verlegen komiek, geen Don Quichotte Laatste hoop op redding Glazenier Ooms herstelt oude tradities van een handwerk Balletsterren Zo maar een stelletje boeken in de vakantie ITALIAANSE SIERKUNST ANSIE nu compleet OVER E Canadees federalisme Toveren met gekleurd glas: Salzburg voor de modernen Huizin ga-omnibu s Susan Strassberg ontmoet vader van Anne Frank ICroniek van bonger 4Het portret spiegel van de tijd Boston naar SU Nog dit jaar Prof. Van der Leeuw-prijs KET VRIJE VOLK PAGINA 6 - ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1956 Jacques Tati is een Franse komiekdie een kleinere kring van bewonderaars heeft dan zijn kunstbroeder-grap penmaker Fernandelmaar zich op een trouwer en selecter publiek kan beroepen. Hij doet niet veel moeite ow zijn populariteit te vergroten Tegenover Fernandels vier films per jaar, stelt hij er één per twee jaren; Tati geeft om kwaliteit meer dan kwantiteit, en roil noch zijn. aanhangers noch zich zelf teleurstellen. TA TI: Jacques Tati (oorspronkelijk Tati- scheff geheten, en 47 jaar) zou eerst lijstenmaker worden, maar voelde zich meer tot de sport aangetrokken. zijn gevoel voor humor en zijn ex pressievermogen deden 'hem een paar parodistische pantomimenum- mers maken die xn de musichalls van de dertiger jaren de aandacht van het publiek trokken, onder wie de romancière Colette die de jonge man een grootse loopbaan voorspelde. Italiaanse sierkunst uit vele oude -- leden, aangevuld met stukken uit e Haagse stedelijke verzameling zal n september en oktober te Den Haag n het Gemeentemuseum en nadien :e Milaan worden geëxposeerd, i De tentoonstelling zal ruim 300 chatten uit musea en kerken, die ussen de 14e en de 18e eeuw ont stonden. omvatten. Deze sierkunst imvat dus geen schilderijen en geen beeldhouwwerken, behalve kleine j bronzen plastieken, j Men zal weefwerken en gobelins, kazuifels, gedreven zilver, pronk- harnassen vervaardigd door meester- handen uit Milaan en Mantua, meu- I beien, glas- en aardewerk kunnen be- wonderen, kunstschatten van de prachtlievende Italiaanse hoven, o.a. van de Florentijnse Medici, kerke- i lijke kunst uit soms zeer kleine his torische, zelden bezochte, Italiaanse stadjes zullen te zien zijn naast het Venetiaans glaswerk en beroemde portretpenningen uit het legaat Hof- I stede de Groot van de Haagse ste delijke verzameling. De meeste stukken, aldus de direc tie van het Haags Gemeentemuseum zjjn van zeldzame schoonheid en zeer j kostbaar. Het is voor het eerst in de kunst- historie dat een dergelijke collectie siervoorwerpen, waarmede de Ita liaanse religieuze instellingen en de rijke particulieren zich in vroeger j eeuwen plachten te omeeven, op re- 1 presentatieve wijze bijeen wordt ge bracht. hoofdfilm, 'Mijn Ootn'; de voorberei dingen hebben twee jaren in beslag genomen, en door een auto-ongeluk moest hij de opnamen nog eens een jaar uitstellen, maar nu is hij vast besloten deze maand te beginnen met filmen. Het succes was er, maar Jacques TRti was, te bescheiden om zich het hoofd op hol te laten brengen. Hij ging zijn sketches op de film vast leggen. Pas in 1948 maakte hij zijn eerste grote film, 't Is feest vandaag', die hij met zijn spaargeld en giften van vrienden financierde. De film ver wierf verschillende belangrijke prij zen, ma-ar een uitgesproken kassuc ces werd de dorpspostbode niet. Daarom keek Tati uit naar een an der personage die meer z-ou aanslaan bij het publiek. Hij vond hem in Meneer Hulot, een karakter dat aan sluit op de persoonlijkheid van Tati zelf, een verlegen man dus. die zo graag van de eenvoudige dingen van het leven zou willen genieten, maar hierdoor door zijn medemensen voor ietwat excentriek wordt versleten. En nu is Tali bezig met zijn derde In zijn kantoor vertelde Jacques Tati, die, hoe kan het anders, spre kend op meneer Hulot lijkt, in het kort het verhaal van 'Mijn Oom'. Een achtjarig jongetje, Gerard, vindt het naar thuis.a Zijn vader is bezeten van industriële vormgeving en efficiëntie. Het huis is ultra-mo dern ingericht; van keuken tot huis kamer is alles van eenzelfde zake lijkheid, die geen plaats laat voor Gerard om zijn fantasie uit te leven. Zijn oom echter woont in eèn oude stadswijk, charmant en niet bedor ven door moderne inzichten. Gerard vindt het heerlijk als zijn oom hem stilletjes van school afhaalt en zij samen boodschappen gaan doen het is een groot avontuur, want met oom kan je altijd de vreemdste din gen beleven. Oom is natuurlijk het zwarte schaap van de familie, de ouders van Gerard vinden hem een niets nut. Hij pi'obeert wel werk te krijgen en punctueel te zijn. maar altijd wordt hij weer ontslagen omdat al les hem misgaat of tegenloopt. Aan het einde van de film is de tegenstel- ling tussen ouders en oom zo groot dat het niet verder kan. Tati zwijgt. En het einde? Nog ge heim, Is het een vrolijk of een treu rig einde? Hoe je het wilt bekijken, in de geest van 'Meneer Hulot met vakantie'. Verder gaat hij niet en hij laat in het midden of dat wel een happy ending was. Wel wil hij zeg gen dat 'Mijn Oom' een kleurenfilm wordt. 't Is feest vandaag' verklapt Tati was ook in kleuren (Thomp- soncolor) gemaakt, maar het pro cédé was zo slecht dat de film in zwart-wit moest worden afgedrukt. Het scenario voor 'Meneer Hulot' was geschreven voor een kleurenfilm, maar de kosten waren te hoog. 'Mijn Oom' wordt in kleuren ge maakt (kosten anderhalf miljoen gulden, twee maal zo veel als voor een zwart-wit film) omdat Tati de film over de 'modem way of life' slechts in kleuren kan zien. Maar er zit nóg een beweegreden achter. Het stoot hem dat hij altijd met Chaplin wordt vergeleken. Chaplins zwerver is actief, tencijl Tati Hulot als een passief wezen zietondanks zich zelf gaat er altijd iets mis, wordt hij de dupe. De vergelijking met Chaplin hoopt hij nu te voorkomen door 'De Oom' in kleuren te filmen. Chaplin heeft immers nooit een kleurenfilm gemaakt.' Onlangs noemde men Jacques Tati als vertolker van Don Quichotte in een film die gemaakt zou worden door zijn vriend Fellini (van "La Strada"). Het ls een vals bericht zegt Tati, want ik heb er geen tijd voor. Mijn eigen film zal me vol ledig in beslag nemen. Zes maan den zullen de opnamen duren en dan moet er nog geluid bij worden gemaakt. Tati is een bedeesd en beleefd man. Dat blijkt als we over het on derwerp door praten. De ware reden komt te voorschijn: Hij gelooft met in de verfilming van Don Quichotte. omdat iedereen een eigen voorstel ling heeft van de Spaanse hidalgo, en wil niet zijn figuur (l meter 90, in training gehouden door twee keer per week in een sportschool te oefe nen) opdringen en daardoor bloot stellen aan kritiek. Eén vraag rest nog: Hoe heet de oom? Hulot!' Plotseling beseft Tati dat dit antwoord hem moeilijk heden kan opleveren. 'Maar denk niet dat het een vervolg is.' voegt hij er snel aan toe. "Ik probeer alle overeenkomst en vergelijking met m'n andere film te vermijden; daar om heeft de film een neutrale titel. II- gebruik alleen het karakter van Hulot.' HANS SAALTINK In de reeks geschriften van de prof. mr. B. M. Teldersstichting (uit gave Martinus Nijhoff, Den Haag 1955) verscheen van de hand van mr. W. Koops een studie over de Canadese variëteit van het federa lisme. Dit deel van het Britse Gemene best immers heeft een langdurige periode van federale opbouw achter de rug en bovendien omvat het staatkundige eenheden met een be volking van verschillende nationale herkomst. Met de Verenigde Staten als economisch machtige buurman zou Canada' ongetwijfeld spanningen moeten noteren tussen verschillende van zijn staten, als niet de gehele bevolking zich thuisvoelde in het federale huis. De heer Koops nu heeft nagegaan door welke factoren die federale op bouw in Canada door de hele be volking als juist en rechtvaardig wordt beschouwd; hoe hij de samen werking van het geheel heeft be- voi'derd, zonder dat de zeggenschap in eigen huis door een overmatig centralisme werd doodgedrukt. Het behoeft gesn betoog dat deze studie daarom zo belangrijk is bij het zoeken naar de beste wegen om tot een federale structuur van de Europese staten te komen. Het boek van mr. Koops biedt daartoe een bijdrage aan de hand van weinig be kend doch zeer interessant materiaal. (Mr. W. Koops, Federalisme - De Canadese Variëteit. Prijs ƒ8). A. P. Leonhard Huizinga, roman- en veelschrijver, heeft een deel van zijn vroegere oeuvre, tegelijk met een aantal lot nu ongepubliceerde ver halen, samengeperst in een soort omnibus, SCHOON SCHIP, versche nen bij P.N. van Kampen en Zoon te Amsterdam. Zijn populairste boek 'Adriaan en Olivier' ontbreekt erin, wat we bezwaarlijk een gemis kun nen noemen. Want Huizinga is een veelzijdiger schrijver dan de man, die in dat heel populaire boek de ene hoeveel heid kolder op de andere stapelde. In wezen is hij een serieus man, die met open ogen de wereld bereisd heeft. SCHOON SCHIP is het resultaat van twintig jaar reizen en vertellen, een vertellen dat soms een branie achtig gebabbel wordt, maar meer malen een lenig mengsel is van hu mor en melancholie, kenmerken van de romanticus, die ongetwijfeld niet al te diep in Leonhard Huizinga ver borgen zit. De geestigste verhalen vinden we nog altijd die uit 'O... zei ik.' De grappigste de verzameling 'Onder de zon van Manecosta,' waax'in de de mocratie in een Zuidamerikaans staatje in de lachspiegel wordt beke ken. Die spiegel is zonniger dan die democratie. M. S. K. (Van onze kunstredactie) JAN OOMS is een van de Neder landse glazeniers, die hun hart heb ben verpand aan de handhaving ei- het herstel van de oude technieken in een eerbiedwaardig, oud handwerk: het vervaardigen van gekleurde ra men in glas-in-lood. In een van de vele Amsterdamse schoolgebouwen, die na de oorlog werden afgekeurd voor schoolge bruik en toen maar aan de schil ders en beeldhouwers werden over gelaten, huist Jan Ooms, met een prachtig uitzicht over de havens aan de éne kant en een roezig uitzicht op een binnenplaats met spelende kinderen aan de andere kant. Glas is zijn materiaal en waar d" schilder zijn tuben en palet heeft, daar heeft Jan Ooms een hele bat terij van kostelijk glas. jVTET zijn enorme, gespierde en lenige handen neemt hij zo'n grote glasplaat uit een rek. Het is gegoten glas, niet gewalst of ge trokken, en daardoor zit het vol leven. Luchtbellen en ribbels, kleur nuancen veroorzaakt door de wisse lende dikte, geven er een rijkdom van mogelijkheden aan. 'Ik snijd mijn gla-s zelf," zegt Ooms. 'Dat kam je, vind ik, niet aan de uitvoerders overlaten. Want ai geef je ook drie, vier nuancen van bijvoorbeeld rood met cijfers op een karton aan, in het glas zelf zitten wel meer dan tien nuancen, en on der het wei'ken improviseer je daarmee de mooiste effecten.' JanOoms weet waarover hij spreekt, want als jongen is hij al begonnen met.te werken in een ate lier waar de ramen, naar aanwijzin gen van de kunstenares werden uit gevoerd. Het was in zijn geboorte plaats Twello (1915), waar een kleine kolonie van beoefenaren van dit handwerk is gevestigd. Het uitvoeren was iiem echter niet genoeg en de kunstacademie in Arn hem werd het eerste doel van zijn streven. Hij liep deze school af en na ver schillende omzwervingen vestigde hij zich kort na de oorlog in Amster dam. Op het ogenblik heeft Jan Ooms een aantal grote ramen ondex- han den voor een nieuwe kerk in Hilver sum. Op de foto ziet u, hoe hij zijn Twee sterren van het Parijse in een fraaie pose in de nieuwe Operaballet: Josette Olivier en enscenering van de Nolekraker- Jean-PierreAlban, beiden 22 jaar, suite. raam. waaraan alleen nog het lood ontbreekt, mei de penseel bewerkt. Hij doet dat, omdat in de grote vor men soms nog enkele contouren moe ten worden aangegeven, bijvoorbeeld een oog, of de geleding van een hand. Ooms beperkt dit beschilderen ech ter tot het uiterste. "Wat toch is het geval? Enkele ge neraties geleden was het gebrand schilderde glas gewoonweg tot een glazen schilderij ontaard, helemaal volgeschilderd en voorzien van per spectivische en naturalistische voor stellingen. Maar dit alles is in strijd met het wezen van het glas-in-lood- raam. •Niet de Ingebrande verf, maar het glas zélf moet het doen,' ver- klaart Ooms. "En het suggereren van een ruimte door getekend perspectief is in dit materiaal, dat pas gaat le ven wanneer het licht er doorheen valt, volstx-ekt uit den boze.' Het tweede deel van de ANSIE, de Algemene Nederlandse Systema tisch Ingerichte Encyclopedie, is thans verschenen. In twee kloeke 'delen heeft men thans de mogelijk heid een schat van kennis, overzich telijk geordend, in de boekenkast te krijgen. Vooral het illustratiemate riaal bij zulk een boek zo belang rijk is met zox-g uitgekozen. Gunstig treft het ook, dat bij voorbeeld in de 'Wereld der kunsten" de allermodernste uitingen mede be handeld zijn. (Amsterdamse Boek- en Courant maatschappij, Amsterdam). De directie van het Salzburg Fes tival heeft verklaard, het zich tot een plicht te rekenen, de moderne muziek aan te moedigen. In de naaste toekomst zal Lieber- manns opera 'Schule der Frauen' worden uitgevoerd. Men onderhan- delt over nieuwe werken van Samuel Barbei'-Menotti en Bohuslav Martinu. Volgens de directie zijn de geruch ten onjuist, die inhielden dat er con flicten zouden bestaan tussen de di rectie en de componist Gottfried von Einem, artistiek adviseur van het Festival. Evenmin zou er een conflict bestaan met Oostenrijkse di- rigenteix. met name Karl Boehm, Een scène uit Michael Strogoff, de roman van Jules Verne over de heldhaftige 'Koerier van de Tsaar.' Deze film wordt in Zuidslavië op genomen met Geneviève Page in 'de rol van Nadia en Curd Jurgens als Michael Strogoff. De beide hoofdpersonen laten op deze foto juist een postduif los die hun laatste hoop op redding is... Een jongeman, die tijdens de glo riedagen van MusSolini een straat schooiertje was in een stadje nabij Venetië, vertelt in DE MOOIE PRIESTER over die tijd en zijn milieu. Een scherpe kritiek cp het fascisme, in Italië een tot berstens ge zwollen gevoel van heldenverering en nationalistische waan is de ro man niet geworden. Veeleer de kro niek van een stadswijk, waar honger een stempel drukte op alle mense lijke uitingen. Goffredo Parise heeft de mensen uit dat buurtje raak beschreven, met een humor, die zelfs niet wrang wordt als hij het heeft over de mooie, aan het fascisme verslingerde pas toor die ten s'.^tte bezwijkt voor de begeerte van vrouwen, wier vroom-, heid in hoofdzaak te danken is aan de bloed-eii-bodcm-zwier en het sex- appeal van de priester Een mooi boek. beminnelijk cioor de tekening van fel levende, snel boze en even snel sentimentele men- sen" in het zuiden. (Uitg. D van gijn en Zonen, Rotterdam) M. S. K. Hef. eerste stuk van de Haagse rijdende tentoonstelling 'Het por tret spiegel van de tijd', zal een spiegel zijn. Deze tentoonstelling confronteert de mens van heden met die uit vroeger eeuwen. Via de religieuze kunst der middeleeuwen, komt men bij het naturalisme van de 15e en de renaissanceportretten van de I6e eeuw- De gouden eeuw met zijn deftige contei'feitsels wordt gevolgd door de zwieriger hofportret-ten en nadien luchtige pasteltinten van een later tijdperk. Miniaturen en silhouetten kenmei'kten mede de vorming van de moderne mens omstreeks cie Franse Revolutie, die door de re actie van de romantiek groeide naar het realisme, het impressionisme, het symbolisme, het kubisme en ten slotte het expressionisme. Deze rijdende les in kunsthistorie geeft via het portret door de eeuwen heen tevens college over de ont wikkeling van denken, beschaving en maatschappij. Het Boston Symphony Orchestra zal als eerste van de grote orkesten der westelijke wereld een tournee maken door Rusland. Tussen 5 en 10 september zal het twee concerten in Leningrad en twee in Moskou geven. OF HET NU REGENT, stormt of hagelt in de vakantie, of dat de zon tóch nog doorbreekt boeken hebt u altijd nodig. Er zijn zelfs hele horden, die alleen in de vakantie aan een boek toekomen. Een bekend Nederlands staatsman nam altijd prof. Huizinga's-'Herfsttij der Middeleeuwen' mee, als hij zich in zijn rieten strandstoel terugtrok. Gewoonlijk was hij vijf minuten later in een diepe slaap. Hoe kon het ook andex-s? Zün keuze was eenvoudig verkeerd. Wie kam peert op de hei of luiert aan zee, moet geen boeken lezen die méér inspanning vergen daxx zijn dagelijks bestaan. Kleine boeken vetdienen de voorkeur. Vuurwater van Eric van der Steen is in veel opzichten een ideaal vakantieboek. Het stelt geen hoge eisen aan uw psychologisch inzicht en aan Colette denken en voor deze gelijkenis met de grote Parijse schrijfster heeft Lia Timmermans zich niet te schamen. (Desciée de Brouwer, ƒ6,90.) is toch ook beslist niet oppervlak kig. Veel meer sluit het aan bij de Engelse story-tellers. Het boeiende is, dat hij toch volkomen Nederlander gebleven is en put xiit Nederlands materiaal. Zijn vondsten zijn, zelfs voor ver wende Nederlandse lezers, in hoge mate verrassend. Hij bewaart zijn ontknoping tot de allerlaatste zin, soms tot het slot van die laatste zin, en telkens staan we weer be teuterd te kijken waar het vuurwerk vandaan komt. 'Vuurwater' zelf, het eerste van de zeven verhalen, is grandioos; 'Hard tegen Hard', die woelende en plot seling doorbrekende herinnering aan de soldatentijd, bepaald niet minder. (Boekvink, Arbeiderspers, f 1,90.) Och, wat was mjjn vader groen is een allerplezierigst reis verhaal. David Dodge doet hierin verslag van de tocht, die hij met vrouw en kind maakte door Midden- Amerika, De malle titel is ontleend aan een Mexicaanse film en het boek dient om de lezer duidelijk te maken, hóé groen die vader (te weten David Dodge) wel is. Mexicanen, Salvado- rezen en Guatemalteken zijn vreem de volkjes, die de sinjeur uit de Sta tes echter stellig nóg vreemder vin den. Gaat u deze vakantie op reis, steek dan 'Och, wat was mijn vader groen' in uw koffer. Blijft u onverhoopt thuis, koop het dan vooral, want het brengt u in streken, die geen enkel reisbureau u kan verschaffen. Het boek werd door Tom Schilling voor- 'reffelijk vertaald. (H. Meulenhoff, 6,90.) Of Lia Timmermans familie is n wijlen Felix, weten wjj niet. Wel duidelijk, dat zij de ongenietbaar- iaamse schrijftrant van Pallieter? •hepper volkomen mist. De Ridder en zijn Gade is iet amusante verhaal van Henri en 'udith, een echtpaar dat elkaar zo unstreeks 1900 heeft ontmoet. Niei onder humor toont de schrijfstei nis het huwelijksleven van de be laarde Henri en de wufte, nietsnuttf naar o zo lieve Judit-h. Een charmante historie. Belgisch wel, maar gegarandeerd niet Vlaams Af en toe deed het ons een beetje De lachende Hollander van Olaf J. de Landell is heel iets anders; een verzameling grappige ver telsels uit Nederlandse overlevering. Uit alle hoeken van ons land haalde hij een serie verhalen bijeen, waar onze voorvaderen, sonxs al van héél lang terug, plezier aan hebben be leefd. Men mag de schrijver dankbaar zijn, dat hij dit vaak kostelijke mate riaal heeft verzameld. Zijn enigszins ouderwetse manie van vertellen ver geeft men hem gauw: die past im mers heel goed bij deze materie. (De Bezige Bij, ƒ3,50.) Een boekje, dat u wel in de vakan tie kunt lezen, maar dat u dan toch moet bewaren tot de laatste dag, is Fabriekswater van Karei Bral- leput. Wij hoeven u natuurlijk niet te vertellen, dat dit een pseudo is van Simon Carmiggelt. En niet eens een gewoon pseudo o nee. Zoals de goede dr. Jekyll zich af en toe veranderde in die afzichte- lijse mr. Hyde, zo schakelt de goede Carmiggelt bij tijd en wijle over op dat griezelige mannetje Bralleput Dan schrijft hij een vers als dat over de oppassende Karei, die toch zo graag een beest wou zijn, maar eenvoudig de tijd niet bad. Of over die zendeling, die zorgde dat 'alle Besoeki's broekies' kregen. Naar het einde toe trekt de bundel langzaam dicht, als een regenlucht in augustus. 'Het is zo jammer, dat Je 't leven léven moet' Niet om te lachen, maar een goede voorbereiding op de tijd na, de vakantie is het wéL (Boekvink, Arbeiderspers, ƒ1,90.) Susan Strassberg, de 18-jarige ster die Anne Frank heeft gespeeld in het stuk 'The Diary of Anne Frank' dat op Broadway ging en de Pulitzer-prijs verkreeg, is per vlieg tuig naar Londen vertrokken. zy zal daar de vader van Anne Frank, Otto Frank, ontmoeten. Susan zal door haar vader verge zeld worden. Zij is van plan 10 da gen in Engeland te blijven en in het Dorchester Hotel te logeren. Haar moeder, die bekend staat als Paula Miller, is een lid van de staf van de actrice Marilyn Monroe, die nu in Engeland is voor een film met Sir Lawrence Olivier. De minister van O. K, en W. zal nog dit jaar de. Prof. v. d. Leeuw- prijs uitreiken aan een Nederlandse componist. Hij is hiertoe in staat gesteld door Philips Phonografische Industrie. Voor de prijs komen werken in aanmerking die na de oorlog zijn ge schreven en die bestemd zijn voor de bezetting van een normaal kamer orkest. De tijdsduur moet hetzij ongeveer een kwartier, hetzjj ongeveer een half uur bedragen. De prijs be draagt drieduizend gulden en Phi lips zal een. grammofoonplaat van het bekroonde werk vervaardigen. In de serie inleidingen tot het den ken van invloedrijke filosofen ver scheen van J V Meininger een in leiding op Hegel (Uitg. Bom. Assen). Het is een gloeiende verdediging van Hegels denkwijze en stellingen, en dit heeft één bezwaar voor de on bevangen lezer: nl. dat de schrijver nog enigszins in Hegels trant gaat schrijven en betogen, zodat het moei lijk wordt hem te volgen. Want de lezer moet juist het wezen van die denktrant uiteengezet krij gen. Daartegenover staat, 'dat de sympathie de schrijver veel overtui gingskracht geeft-, (ƒ1,60).

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1956 | | pagina 2