WEG
met de
kerstman
God woont in de top van het i
heelal' i
DROOM KAN TOCH
NIET STERVEN
'Het gaat meer om de omzet
geestelijk leven geestetijk leven geestelijk leven geestelijk leven geestelijk leven geestelijk leven geestelijk*levert geestelijk leven
Ruimtevaart en
evangelisatie...
Voor lién de hel
l£J~e1 denkbeeld IS al uitgesproken, hier in theologisch zo zwaartillend Neder-
Jt- land, anno 1957: zou de kerk niet een Raad voor de Ruimtevaart Evange
lisatie moeten stichten? De Utrechters die het te horen kregen op die winterse
avond van onlangs, moesten hartelijk lachenal waren zij dan allen serieuze lid
maten van de /Vederlandse Hervormde Kerk,
U ziet het: de man die zijn idee met iets meer gemak lanceerde dan de Amerikanen hun
eerste kunstmaan, moet toch wel heel diep hebben zitten peinzen over de mogelijke gevolgen
van komende verovertochten in het heelal. Wellicht liggen voor hem kruistochten tegen
weerspannige Marsbewoners in het verschiet...
Maar vergist u zich niet: al heel wat kerkelijk denkende breinen zijn aan het filosoferen en
theologiseren, aan het vragen en klagen geslagen sedert die schokkende zaterdag in oktober
waarop de Russen hun spoetnik het luchtruim inzonden.
Aarde een stofje
Maanman netje in kerk
Datzelfde mannetje heeft een pro-
--- -
rpoch kan de droom niet sterven.
Rusland en wij zijn gescheiden door het IJzeren Gordijn, maar
zowel aan deze als aan gene zijde van dat IJzeren Gordijn zingen
ze op 25 december:
O Vredevorst, Gij kunt gebieden
de vrede op aard' en in mijn ziel!
Indonesië en Nederland zijn meer dan ooit van elkaar vervreemd,
maar zowel in een dorp in Drente als in een desa van Java wordt
op 25 december Lucas 2 gelezen, het verhaal van het kind van
Bethlehem, van de herders en de engelen, die zongen:
Ere zij God, vrede op aarde, in mensen een welbehagen!
Boerenbedrog?
Opium voor de mensheid?
Ik kan er niets aan doen, maar ik geloof, dat Jesaja en Micha, de
herders en de engelen het langer uithouden dan Chroesjtsjow m
Soekarno, ja zelfs dan Eisenhower en Drees.
Wanneer het niet waar is, wat Jesaja en Micha in hun visioen
geschouwd en de herders de engelen in hun lied hebben horen
zingen, wordt het een hopeloze geschiedenis. Wie kan leven tussen
alle berichten van Het Vrije Volk. als er niet ook is het bericht van
het kind van Bethlehem?
Wie kan leven achter een IJzeren Gordijn, het maakt niet uit aan
welke kant, want leven achter een IJzeren Gordijn betekent leven
in haat en vrees, als hij niet geloven mag, dat God de wereld, de
gehele wereld, liefheeft.
Wie kan het vertrouwen bewaren, als de spoetniks om de aarde
draaien, als de stem van het oude Israël niet doorklinkt: Wat is de
mens dat Gij hem gedenkt en acht op hem geeft?
TNJee, de wereld is geen gezellige wereld. Op 25 december 1957 liggen
er meer en verschrikkelijker bommen klaar dan op 25 december
1956. Dat betekent zo nodig: meer dood en meer tranen!
Jezus, het kind van Bethlehem, wordt in de bijbel Immanuël ge
noemd: God met ons! Niet iedereen gelooft dat, maar of u het
gelooft of niet, het is de moeite waard, er een ogenblik over na te
denken. Ais het waar is, betekent het, dat de tegenstellingen in de
wereld nooit definitief zijn, dat Uzeren Gordijnen niet eeuwig zijn,
dat haat en vrees niet het laatste zijn, dat onze tranen begrepen,
zijn en zullen worden afgewist, dat wy mensen van Godswege geen
vijanden maar broeders van elkaar zijn, dat ons werken voor gerech
tigheid en vrede op aarde geen onzin is. maar het enige dat zin
heeft, dat een mens, hoe ook door mensen misbruikt en ontrecht,
geen object is, maar een mens, of zoals ik het op de bewaarschool
zong: 'Een kind, door God bemind en tot geluk geschapen.'
TTerstfeest ln een allesbehalve gezellige wereld is niet een gezellig,
maar wel een heerlijk feest.
Zijn wij bereid dit feest te vieren en uit de werkelijkheid van dit
feest te leven en te werken, zo nodig tegen alle werkelijkheden in,
die wij om ons heen als afschuwelijke machten zien?
Ik houd het met Jesaja en Micha, met de herders en de engelen,
Ik houd het met het kind van Bethlehem en Ik droom mijn droom.
Goed dan: Gezellige kerstdagen!
Maar liever: Gezegend kerstfeest!
Meri*noemt Zijn naam Vredevorst!
En; Zalig zijn de vredestichters, want zij zullen Gods kinderen
genoemd worden!
J. J. BUSKES
God niet Ie annexeren
Naar hun inzicht is de christen ge
worteld In een extradtmensie
en daarmee leeft hy tussen de an
deren in. Men kan God niet voor
zich en zijn organisatie, vaderland of
privé-memng annexeren en het is
geheel tegenstrijdig aan het geloof,
een ailes omvattende wereldbeschou
wing op te bouwen.
- - houden op die
'LATEN WE KERSTMIS
MAAR AFSCHAFFEN, De we
reld is er toch handel mee gaan
drijven en het loordt gesmoord
onder de kerstmannen, kerst-
konijnen en kerstdiners.'
Hét familiefeest.,,
'vvi V^vC
Godsdienst vaart nieuwsgieri
mee in het kielzo
van de kunstmaan
gaan zij te ver?
Zo nauwgezet en ongestoord deze zijn loop om onze aardbol begon en
voortzette, zo verward en hak-op-de-tgkkerig zijn de ontboezemingen der
eerwaarde en minder eerwaarde scribenten in de kerkelijke pers op dit
ondermaanse. Evenals de gesprekken die er en public en in de huiskamer
over gevoerd worden.
Een enkel hartveroverend geluid. Maar voor het overige: getuigenissen
van ongerustheid, diepgewortelde angst zelfs. Uitingen van minachting 0111
zoveel poeha, of; een bedaard Inpassen ih het dogmatische schema dat het
onder alie omstandigheden al heeft gedaan, tot nu toe.-
0 Tn vroege, zeer vroege tijden kende
A de mens een oerangst voor de ca
tastrofe die hem 'ergens' vanuit de
lucht zou kunnen bespringen. Hij
werd een zonaanbidder of anderszins.
's Mensen kijk op de hem omrin
gende wereld en op de ruimte die
hy ten slotte het heelal leerde noe
men, werd er door de eeuwen heen
heel wat gezapiger op. Totdat hij
zelfs de eu 'ele moed kreeg, zich zelf
mét zijn globe te projecteren tot
middelpunt van de hem bekende
planeet wordt gevonden, daar eer
bied yoor zal zyn. De eerste ruim
tevaart is ondernomen: Jezus
Christus daalde uit de hemel neer. op de maan, of bezoekt men in ja-
MAAR OOK: rcnlange tochten andere planeten,
Hier past een uitspraak van de het mens-zijn zal m al zijn tragiek
schreef
dat de individu in de coi.c"tiviteit
verloren zal gaan.
Enorme bedragen worden uitge
trokken, en intussen hebben miljoe
nen in de onderontwikkelde gebieden
te lijden van honger en ziekte.
Een (humanistisch) geluid:
Al brengt men zijn vakantie door
DE PRAWDA
9 oktober (het waren glorieu
ze dagen voor het Russische
volk): 'De start van de kunst
matige aardsatelliet isdeouer-
wmning van de Sow jet-mens.'
Betekent deze bewieroking
van eigen prestatie méér dan
een gevoel van gerechtvaar
digde trots? Een uitspraak als
die van de Praiada bezorgt ve
len rillingen, ook hun die men
niet van jaloezie beschuldigen
kan. De een zegt: Zie, hoe zij
zich op de borst slaan. De
ovensinning van de Eowjet-
mens! Dat wil zeggen: van de
mens die in slavernij wordt
gehouden, uit wiens zweet en
tranen deze raketten worden
geboren.
Dc ander gaat nog wat ver
der: Zondige hoogmoed en
avrmoedl De mens wil als
God zijn en doordringen in
Zijn domein, (Waarmee dus
Amerika evenzeer als zonde
bok wordt aangewezen)
Hoe het zij, de Russische
kunstenaar heeft de techni
sche vorderingen in zijn land
al tot uitdrukking gebracht,
Beeldhouwer G. Post.mkow
schiep deze figuur, die op een
grote expositie in Moskou is
te zien en het motto 'Kaar de
sterren' draagt.
TiTn "riik1 G°f! t0t °Werheers®r ln Oecumenische Baad.' De hoogmoe- nö% boeiender blijken te zijn dan de
dige mens gaat een terrein betreden grootste technische overwinning.
Valt dat de middeleeuwse man- waartoe hi[j niet geroepen is; hij wil
ln-de-straat' kwalijk ie nemen? ajs God zijp. Het heelal is Gods do-
Erger is dat vele kinderen van deze mein. (Het antwoord luidde, in de
eeuw nog steeds met die waan vorm ran een vraag: 'Op aarde mag
rondlopen.en God voor zich dus alles?')
blijven annexeren. VERDER:
Religieuze gissingen over
oertijd en heelal zijn alle
eeuwen door gedaan. Een voor
beeld. Kerkvader Augustinus
werd eens gevraagd: 'Wat deed
God VOORDAT hij de hemel
en de aarde, schiep?' Hij schijnt
geantwoord te hebben: "Toen
schiep God de hel voor hen
die deze vraag durven stellen.'
In het stadje Herning in
het Deense Jutland is men
er trots op de grootste
Santa Claus van heel Euro
pa te hebben. Deze reuzen-
kerstman van hout dient
als blikvanger voor een
textielzaak. 'Weg ermee!'
roepen stemmen in Enge
land en ook in andere
landen.
'Ga naar huis, Santa Claus
(zo noemen de Engelsen de
kerstman). Ga weg naar
waar je vandaan komt. Naar
de noordpool!
DIT IS EEN HARTEKREET
van de Anglicaanse dominee
Peter C, Collins uit Dartfort.
DEZE GEESTELIJKE heeft
tevens bekendgemaakt, dat
hy een campagne gapt voe
ren tot afschaffing van
Santa Claus, compleet met
bakkebaarden, rode jas en
alles wat er verder bij hem
hoort. Zijn bedoeling hier-
mee is, het kerstfeest terug
te brengen tot zijn histori
sche oorsprong.
'EEN OUDE MAN met een
witte baard en een rood pak
dringt Christus weg uit het
kerstfeest,' schreef de domi
nee in een artikel in het
parochieblad van Dartford.
OOK ZONDER SANTA CLAUS
kunnen kinderen met vreug
de cadeautjes in ontvangst
nemen. 'Vertel hun maar,
dat het bewijzen van liefde
van hun ouders zijn, maar
niet dat ze van Santa Claus
komen,' raadt de dominee
aan. Als kinderen er later
achterkomen, dat de kerst
man niet bestaat, wordt hun
vertrouwen in hun ouders
geschokt en sommigen ko
men dat nooit te boven.'
MAAR er is in Dartford ook
een pro-Sancta-Clausgroep.
'De kinderen zouden hun be
langstelling in het kerst
feest verliezen als hun ver
teld werd, dat de mooie
kerstsprookjes niet waar
angst gemeen hebben: dat zij zul
len vergaan. Het niets-weten en het
bijna-alles-weten leveren dezelfde
dreiging op.
Voorlopig echter voeler? de aardbe
woners als geheel zich nog niet él
te ernstig behekst; zij filosoferen en
fantaseren maar voort! En vele
(amateur) theologen mét hen.
Innige 'persstemmen' van de laatste
maanden willen wij aan uw oog
doen voorbijtrekken. Langs ditzelfde
V weet wellicht, dat een rooms- thema ongeveer be-
katholiek priester al te kennen wegen zich de ge-
heeft gegeven de eerste te willen zijn dachten van vele
die een mis op de maan opdraagt, christenen D a a r-
Ten behoeve van wie? Dat moet een 1
raadsel blijven, want behalve hst JLn
mannetje van de maan bevindt zich ff f!
volgens allen die het weten kunnen, W'J ®'e 'n deze rUim"
geen menselijk wezen op die aard
satelliet.
hemelgewelf werd in alle schittering
getoond. De slotconclusie was: Dit
bewijst toch wei weet- overduidelijk
TEN SLOTTE (commentaar van
imks-vnjzinruge zijde)
Sensatiehonger! Laika zou terug
keren, de journalisten trapten erin.
Lezers geraken m een zvijmeitoe-
stand van zelfbegoocheling: wij heh-
Doordat voor ruimtevaart een zeer ben God niet meer nodig! Roes van
intense samensmelting van menselijk grootheidswaan. Hier past alleen be-
Intussen zijn wy uit de drocn ge- prestatievermogen nodig zal zijn, wondering voor het Ordenend Be
holpen. U weet het nu met stellig- dreigt het gevaar, ook in Amerika, ginsel van Alle Zijn
beid; kosmisch bekeken is de aarde
nauwelijks een stolje te noemen. En
volgens een Duitse geleerde (maar het
i s aanvechtbaar) kan op vele andere
planeten het ruimteonderzoek even-
ver gevorderd zijn als hier, of ver
der.
ï?r Sijrt altiid theologen geweest die zich hebben vermeid in een wereld-
beschouwing welke voor hen zo ongeveer compleet was. Populair gespro
ken: God woont in de top van het heelal, met zijn heirschai en. Elke planeet
wordt voortgeduwd door een engel.
De sterren juichen voor de troon van de Almachtige, die op zekere dag
besloot aan dit bovenmaanse een ondermaanse toe te voegen' de aarde.
De mens, kroon van deze schepping, valt in sonde en het heelal met al
zijp sterrenstelsels, wordt daarin meegetrokken. Dan, na miljoenen jaren,
besloot God zijn zoon te zenden tot verlossing van dezelfde wereld. Na 33 het bestaan van God, de Kracht die
jaar keerde Jezus terug. Na nog eens duizenden of miljoenen jaren vergaat alles leidt.
Theologen nu van na de oorlog
die nieuwe wegen willen volgen,
verafschuwen een dergelijk bewijs.
Zij prediken het van de daken:
nooit mogen of kunnen wij vanuit
de gegeven werkelijkheid con
cluderen tot God.
Zij verafschuwen evenzeer de zo-
uist opgesomde vragen, die volgens
icn nergens op slaan. Zij zien er-
chter de behoefte der mensen, zich
en voorstelling te maken van de
oddehjke macht dat is hun niet
.inder dan een moderne zonde van
<e bedenkelijks te soort.
Zij zien achter die vragen verder
-en objectivering, een mechanisering
an geloofswaarheden alsof het
eloof bestaat uit een verzameling
landpunten die men gaat 'aan
hangen'.
Het geloof is in hun heilige over
tuiging een kompas en niet een
stafkaart waarop alle weggetjes te
vinden zijn (vergelijk de discussie
rondom de christelijke politiek).
de aarde en komt er een nmiwe voor in de plaats.
Een soort logboek aan het emd der dagen dus.
tevaa -ïausse uit
hun mond hebben
opgetekend'.
ir Hoe vreemd dat
God juist onze aar-
testants weekblad geïnspireerd tot 5!a I^Ik lm a
een grapjasserig beschouwinkje over !?et heelal heeft uit
de bekeringsmethoden die respectie- ÏÏfc
veüjk een r.-k., twee gereformeerde
en twee hervormde autoriteiten op
hem toepasten.
Een 'nationale' heilige wilde het
mannetje niet zjin; al te trouw
kerkbezoek leek hem geen plezier;
maar toen hem werd voorgehou
den dat hij naar eigen geweten
mocht handelen, trad hy toe moeten liggen?
tot.... de hervormde kerk. De
spotternij met de aardse kerk ligt
er duidelijk in
gekozen om er zich
te openbaren. Zijn
wij daar eigenlijk
niet veel te onbenul
lig voor?
lib Is de zond eva] zó
belangrijk dat daar
door aile sterrenstel
sels ook in den boze
De meeste commentaren zijn se
rieuzer.
Ti- A1 s wij straks in
derdaad wezens op
andere planeten zul
len ontmoeten, wat
blijft er dan van ons
geloof over?
Of; hoe moeten wy
hen tot bekering
brengen?
Is Jezus misschien
toch ooit op Mars ge-
«MiM
TJet is natuurlijk mogelijk, voor het kerstnummer van Het Vrije
Volk een gezellig kerstartikel te schrijven. Dat doe ik niet, niet
alleen omdat er in deze dagen gezellige kerstartikelen aan de lopende
band verschijnen, maar ook omdat het mij niet afgaat in een alles
behalve gezellige wereld een zacht stukje muziek weg te geven.
Nee, gezellig ziet het er in de wereld op het ogenblik bepaald niet
uit. De spanningen tussen het Amerikaanse blok, waartoe ons land
behoort, en het Russische, zijn zeker sinds Kerstmis 1956 niet minder
geworden en de verhouding tussen Indonesië en Nederland is od zijn
zachtst gezegd beroerd.
We kunnen moeilijk zeggen, dat de profetie van Jesaja en Micha,
deze twee Joodse zieners die de Messias zagen komen en met de Mes
sias het Messiaanse Rijk, het rijk van vrede en gerechtigheid, vervuld
is geworden.
'De volken zullen hun zwaarden en spiezen omsmeden tot sikkels
en snoeimessen, het éne volk zal tegen het andere het zwaard niet
meer opheffen, ze zullen de oorlog niet meer leren.'
Wat is er anno 1957 van dit toekomstvisioen terechtgekomen?
Gezelligheid kent geen tijd. Wij kennen onze tijd en we zijn wat
huiverig, nee. niet voor gezelligheid laten de kerstdagen bij u
thuis maar gezellig zijn maar wel voor christelijke gezelligheid.
De openbaring voltrekt zich aan de
mens. Hij staat elke dag voor verras
singen. Wat weten wy van Gods
handelen met andere werelden? Of
van de relatie die een paard of een
poes met Hem heeft, hier op onze
loodgewone aarde al?
Wat dus ruimtevaart en natuur
wetenschap m het algemeen betreft:
Beelden uit de Russische film zij roepen geen problematiek op voor
t de sterren': landing het geloof, wél voor een bepaalde in-
Conta'et met andere we- terpretatie daarvan (die theologie
zèns? Daarover valt ook op religieus heet).
terrein heel wat te fantaseren. Nog sterker: de vindingen
T\it zijn vragen, met de beantwoor- van de moderne wetenschap
J~/ ding waarvan inderdaad het ge- _nl).n wollichr oen voer»
vnn tmnmiman at- r\f «alt «UU8I1 WcttlCtxC G6H Waic
met wat Columbus deed. Het is de gevlogen door explosies. Wat biyft er een film zoals het Moody Bible In- mmmplmlrfor unv, -zncronoomri
taak der kerk ervoor te pleiten dat zo over van het scheppingsverhaal sütute onlangs uitbracht. uruer zugenaumu
als er eens leven op een andere in Genesis? De majestueuze pracht van het godsdienstige voorstellingen!
ZOALS:
WU vieren Kerstmis onder de bom
menwerpers die, met kernwapens ge
laden, boven Europa patrouilleren.
Onze schutsengelen! De tegenpartö
houdt rijn laoge-afstandsraketten weest? Op Mars of
intussen gereed. Venus kan tools geen
wy vpelen ons meer onbehaaglijk jmdere waarbeid^gel-
by het lanceren van kunstmanen 0 ons' .9'
dan dat wy het interessant, kunnen °d
vinden. Zo kan de kerstnaohtdienst mensen neergezet.
de vlucht in een droom worden, een In een.versehrikkelijk klein 'streep- ffeetaui uit at
religieuze roes. i«' van de tijd verbleef Jezus op aar- Da weg naar dei
dfe. Dan hebben w(j het wel getrof- °P maart. Contaa,
Riihol rcrh'iodt V nipt fen! Hoe zit dat nu tnet *lic
Öljoei veroteai I mei waarom gebeurde het juist toen?
EEN ANDER BLAD: Alen zegt wel: vijf miljard jaar
De bybel verbiedt niet dat wij geleden hebben de sterrenstelsels als
de aarde verlaten. Landen op de het ware op één kluitje gezeten, het loof van sommigen staat of valt.
maan staat in dit opzicht gelijk oeratoom. uit welk punt zy zijn weg- Deze christenen hechten waarde aan schoonmaak
zal gepreekt worden tegen kerstbo
men en kalkoenen, terwijl de predi
ker zijn zorgvuldig bewaarde feest-
sigaar na de eerste kerstpreek met
veel ceremonie zal opsteken. Dat is
het natuurlijk niet!
Onze zware pelejassen en dikke
bontmantels kunnen Hem, om Wien
het gaat op kerstfeest, geheel begra
ven. We kunnen Hem, om Wien het
gaat, gaan begraven onder onze, dor
re formules.
We mogen het toch wel zó zeggen,
dat het op kerstfeest gaat om Gods
spel der liefde? Moeten wij dan op
„ti- ais er eens leven op een anaere in uenesisr ua majestueuze praent van het goiaouicnaiagc vuuroueimigeii: kerstfeest niet samen gaan dansen op
zijn, zeggen deze voorstan- J het /luitspel van God, het fluitspel
1?,w^Tr,.„-,+l 3 De Amerikaanse winkelstand ont-
X>6ffiaV6JQ IVC1 StJvind ®let zich niet, zelfs dergelijke ver-
toningen op te zetten om hei kerst-
In 'De Strijdende Kerk', een week- seizoen ln te luiden. Een jonge
blad binnen de Gereformeerde Ker- vrouw speelt in 'kerstboomkostuum'
ken, schrijft ds. A. Vos' de K°e<i® fee, Ter stimulering van
Ik neem aan, dat er ook dit jaar -de kooplust, tot heli van de winke
lier, En alles op basis van het feest
der christenheid.
ders.
der liefde?
Natuurlijk, we luisteren nog wel
naar kerstliederen. We proberen ze
misschien zelfs te zingen. Ja, enkelen
van ons gaan op kerstdag zelfs naar
de kerk. De godsdienst krijgt ten
slotte een eerly'ke kans. Net als de
radio en de televisie. Maar moeten
we daarom Kerstmis als christelijk
feest blijven vieren?'
Deze woorden zijn niet geschreven
door iemand, die vindt dat christen
dom uit de tyd is. Maar door een
Engels predikant, die onder het
pseudoniem 'Hico' elke week diep
zinnige artikelen schryft in het blad
van de Presbyteriaanse kerk 'The
Britisch Weekly*.
Kyk, zegt Ilico, ik wil Kerstmis
niet afschaffen omdat het voor
journalisten en dominees elk jaar
weer zo moeilyk is wat nieuws te
vertellen. En evenmin vind ik, dat
we alle plezierige gewoonten en
ceremoniën, die met Kerstmis zijn
verbonden, overboord moeten zetten.
Voortaan Driekoningen
Ik wil alleen voorstellen, dat de
kerk terugkeert tot de primitieve ge
woonte niet meer Kerstmis maar
Driekoningen te vieren. Wat we op
Kerstmis meer nodig hebben dan alle
prettige franje die eromheen hangt,
is dat we beseffen het feest van het
vleesgeworden woord te vieren.
Het zijn altyd de winkeliers, die de
dikste vinger in de pap willen neb
ben. In november zijn de Londense
winkels al versierd en verlicht voor
het feest. Maar de winkeliers richten
hun ogen meer op de omzet dan op
de vleeswording.
Godsdienst wordt heel gemakkeljk
De zware laarzen van de
kerstman stappen zo luid
ruchtig door de stille nacht,
dat het zwakke geluid van
het kindje in de kribbe
byna niet meer wordt ge
hoord, zo verzucht het
Evangelisch Luthers Week
blad. 'Ook wij in Nederland
zien met schrik dit uitbun
dige baardmannetje bin
nendringen; in etalages en
op reclameplaten grijnst hij
ons goedhartig aan.'
En verder noteert het
blad: Vier protestantse ge
meenten in Vicksburg heb
ben in de gloeiende hitte
deze zomer het kerstfeest
gevierd. Zo wil men van de
gebruikelijke kerstrommel
afkomen.
Verder heeft de Trans
vaalse synode van do Ne
derlandse Hervormde Kerk
van Zuid-Afrika een reso
lutie tegen de kerstman
aangenomen. ZUn optreden
schreef men toe aan bui
tenlandse invloed en werd
als zodanig met algemene
stemmen veroordeeld...
verzakelykt. En ais we niet voorzich
tig zijn zullen deze kooplui ons later
'Moeder-zondag' laten ondergaan
voor de eonfectiehandel en 'Schoon-
maederzondag voor weer een andere
branche.
'Er was voor hen geen plaats in de
herberg.' lees ik in de schrift; er is
op Kerstmis juist wél plaats voor
hen. want Kerstmis is hét familie
feest. De kinderen komen thuis,
brengen hun vrouwen en eigen kin
deren mee ais we plaats hebben hen
te bergen.
Ik wil dit alles niet afschaffen
of besnoeien. Maar Kerstmis is, zo
zou men veronderstellen, een feest
voor christenen alleen, en zelfs de
vreselijkste mensen houden van
hun familie.'
Ilico wyst dan op de oorsprong van
Kerstmis, dat in tegenstelling tot
Pasen niet vanaf het begin van de
christeiyke jaartelling ia gevierd.
'Wel vierde de kerk,' zo zegt hy,
'iets later in het jaar het feest van
Driekoningen, het feest van de God,
die zich openbaarde. Voor ze'n feest
hebben we werkeiyk een hele dag
nodig en gedachten, die niet worden
afgeleid.'
'Christus zelf,' zo besluit de schry-
ver, 'is het vleesgeworden woord en
Driekoningen is het feest van zyn
openbaring aan de Engelsen en
ook aan andere heidenen.'
