachten
op een officieel verzoek vn df hoge
commissaris voor de vluchtelingen.
Maar de hoge commissaris is onvol
doende op de hoogte van de situatie
otn met kracht aan te dringen op het
opnemen van de Chilenen,
vluchtelingen. In Duitsland, dat bleek
bisschop Frenz, heerst bij velen het
idee dat de vluchtelingen uit Chili
een soort beroepsrevolutionairen zijn,
Bisschop Frenz probeert de Europese
regeringen er van te overtuigen dat
zij niet bang hoeven te zijn voor de
die een machinepistool in de koffer
meenemen om de Duitse minister van
binnenlandse zaken te vermoorden.
Een Duitse journalist had het zelfs
over de 'fanatieke echtgenotes van de
vluchtelingen en hun ia de revolutie-
gedachte opgevoede kinderen', aldus
bisschop Frenz. Veel angst heerst ook
in de Duitse kerk. Frenz vindt dat de
kerken in Europa werken moeten aan
de opvang van de vluchtelingen en
hun integratie in de maatschappij.
Een toezegging van de kerken kan de
regeringen stimuleren in een ruim
toelatingsbeleid.
De Chileense machthebbers onder
scheiden drie categorieën vluchtelin
gen: radicale extremisten, mensen die
gevaarlijk zijn voor het regime, en
mensen die zich niet met de binnen
landse zaken van Chili hebben be
moeid. Vluchtelingen van de eerste
categorie zitten volgens bisschop
Frenz in de gevangenis, in buiten
landse ambassades zijn gedood of de
bergen in gevlucht. Ook de 'gevaarlij
ke' vluchtelingen zijn in het alge
meen niet bij de kerken terecht geko
men. Enkele 'gevaarlijke' mensen zul
len misschien onder de derde catego
rie verzeild zijn.
menselijke problemen, die samenhan
gen met hei industriële karakter van
onze samenleving, aldus ds. Van
Drenth.
Ruim 800 mensen, onder wie honderd Chilenen, waren zaterdag op de Chili-
manifestatie, die het Chili-comité In Nederland in de Amsterdamse Amstelkerk
hield. Op die manifestatie spraken onder meer G er rit Huizer, Anton Constand-
se, pater Santiago Thljssen en Fred van der Spek (PSP). Namens de 84 vluch
telingen, die uit Chili In Nederland zijn aangekomen sprak Sergeo Mes» zijn
dank uit voor de ontvangst In ons land. Hij las ook een boodschap voor van
ïsabelle Aliende, de dochter van de vermoorde Chileense president.
Op de manifestatie werd een resolutie aangenomen, waarin de Nederlandse
regering onder meer dringend wordt gevraagd alle relaties met de Junta te
kappen, als deze niet minstens voor de vrijlating van de dnlzenden politieke
gevangenen en voor vrijgeleiden zorgt Na afloop van de manifestatie lieten de
Chileense vluchtelingen op het Frederiksplein een ballon op, beschilderd In de
kleuren van de Chileense vlag en voorzien van het opschrift: 'WIJ willen over
winnen'.
Op de foto: voorzitter Jacques Menlemcester (links) cn pater Santiago Thljssen
(rechts).
Het persbureau van de hervormde
kerk heeft nu het volgende advies ge
publiceerd, dat is opgesteld door ds.
J. van Drenth, hervormd industrie
predikant ie Ede:
Enigszins schematisch voorgesteld
kun je vanuit een gemeente het vol
gende doen;
1. Zeer snel een lijst met namen en
adressen der gedupeerden aanvragen
bij het bedrijf. Lukt dat niet, dan bij
de vakbeweging aankloppen. Weet u
de adressen van vakbondsbestuurders
reeds? Dat tan nu all
2. Op zeer korte termijn (b.v. 2x24
uur) alle plaatselijke predikanten en
geestelijken van de locale kerkge
meenschappen bijeenroepen. Zeer na
drukkelijk hun aanwezigheid vragen.
3. Tijdens deze bijeenkomst de na
men onderling verdelen en afspreken,
dat alle adressen binnen een week
worden bezocht. Daarvoor mag ander
werk wel even wachten. Is het mo
gelijk dit bezoek door ambtsdragers
van de eigen kerk te laten doen, dan
kan dit de voorkeur verdienen, aan
discussies daarover echter geen tijd
besteden. Van groot belang-lijkt ons
alle betrokkenen zonder uitzondering
te bezoeken, afgezien van het feit of
zij zich tot enige kerk rekenen.
4. Het gaat er vooral om medeleven
te tonen. Technische zaken als uitke
ringen en arbeidsbemiddeling geschie
den door andere instanties. Mocht
blijken, dat dit traag of onvoldoende
gebeurt, dan wel ter bevoegder plaat
se erop attenderen.
De féUaeUe behoudt ttcb toet recht voor huur
ter opname In tleze rubriek toegezonden me-
ntngsmungén verkort weer ie geven. BIJ pu-
blikaue wordt melde paan) van do inzender
onderteltootU"' Brieven kunnen' ivordèn ge
stuurd .aan het secretariaat' hoofdredactie
Tjroutp/Bwartet. postbus «59. Amsterdam*
De rechtszaak tegen de'gijzelaars van
Deil was reden voor de redactie een
fellé aanval te doen op. de politiemen
sen en de kwestie 'woordbreuk en
met tanks optreden' nog eens sensati
oneel op te halen. Hoe kan het be
staan het politiecorps zo aan te val
len, mensen die telkens de klappen
krijgen van a-sociale elementen.
Steeds lees je berichten dat de politie
gewond uit de strijd komt bij demon
straties of kleine incidenten. Men zou
amper zijn naam durven zetten ter
ondertekening, de kans lopend dat ge
noemde elementen met 'n revolver op
je afkomen of de boel kort en klein
komen slaan. Gelukkig hebben wij
echter een redactie die dan wel weet
te vertellen dat het de schuld van de
politie is.
Botterdam
Mevr. A. Listard-Prins
WEMELDINGE
Naar aanleiding van uw bericht in
Tr.-Kw. van 12 dec, geef ik U de raad
om uw aardrijkskundige kennis van
Zeeland eens te vernieuwen. Want bij
mijn weten vaart een schip dat uit de
haven van Wemeldinge komt, de Oos-
terschelde op, en niet de Westerschei-
deof niet soms?
Amsterdam
Jan Anton Burgei
Het kan, militair bekeken, in oorlogs
omstandigheden' noodzakelijk zijn
sommige gebieden te bezetten en, be
zet te houden. Dat kan verklaarbaar
zijn, misschien zelfs verdedigbaar.
Maar als er dan eindelijk gewerkt
wordt aan een vredesconferentie dan
zal een eventuele vredesvoorwaarde,
logisch, ook zijn een teruggave van
die bezette gebieden, naast van de an
dere kant een erkenning van de staat
Israël, welke erkenning, door de be
reidheid tot vredesonderhandelingen,
reeds 'de facto' is gebeurd. Discutabel
is alleen of de ontruiming reeds nu
of c.q. aan het einde van de bespre
kingen moet gebeuren. Wanneer Is
rael niet van plan is deze gebieden te
rug te geven gaat het gedrag van deze
staat verdacht veel lijken op dat van
een koekoeksjong. En dat is met geen
bijbeltekst te verdedigen. 'Sjaloom'
houdt naast vrede ook gerechtigheid
in.
Oranjewoud
Drexhage
O. o, dat gezicht van die Arabieren
toch! Al vanaf 1867 hebben ze geen
onderhandelingen gewild, omdat een
Arabier niet met een onverwinnaar
mag onderhandelen. Dan verliest hij
zijn gezicht. Het is me het standpunt
v l. Het is nog nooit in de geschiede
nis voorgekomen dat de verliezer kon
eisen: Eerst m'n land uit voor ik wil
onderhandelen. Geen staat en ook
geen mens ter wereld geeft z'o troeven
uit handen om zich op genade of on
genade aan de verliezer uit te leve
ren. Kijk maar naar onze brave Sov
jets. Die staan nog steeds aan de El
be. Al 28 jaar en zonder resolutie van
de Veiligheidsraad. Eigenaardig, met
het martelen en vermoorden van
krijgsgevangenen verliezen de Arabie
ren hun gezicht blijkbaar niet. Maar
gaan wij het hardop zeggen, dan weer
wel. Ik begrijp niet dat men de dikta-
toriale mentaliteit van de Arabier, de
mohammedaan, de pasja nog steeds
niet herkent. De dlktator die prins
heerlijk mag deen wat hij wil oaar
t.o.v. wie wij zeer voorzichtig moeten
zijn met onze woorden, anders ver
liest hij zijn gezicht en gaan wij het
concentratiekamp in, dat wil in dit
geval zeggen de oliekraan dicht.
Beverwijk
A. Teljeur
In Zuid-Italië wonen eigenlijk alleen
maar arme sloebers, voor een groot
deel werkeloos en met praktisch geen
initiatief om hun situatie te verbete
ren. Als de Palestijnen daar heen
gaan zal dat wel op enig verzet stui
ten, maar dat is om overwonnen te
worden. Voor een stuk door Europea
nen bezet-Arabisch gebied in ruil een
stuk Europa voor de Arabieren. Bil
lijk. Maar die mensen zouden mis
schien terug willen en er zouden
moeilijkheden ontstaan. 'Dat moet
voorkomen worden. Het christelijk
Westen is rijk genoeg om die mensen
elders in Europa een bestaan te bie
den, bijvoorbeeld ïn dat land met
prietpraters en na-wauwelaars. Een
stukkle er maar van: Alleen N.- en 2.
Holland.
In totaal moesten de kerken voor
vierduizend mensen een tehuis in het
buitenland vinden. Van deze groep
zijn er thans 2300 vertrokken. Dat
zijn meest vrijgezellen, jongeren en
arbeiders met een beroepsopleiding.
Overgebleven zijn academici, hoogle
raren en andere intellectuelen.
Volgens bisschop Frenz zijn de intel
lectuelen in groter gevaar dan de be
roepsrevolutionairen. 'De Chileense
machthebbers zien wel in dat je te
genwoordig geen revolutie meer
maakt met een machinepistool.Ia Cas
tro. Als je dat probeert, dan roep je
de reactie op. en die is sterker. De re
volutie wordt tegenwoordig gemaakt
door de intellectueel, die een bewust
wordingsproces op gang helpt'.
Officieel is het zo dat de overgebleven
1700 vluchtelingen voor 31 december
het land uit moeten. Misschien lukt
het aan de kerken om die termijn een
maand te laten verschuiven. Maar hoe
eerder deze mensen in veiligheid zijn,
hoe beter, want zij voelen zich als
een kat in het nauw.
De meeste van de vluchtelingen wil
den na de coup naar Argentinië. Toen
president Perón kwam met zijn anti
communistische programma, streepten
de meeste vluchtelingen deze keus
weer van hun lijstje. Mexico weigert
hen op te nemen. Naar Cuba willen
zij niet De Bondsrepubliek zond een
beoordelingscommissie naar Chili om
te selecteren wie toegelaten zouden
worden. Maar de commissie begon
met verhoren, die zo diep gingen, dat
veel vluchtelingen ai snel'dachten dat
West-Dultsland een politiestaat was.
Bisschop Helmuth Frenz: oorspronke
lijk dacht men dat 13.500 vluchtelin
gen Chili wilden verlaten. Het blijken
er 4.000 te zijn. Daarvoor is een op
vang nodig, al was het maar voor tij
delijk.
Over de beginselen van de bestrijding
van racisme bestond geen verschil van
mening.
Alle deelnemers waren het er over
eens, dat rassendiscriminatie met de
boodschap van het Evangelie onvere
nigbaar is. Ook het programma van
de wereldraad ter bestrijding van ra
cisme werd niet bekritiseerd. Maar
wel was er enig verzet tegen het spe
ciale fonds voor financiële ondersteu
ning voor humanitaire doeleinden van
ten dele ook gewelddadige strijd te
gen (de gevolgen van) racisme bie
dende groeperingen, tj.
Geen overeenstemming bereikt
wat betreft het vraagstuk van hét te
rugtrekken van de investeringen uit
Zuid-Afrika, Terwijl de wereldraad de
apartheid wil tegengaan langs de lijn
van het conflict willen de Zwitserse
protestantse kerken de gewenste her
vorming bereiken door dialoog. Huns
inziens dienen de Zwitserse bedrijven
er toe te worden aangespoord, aan
hun werkzaamheden in Zuidelijk Afri
ka het raciaal discriminerend karakter
te ontnemen door een goed sociaal be
leid.
BRATISLAVA (KNA)- Jongeren
in Tsjechos'owakije, die 'nog niet
klaar zijn met het godsdienstige', wor
den niet toegelaten tot de universi
teit. Als maatstaven voor kerkelijk ge
drag worden genoemd kerkbezoek,
deelname aan processie en openlijk
opkomen voor de kerk.
Van een verslaggever
HEERENVEEN Het bestuur van
het ziekenhuis 'De Tjongerschans* in
Heerenveen ,vindt unaniem, dat het
zijn medisch directeur dr. G. B. P.
van D. niét kan handhaven.- Dezer da
gen zal dr. Van D. ontslag worden
aangezegd. Tegelijkertijd zal het ge
westelijk arbeidsbureau worden ge
vraagd een ontslagvergunning af te
geven.
Dr. Van D. zou in de periode van
1953 tot 1972 (hij was toen apotheek
houdend huisarts in Gorredijk) bijna
een half miljoen gulden te veel aan
medicijnen bij twee ziekenfondsen,
het APFZ en het ANOZ. hebben gede
clareerd. Mr. O. van Norbruis, alge
meen directeur van" 'De Tjonger
schans* noemt als reden voor het ont
slag, dat de medisch directeur niet
meer functioneerde, noch intern, noch
extern. Volgens hem zou dr. Van D.
grote aarzelingen hebben gehad om
naar buiten op te treden. Die twijfel
zou ook in de binnenwacht merkbaar
zijn.
De officier van justitie in Leeuwar
den mr. G. R. Nubé heeft bovendien
een aanklacht van de twee ziekenfond
sen tegen hem in behandeling geno
men.
De klap van plotseling ontslag komt
vooral hard aan in het gezin. Voor
vrouw en kinderen is ineens een gro
te onzekerheid in hun bestaan geko
men. Mogelijk is het nodig maat
schappelijk werk, medische verzorging
of andere specialismen in te schake
len. Blijkt verdere begeleiding op kor
te termijn nodig van kerkelijke of di-
akonale aard, dan weet u dit althans
zeer sneb En ook hier geldt, dat spoe
dige hulp dubbel telt.
Vanzelfsprekend zouden soortgelijke
procedures van belang kunnen zijn
bij een staking of bedrijfsbezetting.
Dit dan ongeacht bet oordeel dat men
daarover heeft. Het gaat erom, dat
men van kerkelijke zijde aandacht er
vaart in de ongewilde persoonlijke
nood.
Dan zijn er ook groepen ais vervroegd
gepensioneerden, W.A.O.-trekkers en
invaliden. Deze categorieën verkeren
in geheel andere omstandigheden,
waarvan de duurzaamheid een der
Kenmerken is. Dat kan tot uitzicht
loosheid leiaen of tot doffe berusting.
Geen van beiden zijn als benijdens
waardig te beschouwen. Het eerste,
wat daaraan zou. moeten gebeuren, is
een "inventarisatie in eigen gemeente
of wijk. Daaruit zal'd*» blijkeft wélke
noden er onder deze mensen bestaan.
Wij v/eten vaak zo weinig van elkaar.
In vele gemeenten wordt wel het.no
dige gedaan voör de jeugd en de be
jaarden. Maar er zijn nog 'genoeg
V.EUTEN Samen wat onschuldige
kerstliedjes zingen in een interkerke
lijke kerstsamenzang op een van de
dagen voor kerst, kan dat nog wel, al
is het traditie geworden? Het inter
kerkelijk beraad voor Vleuten en De
Meem meent van niet en heeft beslo
ten tot het houden van' een 'gezamen
lijke oecumenische boetedienst'.
Samen luisteren naar de Heilgie
Schrift, samen als zondaars, wetend
dat wij ook samen en tegenover el
kaar in zonde staan, zo samen om ver
geving bidden lijkt ons een betere
voorbereiding op kerstmis, dan alleen
wat kerstliedjes zingen, aldus het in
terkerkelijk beraad.
GAD
De spreuk over Gad is kort en krach
tig: Gad, een bende zal hem belagen,
maar hij zal hun hielen belagen'. Een
spreuk van strijd en overwinning? De
woorden die gebruikt worden doen
denken aan de karavaan van een
voorttrekkende stam. Achteraan leant
het vee. Roversbenden leggen er op
toe om die legertros, dat vee, van de
stam af te snijden en ze op die ma
nier buit te maken. Dat zal Gad over
komen. Maar Gad zal weten terug te
slaan en het woord hiel heeft iets van
dezelfde gedachte. De rovers worden
op hun beurt afgesneden van de buit,
de rovers beroofd, de belagers be
laagd, de bedriegers bedrogen. Er'zit
een heen en weer in dit woord. Iets
van een wisselende krijgsdans. Iets
van het leven dat geeft en neemt ea
omgekeerd. Van duisternis en licht.
Van schade en geluk, voor voorspoed
en tegenspoed. Daar gaat Gad, mee in
de grote stoet van het messiaanse
heiL Een stam onder de stammen.
Geen machtige dingen zijn er van hem
te zeggen. Hij zal het lot van de ande
ren delen. Geslagen worden en de
kans krijgen om iets terug te winnen.
Een stuk heel menselijk bestaan, mee
genomen op de reis. Een stuk leven.
Iets van u én mij, van ons zoals we
het leven ervaren als licht en -donker.
Als een traan en een lach. Maar in
het kader van iets groters. Ia het ka
der van: op uw heil wacht ik HEER!
Dat zal het deze week ook wel weer
zijn. Er zullen, dingen zijn om te la
chen en om gelukkig mee te zijn en
ook 'vigen waarom gehuild en ge-
tr&afté moet worden. Maar zé staan in
i m .groter verband. In een zinvol ge
heel. Niet altijd op de korte baan te
zien en te ontdekken, maar stii gewe
ten en in geloofd. Stilverder gedram
gen. als. eengebeimènis* waarin kracht
ligt. Om b'ij hét geluk niét overmoe
dig en vergeetachtig te worden, én
om bij het verdriet niet te bezwijken.
Gad, een mannetje van up en .down.
Van .'verloren en gevonden, van .wel
en wee. Maar niet als een droevige
cirkel, niet als een laatste wijsheid,
niet als iets waardoor alles grijs
wordt, maar voor wie weet en hoorde
met het definitieve licht erover heen.
(Genesis, 49,19).
Amsterdam
L. 3, Mulder
Hr. Dirksen uit Harderwijk maakt de
fout twee salarissen met elkaar te ver
gelijken, maar niet de achtergronden
vari beide functies, zoals opleiding, er
varing. prestatie etc. Het door Thea
van Kempen genoemde salaris van
hoofdleidster vind ik niet hoog, in
aanmerking nemende de verantwoor
delijkheid een school te moeten lei
den, de administratie te voeren en
daarnaast misschien nog een eigen
klas te hebben. Daarenboven zijn ook
de lasten van de ongehuwde vaak
hoog. Als je de hele dag weg bent.
Den je maar al te blij met een werk
ster: voorkomende karweitjes in huis
moet je laten doen omdat je het zeir
niet kunt, er geen tijd voor hebt of
er gewoon te moe voor bent. En dal
alles kost geld- Hoe het salaris dan
verder nog wordt besteed, of je op
een dure fiat wilt wonen en/of er een
auto op na wilt houden, gaat niemand
aan. Iedereen, gehuwd of ongehuwd,
is vrij zijn/haar salaris naar eigen in
zicht te besteden.
De burgemeester van Ridderkerk, dr.
C. J. Verplanke, enthousiast kerkorga
nist, schrijft in het christelijke gere
formeerde weekblad De Wekker over
de bijzondere notatie van de laatste
regel van het Wilhelmus in het nieu
we Liedboek voor de kerken. Dr. Ver
planke;
'Ik weet wel, dat de laatste regel De-
hourde te luiden: heb (kort) ik (kor:)
altijd geëerd. Maar een jarenlange er-
varing heeft me wel bijgebracht, dat
we piegen te zingen: be-heb ik altijd
geëerd. Daar helpt geen lieve moede
ren aan. Daar hielpen bok de gebie
dende gebaren van de organisten en
dirigenten niet aan. De melodie had
nu eenmaal op deze wijze de invloed
van de volkszang ondergaan. Het
nieuwe Liedboek is daarvoor ge
zwicht. Wat elders niet kon, kon hier
gelukkig wel: de zangpractijk is
geijkt. Maar om het geweten der mu
ziekhistorici toch nog te sussen heeft
men in één notenbalk nu twee melo
dieën gegeven. De ene is die welke wij
nooit mochten zingen, maar toch zon-
gen: he-heb ik altijd geëerd. En de an
dere is niet die' welke wij altijd moes
ten zingen, maar nooit zongen; dus
niet die welke wij meenden historisch
juist te zijn; maar een andere, histo
risch blijkbaar nog juistere: de ko
ning van Hispan-je (kort) heb (kort)
ik (lang) altijd geëerd. Zo heheb ik
het nog nooit geleerd'.
ln Wapenveld, blad van academici uit
de rechterflank van de gereformeerde
gezindte, schrijft drs. H, van 't Veld
over hei liedboek. Hij is vooral bïij
met de bijtelliederen. Drs. Van 't
Veld:
Hier wordt het calvinistische principe
van de schriftuurlijke liederen voort
gezet en de rechterflank van onze ker-
ken zal met heei goede argumenten
moeten aankomen, om te bewijzen,
dat men de Lofzang van Zacharias wel
mag blijven zingen, maar bij
voorbeeld Gezang 8, het lied van Mo-
zes naar Deut. 32 moet afwijzen. Van
de 63 van deze 'letterlijke' bijbelliede
ren berijmen er 26 een nieuwtesta
mentisch bijbelgedeelte. De alleen-
psalmzingende kerken vertonen een
pijnlijk genus aan liederen over onze
Here Jezus Christus: Zij moeten net
tot dusver hebben van een al of niet
legitieme nieuwtestamentische inter
pretatie van oudtestamentische psal
men en van de enige sedert eeuwen
aanvaarde schriftgezangen. Nu kan in
derdaad bij de preek gemakkelijker
een passend lied opgegeven worden
en zai een passepartout als 'Dit is Je
dag, de roem der dagen', ook niet
meer bij elke kerkelijke hoogtijdag op
behoeven te draven.
Ter linkerzijde is men minder over
het liedboek te spreken. In Ruimte,
het blad van de Nederlandse Protes
tantenbond, die eerst meewerkte aan
de voorbereiding van het liedboek,
maar iater afviel, schrijft ds. Barthold
van Ginkel:
Het fundamentele misverstand waar
aan het liedboek lijdt, komt voor uit
de dwaiing 'dat de elkaar opvolgende
generaties in hun vragen en antwoor
den aan elkaar gelijk blijven'. Profes
sor van den Berg heeft met de stuk
ken aangetoond dat de vorige genera
ties bestonden uit andere mensen dan
wij zijn. Niet alleen cultuurpatronen
verschuiven structureel. Zij kantelen
in hun vragen en in hun antwoor
den'). De vorige generaties hadden
hun eigen, hun unieke verduisterin-
Amslcrdam
mw.J. Dreclisier
gen en daarop aansluitende verhelde
ringen. De Godsverduistering die onze
generatie meemaakt is uniek. Daarop
is, in het kerklied o.a. een uniek,, op
deze godsverduistering aansluitend,
antwoord ncdig. Het interkerkelijke'
Liedbundel antwoordt op deze unieke
situatie met liederen in Volendam*
merbroek. Folkloristische liederen.
Liederen die, in de tijd waarin zij ge
schreven werden, een authentiek ge
loofsgetuigenis verwoordden: 'op an
dere vragen van andere mensen in an
dere situaties',
Voor de afdelingen van het Vrijzinnig
Protestantisme, die voorposten moe
ten zijn aan het front van de gods
dienstige bezinning, is dit Liedboek
onbruikbaar. Acceptatie betekent er
kenning van het fundamentele mis
verstand waardoor het liedboek een
misgreep werd. Het Liedboek is wel
geschikt voor gesprekskringen. Dan
kan worden aangetoond: zó zongen an
dere mensen dan wij zijn en zo kun
nen wij, op de voorposten, het niet
meer*.
Genuanceerder is drs. G. W. Reltsema
in Open Grenzen, het blad van de
vrijzinnige hervormden in Rotterdam:
'Er'zijn dunkt mij, zo'n 180 van de
491 liederen min of soms meer bruik
baar: ruim een derde. De rest lijkt
mij onmogelijk, meestal vanwege de
tekst, soms vanwege de melodie. Het
bijbels begrip van het Koninkrijk
Gods in zijn actuele dynamiek komt
tot mijn verbijstering opnieuw niet
uit de verf, tenzij buiten de desbetref
fende rubriek; De romantiek der bij
belliederen is vaak volslagen vreemd
aan een reëéi geloofsbeleven, dat van
daag de dag werkelijk zou kunnen
zijn. Een vijftigtal liederen
lijkt mij fraai; ten diepste ontroerend
verheffend, verkwikkend, vertroostend
eh wekkend ten leven. Dat kan een
kwestie zijn yan de melodie en van de
woorden, soms meer het één soms
meer het ander. Soms neemt .de toon
dé woorden mee, soms andersom. En
zeer gélukkig is het, als. beide samen
spelen, en dat is -— zeker bij die vijf-
tig doorgaans hét geval. Men kan
overigens uiteraard ook persoonlijk in
de éne periode van leven wat andere
accenten leggen dan' in een andere
tijd. Daarom ook al is het goed, dat
de liederen zo ontzaglijk gevarieerd
zijn van stijl én inhoud. En als cr
dan mensen én gemeenten zijn, die
zich willen vermeien In wat antiquari
sche mythologoumena, die vreemd
zijn van een werkelijkheidsbeleving
en een levenspatroon, die de toets van
een moderne waarheidsethiek kunnen
doorstaan, dan .moeten zij zo maar za
lig worden. In ieder geval geloofsle
ven, en zeker gemeenteleven, is zin
gend leven. Dienst aan God is ook
eredienst Het lied is soms meer
dan woord en daad tezamen'.
KAAPSTAD Veel van de ontwikke
lingen in Zuid-Afrika geeft christenen
aanleiding tot ernstige bezorgdheid.
Aldus het dagelijks bestuur van de fe
deratie van lutherse kerken in zuide
lijk Afrika in zijn eerste openbare
verklaring sinds de oprichting van de
federatie in 1966,
De federatie omvat dertien lutherse
kerken met in totaal 850.000 leden. In
zijn eerste publieke uitspraak keert
het bestuur zich met name tegen de
vele vrijheidsbeperkingen zon,eer enig
gerechtelijk vonnis, het weigeren van
visa aan theologen, die door Zuidafri-
kaanse kerken werden uitgenodigd,
het niet verlengen van verblijfsver
gunningen voor zendingsmensen en
het intrekken van paspoorten. Het ge
brek aan contact tussen de partijen
neemt toe en de spanning stijgt zorg
wekkend, aldus het bestuur.
AMSTERDAM In twee kerken - zijn
gisteren* dienstengewijd aande toe
stand in Zuid-Afrika. Aanleiding; daar
toe was de in Zuid-Afrika 'gegierde
Geloftedag. In de Amstelkerk ging
Esau da Elessisvoor. Hij karakteri
seerde geloftedag als een heidens
'bioed-en-bodem-feesti, V
'Geloftedag is vóór de. meeste blanke
Zuid-Afrikaners een religieus gebéu
ren. Het in 1949 onthulde Voortrek-
kersmonument bij Pretoria wordt
door hen als het 'heilige dér heiligen"
beschouwd. Het is- een afgodsbeeld
wat in, 1949 in Zuid-Afrika is opge
richt, eén van' de 'hoogten' waartegen
de oud-testamentisohe profeten zidh
keerden, wanneer Israël verviel tot
zelfverheerlijking. Het zal eens,
wellicht door zwarte christenen samen
met meiisen als Beyers Naudé wor
den geslecht", aldus de heer Du Ples-
sis.
'Geloftedag is het feest, van de apart
heid, het feest van de blanke over
heersing, die God zou hebben gewild.
Maar vele zwarte Zuidafrikairue
Christenen weten beter; zij weten" dat
dit een vervalsing is van het bevrij
dende evangelie van Christus. Ze heb
ben zelf de Bijbel Ieren lezen. En
slechts bij benadering beseft het blan
ke christelijke westen hoezeer het
beeld van Christus wordt vervalst
door zijn collaboratie met blank Zuid-
Afrika'.
Gisteravond preekte prof. dr. J. Ver-
kuyl in de Westerkerk. Na de dienst
in de Amstelkerk volgde een discussie
over de apartheid.