HEKSEN DANSTEN HAND
IN HAND IN SCHIEDAM
Roddelsvindt men
terug in sagenboeken
Volgend jaar verrijzen
eerste Verolme-huizen
Gestroomlijnde: landbouw
in Brazilië
Kilo voer
wordt een
kilo kip
J. en G. Hoek Stichting
geeft steun aan blinden
Griekse zeeman
loopt onder
bromfiets
Laatste strijd
3e klas libre
"Geestelijke"
kwam naar
TV kijken
Adjudant B. van
Noort nam
afscheid
Inbraakj e
Sluitingsuur
cafébedrijven
op zaterdag
Ylam in de pan
Chauffeur reed
achteruit tegen
bromfietser
:D'i
Einclwedstrij den
om HV Y-beker
Draai om oren
Aanrijding tussen
twee bromfietsen
Brand in wasserij
Spreekuur wethouder
en insp; onderwijs
aarsreceptie
van burgemeester
Visafslag
Chauffeur schept
meisje (13), ramt
auto eu fietser
Veemarkt Rotterdam
Wisselkoersen
Burgerlijke Stand
HET VRUE VOLK DINSDAG 29 DECEMBER 1959
PAGINA 4
Toverij
Groot heer
(Van een onzer verslaggevers)
Aan de baai van Jacuaganda in Brazilië, in een nu nog
maagdelijk licht glooiend dal, zal over een jaar of vijf een
stadje verrezen zijn met een voldoende aantai huizen om tien
duizend zielen te herbergen. Een stadje met een kerk en scho
len en een ziekenhuis, een markt en een postkantoor, een
sportpark en een benzinestation. Die woongemeenschap zal
dan haar ontstaan te danken hebben'aan het initiatief van 'een
Nederlander, de reder C. Verolme,- en- aan het werk vanxhet
Rotterdamse architectenbureau Swaneveld enGoslinga,' dat
zowel de stedebouwkundige aanleg als de woningen, 2250
aantal, en de overige gebouwen ontwi'erp.
m
(Van onze sociaal-
economische redactie)'
"agrarische mens is druk
bezig de' natuur 'naar zijn
geeft normaal 1200 liter melk
per jaar.
Slachtkuiketis
Besinfectie
Snelle groei
Theoretisch-schijnt-het ech-
ter ai mogelijk te zijn een kilc
voer In een kilo kip om te zet-
ten.
(Van een onzer verslaggeefsters)
Op oudejaarsavond 1959 gaan we een duik nemen in het
Schiedam van dit jaar. Een actief Schiedam, dat steeds duide
lijker de typische trekjes van een moderne stad gaat vertonen.
„Schiedam Is van oud jeneverstadje uitgegroeid tot belang
rijke industriestad", sprak burgemeester Peek bij de begroeting-
van het tachtigduizendste Schiedammertje. En het jaar 1959
heeft tot die groei niet weinig bijgedragen.
Dat oude jeneverstadje het raakt een beetje op de achtergrond.
Nieuwe wijken vol licht en groen zijn interessanter! Grootse toe
komstplannen! En het oude Schiedam zal vervagen, steeds méér
vervagen, als straks ook in de binnenstad veel gaat veranderen.
We zijn daarom eens wat verder
teruggegaan dan 1959. We nemen een
duik, diep in Schiedams historie, tot
m de middeleeuwen. Tot de tijd,
waarin heksenprocessen aan de orde
van de dag waren in deze stad aan
de Maas.
Want of u dat aan het nage
slacht nu nog zou zeggen of niet
het schijnt toch wel vast te staan,
dat heksen en tovenaars graag ope
reerden in Schiedam.
Van alles wat we u gaan vei-tel-
Icnis geen woord zeker. Het is
alleen gezegd het werd verder ver
teld het is op een goed ogenblik
opgeschreven. En nu kan men de
roddels" van Schiedammers en
Schiedamsen uit vroeger jaren te
rugvinden in verzamelingen van sa
gen.
Het Schiedatnse raadhuis ver
brandde in 1570 en het oude archief
werd in het vuur tot as. Ook daar
dus niet veel bewijzen.
Maar: ook in wat alleen maar ge
zegd wordt, steekt dikwijls een kern
van waarheid. Dit s er gezegd: in de
eerste helft van de zestiende-eeuw
zijn velen in Schiedam ter dood ge
bracht. Ze werden beschuldigd van
toverij,
Of liet waar is? Luistert u naar
dit verhaal.
Rotterdamse en Schiedamse vissers
waren op de haringvangst gegaan. De
Rotterdammers haalden hun netten
vol vis op, de Schiedammers vonden
alleen maar stenen.
Ze grepen een oude vrouw, die er
verdacht uitzag. De wouw gaf toe,
dat ze door een barst in een ven
ster zo smal, dat er nog geen vin
ger doorkon was gevlogen, dat zy
vervolgens in een mosselschip was
uitgevaren, de haringen had ver
jaagd en er stenen voor neergelegd,
nen.
Een Schiedamse herbergierster
heeft omstreeks 1660 het volgende
veiteld en er de lawaaiige klanten in
haar herberg wellicht tot een be
nauwd stilzwijgen mee gebracht.
Nog niet lang geleden, zo begint
haar verhaal, woonde m Schiedam
een man, wiens dochter met de dui
vel trouwde. Satan had de gestalte
van een jonge man aangenomen. Op
de bruiloft waren ze met zovelen,
„datse de ecne poort van den Doel
m en den andereu weer uyt dans
ten."
Maar toen, „onder het dansen ont
sprong de Bruyt haar neus." Het was
een kwaad teken, werd er gezegd, het
zou ongeluk brengen. En Inderdaad,
het jaar daarop was er een grote
brand.
In dezelfde straat woonde een
vrouwtje, dat grote armoede leed en
moeilijk aan de kost kon komen. En
toen zij daar eens heel bedroefd over
was. zegt het verhaal van de her
bergierster, kwam de duivel bij liaar
«p bezoek, vermomd als een groot
lieer, cn vroeg naar de reden van
haar droefheid,
H(j vermaande haar tevreden te
zijn, hij zou haar geen gebrek laten
lijden, zfj moest maar op hem ver
trouwen. De vrouw beloofde liem al
les en de heer lïet een scanne bier
halen om met de vrouw te drinken.
En sinds die tijd kon zij toveren
als de beste, zodat zij gevangen werd
gezet. -Zij beklaagde zich. dat ze wei
nig plezier van de grote heer had
ondervonden, al had hij soms een
kanne bier voor haar laten halen.
Als hij haar dan al eens geld had ge
geven, dan was dat 's morgens in
iets heel anders veranderd.
DINSDAG
Bioscopen:
MonOt GLh: Dc vrouw met de zweep.
2, 7 cn 5.15 uur.
PAsSAGE: fcn dat we toffe Jongens
ziin2 en 8.15 uur.
Tentoonstellingen
STuDELIJK MUSEUM- „Schiedam-
mcis tonen hun kunstbezit'10 tot
5 uur
Diversen:
BEURS: Sollied. tafeUennlskampioen-
schappen, 10 uur.
SUUSUM COHDA: Jong Harmonie,
feestavond, 7.30 uur.
VOLKSGEBOUWVrouwengroep PvdA
JaarwisseUngsbij eenkomst. 20 uur.
Apotheek:
Fa. Gouka en Co.. Groeneiaau 127.
.WOENSDAG
Bioscopen:
MONOPOLE: De vrouw met de zweep.
2. 7 en 9.13 uur.
PASSAGE: En dat -we toffe Jongens
zijn..,. 2 en 8.15 uur.
T entoonstellingen
STEDELIJK MUSEUM: „Schiedam
mers tonen liun kunstbezit", 10 tot
5 uur.
Diversen:
SPOP.TCENTP.UMJeugd taf eltennis-
toernooi, 1012 en 14—17 uur.
IRENE: Ruilbeurs voor de Jeugd van
6—13 jaar, 14—15.30 uur; ruilbeurs
voor de Jeugd van 13 jaar af. 16—
17.30 uur.
IRENE: Geref. Oudersverenlging,
jaarfeest Jeugdclubs. 6 uur.
VOLKSGEBOUW: SVV, sportfilm.
3 uur.
Apotheek:
Fa. Gouka en Co.. Groenelaan 127.
De vrouw was er echter zeker van,
dat ze niet door mensenhanden zou
sterven. En ze sprak de waarheid,
want de nacht, voordat ze berecht
zou worden, „vont men haer in de
gevanckenis achter over leggen, met
den neck gebroken."
Een andere vrouw verscheen, be
schuldigd van hekserij voor den Hove
van Holland. Dit was een van de
laatste heksenprocessen. De vrouw
werd vrijgesproken en vader Cats
schreef er het volgende over:
„Een vrouw van Schiedam, der
pijnbanck toegewesen,
Beriep haer, op het Hof, en na een
kort geding,
Soo wast dat sy de banck en alle
straf ontging.
Ey siet na dat het hof dit vonnis
had gegeven.
Scheen alle spoockery als uyt het
lant gedreven:
Het wijf dat voor een tijt van
yeder wierd verfoeyt,
Bleef stil en sonder blaem, van
mernant oyt gemoeyt.
In de tijd, waarin ook de Schie
damse herbergiester haar klanten
boeide met geheimzinnige toverge-
schiedemssen, vertelde een andere
vrouw in onze stad, dat zij een kind,
dichtbij haar in de buurt, eens een
hoeveelheid naalden, spelden, klu
wens garen en haar had zien braken.
Het kind schreeuwde zo nu en dan
de naam van een vrouw, die het
daartoe aanzette.
Diezelfde vertelster had gezien, hoe
iemand daar in de buurt wel eens een
draai om zijn oren kreeg-van een on
zichtbare hand. Of hij kreeg een stuk
hout, een steen en zelfs Wel een vaatje
boter naar z'n hoofd, zonder dat men
er achter kon konmen, wie gooide.
Een andere vrouw eveneens uit
het Schiedam van omstreeks 1650
had een beruchte heks gekend, soms
zat er bij haar thuis een kat voor de
haard alsof hy daar thuishoorde, en
op die tijdstippen was de vrouw altijd
zoek.
Maar als de vrouw te voorschijn
kwam, was de kat spoorloos. De
broer van de vertelster werkte er en
hy had niet eigen ogen gezien, dat de
vrouw m bed lag te slapen, terwijl een
muis om haar hen liep. Ten slotte
kroop de muis in een van-haar neus
gaten, waarop de'vrouw ontwaakte.
Een halve eeuw eerder waren de
verhalen minder sterk. Omstreeks
1593 zyn in Schiedam vijf vrouwen
van tovery beschuldigd. Marytje
Arends was er één van. Zij zou ver
schillende kinderen uit één gezin
hebben betoverd.
Haar, zaak werd behandeld voor het
Hof van Holland, waar de procureur
van het Hof en de baljuw van Schie
dam haar ernstig beschuldigden. Zo
had zjj met een rijsje in het water
geroerd en op die manier het schip
van Cornells Cornelissen in volle zee
doen ondergaan.
Zy zou verder, met drie andere
Schiedamsen, kruid hebben ontvan
gen'van de duivel, waardóór de vrou
wen onzichtbaar konden zijn voor
anderen. En, samen met hun duivels,
hadden zy hand m hand gedanst.
Het Hof veroordeeld haar tot de
pijnbank, maar zjj ging in beroep by
de Hoogen Raad. Het vonnis van het
Hof werd daar vernietigd en de
vrouw werd ontslagen uit de gevan
genis. De kosten van het proces wa
ren voor de baljuw van Schiedam.
En dat alles nu heeft zich af
gespeeld in ons Schiedam, waar
nu moderne straten verrijzen,
waar plannen zijn voor een
prachtig nieuw ziekenhuis, voor
een riant station met prachtige
verkeerswegen.
(Ongecorrigeerd)
Omstreeks twaalf uur vannacht is
de Griekse zeeman N. G. van het
tankschip Libertad dat in Vlaardin-
gen ligt, plotseling het rijwielpad
langs de Gerrit Vcrboonstraat te
Schiedam opgeiopen en onder een
passerende bromfiets geraakt.
De bromfietser P. Ph. G. d'A. van
E. uit Vlaardingen, klaagde over
hoofdpijn en hy is met de Griek per
GG en GD naar het Gemeentezieken
huis vervoerd. Vandaar kon de brom
fietser op eigen gelegenheid naar
huis gaan, terwijl de Griek naar zijn
schip is gebracht.
De eindwcdstrjjöen om bet per
soonlijk kampioenschap 3e klas libre,
in het distriet Schiedam 'van de
KNVB, zijn gisteravond bij „Bellê-
vue" in Maassluis, begonnen.
v- 1 li/tf
In 'deze eindstry'd hebben üch- gé-
plaatst: 'A. Kooij (Sluis) W. Jacobs,
C. v. d. Brugge (HVO), C. Stadhou
der (OBK)M. v. Kempen, B. v.
Reeven-(LEV), J. v. d. Graaf (Kar-
seboom) en J. de Winter (Sunl.)
De OBK-speler Stadhouder heeft
zijn beide partyen, resp. tegen v, d,
Brugge en Jacobs gewonnen, waar
door hij de eerste avond met de volle
winst ging strijken. De Sluis-speler
Kooij had in de eerste party zyn
handen vol aan de HVO'er Jacobs.
Het was een .gelykopgaande party,
die in remise eindigde en waarmee
beide spelers zich wel kunnen verzoe
nen. Het aantal beurten van 46
drukte begrypelijk het moyenne.
In zijn volgende partij tegen v. d.
Brugge was Kooij beter in zyn spel
en hfj had slechts 29 beurten nodig
om zijn partij te winnen, waartegen
over v. d. Brugge slechts 70 kon
plaatsen. In deze party was het
moyenne, 3.44, voor Kooij aanmer
kelijk beter.
Jacobs was niet fortuinlijk in zijn
2e partij, die tegen Stadhouders,
hoewel hy het toch nog tot 92 bracht,
met een moyenne van 2.10.
De uitslagen waren:
Krachtens testamentaire beschikking van mevrouw Geertruida
Theben-Hoek, geboren in Schiedam en op 30 september 1956 over
leden in Rotterdam, is de „Jacoba en Geertruida Hoek Stichting" in
het leven geroepen, die zich ten doel stelt in Rotterdam en ook m
Schiedam en omgeving ondersteuning te verlenen aan hulpbehoe
vende blinden.
Drie avonden heeft mevrouw De J.
uit de Nieuwe Maasstraat in begin
december gastvrijheid verleend aan
p een „geestelijke" die naar de teie-
i visie-uitzending kwam kijken. Hij
noemde zich broeder Hubertus en zei
dat hy haar adres van de pastoor
had gekregen.
,Het was een 23-jarige, magere
jongeman, gekleed m een rok met
daarover een gryze demi. Hy Is het
laatst gezien op een nieuwe brom
fiets. Bij de familie De J, keek de
„geestelijke" naar de televisie, maar
het vermoeden bestaat dat hy in
andere gezinnen met zogenaamde
missie-busjes op bezoek kwam en op
die wijze wederrechtelijk geld ont
ving.
Kooy
Jacobs
Stadhouder
v. d. Brugge
Stadhouder
Jacobs
Kooy
v. d. Brugge
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
87
100
92
70
70
46
46
48
48
42
42
29
29
2.17
2.17
2,08
1.S5
2.38
2.19
3.44
2.41
In de kantine van het hoofdbureau
van politie heeft gistermiddag ad
judant B. van Noort afscheid ge
nomen van het Schiedamse politie
korps.
De heer Van Noort is enkele maan
den geleden gehuldigd in verband met
zijn zilveren jubileum en omdat men
niet in herhaling wilde vervallen, was
het afscheid eenvoudig, maar daarom
niet minder hartelijk.
Vele waarderende woorden weiden
tot de heer Van Noort gesproken.
Hoofdcommissaris K. Rijpma noemde
de adjudant een sieraad voor het
politiekorps en dat niet alleen als
collega, maar ook als bijzonder cor
rect politieman waardoor hy tot een
goede verhoudlpg.tussen burgerij en
politie heeft bijgedragen.
De korpsfoto werd de heer Van
Noort aangeboden en de heer Rypma
sprak de wens uit, dat de scheidende
adjudant nog dikwijls de weg naar
het bureau aan de Lange Nieuwstraat
zaï vmden.
Namens het politiemuziekgezel-
schap werd een boekenbon overhan
digd. Men hoopt in dit gezelschap,
dat de heer Van Noort nog vaak zal
meeblazen en indien nodig dirigent
Brilleman nog eens zal vervangen.
Adjudant M. Gerards sprak na
mens de SPSV en tenslotte dankte de
heer Van Noort voor ai deze vrien
delijke woorden-en geschenken.
Gistermorgen te melding gemaakt
van een inbraak by de metaalhandel
Jac van Gelderen N.V. aan de Jan
van Riebeec&weg. Door een ruit in te
drukken had men zich toegang ver-
schalt sot het kantoor. Een klein
radiotoestel en tien flesjes coca-cola
worden vermist.
Zo sullen de door de Rotter
damse architecten Swaneveld cn
Goslinga ontworpen flatgebou
wen in de baai 'van Jacaucanga
er uitzien. Wie de ramen wat
klein vindt, gelieve te bedenken
dat het Braziliaanse klimaat het
nodig maakt de zon zoveel moge
lijk uit de woningen te weren.
De burgemeester van Schiedam
'verleende 22 mei by wijze van proef
een algemene ontheffing met betrek
king tot het sluitingsuur voor inrich
tingen tot het verbruiken van cet-
en drinkwaren. Het sluitingsuur voor
cafébedrijven werd voor de nacht van
zaterdag en zondag bepaald op 1.30
uur.
De ontheffing gold slechts tot 8 no
vember 1959, waarna zou worden be
zien. of verlenging-mogelijk -was.
Aangezien ra de praktyk met net
verlate sluitingsuur van de café
bedrijven op zaterdagavond seen
moeilykheden zyn gerezen, heeft de
burgemeester de ontheffing tot we
deropzegging verlengd. Daarby is be
paald dat de ontheffmgte allen tyde
kan worden ingetrokken en dat het
ten gehore brengen van muziek, be
houdens byzondere ontheffingen, m
de nacht van zaterdag op zondag
slechts geoorloofd is tot 1.00 uur.
De Schiedamse monteur A. R. is
op het rijwielpad van de B.K.laan
met zyn bromfiets aangereden door
een achteropkomende bromfietser
die na het ongeval even stopte maar
onmiddellijk verder leed zonder zich
bekend te maken. A. R. raakte licht
gewond en is per GG en GD naar de
Dr Noletstichting gebracht en van
daar naar huis. Getuigen van het
ongeval worden verzocht zich te mei
den hy de politie.
- In de wassei-y Noordhoek aan de
Nieuwe Haven is gisteravond om
lialftien eer, brandje ontdekt op de
tweede verdieping, -waar twee zakken
poetslappen vlam hadden gevat. De
poetslappen verbrandden, een ruit
sprong en de buitenmuur were, ge
blakerd De machinist A. v. d, Linde,
die de brand ontdekte, spoot vier
brandblusapparaten leeg. De inmid
dels gearriveerde brandweer onder
leiding van de heer Spruit zette twee
nevelspuiten, op het vuur en had
spoedig succes.
In het pand Broersvest 19 waar
schuwden de bewoners, verontrust
door een. grote rookontwikkeling uit
de schoorsteen, de brandweer. De
heer Keuzenkamp stelde een onder
zoek in „waarbij bleek dat de rook
was ontstaan door valse trek.
De schipper J. K. deed aangifte
van diefstal van een damesrywiel dat
niet op slot- aan de Sehie stond. Ook
de fiets van V. die op slot voor zyn
woning aan de Goereesestraat stond,
is verdwenen.
De Hoek-stichtmg^is sinds, de op
richting steeds actiever geworden en
die ontwikkeling 'blijft -zich "-voort
zetten.
Men wil bijvoorbeeld bydragen tot
een culturele ontwikkeling van de
blinden door het verstrekken van
bandrecorders voor het beluisteren
van gesproken boeken of vaklitera
tuur.
Men heeft talloze andere moge
lijkheden op het oog om de blin
den, naar hun eigen aanleg en ge
schiktheid, te ontwikkelen en men
zoekt steeds naar de beate kansen
voor elk. byzonder geval.
De J. en G. Hoek-Stichting staat
onder voorziterscbap van notaris J.
B. Jungerius te Rotterdam. Penning
meester. tevens plaatsvervangend
voorzitter is de heer W. Kok, accoun
tant te Schiedam en het secretariaat
wordt verzorgd door mevrouw E. M.
den Boer-Byi, Graaf Florisstraat 5
te Schiedam. Aanvragen om steun
kunnen by haar worden ingediend.
Het woensdagmiddagspreekuur van
de wethouder van onderwijs en de
gem. inspecteur van het onderwys
komt woensdag 30 december -te -ver
vallen.. - -
De burgemeester van Schiedam en
mevrouw Peek-Linthorst zullen op
nieuwjaarsdag van 12 uur tot kwart
over één nam. in de aula van het
Stedeiyk Museum recipieren.
In een keuken aan dr Ph. de Goe-
delaan te Vlaardingen is maandag
middag de vlam in een pan geslagen
De brandweer, die aanvankelyk was
gealarmeerd, -behoefde niet int te
rukken. Het vuurtje werd met eigen
middelen geblust. Er<is geen schade
van" betekenis.
Rotterdam. 28 december. Aan de
Visafslag alhier werden van IJmui-
den en elders 250 kisten verse zeevis
aangevoerd.
De pryzen waren: tarbot midd. 4
tot 4,10, klein 0,85 tot 1,-; griet 0,75
tot 0,80 per,kg; schol midd, 38 tot 40,
klein 28 tot. 33; schelvis midd. 35 tot
38; kabeljauw'midd. 38 tot 43, klein
30 tot 32; makreel 28 tot 30; wyting
33 tot 35; haring verse 23 tot 34 per
kist: kuit 0,95 tot 1.15 per kg.
De 22-jange bromfietser P.-Snel»
ders uit Delft werd gisteravond in de
Van Schuilen burgstraat door een
achteruitrijdende personenauto aan
gereden en tegen het wegdek geslin
gerd. Met een hersenschudding is het
slachtoffer naar het Hypohtuszieken-
huis gebracht. De 52-jarige chauffeur
C, P. V eveneens uit Delft, stond met
zyn auto geparkeerd en gaf zich .bij
het verlaten van de parkeerplaats
niet voldoende rekenschap van het
naderende verkeer.
Na drie gevaarlijke aanry dingen:
met een dertienjarige wielrijdster, een
vrachtauto en een andere wielrijder,
eindigde vanmorgen in de Ruys de
Beerenbrouckstraat te Deift een
adembenemende manoeuvre van de
automobilist H. uit Delft. By de drie
voudige botsing die om tien uur door
tot nu toe onbekende oorzaak plaats
had. werden drie mensen gewond. Ze
werden naar het ziekenhuis vervoerd.
Een dertienjarig meisje, R. v. W.,
werd door de plotseling naar links
zwenkende auto geschept en door de
voorruit gedrukt. Vervolgens kwam
de auto tegen de vrachtwagen van
de heer S., eveneens uit Delft. Eerst
daarna werd het meisje op het weg
dek gesmakt. Via de vrachtauto reed
de chauffeur tenslotte in op de fiet
sende Delftenaar G. Het meisje werd
met een ernstige hoofdwond naar het
Bethelziekenhuis vervoerd. De wiel
rijder bezeerde z'n rechterhand en de
chauffeur die de consternatie ver
oorzaakte liep ook een hoofdwond op.
Zijn auto werd zwaar beschadigd.
ROTTERDAM, 28 dec. Aanvoer
in totaal 1602 dieren waarvan vette-
koeien en ossen 852, varkens 750.
De pryzen waren: vette koeien le
kw 3,103.35, 2e kw 2.903.10, 3e kw
2.75—-2.90, varkens le kw 1,68, 2e kw
1.66, 3e kw 1.63, alles per kg.
Overzicht: vette koeien, aanvoer
als vorige week, handel vlot, prijzen
wat hoger, prima's boven notering:
varkens, aanvoer tamelijk, handel
goed, prijzen als vorige week, prima's
boven notering, zware varkens van
f 1.54 tot f 1.56 per kg.
28 december
Engels pond 10A4i—10.55
Amerik. dollar 3.76S3.774
Franse frank 76.771—70.875
Belgische frank 7.54—7.541
Zwitserse frank 87.36187.414
Zweedse kroon72.7772.82
Duitse mark90.37190.425
Deense kroon 54.59454.644
Noorse kroon 52.73—52.78
Canada 3.961-5—3.97-,j;
Italiaanse lire 60.704—60.754
Oostenrijkse schilling 14,51114.524
gedokterd ventilatiesysteem
voor voldoende verse lucht.
zorgt
Twee hellingen en drie dokken
bouwt Verolme Estaleiros Rcunidos de
Brasil aan deze baai en drieduizend
man, voornamelijk Brazilianen, maar
ook een aantal Nederlanders, zal daar
werk en een woning vinden. Om de
kust te verkennen heeft architect F.
Swaneveld onlangs een studiereis
naar Brazilië gemaakt.
Hij vond er een. verlaten oord niet
als enige verkeerswegen een primi
tief spoorlyntje en een ongeplaveide
Geboren: Johanna M E, d v S van
Buuren en C J Hendriks; Maria C L.
d v F J M Hengst en R C Swarte;
Robert W G, z v J Hoornweg en H
van Wijk; Wilhelmina C d v L Pol
dervaart en A C Feelders; Monica, d
v P Prein en A B van Houten; Pe
trus, z v C P van den Berg en C H J
van den Ham: Jacobus H. z v C J A
van Daalen en B J Schot; Bemar-
dina M, d v A M Beukers' en P A
Hensbroek; Bernardus A. z v H H
van dei' Lmden en A M Hogehboom;
Maria J B, d v P S M van Dyk en
A J Lansbergen; Petronella A, d v
K T den Herder en A van Gelderen;
Leendert B, z v C F Jacobs en L B
Liebrechts; Hermanus A, z v H A
Onstenk en M E Meerburg; Man-
nus, z v M van Popering H Lam-
mers; Everdlna, d v P G van der
Wagt en M O J van Waardenburg;
Gerardus J M, z v J M M Vermin
en E J Laarman; Maria E L, d v W
J J Vroom en A E Beuman
Overleden; A E Groeneveld, 86 jr,
eehtg van H C Bras; W van der
Krult, S3 Jr; E van der Reljdeu, 87
jr, wed van A Prins; A H van Vliet,
81 jr; N W de Jong, 12 dagen; M,G
van Zanten, 82 jr, wed van PJ
Krommenhoek; C den Boogert. 77
jr, wed van H L Burks; J C F Hl-
lenaar. 61 jr. eehtg van J C Van der
Knaap; A L Geyp, 64 jr, eehtg van
L Winkelman.
bergweg, die m het nabye haven
plaatsje Angra dos Reis hun eindpunt
vmden. Naar het toekomstig werf-
terrem loopt alleen een bij regen
onbegaanbaar karrespoor. Verdere
communicatiemiddelen; een kaduke
telefoon en een even onbruikbare
telegraaf.
Er staan, her en der verspreid, wat
primitieve door Indiaanse gezinnen
bewoonde hutten. Er is -verder een
schooltje," dat voorlopig opli zal hun
nen- dienen als de eerste arbeiders
zich in de woningen van Verolme
gaan vestigen. Drie woningen worden
ruim gesitueerd m een royale groen
voorziening. zy zullen, evenals de
werf, bereikbaar zyn langs aftakkin
gen van de grote weg Rio—Santos
die thans wordt aangelegd. Direct
aan de phtsmg komen de woningen
van de ingenieurs en de beambten,
daarachter acht flatgebouwen van
elk vier etages, een flatcomplex voor
vrijgezellen en in totaal 1660 bunga
lows, in rijen van twaalf. De staf
functionarissen krijgen hun wonin
gen aan de baai bij een mooi
strand met volop gelegenheid voor
watersport.
Voor het komende jaar staat <le
bouw van 42 woningen (vijf blokjes
van zes bungalows voor Braziliaanse
en twee blokjes van zes voor Neder
landse gezinnen) op het programma.
Tegclyk wordt een toko gebouwd
waar de eerste bewoners hun dage
lijkse levensbehoeften kunnen be
trekken. De bungalows worden l:i
baksteen uitgevoerd.
Woon gebruiken
In Brazilië heeft architect Swane
veld van het contact met daar ge
vestigde collega's veel geleerd om
trent de woongebrulken in dat land.
Hy ontwierp daarom voor de wonin
gen der Brazilianen kleinere woon
kamers dan in de bungalows voor
Nederlanders. Men zou er anders al
te gauw tot samenwoning overgaan.
Overigens steken deze woningen die
verder drie slaapkamers, een was
ruimte, een keuken en een over
dekt terras aan de voorzijde krijgen,
gunstig af' by het 'peil van de Bra-
zilaanse volkshuisvesting.
De woningen voor de Hollandse
gezinnen worden wat royaler van op
zet. Ze krygen een gintere woonka
mer, een slaapkamer meer om ook
een inwonende dienstbode te kunnen
huisvesten, een badkamer, een ruime
keuken, een loggia en aan de achter-
zyde gelegenheid voor de behande
ling van de gezmswas.
In de etagebouw waarmee'later
een begin wordt gemaakt, komt
op de .begane grond onder de- op
kolommen rustende etages ruimte
"voor garages en andere berggele-1
genheid. Per dubbel pand komt er, Rang té zetten*'"ëën"nntunrknf>'
•net als m onze portiekwoningen, UtU+a <*- zetten, een naiuiuKoe
- een centraal trappehuis. De wo
ningen krygen afwisselend twee of
drie slaapkamers en een ruime
woonkamer die toegang geeft tot
de overige vertrekken. Ook deze.
hulzen krygen een ruime loggia.
Het is een groots plan dat daar
aan de baai van Jacaucanga tot
uitvoering .gaat komen, gedurfd
van opzet maar met zorg uitge
werkt.
Bij de biljartvereniging Beilcvue le
Maassluis zijn de beslissingswedstrij
den gespeeld tussen de koplopers van
de vier polues. Het waren hl poule i:
Believue met een totaal van 94.570,
Confiance a met 95.578, Volksgc*
bouw a met 96.12fi en DGL met
83.917c.
ïn de negen te spelen partyen
bleek Confiance a de sterkste; 7 par
tyen werden gewonnen, 1 remise en
1 verloren. Het behaalde aantal pun
ten was 15; Believue won 6 partijen
en verloor er 3 en had dus 12 pun
ten; DGL won 5 partijen, speelde er
1 lemise en verloor 3 partyen; het
totaal aantal punten werd li, terwijl
Volksgebouw eveneens 5 partyen won,
maar er 4 verloor.
De eindstand is- dus geworden
Confiance a 9 7 1 1 15
Believue 9 6 0 3 12
DGL 9 5 1 3 11
Volksgebouw 9 5 0 4 10
In de voorwedstryden om het per-
sooniyk kampioenschap in de 2e klas
libre werden in poule 2 gespeeld by
de BV Entre Nous;
v. Rynderhoff
Weeland
De Koning
Hartog
De Koning
Verbrugge
150
150
150
150
150
150
112
150
150
106
150
86
58
56
46
48
48
48
18
11
10
19
12
9
2.00
2.67
326
2.30
3.12
1.79
Dat is voldoende om een kalf groot
te brengen. Onze koeien produceren
ruwweg gemiddeld 3800 liter per jaar.
Oerbossen vindt men weinig meer
in Nederland. De meeste bosbouw
heeft plaats op de slechtste gronden.
Met een apparaat, dat lijkt op een
ouderwets kanon spuit men daar nu
zoveel \mst_ ,bf' dat de. ook al weer
langdurig 'geselecteerde bomen, het
goed.'Söen.*" - V
Men ziet-nu kans^ kuikens binnen
acht a negen weken op een gewicht
van anderhalve kiio te brengen en
de kalveren, die voor de slacht be
stemd zijn. worden gevoed met
'kunst'-meik.
T wist punt
Het blijft by dit alles een twist
punt waar de natuur eindigt en waar
de kunstgrepen beginnen. In som
mige gevallen zou men kunnen zeg
gen dat er pogingen gedaan worden
om terug te keren tot-de ideale na
tuur.
De varkens b(j voorbeeld, staan op
het ogenblik Sn" het middelpunt van
da belangstelling rond dergelijke po
gingen, Er wordt wetenschappelijk
nagegaan of het mogelijk is 'kli
maatkamers' voor deze dieren te
maken.
Zij zouden dan als'Vleesprodu-
eenten opgroeien onder Ideale om
standigheden. Alles is. er op ge
richt - hen in de kortst mogelijke
tijd dik en rond te krygen met zo
weinig mogelü'k kosten.
Met de siachtkuikens is men op dit
punt wel het verst gevorderd. La
Amerika en Engeland, waar de pro-
duktie van siachtkuikens een enorme
omvang heeft aangenomen, zijn be
drijven, waar jaarlijks ÏOO.OOO toe
160.000 van deze dieren worden vet
gemest. -
Zij-zitten soms met-z'n twintigdui
zenden bij' elkaar in hokken waar het
daglicht- vnfet kan doordringen.' Bin
nen brandt rood licht» de tempera
tuur wordt automatisch op de ge
wenste hoogte afeeewdd en een mt-
Op deze bedrijven, die men alleen
maar kan betreden via een goot met
desinfecterende stof bij de ingang,
werkt meestal maar één man. Zijn
arbeid bestaat uit het controleren
van de apparatuur en uit bet bijvul
len van de voeder- en drinkreservoirs.
In het directe levensonderhoud van
de dieren wordt meestal op automa
tische wijze voorzieu. Na acht of
negen weken, wanneer de.kuikens op
slachtgewicht zijn, wordt de hela
barak in één keer leeggehaald, en,
naar de eveneens geautomatiseerde
slachterij gevoerd.
In Nederland hebben we overigens
ook al sinds enige tijd zo'n slachterij,
maar de produktie van siachtkui
kens in dergeiyke grote eenheden
komt hier nog niet veel voor.
Wanneer de kuikens zijn. verdwenen
-worden de barakken een paar weken
gelucht en ontsmet, waarna er weer
nieuwe kuikens komen om dezelfde
weg te gaan.
Bij deze vleesproduktie op grote
schaal wordt gebruik gemaakt van
een speciaal soort lappen dat na
veelvuldige kruisingen en zorgvuldig
selecteren óp allerlei kwaliteiten is
ontstaan.
Zij krijgen speciaal voer en hun
korte levenspad wordt beschenen door
rood licht dat hen kleurenblind
maakt waardoor ze elkaar aanzienlijk
minder .schijnen te pikken.
Op het ogenblik is men hier in d«
praktijk zover dat binnen een paar
jaar twee en een halve kilo voer
voldoende zal zijn om het kuikec
binnen acht of negen weken ander
halve kilo te laten wegen.
Veelvuldige proeven met voer moe
ten nu aantonen of men hx de prak
tyk ook met twee kilo zal kunner'
volstaan, want in gevallen van zui
ver onderzoek heeft mea met min
der voer si hogere resultaten' ge
boekt. Daarbij kwamen de kostes
van het voer echter te hoog zodaf
men er. in dé praktijk nog weinlj
profijt van heeft. -