ïimotw^WLmTErr za/ierjxag 29 december 1973 KERK Dagboek van Mozes Jlinker h P»r Kwartet door Ton van der Hammen Een ongeluk Bloeiend plantje door W. F. Staf leu T2/K2 'tHetvervolg Geallieerden Mozes Flinker Strijd met God praMBBÉiMm Siiiv-tf' ;;-7' Betty Smit door A. J. Klei Ambtsdragers die de synode koud iaat (tekening van Piet Donkersloot uit fuerkeheren/ kerkeknechtcn van Henk de Jong). TON BOLLAND De. Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad Uitgaven van B.V. De Christelijke Pers Directie: Ing. O. Postma, F. Diemer. Hoofdredactie: J. Tammlnga. Hoofdkantoor B.V. De Christelijke Pers: N.Z. Voorburgwal 276 - 280, A'dam. Postbus 859. TeSefoon 020 - 220383. Postgiro: 26 9274. Bank: Ned. Midd. Bank (r@k.nr. 697360768). Gem.glro X5Q0. ij&étéjr.Smit ipioant fAa3.tih.0ny vaK Kampen de f|- ^ortge Tpouwr, Mie nu al weer •7. 'pJijna aaderhalf jaar geleden* - *yia een lialfuurtje tv zoveel men- ean het géven en het denken toette. U herinnert zich vast nog ■•Jjjwéi, dat ze vier ion aan geld *>n S» jêen aantal aanbiedingen voor ho- peu kreeg voor haar - solo-zer.- g| t^iiigKwerlcin lAmazonas. auteur, die haar op zijn iBmailië leerde kennen haar destijds hij de NCRV in- troduceerde, heeft nu een best hoekje over Betity opengedaan.*) A."7*v i.'Betty Smit heeft hem meer dan geim- «.••poneerd, zoals ze moederziel alleen *laar ^an0 diep de oerwouden g, '-"binnendrong en contact maakte met fj' --stammen, waarvan sommige nog nooit blanken In aanraking waren ge- _weest. Moederziel alleen? Nee, ze ging K .«friet God, in wie ze onbeperkt vertrou- 5-;,--wen heeft en van wie ze overal vertel- 'i'A'^Se na verbluffend snel communicatie i■■-•'•tot stand te hebben gebracht. Steeds -kwam deze nu 30^arige, die geduren de drie en een half jaar 24 maal op t weg ging en 'al vele malen dood had '-moeten zijn' springlevend en ongebro ken uit dé immense wildernis terug, '"'^iemand beter dan Van Kampen die - zich'nooit alleen, laat staan zo ver in -~tfa groene hel van Brazilië' waagde, -;'wee't wat ze steeds trotseerde. En nie- "-ïnand -beter dan hij, die zegt niet ge- „lovig te. zijn, kan overtuigender spre- - ken van haar groot geloof, dat haar denken en handelen bepaalt. Vooral 'dat laatste, 'waardoor ze herhaaldelijk boven zichzelf kon uitstijgen' en het authentieke van haar persoonlijkheid ('ik heb nooit iemand ontmoet, die zo ontstellend echt is') moeten de au teur de kwalificatie 'verschijnsel' Betty Smit hebben ingegeven. BEI 1Y SiIT ruimte en lokaal voor evangelisatiebij eenkomsten bezit Een nieuwe stalen boot uit Nederland met 50 pk motor stelt haar in staat op minder primitie ve manier het zendingswerk in de binnenlanden voort te zetten. Voor lang verblijf daar wordt een grote boot gebouwd. Er is een stichting ge vormd, die uit overwegend Braziliaan se christenen bestaat en waarvan zij ook deel uitmaakt Deze beheert en besteedt de gelden. De bouw van een trainingscentrum is zo goed als ge reed. Hier zal de opleiding starten van dertig tot veertig jonge Brazili aanse mannen en vrouwen, die het werk in de binnenlanden en in de stad Manaus zullen helpen voortzet ten. De selectie doet Betty-zelf. De or ganisatie van dit alles houdt haar vast in Manaus, waar ze veel sociaal werk doet onder gevangenen,* druggebrui kers. prostituees, geestelijk gestoorden en lepra-iljders, Ook houdt ze regel matig jeugdbijeenkomsten. Ze neemt vlieglessen om zich in de toekomst, als daar voldoende geld voor is, effi ciënter te kunnen verplaatsen. *cv;Wfct Is er na de tv-uitzending èn de --claarop gevolgde massabijeenkomsten waar ze moest spréken verder ge beurd? Inhet kort dit, Ze vertrok weer naar Manaus,. Brazilië, waar ze .■'uo-jnu voor het eerst een simpel maar so- ,{Jide houten, huisje ïnnex kantoor- In april van dit jaar kreeg Betty Smit "een ernstig ongeluk. Ze werd in Ma naus frontaal op haar bromfiets door een vrachtwagen aangereden. Buiten haar schuld overigens. Midden van dit jaar was ze in Nederland voor een medische behandeling (pees tussen sleutelbeen én armwervel doorgesne den). Ook had ze last van een lever- aandoening. Inmiddels is ze genezen en sinds augustus weer op baar stand plaats terug. Tot zover de follow-up tot nu toe. Wie geld zonden voor haar werk kun nen gerust zijn, zegt de schrijver. Het is goed belegd en brengt zijn rente op. Rente--in de vorm van -bijstand aan de. meest vernederde, uitgebuite, rechteloze groepen in dé derde (on derwereld van Amazonas. Over haar verhouding tot Godzegt bij: die is van een dochter tot haar vader. Ze spreekt zo ook met hem. Met hem sa men kan haar niets gebeuren, meent ze. Men heeft haar na de tv-uitzendin- gen (in dé tweede vertelde ze over de geldelijke resultaten van de eerste uitzending) een woudloopster Gods, een Jeanne d'Arc van de wildernis ge noemd. Vergelijkingen die erg op haar gevoel voor humor werkten. Er valt ook niets heroïsch aan haar waar te nemen. Ze was en is een eenvoudi ge, ongecompliceerde, maar wel ener gieke en erg inventieve zendelinge, vrij van religieuze hysterie. Aldus An thony van Kampen. Dit geloof van haar, dat kennelijk bergen kan verzetten is wat velen des tijds (we leven zo snel) diep heeft ge troffen. Daar werd zo maar ineens in ons westerse verwende wereldje, in die dorre woestenij van geestelijke spraakverwarring,! twijfel of ronduit onverschilligheid, doorgaans als ge loofscrisis aangeduid, een bloeiend plantje op het scherm gebracht, dat zó wondermooi leek, als amper voor mogelijk werd gehouden. Je moet na tuurlijk wel zeggen: een bloeiend plantje leek, want een heleboel (chrlsten)mèn'sen willen daar zo maar 1 «r* -> V* f.n •sa ,1... Terecht noemt Soetendorp het hoekje van de joodse jongen Mozes Flinker een heel bijzonder dagboek. Ook in de zin waar in Het Achterhuis van Anne Frank belangrijk is, maar meer omdat het inziclit geeft in liet leven en denken van een groep die veel minder bekend is dan die waartoe Anne Frank behoor de. Het gaat kier om die joden die zich in ballingschap ach ten, ook zonder oorlog en zonder bezetterseen ballingschap die pas eindigt in het droomvaderlaond, Erets Jisrael. Daarom, wie Mozes Flinker begrijpt, weet ook wat de Israëli's bezielt. Evenals Anne Frank vertrouwt Mozes Flinker zijn intiemste ge dachten en visies aan het papier toe. 2e zijn.gevormd.door rabbijn se scholing er» strenge wetsbetrach- ting. Soms doen ze haast volwas sen, soms. zijn ze ineens weer jon gensachtig (als hij beschrijft hoe hij zijn jood-zijn verborgen houdt bijvoorbeeld). Een jonge jood, die zich voorbestemd weet voor een leidende politieke rol in de toe komstige staat Israël. Maar het is oorlog. Zestien jaar is. Mozes Flin ker oud, als hij met zijn. ouders, broer en vijf zusjes uit Den Haag naar België vlucht Daar onderge doken (onder valse namen bewe gen ze zich tamelijk vrij. in Brus sel) begint Mozes zijn aantekenin gen op 24 november 1942 (anders gezegd: op.15 Kislev 5703, de jood se datum). Kort voor de bevrij ding, in 1944, wordt Mozes Flinker door de nazi's gedeporteerd, en uit die verschrikking keert ook hij niet terug. Het boekje dat hij heeft nagelaten, en dat kennelijk al in 1958 in Is raël is uitgegeven maar pas nu in vertaling hier verkrijgbaar is. be vat vele ontroerende bladzijden. Niet eens zozeer omdat het de vi sie van een jongen op bezetting en vervolging weergeeft. Hij is vaak erg nuchter over de oorlogsberich ten. Trouwens, al noemt hij de Duitsers slecht, de Engelsen, Ame rikanen en Russen komen er niet zovéél beter af. Ook zij bombarde ren burgerbevolkingen, 'en Hitier zorgde beter voor de werklozen dan de geallieerden. Nee, de be vrijding komt voor Mozes Flinker niet van de geallieerden, maar van de God van Israël, en betekent de terugkeer naar Palestina. Zijn ge tuigenis onthult, zegt Soetendorp, 'wr4e zwerftocht van het joodse voi.» als echo in de ziel van een jonge jood heeft achtergelaten en het verklaart iets van de achter grond waaruit Lsraëi van yandaag is ontstaan en de hardnekkigheid waardoor het in staat is zich 'e handhaven. Er leeft veel van deze -A i, jongen in de jongens in de Sinai en Golan. Mozes Flinker strijdt met God om het lot van zijn volk. Al op 26 no vember 1942 schrijft hij; 'Wat kan toch Gods bedoeling zijn, dat Hij die vreselijke ellende niet tegen- houdt?' En bijna het laatste dat hij optekent: 'Tvveeduizende jaar worden wij al vervolgd Eeuwi ge onze God Is het nog niet genoeg? Kunt Ge Uw volk niet eindelijk troosten, Uw eigen volk Houdt Uw woede nog altijd zijn gloed? Zult Ge, God van Is raël, ons blijven vergeten? Uw naam 'werd onze roepnaam Als het niet voor ons is Dóe het dan toch voor U Snel Eeuwige be vrijdt ons. Zo eindigt het verhaal van Mozes Flinker als een lied, als het gebed van een balling, als de Klaagliede ren uit Tenach, bitter maar nim mer zonder geloof, dat is: vertrou wen in de messiaanse toekomst. Hij lijkt op de Mozes uit de bijbel. Dagboek van Mozes Flinker (19421943). Uit het Hebreeuws vertaald door dr. J. Soetendorp. Uitgave H. Meulenhoff, Baant. 146 blz., 9,90. Een van de laatste berichten die we dit jaar in de krant gezet hebben, was dat hervormde ambtsdragers vaak niks o£ be droefd weinig van synodale be zigheden af weten. Zoiets maakt om te beginnen ons, journalisten, erg neerslachtig. Neem nu de riajaarszitting van de synode. Een week vóór de vergaderingen krijg Je van. het hervormd persbureau een pak stencilstoegestuurd, welk» een niet bijzonder tot lezen uitnodigend proza behelzen maar die je toch dap per doorneemt om a. goed beslagen ten synodaal, ijs te komen en b. een paar wërvende aankondigingen te ma ken: mensen, let op, dan en dan praat de synode hier- en daarover. Is het eenmaal zo ver en heb je de reis naar het ver van *t gewoel der wereld afliggende Hydepark overleefd, dan zitten we in groot getal aan de perstafels. Dagen lang en lange dagen luisteren we gehoorzaam naar wat hoogeerwaarde stemmen te beweren hebben. We kladden blocnotes vol, collega's van IKOR en NCRV zijn met bandopname-apparaten in de weer en zodra er synodaal hogasehooiwerk aan te pas komt, glijden ingewikkelde te levisietoestanden de gewijde ruimte binnen. De volgende dag staat, als alles goed gegaan is, je verslag ordentelijk in de krant, 's Avonds komt Barend de Ronden voor de televisie in Kenmerk op 'strenge toon uitleggen - wat de synode verkeerd heeft gedaan en waar over, naar - later uit het Hervormd Weekblad blijkt,, professor Van Itter- zon zich nijdig heeft gemaakt (dat wil zeggen, hij was niet kwaad op de .synode, maar op Barend). Of Noortje van Oostveen van NCRV-radio soms ook haar zegje heeft gedaan is me ontgaan, maar ik weet wel dat EO's Bram Zeegers vol. geestdrift op de ge reformeerde bonder ir. Jan van der Graaf afvloog en hem vroeg ..of nu de progressieve vleugel verloren had. Maar- ir. Van dér Graaf liet zich de hervormde kaas niet van het brood eten en reageerde wat'koeltjes met: ik weet niet welke vleugel u bedoelt. Overigens wilde hij wèl kwijt dat hij dankbaar was voor de genomen beslis sing. Dit alles naar aanleiding van de dis cussie over de investeringen in Zuid- Afrika die de synode en de perstafel gelijkelijk opwonden. Tjonge-tjonge. dat zijn nog eens zaken die kerk en wereld beroeren! Maar achteraf blijkt dat maar een handjevol ambtsdragers .in heel die hervormde kerk gelezen, geluisterd en gekeken heeft. Ze weten van niks. Ik moét zeggen dat vooral bij Treuw-Kwartet de klap hard aan kwam, want wij hebben, een brief in een lijstje gezet, die we kregen van een synodelid omdat wij in de krant alles zo mooi en duidelijk verteld hadden. Maar ook voor anderen, die niet zo'n briefje in huis mochten krijgen, is het natuurlijk sneu. Vocr'de synode zelf zal 't ook moeilijk te verwerken zijn, want die keek zo innig tevreden rond met al die publiciteitsmedia (af grijselijk woord eigenlijk) om zich heen. Zo kwam je linea recta bij het grondvlak terecht. Vergeet het maar! Want als het groene hout de ambts dragers, dus: de dominees, de ouder lingen en diakenen) er niet naar om kijkt, hoe moet het dan wel zijn met het dorre hout (hét 'gewone' gemeen te! id)? Interesseert heel de synode die ambts dragers dan niet? Nee, de synode in teresseert hen geen bal. Tot deze on vervaarde conclusie moeten we ko men. Je kunt, heel liefjes, aannemen dat ze avond aan avond op pad zijn om zielen te winner, en wel wat an ders aan de kop hebben dan uitzen dingen vol synodaal gedebatteer. Je kunt, heel lelijk, veronderstellen dat ze lui uitgezakt naar de TROS zitten niet aan. Als ze gaan lezen. over. een datum van bekering die Betty nooit zal vergeten, van genezingen op ge bed, van* tekenen, tongentaai,* dan zet ten ze zo hun vraagtekens. Anderen zullen haar met 'geloofsovermoed' wil len afdoen, Weer anderen, de bijbel in. de hand, als de brengster van een Wek erg gereduceerd evangelie, zij het (uiteraard!) te goeder trouw. Vraag: hebben ze dan het verschijnsel Betty Smit wel goed begrepen? Het verschijnsel dat de verborgen omgang met God, door Van Kampen de laatste waarheid genoemd, weer, centraal stelt Het verschijnsel van de mystie ke vroomheid die in onze westerse sa menleving bijna helemaal is weggere deneerd om een hoofdzakelijk onder gronds leven te gaan leiden. Het ver schijnsel van een kinderlijk godsver trouwen dat de zwaarste beproevingen kan overleven en deze zelfs als loute ring ervaart, dus niet beschaamt Het verschijnsel kortom, dat de kern van geloven uitmaakt en van Incident tot gemeengoed moet worden, wil de hui dige crisissituatie worden overwon nen. Daarom is hetlezen en nadenken over het hoekje 'Betty Smit free lan ce voor God', te beginnen met de in leiding (Marcus 16, 15 tot 18) die u alvast in uw bijbel kunt opzoeken, zo belangrijk. Onder het motto 'een ieder onderzoeke zichzelf.mag het gerust een bestseller worden. Betty Smit free lance voor God, door Anthony van Kampen, Uitgave Van Holkema &Warendorf, Bus sum, 12,90. weten van niks te kijken. Maar het resultaat blijft ge lijk; ze weten van niks. Nu moeten we niet hoofdschuddend alleen de hervormde kant uitkijken. Het is bij Mie kerken zo dat de be langstelling voor kerkelijke affaires met de dag wegebt, welke boeiende onderwerpen een syoode ook aan snijdt: sex, euthanasie, abortus noem maar op. Nu ben ik er niet erg voor dat een synode met zulke zaken aan de gang is. Een synode moet zor gen dat in de kerk alles zo'n beetje volgens de regels verloopt en daarmee uit Voor die andere dingen kun je veel beter conferenties van en met deskundigen houden. Want hoe gaat hét als èen synode zich buigt over een brandend probleem? Ze praat over een rapport, dat dan herschreven zal worden, waarbij rekening gehou den wordt met de ter synode gemaak te opmerkingen (lees: de scherpe kantjes gaan er af). Na enige tijd komt er dan een boekwerkje uit, dat bepaald geen bestseller wordt. Ik ben tenminste nog niemand tegen geko men die met rooie oren In Sex en de nieuwe moraal zat te lezen. Er zijn. mensen die menen dat juist het feit dat de kerk vandaag bezig is met 'wereldse' vraagstukken mee brengt dat de belangstelling en het meeleven sterk afnemen. Als de kerk maar weer terugkeerde naar de ver trouwde paden, dan zou je eens zien! Dat geloof ik niet De oorzaak van de kleine en kleiner wordende belang stelling voor wat* de kerk zegt en doet (allebei) iigt eerder hierin dat de kerk meestal pas iets zegt en doet, als anderen het al vóór haar gedaan heb ben. En dan hoeft het niet meer, dan is het te laat. Het Is hierbij hollen of stilstaan. Als de kerk eenmaal de problemen ont dekt heeft dié ze zo lang liet liggen vliegt ze er ais een wilde op af om de scha in te halen; Hup, hup, jongens, nou gaan we 't evangelie handen en voeten geven (een nieuw kanseltaaltje is cok gauw genoeg gebakken). Sten dis en structuren vliegen door de kerk en wat dreigt stil te staan is de zorg voor de individuele ziel. En let op, over een poosje wordt die indivi duele ziel weer geknuffeld, want dan krijgt de kerk in de gaten dat we dat 'terrein' te lang hebben overgelaten (ADVERTENTIE) BINNEN ENKELE DAGEN VERSCHIJNT DE 2E DRUK HOMOFILIE/Prof. Dr. J. Domna Als eerste deel van de serie ETHISCH KOMMENTAAR, door Dr. J. Douma te Kampen en Dr. W. H, Velema te Apeldoorn, verschijnt het boekje Homofilie. Prof. Douma haalt,veel interessant materiaal naar voren, bijv. over de homofielenvervolging in Nederland 1725) en over de schorsing van één der eerste Afgescheiden predikanten. Het kernstuk van de studie wordt gevormd door de behandeling van de bekende teksten uit de Schrift, Gen. 19; Lev. 18 en 20 en Rom. 1. De schrijver confronteert zich o.a. met D. S. Bailay, S. J. Ridderbos en - ds. Jan van Veen en wijst op grond van de Schrift hun opvattingen af. Daarnaast komen kwesties als aangeboren of verworven en de al of niet geneeslijkheid aan de orde. De schrijver acht het onderscheiden tussen homofilie en homosexualiteit van belang en wijdt tot slot een passage aan de pastorale zorg voor homofielen. De schrijver wil aan hen, die in de morele verwarring van deze tijd hun weg zoeken een handreiking bieden. Omvang 108 pag. - prijs 7,90 Boekhandel - antiquariaat - uitgeverij PRINSENGRACHT 493, AMSTERDAM, TELEFOON 020—22.19.21 Verkrijgbaar bij de boekhandel. JOZEF In de woorden die de stervende Jakob ten aanzien van zij nzooh Jozef'tot! uitdrukking brengt is een zekere uit- bundigbeJd niet te miskennen.' -De!- beelden waarmee hij de gezegende staat van deze oudste zoon van Rache! uil tekenen rollen over elkaar heen! en hebben zelfs onze vertalers verleid om te spreken van 'de steenrots Israëls die zijn herder is*. Watmen zich: daarbij moet voorstellen zullen' de- vertalers evenmin weten als die- het lezen. Wel een bewijs hoe moeilijk hier de tekst ligt. Eén ding staat vast,. Jakob wil zeggen hóe gezegend hij dat leven van Jozef en zijn stam ziet De woorden mógen onhelder zijn ea allerlei vértalingeri toelaten, maar één ding staat vast: over Jakobs gezegende; bestaan behoeft niet getwijfeld te' worden. Het Icopt tegen 't eind van- het jaar. Soals de hebreeuwse woor den in'deze teksten over Jozef ondui delijk zijn, zo zal er wel veel onduide lijk zijn in ons eigen leven. Al die da gen. Die dagen die we ons met geen mogelijkheid te binnen kunnen bren gen. En. dan die andere, beschamende ten verheugende dagen. Het ligt alles door elkaar. Dagen van hoop en wan hoop, van verlamming en verbitte ring. Ons teven lijkt vaak op zo'n stuk tekst Daar kan iedereen zich op storten om het uit te leggen en in el- - kaar te passen. Maar als dan één ding vast staat dan kan het goed zijn. Ais het maar geen jaar was waarin we al leen met'al die veelduidige dagen te doen hadden, maar met Hem van wie de Eenvoud één der hoogste deugden ls, om het eens dogmatisch te zeggen. Want zo ls Hij, eenvoudig; Niet voor meer dan één uitleg vatbaar. Een God met een vaste bedoeling, met een plan waarvan Hij door niets en niemand af te brengen is, met een doel, een toekomst die niemand hem zal ontnemen. Als het een jaar vol da gen was waarvan Hij afweet, dan .kan het goed zijn. Dan hoeft alles nog niet glad te zijn, maar dan is er ge gronde hoop dat het niet tevergeefs was. En dat geldt ook van het jaar dat we straks hopen in te gaan. De teksten mogen vol vragen zijn, de da gen soms duister en dan weer licht, maar dan is, er Eén die ons oriënteert, die ons een weg wijst en ons wil zege nen. (Genesis 49,22-26). asn oosterse mystieke stromingen die 'hand over hand toenemen' (ik zie trouwens dit soortzinnetjes al na deren). En dan gaan de structuren weer de kast in. Geef ik nu die ambtsdragers en al die anderen, die van de synode geen kwaad (en geen goed) weten, gelijk? Nee, maar het staat voor mij niet bij voorbaat vast dat zij *t slechtste deel verkozen hebben. En dit was dan mijn oudejaarsover- peinzing. NED HERV KERK Beroepen te Monster: J. C. Schuur man te Putten. Aangenomen naar Rijnsburg: G. J. van de Bogerd te Ridderkerk naar Goederede: R. van Kooten kand. te Delft die bedankte voor -Streefkerk, Gouderak, Bleskensgraaf, Eist bij Amerongcn, Bruehem en Gouds waard. - Bedankt voor Katwijk aan Zee: J; C. Schuurman te Putten; voor Leerdam: J. v. d. Schee te Zierlkzee; voor Meer kerk: A. Breure te Westbroek; voor Hillegom: A. A. Drost te Lemmer. Beroepbaarstclling: L. Schaap, Scha pendrift 17, Laren. Overleden: P. Zijlstra (76), em. pred. te Scherpenzeel. Was zendingsleraar op Celebes en vervolgens predikant te Noordeloos, Harmelen, Moerkapelle cn te Vlaardingen. GEREF KERKEN Beroepen te Lelden: A. Reen. te Rotterdam-Centrum. GEREF KERKEN (VRIJG) Beroepen te Zaandam en te Baam: J. Klamer te Spakenburg. Bedankt voor Umüiden: J. S tra ting te Bunschoten. CHR GEREF KERKEN Bedankt voor Middelbands: G„ Bouw te Schevenlngen. GEREF GEMEENTEN Beroepen te Elspeet: L. Vogelaar te "s-Gravenpolder. Bedankt voor Wolfratsdijk en Rotter- dam-Alexanderpolder: J. van Vliet te Aagtekerke. DEN HAAG Het Nederlands Stu denten "Orkest heeft de opbrengst van de begin dit jaar gehouden tournee, een bedrag van 18.000 gulden, over gedragen aan de stichting het Neder lands studenten .sanatorium en de stichting 'Hét University assistance fund'. Hét fund gaat het geld gebrui ken óm uit Chili afkomstige vluchte lingen hun studie hier te laten vol tooien: Het studenten sanatorium laat voor het geld drie kamers voor ge handicapte studenten in Leiden In richten.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Trouw / De Rotterdammer | 1973 | | pagina 2