VERBITTERDE HOFSTRA
Je
Victoria.
-J
Mr. Burger in Den Haag:
BALANS VAN 14 JAAR SOCIALISTISCH MEERE6EIEN
Nieuw I
Felle kritiek op
directeuren
zuivelfabrieken
Leverbotziekte
bedreigt wild
De Gaulle beslist
morgen over
kandidaatsstelling
eenkomstlg hun positie ln Het «aïSSKTSKr" Kfife SS S£.Vh
HET VRIJE VOLK VRIJDAG 12 DECEMBER 1958
PAGINA 3
Onbestuurbaar
Ordedebat-
Welke consequenties?
Doe» het - beter
met een
uitrusting
I #1» j
Hoe kan dat?
Venijnig
Onrechtvaardigheid
Loonsverhoging
Zij die het laatst door de beste
dingsbeperking werden getroffen
de meest-draagkrachtigen gaan het
eerst van de economische opleving
profiteren. Tegemoet zal moeten wor
den gekomen aan de minst-draag-
krachtigen zodra de ruimte in de
economie dit toelaat.
Wij forceren niets
Probéér het nog
Voor 1960 anders
Geen droefenis
'Het spijt mij*
Zojuist bekroond met
„Eurostar", de hoogste
onderscheiding op de
Jtttemationak Verpakking»-
tentoonstellingte Parijs
VICROKANT
Zelfstandig oordeel
nubeduidend
parlement.
VERWONDERLIJK
ONMOGELIJK
Regering stok tussen de benen
werpen lijkt wel
taak van kamers
(Van onze parlementsredactle)
'Het lijkt wel, of het een taak van de Staten-Generaal is de
regering telkens een stok tussen de benen te gooien.
Maar als het zo gaat, komt er een ogenblik, dat een regering
of een regeerder tegen een dergelijk voorstel NEE moet zeggen.
Dat geldt ook voor een zaak, die door het volk niet zo gemak
kelijk wordt begrepen.
Bij aanvaarding van het amendement-Lucas zou ik de ver
antwoordelijkheid voor het beleid niet meer kunnen dragen.
Bij een dergelijke aanvaarding zal ik mijn consequenties hieruit
trekken.'
Dit waren de beslissende woorden
die minister Hofstra donderdag
middag om even over balt drie in het
kamerdebat sprak.
Het lot van het kabinet wa* beslist,
omdat de confessionele partijen ken
nelijk voor geen redelijke argumen
tatie vatbaar waren.
De minister had er in het begin
van rijn rede aan herinnerd, dat ver
lenging van de belastingverhogingen
met twee jaar beslist nodig was.
De begrotingsvooruitziehten voor
het jaar 1950 zijn namelijk niet zo
danig, dat wij deze belastingopbrengst
voor I960 kunnen missen, so ver
klaarde hij.
Bij verlenging voor slechts één jaar
zullen hopeloze moeilijkheden ont
staan voor het opstellen van de be
groting I960.
Een systeem van tijdelijke belas
tingverhoging is op zich zelf al ver
keerd, aldus de minister, maar be
perking van de verlengingstermijn
tot één jaar is uit een oogpunt van
een verantwoord financieel beleid
helemaal onmogelijk.
De motie-Romme biedt geen soe
laas. Daarin wordt nl. gezegd, dat
een tijdig overleg noodzakelijk is.
Deze uitdrukking is nogal vaag.
In april weten we nog nauwelijks
meer dan we nu weten. Dan zullen
we waarschijnlijk het advies van de
SER nog niet hebben ontvangen. Dan
moet de regering de begroting voor
1960 voorbereiden zonder stnur en
zonder richtlijn.
Ook een beslissing bij voorbeeld in
Juli of augustus is nauwelijks verant
woord, omdat dan reeds een paar
weken later de begroting moet komen.
Bitter werd de minister toen hij
citeerde wat de heer Lucas (k.v.p.)
dinsdagavond in de kamer heeft ge
zegd; 'Wat de verlaging van de over
heidsuitgaven betreft, hoor ik wel
veel mooie woorden, maar zie ik geen
mooie daden.'
Deze uitlating is volstrekt onge
rechtvaardigd. Zo ontstaat een voort
durend gevecht tussen Staten-Gene
raal en regering. Als kamer en rege
ring zo scherp tegenover elkaar
komen te staan, ontbreekt de basis
van vertrouwen.
Maar de situatie wordt helemaal
ernstig, zo vervolgde minister Hof-
stra, als een grote meerderheid zich
achter een dergelijk negatief stand
punt zou stellen.
Dan verzeilen Wij in een situatie
waarin het land door interne tegen
stellingen niet meer bestuurbaar is.
Aan de rede van minister Hofstra
was een ordedebat van meer dan een
uur voorafgegaan.
Het was even over een, toen voor
zitter Kortenhorst donderdagmiddag
de beslissende vergadering opende.
De tribunes puilden uit; de kamer
was propvol. Ook de loges waren
alle bezet met meelevende, waar
onder de echtgenote van minister
Hofstra en verscheidene diplomaten.
Het ordedebat ging over de vraag,
of éérst de motie-Romnse, (waarin
uitgaande van een termijn van één
jaar tydig overleg over eventuele ver
lenging werd gevraagd) in bespre
king en in stemming moest komen
dan wel of dat moest gebeuren aan
het eind van de artikelsgewijze be
handeling van Hofstra's wetsontwer
pen.
De kamer besloot ten slotte (met
87tegen 55 stemmen) motie en
amendementen op de artikelen tege
lijk te behandelen, maar de motie
eerst in stemming te nemen.
Daarna ging de artikelsgewijze be
handeling vrij vlot.
Ook de bevoegdheid voor de minis
ter van Financiën, om in overleg met
zijn collega van Économische Zaken
de investeringsaftrek en de vervroeg-
Advertentie i-M.
Uniek fterk door 1/2 pk m«h>n
Uniek veilig door dwbbof*
Er xl|n m«»f do*
- 20StJf>aP*w*r
CubmsiUr
mifltH—m.
98.50
VM tol
lui Woll a«cl,lc toot LM.
Po,O»., 290.
Zood mt vrgkjlj.ooc) «ttuwigo
bMKa««> ow oVoiOpa—
de afschrijvingen te schorsen als de
conjunctuur zal nodig maakt, werd
verleend.
De heer Lueas trok een amende
ment dat deze delegatie wilde belet
ten in. Ook andere amendementen
werden ingetrokken, zodat de kamer
eindelijk aan het hoofdpunt kon be
ginnen.
Nadat minister Hofstra gesproken
had (zie boven), kreeg eerst de com
munist De Groot het woord en
daarna prof. Oud.
-De kamer moet nu ook weten, wat
precies de consequenties zijn van de
verklaring van minister Hofstra. En
welk standpunt nemen de andere mi
nisters in?
Prof. Romme (k.v.p.) verklaarde
vervolgens blij te zijn dat mr. Bur
ger voor een heropening van het de
bat had gezorgd. In de eerste plaats
had de minister daardoor nogmaals
zijn waardering kunnen uiten voor
de poging om met de motie de rege
ring tegemoet te komen.
Daarmede, aldus prof. Romme,
heeft hij zich gedistantieerd van Het
Vrije Volk, dat zijn lezers heeft diets
gemaakt, dat de KVF de zaken
scherp zou hebben gesteld.
Maar voorts had prof. Romme ook
nog eens kunnen horen van de be
windsman dat een afweging van
inkomsten en uitgaven niet kan
plaats hebben ais men niet weet over
welke middelen men zal beschikken.
Daarom informeerde hij hoe minis
ter Hofstra het dan heeft weten
klaar te spelen om de begroting voor
1959 op te stellen hoewel, aldus prof.
Romme. we vanmiddag pas beslissen
over de middelen voor 1959.
Prof. Romme zei, dat de consequen
ties die minister Hofstra aan de motie
heeft verbonden, hem leed deden. Hü
kon het standpunt van de bewinds
man niet bewonderen: voor 1959 had
hij immers volledig zijn zin gekregen
en voor 1960 de toezegging, dat de
zaak tijdig opnieuw zal worden be
handeld.
De heer Romme eindigde rijn be
toog nogal venijnig. Do bewindsman,
zei hij, laat het nu aan anderen over
om over 1959 de boel in orde te ma
ken. 'Hij Iaat de boel achter op een
wijze die weinig fraai kan worden
genoemd.'
Toen kwam mr. Burger (arb.).
Hij wees erop, dat het een misver
stand is, te menen dat het gaat om:
één of twee jaar.
"Ik ben zowel tegen een verlenging
van de belastingverhogingen met één
als met twee jaar. omdat ik bezwaar
heb tegen een dergelijke tijdelijke
wetgeving. Die tijdelijkheid geldt na
melijk niet voor de lasten die op de
minst-dr&agkrachtigea worden gelegd
maar wel voor de lasten voor de
meest-draagkrachtigen.
Voorts wees' mr. Burger erop, dat
het een misverstand is, te menen dat
hij op de Fakkeldragersdag van de
PvdA dreigementen zou hebben geuit.
Hijzette met nadruk uiteen, dat
socialisten alleen op grondslag van
een program aan het kabinet kunnen
deelnemen Alleen zo kunnen zij als
minderheid in de kamer bereiken, dat
voor hen essentiële doeleinden wor
den verwezenlijkt.
Maar de andere partijen hebben
zich (om. bij de behandeling van
de wet vervreemding landbouw
gronden) niets aangetrokken van.
het regeringsprogram.
Daarmee verviel de grondslag waar
op de ministers van de PvdA in het
kabinet zitting hadden. Moest nu het
kabinet aftreden?
De verklaring op de Fakkelora-
gersdag had geen andere betekenis
dan het kabinet te laten voortbe
staan. Wij hebben daar gezegd:
Ministers, blijft in het kabinet op die
en die grondslagen.
De reactie in het land op de ver
klaring was zeer gematigd, aldus mr.
Burger. Ik heb gepoogd een grondslag
te leggen Toor de voortzetting van
het kabinetsbeleid. Het woord
«woordbreuk' heb ik niet gebruikt.
Hier, aldus mr. Burger, is meer aan
de orde aan alleen een kwestie van
één of twee Jaar. De minder-draag-
kxaebtigen mogen niet de dupe wor
den van de financiële politiek.
Mr. Burger vroeg zich af, hoe het
evenwicht voor de minder-draag-
kraebtigen terug te winnen zou zijn.
Daarvoor, zei bil, zijn allerlei maat
regelen mogelijk, maar afdoende Is
alleen een loonsverhoging van onge
veer 5 percent. Zodra er ruimte is in
de conjunctuur zal dat moeten ge
beuren.
Als hat waar is, betoogde
heer Burger, wat prof. Romme be
weert, nl. dat uit z£jn motie een ver
trouwen in de regering zou blijken,
zou men dan niet kunnen zeggen: la
ten. wij de belastingverhogingen voor
twee jaar verlengen.
Dan zouden wij deze verhogingen
bij algemene maatregel van fee
stuur ongedaan kunnen maken als
blijkt, dat wi) voor de grote massa
ook iets kunnen doen.
Nadrukkelijk vroeg de heer Burger
aan de kamermeerderheid of zij toch
da zaak zou forceren en een crisis
zou uitlokken als de regering het
woord 'onaanvaardbaar* laat horen,
Daarna werd de vergadering ge
schorst.
De fractieleider van de AR, dr.
Bruins Slot nauwelijks hersteld
van 'jen ziekte mengde zich na
de theepauze voor het eerst tn het
debat.
Hij wees er op, dat hij een binding
van zijn fractie aan het regerings-
program steeds van de hand had ge
wezen. Moreel zit ex hoegenaamd
niets verkeerd in dat de ARP en de
andere fracties zich van het rege
ringsprogram distantiëren.
Mr. Burger, aldus dr. Bruins Slot,
zegt nu wel dat hij het woord
'woordbreuk' niet heeft gebruikt,
maar volgens Het Vrije Volk van 1
november heeft hij het wél gezegd
in de kadervergadering te Amster
dam.
Dr. Bruins Slot. vond dat "het hele
verhaal van mr. Burger over de min
der draagkrachtige nergens op be
rustte.' Het gaat hier niet om een
tegenstelling tussen rijken'en armen.
Overigens, zo vervolgde dr. Bruins
Slot zijn rede, wij forceren geen cri
sis, want we accepteren deze voor
stellen voor 1959 en willen ze ook
voor 1960 overwegen op het moment
dat we er de wenselijkheid van kun
nen overzien.
Dr. Tilanus (c.h.) vroeg: moet dat
nu zo? Is de kwestie van verlenging
met één of twee jaar zo belangrijk
dat de minister van Financiën zijn
verantwoordelijkheid niet langer kan
dragen?
Er is. zo vervolgde de heer Tilanus,
niets gebleken van wantrouwen of
van gebrek aan vertrouwen in 's mi
nisters beleid. Hem worden geen uit
gaven opgedrongen en geert middelen
onthouden.
De uitlatingen van de heer Lucas
over de staatsuitgaven vond de heet
Tilanus echter niet erg gelukkig. Men
mag ze echter andere partijen niet
aanrekenen.
De heer Tilanus drong er bij de
minister op aan, zich alsnog neer te
leggen bij een verlenging van één
jaar. Als de meerderheid van de ka
mer één jaar wil. zou een democra
tische bewindsman daar tegen niet
mogen ingaan.
Tenslotte drong blj er bij de mi
nister op aan alsnog een uitweg te
zoeken. Als redelijke mensen ont de
tafel gaan zitten moet men er toch
uit kunnen komen?
Over de motie en over de artikelen
zou, volgens de heer Tilanus, voorlo
pig dan ook maar niet moeten wor
den gestemd, opdat d« regering in
overleg met de commissie van voor
bereiding van de voorstellen alsnog
een uitweg zou kunnen vinden.
Na de kamer kwam vervolgens mi
nister Hofstra weer aan het woord,
die allereerst prof. Romme van re
pliek diende.
Juist de gang van zaken met de
begroting voor 1959 -heeft me de over
tuiging geschonken dat we het met
de begroting voor I960 anders zullen
moeten doen, zei hij.
Prof. Romme zet de zaak echter
volkomen op zijn kop als hij zegt dat
ik de boei nu zo maar achter laat, zo
vervolgde minister Hofstra. Iedereen
vraagt een daadkrachtige regering,
maar dan moet men het de regering
ook toestaan zélf te bepalen wat ti)
daarvoor nodig heeft.
Welnu, ik meen deze voorstellen
nodig te hebben voor mijn financiële
beleid in 1960. Als ik voor dat beleid
geen redelijke basis krijg, kan ilf de
verantwoordelijkheid niet langer dra
gen.
Minister-president dr.Drees ant
woordde hierna op de van. hem be
kende sobere wijze de vragen, die
prof. Oud had gesteld.
Het kabinet is eenstemmig van. me
ning, dat verlenging van de belas-
tingontwerpen uitermate wenselijk is,
opdat althans op dit punt een vaste
financiële grondslag wordt gelegd
voor deze kabinetsperiode. Het is
echter niet eenstemmig over de vraag
of deze zaak waard is om er de por
tefeuillekwestie voor te stellen.
Het gaat hier echter niet alleen om
de minister van Financiën, zo ver
volgde dr. Drees. Uiteraard zullen
zijn socialistische collega's bij zijn
heengaan niet aanblijven en dat
raakt het hele kabinet
Prof. Oud kwam vervolgens ver
klaren dat zijn fractie altijd loyaal
oppositie had willen voeren, hoewel
zij geen sympathie koesterde voor bet
kabinet. Het heengaan van dit kabi
net zullen wij niet betreuren, iel hij.
Toch scheen prof. Oud rich nog wel
ergens ongerust over te maken: hij
had althans met zorg vernomen, dat
dr. Drees had verklaard geen Neder
landse MacDonald te willen zijn. Dat
betekent dus, zo meende de liberale
fractieleider te mogen concluderen,
dat de socialistische ministers hun
partijbelang laten prevaleren boven
het nationale belang.
Spoedige verkiezingen zijn noodza
kelijk, zo besloot prof. Oud. Daarom
leek hét hem de beste oplossing, dat
de romp van' hét huidige kabinet zon
der socialisten aanblijft en pas na de
verkiezingen zijn. portefeuilles ter be
schikking stelt.
Daarna kwam prof. Romme de
kamer nog weer eens verzekeren, dat
hij met zijn motie bepaald geen on
gunstige bedoelingen had jegens de
minder draagkrachtigen en dat het
volk in al zijn geledingen profijt sou
trekken van het vervallen van de be
lastingverhogingen.
De suggestie van mr. Burger om de
Advertentie /.Af.
60 et
par pak
Hartige bfacttitjes foot fcsrtfge hapje» au om m te
minister van Financiën te machtigen
naar eigen inzicht een verhoging van.
twee jaar terug te brengen tot één
jaar. wees prof. Romme af.
Opnieuw liet hij voorts weten, dat
het hen» zo speet, dat de minister
van Financiën, vier andere ministers,
waaronder de minister-president in
zijn val meesleepte'.
Onomwonden verklaarde mr. Bur
ger hierna, waarom hij steeds heeft
getracht het woord 'woordbreuk' te
vermijden, 'Omdat ik weet,' zo voeg
de, hij zijn gehoor ter rechterzijde
toe. 'dat voor zó'n kronkelachtige
wijze van denken over regeringspro
gramma's gewoon is. Maar als ik zo
handelde, zou ik het gevoel hebben
woordbreuk te plegen.'
Nadat dr. BruinsSlot nog eens
had betoogd dat de antirevolutio
nairen geen woordbreuk hadden ge
pleegd. diende dr. Drees nogmaals
prof. Oud van antwoord.
Nu ik. sinds 1945 minister ben, zou
men toch kunnen weten dat ik prijs
stel op ëen zelfstandig oordeel van
de regering, zei hij. Ik zou echter
mijn eigen persoonlijke betekenis en
onmisbaarheid wel sterk overschatten
als ik tegen de wensen van de PvdA
in het kabinet zou blijven zitten.
Motie en amendement kwamen
daarna achtereenvolgens in stem
ming en werden beide met 88 tegen
55 stemmen aangenomen.
Onmiddellijk hierna het was
tien voor zes geworden verkreeg
minister Hofstra het woord. Met
een verwijzing naar de uitslag van
de stemming verzocht hij de voor
zitter de behandeling van de wets
ontwerpen verder te willen opschor
ten. Een verzoek waaraan uiteraard
werd voldaan.
Advertentie TM.
PARIJS (Ai-) Morgen zal premie!
de Gaulle officieel beslissen of hit
rich kandidaat stelt voor het presi
dentschap van Frankrijk. Het kies
college, bestaande uit 70.000 parle
mentsleden, burgemeesters, prefecten
en andere functionarissen, heeft zich
reeds vóór de Gaulles kandidatuur
uitgesproken. Dit collcye moet uitein
delijk de president kiezen.
No-lron overhemden... van
avond wassen, morgenvroeg
onberispelijk zittend aantrek
ken.. geld en tijdbesparend...
gemaakt van de beste poplins...
en de boord naar de laatste
Italiaanse mode, dat ook na het
wassen onberispelijk blijft...
dat zijn de Valentino No-lron
overhemden, die normaal voor
12.75 verkocht worden.
Maar omdat een exportorder
van deze overhemden in de
meest gevraagde kleur wit te
laat gereed kwam voor tijdige
levering, koopt U nu al deze
Valentino No-lron over
hemden, smetteloos wit, voor
nog géén zeven gulden.
Zaterdagmorgen om 9 uur be
gint de verkoop van deze Valen
tino No-lron
overhemden,
In de maten
37 t/m 43, van
12.75 voor j
(Van een onzer verslaggevers)
De secretaris van do Vakgroep
Zuivelbewerker» van de Algemene
Nederlandse Agrarische Bedrijfsblind,
de heer S. van der Ploeg, heeft gis
teren ln een vergadering van die
vakgroep te Utrecht ernstige kritiek
geleverd op de Koninklijke Neder
landse Zutvelbond, FNZ.
'Ik krijg steeds meer de overtuiging
dat er iets fout zit,' zei de heer Van
der Ploeg.. 'Tientallen directeuren
var. zuivelfabrieken, die bij de FNZ
zijn aangesloten, weten nu nog niet:
dat er een pensioenregeling tot
stand is gekomen.
Men knaagt aan de wortels van de
c.a.o. De FNZ lijdt aan een ouder
wetse vorm van organisatie.'
Het bleek uit het betoog van do
heer Van der Ploeg, dat talrijke
werkgeversleden van de FNZ nietf
worden ingelicht door hun bestuur:
over zaken, die zijn afgesproken
met vertegenwoordigers van de
werknemersorganisaties.
Kritiek was er ook op de FNZ,' om
dat deze werkgeversorganisatie waar
in de coöperatieve zuivelfabrieken
verenigd zijn, geen partij wil zijn bij
de onlangs tot stand gekomen c.a.o,
voor het administratieve personeel in
de zuivelbedrijven, een c.a.o. die voor
arbeiders in de gemeenteklasse twee,
drie en vier loonsverhogingen van één
tot 15 pet. inhoudt.
Binnen afzienbare tijd zal er bij
de hoofdstad van Ethiopië, Addis
Abeba, een nieuw vliegveld van zes
miljoen dollar worden aangelegd. De
Ethiopische luchtvaartmaatschappij
zal per 1 januari lid worden van de
IATA,
(Van een onzer verslaggevers)
De leverbotziekte onder de hazen-
en konijnen in verschillende Noord-
twentse jachtgebieden neemt veront
rustende vormen aan. De sterfte on
der dit kleinwild doet zich in hoofd
zaak voor op moerassige terreinen,
die ware besmettingshaarden blijken
te zijn.
Een slechts enkele millimeters lang
aaltje, dat in de lever der besmette
dieren parasiteert, veroorzaakt weke
lijks de dood van talrijke hazen en
konijnen.
Ter bestrijding van de leverbot
ziekte zijn sommige jagers ertoe
overgegaan, de ergste besmettings
haarden, zoals slootkanten en bena-
greppels, met zout te bestrooien. De
eitjes worden daardoor vernietigd.
Advertentie I.M.
PvdA kor wel eens
in regering
ontbreken
(Van onze parlementsredactle)
•Het komt mij boogst onwaarschijnlijk voor, dat er uit de
huidige situatie nog iets gecreëerd wordt, waaraan wij ons kun
nen binden. Het is immers gebleken, dat wij met andere groe
peringen geen afspraken kunnen maken, omdat het systeem
voor dergelijke afspraken is aangetast. Ik moet er dus ernstig
rekening mee houden, dat de Partij van de Arbeid wel eens voor
geruime tijd uit de regering zon kunnen zijn, alleen als gevolg
van het ontbreken van mogelijkheden voor afspraken.'
Dit heeft de voorzitter van de socialistische Tweede-Kamerfractie, mr.
J, A. W. Burger, gisteravond voor een werkersyergadering van de
Haagse federatie van de Partij van de Arbeid verklaard.
Ik mag van deze 88 leden eisen en
verlangen, zo zei hij met nadruk, dat
zij nu zelf voor een kabinet zorgen.
Als zij dat niet kunnen, is het wel
hoogst onverantwoordelijk van hen
geweest om het huidige kabinet naar
huis te sturen. Als er een kameront
binding zou moeten volgen, dan heeft
die kamermeerderheid haar prestige
te grabbel gegooid.
Hij wees erop, dat prof. Romme
reeds enige weken geleden had ge
schermd met de mogelijkheid van een
kamerontbinding. Dat klonk min of
meer als een dreigement. Onder de
huidige omstandigheden sou ik nog
wel eens verkiezingen -villen hebben,
aldus mr. Burger.
Hij Het echter duidelijk blijken, dat
hij het wel erg triest zou vinden, als
de meerderheid van 88 leden van de
Tweede Kamer, die de regering naar
huis heeft gestuurd, niet in staat zou
zijn can zelf een kabinet te vormen.
Mede als gevolg van de politiek van
minister Hofstra, aldus de heer Bur
ger, zijn wij de moeilijkheden waar-
(Van onze parlemeatsredactour)
Bijna twintig jaar lang, stads
1939, hebben socialisten
zitting gehad in het kabinet.
Na de bevrijding hebben ze
zelfs een groot aandeel ge
had in 's lands bestuur, over-
dubbele socialistische leiding: vwo
Schermerhom «n Drees.
Die mannen van het eerste uur
onder wie de besten der socialistische
beweging, hebben het leven in Neder
land weer op gang gebracht. Zij heb
ben ook het parlementaire leven als
goede democraten in ere hersteld. Zij
hebben gezorgd voor eten en drin-
rijn opvolgers, prof. Van Oven en
prof. Samkalden met grote energie
bevorderd.
Maar de tegenzin tegen het werk
van de socialisten groeide. Toen
da verkiezingen van 1952 een winst
voor de PvdA opleverden die 'een
heeft niet geaarzeld, de maatregelen
te nemen die noodzakelijk werden
geacht. De PvdA heeft niet ge
schroomd de verantwoordelijkheid op
zich te nemen die door de omstan
digheden werd geboden.
Haar houding het moet gezegd
worden op gevaar af van zelfverhef
fing te worden beschuldigd stak
tojr werk en woning. Gebrekkig gggg» ^dverschmvmg^^g^
af bij die van de andere par-
Dr. Willem Drees heeft stad» de
bevrijding het ministerschap be
kleed. Het werd langzamerhand wel
haast traditie dat hij, de socialis
tische voorman, als minister-presi
dent optrad. De gebeurtenissen van
thans zullen, tot gevolg hebben, dat
er een einde is gekomen aan de
socialistische deelneming aan de
regering. Althans voorlopig.
De Partij van de Arbeid schuwt de
verantwoordelijkheid niet.
PvdA niet dan onder de grootst mo
gelijke tegenstand te geven waarop
Daarna volgde een periode vol bet vertrouwen der kiezers haar
moeilijkheden. Het probleem Ia- aanspraak deed maken,
donesië moest worden opgelost, de boon de stembus van 1956 een
geest van eensgezindheid en van de
bereidheid de armoede eerlijk te
verdelen, verslapte naarmate er in
plaats van armoede ook weer iets
beters viel te verdelen. Desondanks
bleven de socialisten getrouw aan
hun beginselen.
Uit die tijd dateert de Noodwet
zelfde grote winst van vier zetels
voor de PvdA bracht, was de kabi
netsformatie nog moeilijker en nog
tijdrovender. Men wenste de PvdA
zelfs niet te laten behouden wat zij
had, men wilde haar geheel uit de
regering dringen.
De. formatie is tenslotte 'toch ge
slaagd. De PvdA kreeg wat zij
wenste en over een regeringspro-
Ouderdomsvoorziening, waaraan de
Dit is daarom het ogenblik, een naam van dr. Drees onverbrekelijk ^im was althans^ta i^nrektasen
korte balans op te maken van de verbonden zal blijven. De eveneens fmrtievoorritter? o^reenrtfm
resultaten van de kabinetten, waar- tot de PvdA behorende minister mfmr overeenstem
aan vertegenwoordigers der socialis- suurhoff bracht de Algemene tig S„„;
tische partij hebben deelgenomen. Ouderdomswet in
het Staatsblad.
De lange duur der kabinetsforma
tie is schadelijk geweest voor het
'",T v,"riofrHI *nr d» om J» scimaeuju. geweest, vooi nev
Wij beperken daarbij vOt de wetgeving is verbeterd, land. Aan de overbestedingen, the
periode sinds de bevrijding. Die van een verdere uitbouw ervan (we den-
een nationale ramp dreigden te
De PvdA heeft ook verder zich
loyaal aan de formatieafspraken ge
houden. Zij heeft een huurverhoging
geaccepteerd die haar in de vorm
waarin ze werd gebracht, zeker niet
welgevallig was. Maar zij wenste het
woord van de fractievoorzitter ge
stand te doen.
Zodoende is er in de afgelopen
twee jaar zeker nog heel veel goed
werk verricht. De overbestedingen
zijn tot staan gebracht, de werkge
legenheid ontwikkelt zich in de goe
de richting, het financiële beleid van
minister Hofstra heeft vruchten af
geworpen. De Deltawet kwam tot
stand, de herziening van de onder-
wijswetgeving is aanhangig gemaakt
bij d« Tweede Kamer.
1939—1945 slaan wij, omdat de rege ken aaa de we(juwen &n wezen en wordeïïr'kon veel "beslaat ~éen~ einde fJet sinds 1956 opgetreden kabïnet-
nng toen grotendeels L-cnaen afln de jnvaliden) staat op bet worden gemaakt. Het is niet te Drees. eens zelfs aangeduid als
heeft gewerkt, over. Ook omdat wij
dan geen aandacht behoeven te
schenken aan het eigenaardige op
treden van prof. Gerbrandy, die hei.
in het voorjaar van 1945, vlak voor
de bevrijding van het westen van
ons land. plotseling wel zonder so
cialisten meende te kunnen doen.
De ploeg van de zomer van 1945,
van puinruimers en bouwers, van
aan de invaliden) staat op
punt van verwezenlijking. De wel
vaart Is toegenomen, aan de wer
kers in de landbouw is een gelijk
waardige plaats bezorgd in de volks
huishouding. de ministers van Justi
tie hebben de wetgeving gemoderni
seerd.
Wij noemen ia het bijzonder de
herziening van het Burgerlijk Wet-
worden gemaakt. Het is niet te
boud gesproken als wordt gezegd,
dat ingrijpen op een vroeger tijd
stip de gevolgen der bestedingsbe
perking minder pijnlijk had kunnen
doen rijn.
herstel en vernieuwing, stond onder boek, door wjjlen mr. Oemkmr e»
extra-parlementair noodkabinet, heeft
ondanks de sombere voorspellingen
niet slecht geboerd.
De socialisten hebben er naar beste
weten en kunnen aan meegewerkt.
Ze zouden bereid zijn gebleven bot
verdere steun, indien door de an-
rv: regering onder leiding van dr. dere fracties een even loyale houding
«-'Dree# en met medewerking van was aangenomen. De meerderheid
de andere socialistische ministère heeft dat echter niet gedaan.
in ons land verkeerde, zodanig te
boven gekomen, dat de kamermeer
derheid het nu zonder hem denkt te
kunnen stellen en nu een tijdje gaat
freewheelen, om daarna misschien
weer een beroep op de Partij van de
Arbeid te doen.
Thans heeft de kamermeerder
heid dus geen behoefte meer aan
socialisten in het kabinet, dank zij
de gunstige conjunctuur, die mede
als gevolg van ook door ons geno
men maatregelen is verbeterd, al
dus de fractievoorzitter.
Vooral als gevolg van overmaat aan
investeringen zijn wij ia economische
moeilijkheden geraakt. Want evenals
nu stond in het recente verleden een
vaste kamermeerderheid steeds op
de bres voor de belangen van de gro
te ondernemers. De gevolgen daar
van bleven niet uit: geen kapitaal
voor de woningbouw en een stijging
van rente en huren.
De heer Burger bracht in herin
nering, dat de fractievoorzitters bij
de laatste kabinetsformatie hun geest
verwanten hebben geadviseerd op
grond van het program in het kabi
net zitting te nemen.
'Ik ben geneigd te zeggen," aldus de
heer Burger, 'dat elk normaal mens
denkt, dat men dan een bepaalde
grondslag heeft gekregen, waarop
men kan bouwen.
Dan is het voor mij echter we! ver
wonderlijk, als diezelfde fractievoor
zitter» later zeggen, dat zij vrij zijn,
dat zij zich niet gebonden voelen.
Dat Is in het verleden wel meer ge
zegd, maar ik heb toen altijd gezien,
dat de fractievoorzitters zich deson
danks toch hielden aan wat afge
sproken was.'
In 1954, zo vervolgde de heer Bur
ger, werd voor vier jaar een prijsbe-
heersing voor de schaarse land
bouwgrond Ingevoerd. Toen, in 1956,
kwam onze verkiezingsoverwinning.
Wij stelden toen alleen, dat de wet
op de vervreemding van de land
bouwgronden blijvend moest zijn.
Daar was geen bezwaar tegen.
Maar onder leiding van de KVP
en ARP heeft de kamermeerderheid
onlangs gedemonstreerd, dat zij vrij
stond tegenover de regering, door dit
mees precieze punt uit het regertags-
program af te wijzen. Daardoor werd
de vervulling van onze wensen on
mogelijk, aldus mr. Burger.
Omdat wij een minderheid vor
men. zo betoogde hij, hadden wij er
behoefte aan, onze eisen te stellen
vóór het kabinet optrad. Wij aan
vaardden het regeringsprogram en
daarmee ook de eisen van de andere
partijen, die zich echter van het
program niets aantrokken. Daarmee
was ook onze binding aan het pro
gram vervallen.
Hebben de confessionele partijen
daarmee woordbreuk gepleegd?
'Ik heb mij zoveel mogelijk in acht
genomen dit woord niet te gebrui
ken. Als ik echter zo gehandeld zou
hebben als zij. zou ik van mij zelf
hebben gezegd, dat ik woordbreuk
zou hebben gepleegd, maar voor hen
ligt dat anders," zo verklaarde mar.
Bnrsrer onder applaus.
