voor de kunsten vóór 1933 en na 1945 I II al1H m 11 4*1 Njet is niet zo onverklaarbaar Platzak en hongerig. CONGO in lm Morgan Phillips door beroerte getroffen Familie Powers met Sowjet-advocaa t I V Zelfstandig Cyprus in de knoei Dom. Republiek steunde aanslag op Betancourt Soekarno opent het nieuwe ^parlement' m Wtmm lp -NgfBfNÊÊÊÊÈM Ruimtevaartcongres Stockholm Frans Congo onafhankelijk Communistisch congres Cuba MwP1 fel HET VRUg VOLK DINSDAG IS AUGUSTUS 1960 PAGINA fl Het is algemeen bekend, dat de grote stad kun stenaars trekt. Niet alleen, omdat hun vaak Ietwat uitzonderlijk karakter en hun eigenzin nige wijze van leven in de grote stad minder opvalt en dus minder weerstand ontmoet, maar ook omdat de grote verscheidenheid van levens vormen de kunstenaar prikkelt tot waarneming, registratie, verzet en interpretatie. Goed overzicht Sd WMM Het gymnaatiekuur, schilderij van Wer n er Laven De grote leegte VERVOLG VAN PAG. 1 Oplossing Kunstnijverheid Wij betwijfelen het en zien met leedwezen, dat ook hier de heersende mode, de non- figuratieve beeldende kunst, slaafs wordt nagevolgd. R. BLIJSTRA VIENTIANE (Reuter, AP) Prins Souvanne Phoema, de favoriet van de opstandelin gen In Laos, heeft een neutra- listische regering gevormd waarin Quinim Pholsena» lei der van de neutralistische partij, zitting heeft. Nieu we slag voor Labourparty (Van onze buitenlandredactie) De Britse Arbeiderspartij is opnieuw ernstig getroffen door ziekte van een van haar belangrijkste voormannen, die zij in deze tijd van interne spanning hard nodig heeft. Morgan Phillips, de parijseeretaris, heeft gisteravond een beroerte gekregen nadat hij in Glasgow in een televisiepro gramma was opgetreden. (Van onze correspondent te Moskou) De vrouw en de ouders van de Amerikaanse U-2-piloot Fran cis Gary Powers hebben gisteren een onderhoud gehad met de Russische advocaat van Powers, Michail Grinjew. De ouders verklaarden na afloop van het gesprek: „We hebben het ver trouwen dat hij het mogelijke zal doen om onze zoon te hel pen." Morgen begint he spionageproces tegen de Amerikaanse piloot. mïsM I* Nieuwsgierig WASHINGTON (AFP) Hoge functionarissen uit de Domini caanse Republiek hebben mo rele en materiële steun ver leend bij de moordaanslag, die In juni op de Venezolaanse; president, Romulo Ec-tancourt' is gepleegd. Daarbij komt nog, dat hij hier zijn publiek vindt, eerder dan op het platteland en zo is het niet verwonderlijk, dat in grote steden de kunstenaars in naar verhouding groot aantal aanwezig zijn. Vooral in zijn jeugd heeft de kunstenaar de grote stad nodig, zowel om van de omgang en de gedachtenuitwisse- ling met zijn collega's tot klaarheid te komen als om naam te maken. Misschien wordt de behoefte iets minder nu het platteland in sterke mate wordt geürbaniseerd, maar in het begin van deze eeuw was het duidelijk, dat de kunstenaar slechts in de grote stad kon gedijen. Omgekeerd was een stad niet groot, niet belangrijk als tr geen kunstenaars van betekenis waren gehuisvest en zo te het verklaarbaar, dat de belangrijkheid werd afgemeten haar de mate van cultureel leven. Voor Duitsland was Berlijn het centrum: men was niets, of althans weinig als men niet in Berlijn was erkend. Dit is nu niet meer het geval en nu Berlijn voortdurend in grote nood of althans onder drei ging voortbestaat doet de stad een beroep op zijn verleden. Berlijn was 'de plaats der vrij heid voor de kunst' en, zo wordt er onwillekeurig bijgevoegd, is dit nog. Aon de hand van een reizende tentoonstelling, die voor het eerst gehouden is tijdens de Ruhrfesf- spiele te Recklinghausen en die in augustus in Wenen en in oktober in Berlijn zelf wordt gehouden, wil Berlijn bewijzen, dat het steeds een kunstenaarscentrum ia geweest en dit wil blijven. Deze tentoonstelling geeft inder daad een goed overzicht van de ontwikkeling der moderne schil derkunst in Berlijn, maar zij toont ons meteen, dat deze stad voor Duitsland toch niet zo representa tief geweest is als Parijs voor Frank rijk en een groot deel- van de rest van de wereld, Londen voor Enge land, New York voor de Verenlgda Staten, Wenen voor Oostenrijk. Evenals in Italië was in Duits land althans wat de schilderkunst betreft van een gedeelde concentre, tie sprake: Milaan is zelfs een tijd lang belangrijker dan Rome ge- Op de Berlijnse expositie dit prachtige 'naakt' Maja van Gerhard Marcks te zien, dat doet denken aan het beste werk van de Fransen Maillet of Despiau. weest en hoewel in Berlijn litera tuur en toneel wellicht toonaan gevend waren voor Duitsland, de groep van de 'Blauwe Reiter' om stond In Mtlnchen in 1912, terwijl zelfs 'Die Brücke' (1905-1913) niet Jn Berlijn, maar in Dresden is ont- stann, hoewel vele vertegenwoordi gers ervan langer of korter in Berlijn hebben geleefd en gewerkt. In Berltjn was het voorname lijk de zgn. Novembergruppe uit 1918, die later de toon aangaf, als mede de tegen het dadaïsme aan leunende groep 'Der Sturm', waar mee onze landgenoot A. C. Wil- Slips link in de twintiger jaren nog zijdelings verbonden is geweest tijdens zijn verblijf in Berlijn. Van deze laatste groep is op de tentoonstelling "Berlijn, Ort der Freiheit für die Kiinste' (Berlijn, vrijplaats voor de kunsten), wei nig te zien, doch overigens geeft de expositie een uitstekend beeld van de rol welke de Berlijnse kunste naars hebben gespeeld in de ont wikkeling van de moderne kunst. De tentoonstelling is zinvol in. een aantal periodes verdeeld, waar bij de ontdekking van nieuwe vor men aanvankelijk ondanks al het 'revolutionaire' nog vrij geleide lijk plaatsvindt. Dan komt er ineens een leegte van 1933, het jaar dat Hitler aart de macht kwam tot 1945, de capi tulatie van Duitsland en de vernie tiging van Berlijn. De tegenstel ling tussen vóór 1933 en na 1945 vormt eigenlijk het 'dramatische punt van deze expositie. Het optreden van Edward Munch in Berlijn, dat in schrille tegen stelling staat tussen de keizeraan- bldding en de Duitse zelfgenoeg zaamheid, de Berlijnse Secession van 1898 en 1910: zy duiden reeds aan, dat er iets gaat veranderen, totdat in 1918 de Novembergruppe, sterk sociaal bewogen Georg Grosz, Wilhelm Schmid), ook de vorm- grenzen in alle richtingen door breekt. Na 1933 kwamen de goede schil ders niet meer aan bod, ze worden ontslagen als leraar of hoogleraar, ze verlaten het land, hun werk Hierop maakte von Karman bekend dat. de zes plaatsen opengehouden WORMS (DPA). De politie in Worms heeft de 24-jarige Neder landse timmerman F. R. uit Almelo gistermorgen, toen hij was uitgesla pen, met een groot pakket proviand ■naar het Nederlandse consulaat in Frankfort gestuurd. Een patrouille had de man tijdens; het weekeinde wanhopig en uitgehon-' gerd op straat in Worms aangetrof fen en hem meegenomen naar het: politiebureau. Daar at hij. uitgehon- gord als hij was, de broodmaaltijd op van vier medelijdende agenten, waar na hij in een cel mocht uitslapen. Hoewel de jongeman zich moeilijk verstaanbaar kon maken, kwam de politie spoedig te weten, dat hij on langs per trein naar Zwitserland ge-, reisd was om daar te gaan werken.; Toen hij daar aankwam ontdekte hij echter, dat de betrekking aan iemand anders gegeven was. Platzak liftte hij terug naar huis en kwam tot Worms. waar hij zijn pas verscheurde in dei hoop dat de politie iemand zonder) papieren sneller naar huis zou bren gen. Het Nederlandse consulaat tn' Frankfort heeft hem in staat gestild, naar Nederland te reizen. j Ös burgemeester en de gemeen teraad van de Tirooise gemeente Neustift lm Stubai heeft aan Otto van Habsburg het ereburgerschap van deze plaats verleend. zuuen women totja, tot wanneer? Tot de Russen misschien van mening veranderen, verklaarde hij later. En tijdens de persconferentie gaf hij zijn toelichting, waaruit moest blij ken dat er van een conflict geen spra. ke is. Er la dan ook geen conflict; er Is alleen een mysterie. In Londen deden de Rusten mee. Nu, in Stockholm, ver klaren zij hun sympathie, maar wei geren mee te doen. Het lijkt raadselachtig, maar eer lijk gezegd hebben de zeshonderd ruimtevaartdeskundigen uit dertig landen, die nu in de Zweedse hoofd stad bijeen zijn, die ontwikkeling ai zien aankomen. De Russen 'zijn lid van de IFA, srij bewegen zich als vriendelijke en pret tige collega's op de congressen. Zij luisteren veel en zeggen weinig. Br is geen moeilijkheidmaar in de acade mie van de IFA zal dat anders zijn. De academieleden kunnen, niet vol staan met luisteren e» het zeggen van algemeenheden. Zij zullen met bijdra gen uit de hoek moeten komen, zelf dingen vertellen die ter sake doen. Kortom: de zes Russen zullen geen zitting nemen in de academie For meel is alles 'in orde. von Karman heeft dat duidelijk gemaakt. Men is niet nationaal vertegenwoordigd in de academie, maar persoonlijk, Wie ge kozen wordt kan rustig weigeren. De Russen hebben ais reden voor wei gering opgegeven dat zij teveel con gressen. zouden moeten bezoeken. Er te dus geen conflict en het con gres is maandag kort daarna ia alle rust en met feestelijke fanfareklan ken officieel geopend. Dat dit gebeur de in Stoekboïina frivole variété theater China, waar 's avonds schaars of in het geheel met gekieöe meisjes zonder enig mysterie op de planken dansen, was een toevallige bijkom- I stigheid. (Vervolg van voorpagina) Een cordon Ghanese troepen van de VN met de bajonet op het geweer werd gelegd om de ambtswoning van de voormalige gouverneur-srcm-raal. Nabij het hoofdposffotr hield een Congolese patrouille een auto aan met militair personeel van de VN. Terwijl hun papieren werden ge controleerd verzamelde zich om de auto een menigte dreigende Congole- zen die de vuisten schudden en be ledigende taal schreeuwden. In de hoofdstad bestaat het gevoel dat de precaire verhouding tussen de Congolese regering en het apparaat van de VN in Congo op kookpunt is gekomen. Loemoemba verliet vanmorgen zijn ambtswoning gevolgd door vracht auto's met stalen helmen dragende Congolese soldaten en twee jeeps met mitrailleurs. Zijn assistenten verklaarden dat de pronier ging confereren met presi dent Kasavoeboe. wordt niet meer vertoond Van deze droevige periode geeft de tentoonstelling enkele stukken en men ziet het resultaat van de om standigheden: de schilderijen wor den somberder, enkele kunstenaars, zoals bij voorbeeld Schmidt-Rott- luff verliezen aan spankracht, werk van Karl Hofer, Beckmann. Rei niger, Johannes Molzahn handhaaft zich echter of wordt zelfs beter, hoewel soms (als bij Molzahn: Heroïsch Perspectief) min of meer literair. Van Marcks is een prachtig naakt te zien, uit 1942, dat aan de beste Fransen, Maillol of Despiau doet denken, helemaal niet 'middeleeuws', van Kathe Kollwitz een machtig zelfportret uit 1935, van Nay een abstract werk dat in elk geval beter is dan zijn later werk. Dat latere werk. het werk van 1945, toont ons Berlijn, verbonden met het Westen weliswaar (en het ls mede de bedoeling van de ten toonstelling dit aan te tonen) maar meelopend in de mars der non-figu ratieven, de mars van degenen, die blijkbaar niet weten dat ze onder het- mom van de schilderkunst de kunstnijverheid dienen. Gerhart Bergmann, Hermann Bachmann. Hans Kulin. Helmut Thoma lijken eerder ontwerpers van behangselpapier dan schilders, Fietz heeft de 'tekens' van de Ja panners overgenomen. Hans Jae- nisch, Friedrich Stabenau. Werner Volkert beoefenen de krabbelarij of smeren hun paletmes schoon op onschuldige doeken en in het. in ternationalistisch georiënteerde Ber lijnse koor verheffen slechts enkele schuchteren hun eigen stem: Wer ner Laves, Rudolf Kögler, Hermann Teuber. In de beeldhouwkunst zi.m Karl Hartursg en vooral Bernard Heili ger der sterksten, hoewe! de laatste wel heel erg naar Moore en Marini heeft gekeken. Tijdens 12 jaar. 1933-1945. was er geen openbaar kunstleven in Ber lijn. Als het er wel was geweest, zou het dan minder onder invloed van Parijs en de internationale kunst handel zijn geraakt? De regering: von rijn pup jtpriwrai; halfbroer prins Tiao SomM&IÏR te in het weekeinde afgetreden, naüat in het parlement een motie van wan trouwen was aangenomen. De opstand van de parachutisten-, kapitein Kong Lae, die op niet meer dan een familietwist leek, heeft dus het beoogde doel bereikt. Laos zal zijn pro-westerse politiek vervangen door een neutralistische. In Washington toonde men zich gisteren teleurgesteld over deze ont wikkeling, die de Amerikaanse in vloed in het Verre Oosten verder terugdringt. Maar men geeft verre de voorkeur aan deze oplossing van het familiegeschil, omdat de communis tische Pathet Lao-beweging die het noorden van Laos in handen heeft- bij een voortduring van het conflict; «Been maar voordeel sou hebben ge-' had. De partij heeft meegedeeld, dat de toestand van de 58-jarige Philips zeer ernstig maar niet kritiek is. Zijn lin kerkant is verlamd en hij heeft het spraakvermogen verloren. Er wordt aangenomen, dat hij enige maanden rust zal moeten nemen, juist lang ge noeg om hem te verhinderen aan wezig te zijn op het najaarscongres van de Labourparty, waarop de .in terne spanningen in de partij zui len worden besproken. Phillips heeft enige weken geleden een in op dracht van het partijbestuur be schreven brochure „Labour In the Sixties" (Labour in de zestiger ja ren) gepubliceerd, waarin een po ging wordt gedaan de ideeën van linker- en rechtervleugel in de par tij met elkaar te verzoenen. Een maatschappij die in Virgi nia, Noord-Carolina, Tennessee, Flo rida en Maryland restaurants bij busstations exploiteert heeft meege deeld dat in het vervolg niemand meer vanwege zijn ras niet zal wor den bediend. Dit pamflet zal grondslag van de besprekingen op het congres worden maar Phillips zelf zal het niet kun nen verdedigen. De brochure was algemeen in de partij zeer goed out- vangen. Een van de raadslieden van de vrouw van de piloot verklaarde: „H(j heeft een zware en moeilijke taak, maar wij geloven dat hij er zn beste krachten aan zal wijden." Deze raadsman, Alexander W. Parker uit de Amerikaanse staat Virginia zei ook dat een autoriteit van Intocrist, het officiële Russi sche reisbureau, heeft beloofd te zullen proberen een onderhoud te organiseren voor de familieleden met premier Chroesjtsjow. De heer Parker noemde het on- derhoud met de Russische advocaat zeer bevredigend. Hij verklaarde zich zeer onder de indruk over de oprechtheid, kennelijke bekwaam heid, openhartigheid en bereidheid tot samenwerken van de Russische advocaat. Verder wilde hij echter niets zeggen over het onderhoud, dat strikt vertrouwelijk was geweest. Grinjew is o.a. na de oorlog als advocaat opgetreden bij de Neuren- bergse processen. Als de tijd het zou toelaten, zou Powers' familie van daag nog een onderhoud hebben met Grinjew. Mevrouw Barbara Powers zag er bij het verlaten van Grinjews kan toor alsof zij had gehuild. Powers familie schijnt nu de hoop te hebben opgegeven de piloot nog te zien voor het proces begint. Als rechtszaal zal dienen de zui lenhal die gewoonlijk het hoofd kwartier is van de Sowjet-vakbond en waar nu Powers zal verschijnen voor het militaire college van het opperste gerechtshof van de Sowjet- Unie. NICOSIA (Reuter, AP) Sinds middernacht is de vroegere Britse kolonie Cyprus een zelfstandige republiek. Het Britsé bewind is na 82 jaar tot een einde gekomen. De jonge republiek, die met 21 kanonscho ten haar intrede deed in de vol kerengemeenschap, zit echter reeds midden in de politieke moeilijkheden. Nicos Kranidiotes, die door de pre sident, aartsbisschop Makarios, be noemd was tot minister van Buiten landse Zaken, heeft geweigerd deze post te aanvaarden. Kranidiotis wenst evenmin de post van ambassadeur in Griekenland te aanvaarden. Een collega van hem Pashaïides, heeft vorige week zijn functie van minister van Handel en Bedrijven neergelegd. De achtergrond van deze moei lijkheden wordt gevormd door de vroegere EOKA, de vrijheidsbewe ging die meent dat haar aandeel in het bevechten van de onafhan kelijkheid moet worden gehono reerd met een regering, die uit leden van haar organisatie bestaat. President Makarios wil ook minis ters benoemen die niet tot de EOKA behoren. Voor de post van minister van Buitenlandse Zaken had hij het oog op de vooraanstaande advocaat Chrysafinis laten vallen. De EOKA keurde zijn voornemen af en Maka rios was gedwongen, een ander te zoeken. Kranidiotis" beweegredenen om deze functie neer te leggen, zijn niet bekend. Hoewel de Sowjet-pers met geen woord gerept had van de aankomst van Powers' familie had zich toch tegen de tijd dat de Powers Grinjews kantoor weer verlieten een menigte van ongeveer 300 Russen in de Niglina-straat verzameld. Nieuwsgie rig als altijd verdrong de menigte zich om de auto waarin de Powers plaatsnamen. Een of twee Russen schopten tegen de autobanden, hetgeen Russen vaak doen wanneer zij een auto aan een onderzoek onderwerpen. De menigte was zeker niet vijandig ook al hieven een paar wei een gebalde vuist. De Sowjet-propagandapers houdt de belangstelling voor het proces wel levendig, maar er is toch geen cam pagne aan de gang om de bevolking op te hitsen. Veel meer richt de pro paganda zich in het algemeen tegen spionage en grijpt zij elke gelegen heid aan om tolwaakzaamheid aan te sporen. Volgens sommige berichten zal luitenant-generaal Viktor Borisog- lebski het hof presideren. Als open bare aanklager zal optreden Orman Roedenko. Deze was ook de voor naamste Sowjet-aanklager bij de Neurenbergse processen tegen de Duitse oorlogsmisdadigers. (Van onze Parijse correspondent)' De vroegere Franse Congo met een bevolking van 760.000 zielen is gisteren onafhanke- 1 lijk geworden. De onafhankelijkheid is geprocla meerd in het bijzijn van de Franse minister André Malraux en de Con golese president, Fulbert Youlou. On middellijk is een telegram gezonden naar New York om het lidmaatschap van de Verenigde Naties aan te vra gen. Ook drie andere voormalig Franse gebieden, Boven-Volta. Da. komey en het Nigergebled. deden dit vandaag. Aan het familiefeest, zoals de onaf hankelijkheidsproclamatie in d# hoofdstad Brazzaville wordt genoemd, namen 15.000 blanken deel. De nieuwe Congolese republiek heeft een oppervlakte van 349.000 km?, 1 iets meer dan de helft van Frankrijk. De bevolking is dun gezaaid en leeft voor 80 pet van de landbouw. Ds overige 20 pet leeft in de drie steden. 'Brazzaville, hoofdstad, Pointe Noire, de haven aan de Atlantische Oceaan en in Dolisie, in de vallei van de Niari. Het voornaamste uitvoerprodust is .hout. De laatste jaren begint de aan plant van palmbomen, tabak, cacao, suiker, rijst en maïs op gang te ko men, maar de opbrengst is nauwe lijks toereikend voor de behoefte van 'de eigen bevolking. De veestapel is niet groter dan 6000 stuks. De pro- duktie van de loodmijnen bedraagt 8000 ton per jaar. Het noorden van Congo ls het armst, daar heeft de socialistische partij (MSA, Afrikaans socialistische beweging) de meeste aanhang, doch zij is in de minderheid en in de op positie. De regeringspartij (RDA, Afrikaanse democratische volksbewe ging) wordt gevormd door Fulbert Youlou, die in 1956 uit het priester schap is ontzet, maar nog steeds de titel abbe voert. Dit staat in een rapport ran een commissie, die in opdracht van de Organisatie van Amerikaanse Staten: een onderzoek heeft ingesteld naar! de achtergronden van de aanslag. Generaal Rafael TniliHo. de ster ks man van Santo Domingo, heeft volgens het rapport de samen zweerders persoonlijk succes ge- teen zij een week voor de aanslag van een Dominicaanse ba sis naar Venezuela vertrokken. De samenzweerders waren opgeleid door twee Dominicaanse kolonels, die hun leerden omgaan met elektroni sche ontpioffingsmiddelen. Van hen kregen zij machinepistolen, geweren en munitie. Het rapport zal op de bijeenkomst van de ministers van Buitenlandse Zaken der 21 OAS-landen, die giste ren te San José in Costa Rica ia be gonnen, worden behandeld. Mevrouw Barbara Powers is in Moskou aangekomen. Zij zal daar het spionageproces tegen haar man, de Amerikaanse Ui- piloot Gary Powers, bijwonen. DJAKARTA (Reuter) President Soekarno heeft vandaag hei nieuwe Indonesische „parlement" geopend met een rede, waarin hij verklaarde dat de regering het politieke en economische liberalisme heeft overboord gegooid om te ontkomen aan het fascisme. Mariene Dietrich is maandag na een tournee van vier maanden door Europa in New York teruggekeerd. Haar bagage bestond uit, 32 koffers en een mahoniehouten gitaar, die zij bij een opvoering in Duitsland van een vriend had ontvangen. HAVANA (Reuter), Vertegenwoor digers van Communistische partijen en communisüsche landen uit de ge hele wereld wonen het congres by van de Cubaanse communistische party, dat vandaag voor het eerst sinds 1952) begint. Het is eigenlijk de enig toegestane politieke party op Cuba. zy steunt Fidel Castro's „beweging van de 26ste juli", die zfóh weliswaar niet als poli tieke party aandient, maar in f de macht van een partij heeft. De communistische party dook in 1952, na de staatsgreep van Batista, onder. Zij is thans de enige politieke groe pering die door Caetro wordt toegela ten. Tegen buitenlandse critici keerde hy zich met de woorden: „De demo cratie heeft niet gefaald in Indone sië, maar by het voortschrijden van onze revolutie is het falen van de liberale democratie aan het licht ge komen." Omdat volgens Soekarno politiek en economisch liberalisme naar fascisme leidt is het in Indonesië vervangen door de gotong rojong (wederzijdse hulp) democratie. Het nieuwe „parlement" vervangt het enige geheel gekozen parlement dat Indonesië heeft gehad en dat in maart van dit jaar naar huls werd gestuurd omdat het weigerde samen te werken met de regering. Dat ge vaar loopt men nu niet meer. De le den van het nieuwe parlement zijn ,®n. benoemd. Het bestaat uit 130 politici en 153 leden van functionele groepen (van het leger tot de groep der boeren). De dag daarvoor had Soekarno het nationale front geïnstalleerd, een lichaam waarvan alle politieke par tijen deel moeten uitmaken en dat het partyleven aan banden moet leg gen. In september volgt dan nog de in stallatie van een ander politiek lichaam, het raadgevend volkscon gres, dat slechts sporadisch bijeen zal komen en waarin alle leden van het parlement zitting zullen hebben plu® 94 vertegenwoordigers van de pro vincies en nog 232 afgevaardigden van „functionele groepen". Volgens president Soekarno zal dit volkscongres het hoogste bestuurs lichaam worden van Indonesië. De nieuwe leden van het parle ment heeft Soekarno ei-teren gezegd dat zij geen „ja-mannen en ja-vrou wen" moeten zijn. Hij omschreef echter ook duidelijk wanneer zij „nee" moeten zeggen, nl. wanneer de president met wetsontwerpen komt, die in strijd zijn met de doelstellin gen van de revolutie.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1960 | | pagina 2