Kovan Dij over:
vrouwenkinderen,
toneel, politiek,
subsidie, zijn vader,
zijn vrouw Pin
en zoon Peter-Jan
I 3 11 !i 3
mpt eft kleeft
Recepten
wedstrijd
«■■■■■■rani
Nieuwe hoeken
s
s
i
s
n
«I
Geruit naar bed
s
H
■8
hette visser
'Haha, jongeman, wat zeg jij daarr?! Ik ophouden met toneel? Ze zullen
me van het toneel moeten afslaan!' De stem van Ko van Dijk (57)
schaitaoor zijn Haagse flat. Je vraagt je af of hij ook lief kan fluis
teren. 'En dan, jongeman, als ik niets meer kan, dan ga ik op m'n
knieën naar een toneelgezelschap en dan vraag ik: mag ik de repetities
bijwonen? En mag ik vanavond om een hoekje naar de voorstelling
kijken? Want zonder toneel zal ik sterven!?
mwm
Louis van Dijk
en zijn geld
Ria stuift er
nog steeds in
Ida Bons is
weer gelukkig
Reputatie
opgebouwd
Dat politiek gedoe
Nietszeggende
woorden
I
1411:
pMmmwu
mm
Een vak
8
TRQUiW/EWiAiRflET 3VMl4D®l4iG 17 DECEMBER 1973
BENiNMiM®
f<5/K<
tamtmnmemMummmui
Ko van Dijk loopt een weinig
hinkend door zijn Haagse huis.
Het been wil hem af en toe nog
lelijk in de weg ritten, maar
het gaat steeds beter. Ko hoeft
niet meer met een stok te lo
pen. Maar eigenlijk is hij wel
blij dat hij zo'n drie jaar gele
den in het ziekenhuis een heup
operatie moest ondergaan.
Want daar, in dat hospitaal,
ontmoette bij Pia, een zorgzame
verpleegster van 26 jaar.
Pia gaf de grote kunstartiest
veel goede zorgen en de patiënt
werd stapelverliefd op het meis
je: Na rijn ze dan getrouwd en
-hebben samen twee kinderen.
"Be oudst© Peter-Jan, inderdaad
een uitstekend, baasje, wordt
door Ko steeds 'schat' genoemd,
met ais variatie 'lekkere schat
van me',
Pia blijkt niet thuis wanneer
we onze opwachting maken in
Den Kaag. 'Ze is naar bewe-
gingsles van de Haagse Come-
'die*, meldt Van Dijk, 'samen
met rijn vrouw', wijzend op col
lega-acteur Bas ten Batenburg,
die driftig in de weer is met
schilderijen, 'Ja kijk, we heb
ben het hier laten schilderen
en Bas hangt hier de boel weer
«en beetje op. Hij heeft name
lijk een boor waar je mee door
1 tóeen kunt komen. Zo'n boor
heb ik niet*.
Omdat het nog vroeg is wordt
er voorzichtig glaasje sherry ge:
schonken Maar een halve fles
is snel op en dan komt de
whisky op tafeL
Ko van Dijk heeft een reputatie
opgebouwd in de Nederlandse
artiestenwereld die er niet om
liegt "Was hij vroeger veelvul
dig ia allerlei kunstenaarsgele
genheden en tapperijen te vin
den, waar hij met machtig
stemgeluid de vrouwen impo
neerde; tegenwoordig leidt Ko
van Dijk een rustig en regelma
tig leven.
'Zes keer ben ik getrouwd en
van geen enkele keer heb ik
spijt', verklaart hij. 'Man, er
valt voor mij toch niets meer te
wensen? Ik heb Alles gehad; ge
dronken, gegeten, toneel ge
speeld, liefgehad. Nu ben ik
veertig jaar aan het toneel, heb
een lieve vrouw en een geweldi
ge zoon. Bovendien hoor ik ie
dere avond het applaus'.
Is Ko van Dijk dan nog niet
moe, na zo'n turbulent leven
dat je toch niet in de koude
kleren moet gaan ritten. Wil
Ko van Dijk nog niet stoppen
en heerlijk genieten van rijn
gezinnetje en wég al die kunste
naarsfratsen?
sra
Ko van Dijk
'WAAI? Ophouden met toneel
spelen? Ze zullen me van het
toneel moeten slASn, versta je,
slaan!'
Ko loopt naar de boekenkast en
wijst op een foto. 'Zie je dat?
Daar geeft Paul Steenbergen
(een colleg3 van Ko, red,) mij
zijn Albert van Dalsum-ring.
Wat een gewéldig gebaar van
Steenbergen. Nee, ik ga door
tot ik er bij neerval".
Hij komt uit een familie waar
iedereen comedie speelde. Als
geboren Amsterdammer zou de
toneelschool dan ook een logi
sche zaak zijn. 'Maar nee, ik
ben arie keer geweigerd op die
school. Eerst op m'n zestiende
jaar, toen ik achttien was op
nieuw, en de laatste keer toen
ik negentien was. Nou, ze had
den gelijk hoor, daar op die
school. Ik sprak piat-Amster-
dams en was een onmogelijke
figuur. Ik zag er destijds net zo
idioot uit als de jeugd nu, al
leen anders hè'.
Bas ten Batenburg loopt nog
druk rond met schilderijen en
prenten. Wanneer hij een af
beelding van een meneer met
een baard wil ophangen, zegt
Ko; 'Stop. Ho! Kijk, dit is m'n
vader. Ko sr. Een geweldig ac
teur. Hij heeft ook in 'Schakels'
gespeeld. Ik ook, maar hij deed
het beter. Hij is overleden aan
een hartverlamming. Dat was in
1937. We hadden geen cent in
huis, ja, honderd gulden mis
schien. Wat een ellende voor
toneelspelers in die tijd. Je trad
op voor soms tien mensen. Ik
verdiende misschien amper vijf
entwintig gulden, maar ik
lachte, ja ik lachte en als je het
nu ziet: niemand heeft meer lol
in het leven en de collega's
kunnen elkaar wel vermoorden.
Dat vind ik een schande; die ja-
louzie. Wat is er nu mooier dan
te zien dat iemand anders suc
ces heeft in z'n vak? Dat is
toch liet allermooiste?'
Nou r.ee, het allermooiste is de
zoon van Ko. Op Peter-Jan is
hij werkelijk stapelgek. 'Hoe
vind je dat nou', zegt hij, 'ben
ik helemaal in de vijftig gewor
den om mijn eerste kind te
krijgen. Ja, ik heb altijd de kin
deren van een ander opgevoed,
zo ging dat...'
Hij'zoent en knuffelt Peter-Jan
om vervolgens weer enkele
waarheden over het toneel-van-
vandaag te plaatsen. 'Kijk, dat
politieke toneel, daar voel ik
niets voor. Ik hou ten eerste
helemaal niet van politiek en
op de tweede plaats: je speelt
voor liet publiek. Die mensen
betalen geld voor een plaats-
kaart, gaan naar de schouwburg
en wilien een voorstelling zien.
Dan ben je als acteur verplicht
die mensen te geven waar op ze
recht hebben. Daarom trek ik
me ook nooit iets aan van de
heren critici. Ja, vroeger mis
schien wel. Toen kocht ik alle
kranten om te lezen wat ze van
me venden. Haha, ook jouw
krant. Ja! Tegenwoordig geloof
ik het wel. Het doet ine niets
meer wanneer een criticus, die
wordt betaald door zijn krant
wanneer die meneer vindt dat
ik het slecht heb gedaan. Die
man zit daar gedwongen. Het is
rijn werk. Maar ik speel voor
het publiek. Voor de mensen
die vrijwillig naar het theater
zijn gekomen om toneel te zien
en te horen'.
Voor Ko van Dijk geen politie
ke toneelvoorstellingen. Hij
hoeft ook geen 'inspraak' in het
toneelgezelschap waar hij deel
van uitmaakt. Ko van Dijk
■ami
TsehaJ de waanzinnige planeet', door
Jack Vance. Hi tg. Meulenhoff te Am
sterdam. 533 blz. prijs f 16.50.
Deze Meulenhoff-science fiction bun
delt de complete Tsch ai-cyclus, die
aanvankelijk in afzonderlijke delen
bij dezelfde uitgeverij is verschenen.
In die delen (Een stad vol Chasch,
Onder de Wankh, De Dlrdir en De
Ppume) werkt Vance een niet zo bijs
ter origineel gegeven uit. Een ruimte
vaarder, Adam Beith, verliest zijn
ruimteschip het wordt neergescho
ten boven de planeet Tshai en hij
doet er ruim 500 pagina's over voor
dat hij weer een ander schip heeft be
machtigd en naar de aarde kan terug
keren. De manier waarop Vance dit
povere gegeven heeft uitgewerkt
dwingt wel reepeet af. Hij heeft zich
de moeite getroost een geheel nieuwe
wereld te scheppen, compleet met ui
terst vreemdsoortige halfmenselijke
wezen en nauwgezette beschrijvingen
van htm meestal wrede gewoonten en
gedragingen. Achterin het boek be
vindt rich zelfs een landkaart met de
keurig uitgestippelde route van Reith
over Tschai. Het talent van Vance
staat er borg voor dat het Jongens-
boeken-achtige avontuur spannend
blijft Voor een werk van deze om
vang is dat een niet geringe prestatie.
E.
Crime de la crime's door Josephine
Tey. Dashiell Hammett en Vera Cas-
pary. Uiig. Arbeiderspers te Amster
dam. Prijs resp. f 14.50 en f 13 50.
In de serie crime de la crime brengt
de Arbeiderspers hoogtepunten bijeen
uit de misdaadliteratuur- en lectuur
sedert het midden van de vorige
eeuw. De nadruk valt op boeken, die
het genre hebben vernieuwd dan wel
het predicaat 'klassiek' verdienen.
Beide kwalificaties gelden voor de
heruitgave van Twee kwartjes voor
kaarsen' van Josephine Tey. In 'A ca
talogue of crime', een handboek voor
de lezers van misdaadliteratuur,
wordt het 'een schitterend boek' ge
noemd, terwijl de manier waarop zij
de traditionele puzzelroman zij het
voorzichtig de rug toekeert voor
die tijd (1936) betrekkelijk unie' mag
worden genoemd. In de boeken van
haar tijdgenoten figureerde immers
nog volop de Grote Speurder, die met
superioriteit van geest ook de geraffi
neerdste misdrijven ontrafelde. Bi*
Tey worden de misdrijven niet opge
lost door het machtige deductie vermo
gen van de speurder. Hij speelt een
veel bescheidener rod en moet het
ondanks het toch wel aanwezige ver
nuft vaak van toevalligheden heb
ben. Daarentegen krijgen de karakters
in haar boeken alle ruimte en de per
sonen gaan dan ook een eigen leven
leiden.
Van een geheel ander genre is 'Bloed
rode oogst' (1929) van Dashiell Ham
mett. De in 1894 geboren Hammett
veranderde het misdaadverhaal op es
sentiële punten. Hij kan min of meer
worden beschouwd als de uitvinder
van het 'hard-boiled' moordverh&al. In
"Bloedrode oogst' zet Hammett zijn
hoofdpersoon neer in een stadje vol
politieke intrige en chantage. Wan
neer hij er in slaagt de gangsters en
de corrupte autoriteiten tegen elkaar
op te zetten vallen de dodeh al snel.
'Laura' (1942) van Vera Caspary is
weer veel meer een puzzelroman: een
integrerend plot, goed geschreven en
er moet heel wat la worden afgepuz-
zeld voordat de dader wordt ontmas
kerd. De krakterbeschrij vingen zijn
wat bloedeloos. Behalve misschien
waar het Waldo Lydecker betreft,
maar voor hem heeft dan ook Alexan
der Woolcott, de toneelcriticus van
The New York Times, model gestaan.
'Laura' kwam in 1953 terecht op de
door vele critici gekozen lijst van
honderd beste crime stories, gepubli
ceerd door The Sundy Times. Drie
qua aanpak zeer verschillende mis-
da&dtoeschrijringen, alle drie zeer de Ann Woelders: STOF, STEKEN EN
moeite waard. VORM. Ultg. Vermande Zonen B.V„
E. IJinuiden. Bijvoorbeeldreeks nr. II.
A ant. pag. 104; prijs 19.50.
Joyce Delaney Geen stijfsel in
mijn doktersjas. Uitgave: Hollandia -
Baarn, Prijs: 16,90.
Het in de ik-vorm geschreven verhaal
van de Ierse vrouwelijke arts Joyce
Delaney over haar ervaringen in zie
kenhuizen en inrichtingen in Enge
land en daarbuiten heeft het gebracht
tot een bestseller in de westelijke we
reld. Dat komt omdat ze niet alleen
genadeloos registreert en patiënten en
doktoren met hun menselijke zwakhe
den belicht, maar tevens situaties
kenschetst, vooral in de psychiatrische
sector, die even huiveringwekkend als
spectaculair zijn. De opdracht die zij
zichzelf gesteld heeft was vermoede
lijk; ongeremd vertellen hoe het is.
Daarbij spaart ze zichzelf niet Haar
moeilijkheden als beginnend arts zijn
bijzonder informatief, ook haar erva
ringen ais scheepsarts en de wijze,
waarop ze haar mislukte huwelijk be
schrijft Ze ontdoet de ziekenhuiswe
reld niet zelden met ontwapenende
humor van het aureool. Joyce Dela
ney heeft ten aanzien van het veelvul
dig betreden terrein van het rieken-
huisleven een opmerkelijk boek ge
schreven.
Rfs
Een boek over het vrije handwerk.
Zelf (leren) ontwerpen met simpele
middelen; met applicaties en vrij toe
gepaste borduursteken tot eigen
bruikbare werkstukken komen, dat is
zo ongeveer de boodschap die 'Stof,
steken en vorm" te brengen heeft,
Wandlappen, maar eek overwanten,
place-mats, elerwarmers en verzint U
zelf maar verder kunnen door de
maakster een volstrekt eigen karakter
meegegeven worden, Op heel veel
hiertoe nodige en nuttige zaken wordt
door Ann Woelders in deze nieuwe
Bijvoorbeeldreeks-uitgave (nr. 11)
prettig en duidelijk ingegaan met tal
loze goede en leerzame illustraties.
In afzonderlijke hoofdstukken krijgen
te gebruiken materiaal, hulpmiddelen
bij het ontwerpen, inspiratie, bor
duursteken, kleurenkeuze, afwerking
en nog veel meer ter zake doende on
derwerpen stuk voor stuk voldoende
aandacht.
Een 15-tal pagina's met knappe voor
beelden in prachtige kleuren verhoogt
zo mogelijk nog de waarde van dit
uitstekende werkboek.
Voor serieuze gegadigden van harte
aanbevolen.
R.D.-S.
a
a
a
a
a
a
a
a
a
lifllrif
rfliJ'i'i it
iUM ||jjj
iiBliMifg
M
n.It'll
W.
JF1MN8S
Nacht-,' vrijefijds- en strandkleding: het is tegenwoordig allemaal
hetzelfde, waarmee we bedoelen dat je zo'n body-süit als op de foto
dag en nacht kunt dragen. Officieel is het nachtkleding, want een
moderne vrouw moet van Schiesser-Menfit 'geruit' naar bed. Het
materiaal is honderd percent kat-oen-batist en uitgevoerd in teer
gekleurde madras-ruiten: turquoise/geel/wit. (Inlichtingen: 030—
880451).
namelijk auteur en de rest ge
looft hij wel. Maar om frisdran
ken en ontbijtkoeken in de
STER aan te prijzen, daar is Ko
toch niet te beroerd voor?
'Nee, daar heb ik geen enkel
bezwaar tegen. Kijk, wanneer
een fabrikant meent, dat hij via
mijn teksten op de televisie
meer ontbijtkoeken met honing
en meer frisdranken kan verko
pen iets wat ik betwijfel
nou, dan moet die man dat we
ten. Hij kan mij er voor krij
gen. En wanneer ik na vijf uur
zo'n reclamestudio uitstap met
bijna tienduizend gulden op
zak, nou, dat is uitstekend*.
Wat vindt Ko van Dijk van het
toneel vandaag de dag?
'Laat ik je dit zeggen: als ik het
toneel niet meer heb dan sterf
ik van verdriet Net zo goed als
er iemand doodgaat wanneer hij
niet meer eet Ze zeuren maar
van; we moeten het theater
dichter bij de mensen brengen.
Dat zijn nietszeggende woorden.
Ze bedoelen: - er moeten meer
mensen In de schouwburg ko
men. Uitstekend, zeg ik dan,
maar dan moeten we wel ver
rekte goeie stukken brengen.
Waarom doet een stuk als "Ka
rakter" het?' Was twee keer op
de televisie! Omdat de mensen
zichzelf herkennen. Omdat het
fantastisch is geschreven door
Bordewljk, omdat het goed to
neel is. Daarom en alleen
daarom'.
Hij zegt dat toneelspelen een
vak is waar je niet snel uit
stapt. 'Er zijn in ons vak ook
mensen die niet zo goed zijn.
Maar ze stappen er niet uit Ik
kan me dat wel voorstellen.
Want ik zou nooit iets anders
willen doen. Maar wat doen die
middelmatigen? Ze gaan schel
den op het bestel en dat is jam
mer. Je kunt het niet vertellen
wat dat is: op het toneel staan.
Het is iets magisch. En boven-*
dien: voor al die matige ac
teurs: ae stappen er niet uit,
want het is toch mooi meegeno
men met al die subsidies. Lek
ker verdiend. Oké, ik ben voor
subsidie, maar in Nederland is
eigenlijk plaats voor hooguit
twee toneelgezelschappen en het
zijn er bijna tien! Dat is mak
kelijk verdiend: lange vakanties,
beetje repeteren, beetje spe
len... ieder jaar komen er een
stuk of tien jongeren van de to
neelschool. Waar moeten die
heen? Over een paar jaar heb
ben we vijfentwintig gesubsidi
eerde gezelschappen.!'
aai
Muzikant Louis van Dijk woont
met zijn vrouw Hilde in Dalf-
sen, dat vlakbij Zwolle ligt Het
echtpaar bewoont daar een riant
optrekje en Louis loopt
graag vlak voor het slapen
gaan nog even trots door
zijn bezit Volgens zijn vrouw
Hilde doet Louis af en toe
vreemd met geld, althans hij is
wat-de financiën betreft onbere-
a
a
a
a
a
a
kenbaar. 'Als we voor een win
kel staan en ik zie een pakje
van zeshonderd gulden, dan
vraagt Louis: wil je het heb;
ben? Ik zeg dan 'nee' en dat is
stom. Want ik kan het zé krij
gen. Maar als ik om een tientje
voor pantoffels voor de kinde
ren vraag, dan begint ie te zeu
ren, zo van: is dat nu wel no
dig?' Louis: 'Bij grote bedragen
functioneert mijn veiligheids
klep niet meer!'
Afgelopen zaterdagmiddag ging
de vijftigste uitzending van
'Stuif 'es in' op de atenne, Pre
sentatrice Ria Bremer die
ook in AVRO's Televizler te
zien is denkt er af en toe
wel eens over om ermee te
stoppen. 'Niet dat het gaat ver
velen', zei zo tegen Hélène Go-
defroy van Televizier, 'maar
toch merk je dat je wat terug
gaat grijpen. Stuif 'es in moet
op een gegeven moment ophou
den, Ik kan ook niet wachten
tot ik Oma Bremer ben. Het zal
me vreselijk aan het hart gaan,
want bet wordt een gewenning,
dat gezicht van mij. Ook voor
de kinderen. Maar die kleintjes
hebben het misschien ook wel
gezien. Zo van: wéér die juf
frouw! De mensen raken toeh
ook uitgekeken op Willem
Duys?'
Actrice Ida Bons (33) is een
tijdje weg geweest uit het roeri
ge wereldje van radio en televi
sie. Ze was dik bevriend met tv-
regisseur Nico Hiltrop. Maar
toen die vriendschap ophield
bleek er Ineens ook geen werk
meer voor Ida te zijn in Hilver
sum. Ida trok zich echter fijn
terug in haar huis, stofte en
poetste dgt: het een lieve lust
..was ,en gaat binnenkort huwen
met een zakenman. 'Fijn dat
het een man is die niets met
het vak te maken heeft'. Bin
nenkort is Ida te zien in de tv-
bewerking van 'De verlossing*
van Willem Elsschot en vrijdag
doet ze mee in de Tros-quiz "n
Gulden de man'.
««■■■■■MUnWflMIflMMMa
Er zijn in ons land tienduizen
den suikerpatiënten en die heb
ben het af en toe behoorlijk
naar wanneer er in eze decem
bermaand allerlei overheerlijke
zaken langs hun neus gaan. Me
vrouw A, Beukema-Blom uit 's
Gravenmoer schrijft dat ze het
onderstaande recept al een paar
maai voor haar schoonmoeder
heeft gemaakt, die suikerpatiënt
is.
Appeltaart
125 gr. boter
150 gr. zelfrijzend bakmeel
1 ei
1 citroen
10 sukrettlne tabletjes
2 grote appelen
half kopje rozijnen
2 eetl. abrikozenjam
voor diabetici
kaneel.
Roer de boter zacht eu doe er
sukrettinetabletten door. die
rijn opgelost in twee eetl. heet
water. Roer ook het ei erdoor
en klop vervolgens alles goed
door elkaar. Dan in kleine hoe
veelheden het gezeefde bakmeel
toevoegen en de geraspte' schil
van de citroen. Een bakblik
goed invetten en bekleden met
dit deeg. Schil de moesappelen,
snijd ze in kleine stukjes en
vermeng deze met de rozijnen
en kaneel. De overige vier su->
krettinetabletjes oplossen in
een eetl." heet water en over de
appelstukjes sprenkelen. De vul
ling verdelen in de beklede
vorm en tenslotte twee eetl.
warm gemaakte jam hierover
verdelen, In een matig warme
oven in ongeveer 50 minuten
bakken.
Mevrouw Beukema, Hoofdstraat
23 in 's Gravenmoer wint hier-
mee het wekelijkse Groot Mar
griet Kookboek voor het beste
recept dat we binnenkregen. Er
zijn ongetwijfelt meer lezeres
sen die recepten hebben die
wat afwijken van het normale
kook-gedoe. Wie weet er iets
voor vegetariërs, mensen die wet-
arm moeten eten, of voor dege
nen die in het geheel geen
koolhydraten mogen hebben?
Stuur uw recept naar Redactie
Tnouw-Kwartet, Dag Maandag,
postbus 859 in Amsterdam en
in de linkerbovenhoek: recept
Wie weet wint u de volgende
week het kookboek!
"«•«li
'ZE
:ullen
dag, (Bssadsg
HET TONEEL II0ETEM
jjngvpijT^B
ea«Hj
II UK
