Penthesilea: maar weinig praten, acteren Duo Evans-Gomez: muziek vol poëzie Menuhin nog steeds niet te evenaren Paviljoen op randje Personalia Onderwijsprotest: rangen en standen m Te zwaar voer ene. varen spelers Roland Holst onthulde bronzen nortret Oprichting van reformatorische partij overwogen Verwachting: minder slachtoffers in het verkeer in 1973 Verrast door plotselinge storm Soldaat overleden na pistoolschot Steun voor actie gezamenlijk reizen Financiële actie D'66 een succes i 'Geen fouten' Actie studerende en werkende jongeren TROOWKjWiARTET MAtAiNBiAG 1? DECEMBER 1973 KUNSTT/BMINENIxAiND T7/® door Ber Huising ROTTERDAM In de Rotterdamse schouwburg «al na zaterdag avond niet verwacht worden dat het treurige bezoek zal worden opgcètaald door Pentheailea. Deze tragedie, te zwaar voor de oner, varen spelers, was slecht gekozen. Heinrich von Kleist maakte er in l806-'07 wel een literair meesterwerk van, bijzonder bewogen voor een Duitser, maar het bleef tot aan van daag een moeilijk geval. Om te spelen en om uit te leggen. Penthesilea was koningin der Amazo nen, de krijgshaftige mythische dolle mina's, die af en toe mannen gingen door Rud Niemans ROTTERDAM - Jazzpianist Bill Evans begon een toemee door ons land gistermiddag met een recital in dc Kleine Zaal van de Doden. de Evans-adepten gewoon een die r Voor niet' te missen kans, die nochtans door te weinigen werd aangegrepen. De opname van Evans in het niet geïntegreerde Davis-kwlntet in de ja ren vijftig duidde er toen reeds op, dat de klasse van de nu 44-3 anee pia nist geen punt van discussie meer vormde. Sindsdien ontwikkelde Evans met trio's, gekenmerkt door de aanwe zigheid van IJzersterke basvirtuqzen, een zeer eigen muziek van bijzonder lyrische opvatting, scherp contraste rend met de radicale ingrepen die de avantgarde op gevestigde muzikale re gels toepaste. Ja, bassisten en Evans; een hoofdstuk apart De lijn Scott LaF&rro, Gary Peacock werd via Chuck Israels doorgetrokken naar Ëddy GMOMEZ, MET WIE HY IN 68/0 enkele radiosessies en later een EBU-concert In ons land verzorg de. Gomez is gebleven. De samenwer king tussen hem en Evans heeft zich zo geïntensiveerd, dat een drummer achterwege kan blijven. Er is «en fa scinerend, door techniek geschraagd •interplay1 ontstaan, dat door Evans ook al eens met gitarist Jftn Hall in praktijk werd gebracht. Een totaal ge lijkwaardig communiceren, een con stant overnemen en aanvullen van el- kaars ideeën, hetgeen dan gebeurt met de orthodoxe, maar oorstrelendo intentie de rijkdommen van bv. een Davuwstuk als 'Nardis' verder uit te diepen. In de huidige versie speelt Gomez enkele chorussen unisono met de pianist mee. Een akkoord bij Evans is een mooi akkoord. Gomez* bas, zowel arco als pizzicato, is een draagkrachtige stem, die pure zuiver heid niet wenst op t? offeren aan emotie. Gomez accentueert vooral de harmonische en melodische rol van lijn instrument. Veiligheidsklep Een simpele walking bass-partij komt zelden voor. Maar toch blijft bij bei. den een ritmische basis aanwezig, wel ke functioneert als een veiligheids klep tegenover al te veel sentiment. Be romanticus die Evans blijkens zijn muziek is, maakte hem toegankelijk voor een groot publiek, maar dat maakt hem nog niet tot een modieus of trendbewust pianist. Zijn muzikale wereld blijft," dat staat vast, gewijd aan subtiele pasteltinten, aan muziek vol warme poëzie. Be wijze waarop hij daarvan getuigt, is een feest voor het oor. door Adr. Hager DEN HAAG Aan het concert dat Yehudi Menuhin en het Amsterdams Phftbannoniseh Orkest zaterdag in Amsterdam gaven, ging een optreden in het Haagse Congresgebouw vooraf. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Het NEV (Nationaal Evangelisch Verband) en dc gespreks groep van AR-gezinden hebben het plan een Reformatorische Christelijke Vartij op te richten. Het verwezenlij ken van het plan hangt af van de ver dere samenwerking tussen KVP en ARP en CHU, waarmee de partijraden zaterdag overigens weinig vorderingen hebben gemaakt. Wanneer de drie grote christelijke partijen bij de ko mende verkiezingen met één lijst uit komen. zai et als alternatief een lijst van de Reformatorisch Christelijke Partij worden ingediend. De besturen van het NEV en de Ge spreksgroep hebben een gezamenlijke verklaring uitgegeven, waarin wordt gezegd te streven naar een federatie, of de oprichting van een Reformatori sche Partij, Wanneer evenwel de ARP en CHU komen tot wat genoemd wordt een 'schriftuurlijke heroriënte ring* zal men zich graag op deze ont wikkeling bezinnen. De gespreksgroep van AR-gezinden bestaat uit leden die ook lid zijn van de ARP of lid zijn geweest van dc ARP. De meerderheid, van het bestuur ziet geen reden om voor het lidmaatschap van de ARP te bedanken. Het NEV en de Gespreksgroep is ver der van plan gezamenlijke akties te voeren op concrete punten zoais de defensie, abortus en zedelijksheidswet- geving. Vooral zal men zich beijveren voor de versteviging van de christelij ke grondslagen van de samenleving en voor bijvoorbeeld wettelijke richt lijnen voor de subsidiëring van Kunst. De verklaring die nog door de leden moet worden goedgekeurd heeft als ti tel 'Noodzakelijke reformatorische po litieke hergroeper.ng'. DEN HAAG Het aantal loden in het verkeer zal dit jaar ;i:is ger.nger zijn dan in 1972, zo heeft het centraal bureau voor de statistiek h -rokend Het CBS komt op gr< nd va:i de nu beschikbare gegeien.- lo' 1 loan 'van 3240 tegen vorig jaar 3300. De sterfte door verkeersongeval! -si /al 24 per 100.000 inwoners bedragen tegen 24,6 in 1972. De belangstelling voor dit concert was niet overmatig groot en dat nog wel met Beethovens vioolconcert op het programma. Op verzoek van Menuhin schreef Frank Martin dit jaar een suite voor viool en strijkorkest getiteld Polytl- que en het lag in de bedoeling dat de componist dit werk, dat in september jl. in première ging, zelf zou dirige ren. Heiaas is Martin vorige week ziek geworden, doch men was erin ge slaagd een plaatsvervanger te vinden in de persoon van Kees Bakels, de as sistent-dirigent van het Amsterdams Philharaonisch Orkest. De emoties gewekt bij net aanschou wen van een polytiek van Duccio, een groot paneel met meerdere kleine schilderijen, heeft Martin in muziek omgezet. Nu zal het zonder twijfel zo zijn, dat deze taferelen waarin het lij den van Christus is uitgebeeld, de componist hebben geïnspireerd, doch de toehoorder ontgaat deze associatie. In dat geval resteert een breed uitge sponnen suite, deels verstild en ver fijnd. deels spanningsvol en geladen. Menuhin speelde met grote intensiteit en warmte en Kees Bakels verzorgde een correcte begeleiding van dit werk, dat ongetwijfeld de aandacht van vele violisten zal trekken en dat dan ook verdient. Voor de weergave van Schuberts der de symfonie verwisselde Menuhin de vioolstok voor de dirigeerstok, een wijze van musiceren waarop hij zich vooral de laatste js.ren heeft toege legd. Het werd een spirituele en spon tane verklanking, een probleemloze aangelegenheid, waarin het Amster dams Philharmonisch Orkest aantoonde een hecht en goed getraind ensemble te zijn. Menuhin staat zo'n halve eeuw op het podium. Met een naar schatting veer tig maal per jaar een vertolking van Beethovens Vioolconcert kan men vaststellen dat hij toe was aan de tweeduizendste weergave. Misschien enkele tientallen keren minder of meer, doch in ieder gevai een aantal om koud van te worden. Steeds maar weer inspiratie, steeds gelukkig roet dirigenten en orkesten, steeds weer de publieke verwachting van een bele venis? Onmenselijk om daaraan iedere keer opnieuw t« moeten voldoen, on doenlijk tevens. Vanuit dit licht kan men eens te meer niets dan mateloze bewondering hebben voor deze Menu hin. die in drie dagen drie concerten geeft en in drie composities zijn aan deel heeft. Een vrijwel smetteloze Rec'hoven. vertolkt met een zeldzame 'rins-n-ih-l Menuhin is, als hij 'feïn-nirce-'i is zoals op dit concert. te evenaren Zijn spel was een zeldzaam voorkomende belc- en Kort Bakels heeft de kans van -Gn - u'tstekend benut, en een -• --vvaar 5e2 Meruh'n zich roven om dochters te krijgen, en va ders of zoons afmaakten. Penthesilea is, tijdens de Trojaanse oorlog, op Achilles uit, En tegen alle regels in worden de vijanden verliefd. Na wis selende krijgskansen wil hij haar daarom de 'overwinning' gunnen in een tweegevecht, dat zij zo ernstig neemt dat zij hem doodt en laat ver scheuren, door haar honden. Maar rij zet zelf ook haar tanden erin, en sterft dan als zij beseft wat zij In haar waanzinnige hartstocht deed, Adel Of Kleist meende dat de vrouw zich niet tegen de aan moet verzetten, of omgekeerd; of dat liefde verscheurend Is; of dat alles onberekenbaar is en slecht aflooptik weet het niet. Hij had het zelf verward moeilijk als zoon vand e adel ,die geen 'Junker' meer wilde zijn, en meegesleurd werd in een stroom van veranderingen (Ver lichting, Franse Revolutie, Napoleon, klassieisme, romantiek, Sturm und Drang). Andere moeilijkheden zijn dat hij in gewikkeld verhalend schreef, met een dichterlijke woordenvloed en weinig gelegenheid tot actie, De spelers staan op het toneel uitvoerig te bespreken wat er gebeurd is cf gebeuren zal, cn gaan dan af voor de daden. De tekst, door Heiner Milller bewerkt, en bekort neem ik aan, en voor zover ik hoorde behoorlijk vertaald door Gerrit Komrij, blijft moeilijk te vol gen en vraagt om een volmaakte wel- sprekendheid. Die hebben de jonge spelers niet. Zij komen er wel uit, maar dat kost al zoveel moeite, dat zij er niets meer, en mee, kunnen inbrengen. Emoties en bedoelingen blijven vaak achter het declameren verborgen. En menig maal zouden ze niet eens verstaanbaar zijn geweest als ze gewoon hadden ge praat. Bij de koren, van amateurs die tegelijk moesten spreken werd het dreunen zelfs komisch af en toe. Veel bewegen is er niet bij Het is opgaan, afgaan, zus staan, zo liggen, met wat ritueel gedoe ertussendoor. Ook dat bleef beperkt tot de mogelijkheden van de medewerkers. Niet ver Fritz Marquardt, de Oost-berlijnse re gisseur van naam, die hier een half jaar met jonge acteurs kwant werken, kwam er nog niet ver mee, maar hij had Penthesilea ook niet moeten kie-" zen.En van het collectieve samenwer ken met allerlei 'inspraak' (het regie- team bestaat uit vijf personen) kon blijkbaar niet veel komen. De star ge zette voorstelling doet eerder denken aan een straffe discipline. Ook alweer doordat de medewerkers weinig meer opbrachten dan ze weid voorgeschre ven. Walter Nobbe'had een mooi decor ontworpen een ruimte, wat deuren, een soort bed dat overigens in geen enkele tijd thuishoorde. De Grie ken liepen in soldatenjassen uit Kleist z'n tijd. De Amazonen hadden soeoele slepende, weinig krijgshaftige jurken. Omdat Amazonen voor het on belemmerde boogschieten maar een borst hadden, en de vrouwen van nu twee, werd een daarvan bedekt. Maar dat maakte bij nadere beschouwing de voorstelling ook niet fraaier of opwin dender. Diane Lensink als Penthesilea kwam met haar spel nog het verst in het ui ten van gevoelens en driften. Tom Jansen was daarbij een slappe Achil les (een soort playboy). Andere spe lers kwamen redelijk door hun tek sten heen, zonder veel kans tot verder acteren. BRUINISSE Het leek veel op 1953; terwijl de rest van Nederland vrijdagavond rustig het avondeten opschepte, tuurden dijkbewakers in Schouwen-Duiveland met groeiende ongerustheid naar het was- sende water. 'Het was ongelooflijk', zegt burgemeester G. Hok}^ van Bruinisse en "Zijpe. Onder een loeiende storm steeg het water met dertig tot veertig centimeter per kwartier. Op verscheidene plaatsen heeft de storm aan de Nederlandse kust toegeslagen. Bij Bloem endaal werd een deel van het terras van paviljoen 'Pamassia* weg geslagen- Het paviljoen staat nu op de uiterste rand van de dninen. Het wereldberoemde hotel Stetnvoorte bij Nes op Ameland wordt eveneens door de woeste golven bedreigd. Het water staat nu na de storm al op één meter van het terras. Ook heeft de storm op het eiland grote stukken duin weggeslagen- Hotel Steinvoorte, dat in 1953 door de zee werd weggeslagen, is toen opnieuw tientallen meters naar achteren gebouwd. Rond zeven uur wees de pijlstok op 4.13 meter NAP; dat was 30 centime ter beneden het peil van de ramp nacht van februari 1953 en meter hoger dan normaal. Vissersschepen sloegen van de ketting en dreven op de dijk. Het regionale woonwagen kamp en twee machinefabrieken, die op het buitendijkse terrein staan, lie pen onder. En toen ging de wind liggen. 'Dat was een heel gelukkige omstandig, heid. Anders was hier een ramp ge beurd', aldus burgemeester Hokken. Donderdagavond zag het weer er al dreigend uit De stormwaarsehuwings- dienst in Den Haag had telegrammen laten uitgaan voor uitgebreide dijkbe waking. De gemeentehuizen werden bezet en op de dijken werd gepost. Tegen vrijdagmorgen ging de wknd liggen en zakte het water. De dijkbe waking werd opgeheven. Vrijdagmid dag stak de storm plotseling weer op. Het water steeg onrustbarend. De storniwaarschuwingsdienst had geen telegram laten uitgaan. Het gemeente bestuur van Bruinisse neemt dit falen hoog op. Tijdens een zaterdagavond gehouden raadsvergadering heeft het gemeentebestuur van Bruinisse en Zijpe dan ook geëist, dat de bedrijven die wateroverlast hebben gehad, een schadevergoeding krijgen, omdat de bedrijven geen voorzorgsmaatregelen konden treffen. Het gemeentebestuur van Bruinisse moest vrijdagmiddag in aller ijl zelf maatregelen treffen. Een stormwaar- schuwing komt doorgaans zes uur van te voren. Afgelopen vrijdag moesten in Bruinisse in een korte spanne tijd mensen opgetrommeld worden om de dijken te gaan bewaken. Volgens het hoofd van de provinciale waterstaat in Zeeland, ing. J. Zuurdeeg, zijn er geen fouten gemaakt. 'Vrijdagmiddag is geen waarschuwing uitgegaan. We hadden hier namelijk met een zeer typisch geval te maken. Bij Vlissingen stond het water wel hoog, maar het was niet schrikbarend. Een paar uur later wees de peilstok in Bruinig 4.18. Dat hangt waarschijnlijk saa«a met het type weer. Er was geen spra ke van een zware depressie, maar eer- der van een aantal hevige randstorta- gen. In de natuur doen zich toch ai- tijd weer verrassende elementen voor- Volgens de heer Zuurdeeg was de ho ge waterstand van de afgelopen dagen de 'ernstigste sinds december 1054, Ruim een jaar na de ramp heeft zich in Zeeland namelijk nog een verent- rustende hoge waterstand voorgedaan. Dat was in 1854'. Burgemeester E. Baerends van de ge aeente Midden-Schouwen; 'We heb- ben dit de afgelopen 20 jaar niet meer meegemaakt, Hoewel het dit jaar wel goed mis is: we hebben zeker al acht keer beperkte dijkbewaking gehad tegen normaal twee keer per jaar. De dijken zijn hier wel verbe terd sedert 1953, maar afdoende is het niet'. De bezorgdheid heeft zeker een rol gespeeld bij de met spoed bij elkaar geroepen gemeenteraden van Midden- Schouwen en Bruinisse. De besturen van deze gemeente hebben telegram men gestuurd aan de regering, de provinciale overheid en rijkswater staat, waarin nogmaals sterk bena drukt wordt dat de Oostersdhelde zo snel mogelijk moet worden afgesloten. Hoe reageert de actiegroep 'Ooster- schelde Open' cup dsze telegramman? Hans de Leeuw van de OSO: 'Ik heb vrijdagmiddag, toen ik op de dijk bij Ierséke stond, heel wat opmerkingen moeten horen. De mosselkwekers heb ben heel wat schade gelegen; alle bui tendijks opgestelde Installaties rijn ondergelopen. De mensen waren bang en dat is begrijpelijk. Maar ze mogen niet vergeten dat de actiegroep 'Dos-' tersdhelde Open' al twee jaar lang zegt dat de toestand hier gevaarlijk is. Wij zeggen al twee jaar. venhoog as dijken, haal de zwakke plekken eruit Maar de regering, rijkswaterstaat en de waterschappen rekken het Ze la ten deze gevaarlijke situatie voortdu ren tot de Oostersahelde is afgesloten. En dat duurt nog altijd vijf jaar1- Van een Verslaggever GRONINGEN De twintigjarige dienstplichtig soldaat J. M. B. uit Breda is gisteren in ,het academisch ziekenhuis in Groningen overleden aan de gevolgen van een pistoolschot. De slöaat,behorend tot een pantser- infantiebataljoiï te Oirsehot,. werd op 31 oktober terwij] hij op wacht stond, zwaar gewond door een kogel uit een pistool van een collega. AMSTERDAM —De ANWB en Shell Nederland zullen op 10 december op- riehte Autopool-Nederland steunen. Intussen heeft het ministerie van ver keer en waterstaat de opzet van Auto- pool goedgekeurd. Autopooi-Neder- iand wil automobilisten, die geregeld van en naar hun werk rijden, in con tact brengen met andere autmobilis- ten zodat zij gezamenlijk kunnen rei zen. Dit bespaart benzine en voor komt ernstige stagnatie bij het open baar vervoer. Bovendien kan men toch ook comfortabel in een auto blij ven reizen, aidus een woordvoerder van Autopool-Nederland. Shell zal aanmeldingsformulieren voor Autopool bij al zijn benzinestati ons aanbieden. De ANWB doet het zelfde bij haar 35 kantoren en 19 techno-stations. Onderscheiding De ^.plaatsvervan gend secretaris-géneraal- Van de konin klijke luchtmacht, de heer P. Visser, is ter gelegenheid van zijn veertigja rig ambtsjubileum benoemd tot rid der in de orde van'de Nederlandse Leeuw. Hij begon veertig jaar geleden zijn carrière als korporaal-kustwachter bij de koninklijke marine. Van een verslaggever AMSTERDAM De financiële actie, die D'66 in oktober is begonnen heeft op de peildatum' 15 december. 1X2.000 gulden opgebracht. Dit heeft het hoofdbestuur van deze partij gisteren bekendgemaakt'.. Hst hoofdbestuur zegt met voldoening te. hebben vastge- steld, dat het minimum bedrag van 90.000 gulden, dat noodzakelijk werd geacht voor de financiële sanering van de partij, ruimschoots is overschre den. Bijna de'helft van het bedrag is binnengekomen na het congres van de partij, dat op 24 november van dit jaar werd gehouden. Van onze onderwijsredactie AMSTERDAM Op drie punten zijn de werkende en studeren de jongeren in Amsterdam er dit weekeinde tegen aan gegaan. Een vergelijking tussen de eisen die de studenten van de Vrije Universi teit, de studenten van het hoger beroepsonderwijs en de werkende jongeren van de KiWiJ stelden, leert dat ook het protest in hei on derwijs nog rangen en standen kent. We beginnen onze rondgang zaterdag middag in het Cartesius-lyceum, waar een kleine duizend studenten van so ciale academies, hts-en en andere in stellingen van hoger beroepsonderwijs opkomen voor hun belangen,.Ze eisen intrekking van het voorontwerp van wet, waarin de samenwerking tussen universitair en hoger beroepsonder wijs geregeld zal worden. Ze willen niet dat het hoger beroepsonderwijs een soort bijwagen van de universiteit wordt. Ze vrezen dat de selectie aan het eind van het eerste studiejaar van de universiteit ook opgedrongen wordt aan de academies. Ze bestrijden de afschaffing van het zogenaamde voorbereidende jaar, waardoor studen ten die niet aan de eisen voldoen nu Zat a middag was tie dichter en oud- Ie wling Roland Holst in rijn oude HBS in Hilversum op h 'zoek. Hij onthulde da--" ,--n bronzen n* 1 nn hem. mm ISipiff toegang hebben tot het hoger beroeps onderwijs. En ze eisen tenslotte de mocratische bestuursvormen, opdat de studenten ook wat te vertellen krij gen. Hans de Wit, sprekend namens de eet iets beter bedeelde universitaire stu denten van het Landelijk Overleg Grondraden, legt uit dat de belangen strijd van beide soorten studenten, ge lijk loopt. In beide soorten van onder wijs dreigt verschraling door verstrak king van het studieprogramma. Daar tegen moet een gemeenschappelijke strijd gestreden worden. Daardoor geïnspireerd- sturen de stu denten van het hoger beroepsonder wijs een solidariteitsverklaring naar de ongeveer honderd- studenten, die de avond tevoren door de politie uit de bezette bestuursvleugel van het hoofdgebouw van de VU verdreven zijn. In vergelijking met hun collega's van het hoger beroepsonderwijs heb ben de VU-studenten weinig te kla gen, zou je zeggen. De universiteit is bijvoorbeeld redelijk gedemocrati seerd. De studentenoppositie bezet in de universiteitsraad van de VU tien van de elf zetels, wat wil jé meer. Maar die honderd bezetters denken daar natuurlijk anders over. Voor hen zijn de scherpe controle op de beta ling van het collegegeld en het optre den van de politie al voldoende be wijs dat het helemaal niet democra tisch toegaat En-in dat opzicht vor klaren de studenten in get Cartesius- lyceum zich solidair met de .VU-stu denten die dank zij het politie-optre- den ook een vrij weekend hebben. Een van hen, Frans Berkers, is aan wezig om deze solidariteit wederzijds te doen zijn. Er gaat vanuit het Cartesius-lyeeum ook een solidariteitsverklaring naar de werkende jongeren van de K-VJ, die op dat moment in Krasnapolsfcy strijden voor een volwaardig mini mumloon vanaf achttien jaar. 2e vin den het plan van de regering om van af 1 januari een minimum-jeugdloon in te stellen onvoldoende.-'Vanaf je achttiende heb je ook stemrecht Ais je eten of kleren koopt krijg je gesn reductie. Dus waarom zou je geen normaal loon krijgen. Jeugdloon is diefstal.' En dan komt de vergelijking met de studenten. Willem van 'tHof; "Wor den er voor ons ook studentenflats ge bouwd? Zijn er voor ons ook mooie toekomstregelingen zoals de meeste studenten die hebben? Dat studenten deze voorrechten hebben is natuurlijk wei goed te praten. Maar waarom krijgen wi.i als werkende jongeren niet dezelfde voorrechten? Of Is een student meer dan wij? En waarom zou dat dan wel wezen? De studenten hebben voor hun voorrechten gevoch ten. En ze vechten nog steeds. Daar kunnen we van leren. Maar er zijn ook gabbers onder die studenten van wie je het heen en weer krijgt.' 1 I dt"5, ij1: gvukk'g toonde Zeeland beleeft benauwde uren SMOK WW bjl-'tljIK

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1973 | | pagina 8