Commissaris 'Socrates' waarschuwde, maar...
Explosie vernielt kotter!
Regering in principe
bereid staatsbezit
deels te verkopen
ai
ANG is alleei
als er RANG op staat
Steenfabriek
ook in staat
faillissement
Geld geroofd
uit brieven
Papoea-leider:
Men moet van
ons afblijven
]>ij eigen
i.i
Eindelijk in orde
Miljoenen krediet
Goede gaven
St. Michael zeer
óver
pöïitiesalaris
Belasting krijgt
brokken beton
door de ramen
KABbeleggen
maats
Pseudo-drs. niet
gearresteerd
Dure plannen
tfte
Interne kwestie
Zwemmer overleden
tijdens oefenuur
Vcrkopeai
E°'?-
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 17 NOVEMBER 1960
PAGINA 3
F, -
üi
Bunkersloop in Utrecht
Gezonde berglucht en sportief
vermaak. Dat versterkende gevoel
vfndt U terug in Rang Menthol.
19 ct. per rol.
Toverwoord bleef: De
bank staat er achter
(Van een onzer verslaggevers)
Een van de belangrijke dochter
ondernemingen van de N.V. Soera-
les: de in Hengelo gevestigde N.V.
Överbeek. is in staat van faUlisse-
ment verklaard. De rechtbank tc
Almelo heeft gisteren het vonnis
uitgesproken op verzoek van een
Duitse bank de Feuerbachcr
Volksbank die een vordering van
32.500,heeft op de N.V. Over-
heek.
Van deze n.v. had de heer Nicolaas
den Besten hoge verwachtingen,
omdat de firma niet alleen in het
bezit was van een in Hengelo ge
legen steenfabriek, maar ook van
ongeveer 25 hectare <250.000 vier
kante meter) grond, die gelegen is
in het voor woningbouw bestemde
deel van. Hengelo.
Door verkoop in percelen, al of niet
met huizen bebouwd, zou deze fir
ma, zo verwachtte men, daarom
grote winsten kunnen maken.
De financiële moeilijkheden zijn be
gonnen doordat er onvoldoende
geld was voor de aflossing en de
rente van op deze bezittingen ge
nomen hypotheken. Daar is nu nog
bijgekomen dat de N.V. Socrates
ook een wissel van 32.500,had
getrokken op de N.V. Overkeek en
dat deze was overgenomen doer de
Feuerbachcr Volksbank.
Tot curator in dit faillissement Is
mr. C. D- van Vliet te Amsterdam
benoemd, die tevens optreedt als
curator in de faillissementen van
de heer Den Besten en de N.V.
Socrates.
(Van een speciale verslaggever)
Een paar jaar geleden al heeft een van de vele commissaris
sen van de N.V. Socrates en de met deze firma verbonden n.v.'s
gewaarschuwd dat het mis moest gaan met de ondernemingen
van de heer Nicolaas den Besten.
Hij heeft dat toen gezegd, niet alleen tegen Den Bésten zelf,
maar ook ten kantore van de Amsterdamse Bank. Alleen....
hij sprak hierover niet met de hoofddirectie, maar met de
onderdirecteur de heer T. Hoving. En de heer Hoving stelde
hem toen gerust. 'Meneer, als de Amsterdamse Bank erachter
staat, dan begrijpt u toch wel, dat de zaken gezond zijn.'
'Het was een chaotisch bedrijf.'
aldus deze commissaris. 'Telkens als
ik er kwam om me van de zaken op
de hoogte te stellen, werd er weer over
andere miijoenenprojecten gesproken.
Het bleef meestal bij plannen. Er werd
wel geld in gestoken, maar de projec
ten werden dikwijls niet afgewerkt.'
'Hoeveel daardoor is verspeeld, ont
trok zicli aan mijn waarneming.'
De commandant van de Ceylo-
nese marine, vice-adnrüraal Royce de
Mei en zes hooggeplaatste officieren
zijn geschorst hangende de uitslag
van een onderzoek naar een groot
scheepse smokkelaffaire.
In de Parijse studentenwijk
Qtlartier Latin is een aanslag ge
pleegd op een Tunesische student.
'Voorbeelden van mislukte projec
ten, waarop alleen maar is verloren?
Een plan voor het bouwen van een
scheepswerf. Dure voorbereidingen,
dure tekeningen en geen resultóat.
Een plan voor huizenbouw in Den
Helder. Een transactie voor grond
aankoop van 25 ha in Amsterdam-
Noord, die too een strop van ander
halve ton heeft geleid. Mislukte
plannen voor handel in textiel.
'Houden jullie nou in vredesnaam
op met je miljoenen. Doe nou eens
één zaak waar tienduizend of vijftig
duizend gulden aan verdiend wordt,'
heb ik gezegd.'
'Wat wil je nou eigenlijk? Als de
Amsterdamse Bank erachter staat,
dan is dat toch wel een bewijs dat
het goed zit," was de reactie van
Nicolaas den Besten.
In het begin van 1957, één uit
zondering op de regel. De N.V.
Socrates kocht toen voor een be
drag van 2,4 miljoen huizen. De
commissaris was erbij dat de
Amsterdamse Bank hieraan mede
werking verleende.
Hij zag tot zijn geruststelling dat
de heer Hoving de heer Den Besten
gelukwenste met deze voordelige
transactie. Deze zaak, 7.0 moest men
toen we aannemen, zou tot een winst
van tonnen leiden.
Het dum-de niet lang of het wari-
'1
c-f'VrtS
V
Ongeveer vijf jaar lang moest ïm-«
mers edn kantoor in stand worden
gehouden met acht mensen, in .vaste
ere zéven in losse dienst. Ook waren
er tal van losse medewerkers en com
missarissen.
Op een auto meer of minder
werci niet gekeken en het gebeurde
ook wei, dat men iemand met een
vliegtuig uit Duitsland liet komen
voor het bezorgen van een brief.
Van zo'n besteller werden dan ook
de verblijfkosten in Amsterdam
nog betaald.
Bij dat alles kwamen ook nog de
'goede gaven', waardoor Nicolaas den
Besten zich zo populair heeft ge
maakt in de kring van bedienden en
vrienden: we bedoelen de cadeaus, de
vakantiereizen en de leningen.
In verhouding tot het andere was
dit echter een niet zo grote post. Zo
'goed' als het Goede Heertje was Ni
colaas den Besten ook weer niet.
De postale recherche heeft na een
langdurig onderzoek de 5G-jarige ex
pediteur J. Th. van E. te Amster-I
dam aangehouden. De man wordt er
van verdacht sinds augustus honder
den brieven te hebben opengemaakt
in de hoop daarin geld aan te tref
fen. De buit was ongeveer 200.
Verschillende bestellers hadden
sinds augustus al klachten dat zij
brieven kregen die aan de zijkant ge
opend waren. Bij controle werd Van
E. betrapt bij het openscheuren van
de brieven. De man gaf als verkla
ring voor zijn gedrag, dat hij teleur
gesteld was doordat zijn bevordering
uitbleef.
trouwen van de commissaris wera
opnieuw gewekt, want daarna werd
weer voor miljoenen krediet opgeno
men. a
Hoewel het natuurlijk heel vreemd
was dat een commissaris over zijn
eigen firma's, de N.V.'s Socrates.
Interdus en Neodus, inlichtingen
ging vragen bij de eigen bank, deed
hij dat toch.
Omdat hij geen enkel bewijs had
dat de zaken ongezond waren, duur
de dat onderhoud met de heer Ho
ving maar kort. Hij moest wel tevre
den zijn met de geruststellende woor
den van deze vertrouwenwekkende
figuur.
Zijn verstand zei hem echter, dat
er iets niet klopte. Daarom ging hij
ook naar een vooraanstaand advoca
tenkantoor.
Het bracht hem niet verder. Het
toverwoord 'de Amsterdamse Bank
staat er achter', werd gesproken en
dat was beslissend.
Na het vertrek van de heer Hoving
is deze commissaris weer naar de
Amsterdamse Bank gegaan. 'Het
is jammer meneer, dat u toen niet
een etage hoger bent gekomen,' heeft
de directie hem toen gezegd.
Het verlies wordt nu getaxeerd ,op
bijna zes miljoen. Niets wijst er op,
dat de leider van Socrates daarvan
geprofiteerd heeft door ergens geld
in veiligheid te brengen. Niets ook
doet vermoeden, dat de grote relatie
van Den Besten, de heer Hoving, zich
persoonlijk heeft bevoordeeld.
'De fout, die hij volgens de Am
sterdamse Bank heeft gemaakt, is
een interne kwestie en de Justitie
heeft dan ook nog geen reden zich
met de zaak-Hoving te bemoeien,' zei
ods gisteren de officier van Justitie,
mr. J. F. Hartsuiker.
Het geld moet dus verloren zijn ge
gaan door talloze mislukte, half of
niet afgewerkte projecten en door de
kosten van het bedrijf.
k'Si*r,-'-
Het ministerie vair Binnenlandse
Zaken heeft de acht Papoea's, wier
bezoek aan ons land ten einde loopt,
gisteren in contact gebracht met ver
tegenwoordigers van de buitenlandse
pers.
Op een vraag waarom de bevol
king van Nieuw-Guinea zo sterk ge
kant is tegen een soevereiniteitsover
dracht aan Indonesië verklaarde de
heer M. W. Kasiepo, leider van de
groep:
'De zaak is niet zozeer dat wij af
kerig zijn van de Indonesiërs, maar
zij mogen ons niet. Zij hebben ons
nooit de moeite waard geacht en an
dere volken hebben het recht niet
zich te bemoeien met onze toekomst,
daarover zullen wij zelf beslissen.'
Op een vraag over een reeent be
richt dat premier Abdul Rahman
van Malakka een 'geheim plan" zou
hebben dat een uiteindelijke over
dracht van de soevereiniteit van
Nieuw-Guinea aan Indonesië zou
behelzen, zei de heer Kasiepo:
'Laat hem Malakka overdragen
aan Indonesië, maar hij moet van
ons afblijven.'
Hij heeft er verder op gewezen dat
de bevolking van Nederlands Nieuw-
Guinea geporteerd is voor 'een onaf
hankelijke Melanesische federatie
van Nederlands en Australisch
Nieuw-Guinea en de Solomon-eilan-
den.'
De heer Kasiepo zei namens de ge
hele bevolking van het Nederlandse
gebied te kunnen spreken daar hij
als ambtenaar van de bevolkingsvoor
lichting geregeld reizen maakt door
het gehele land en steeds m contact,
Qiift met de bevolking.
Een Britse voedselkundige, dr.
Franklin Bicknell, is bü een onder
zoek naar de gedragingen van dron
ken automobilisten tot de conclusie
gekomen, dat een geringe hoeveel
heid alcohol van gunstige invloed
kan z n op een bestuurder, omdat
zijn. pupillen groter worden, en hij in
schemerdonker heter kan zien.
Onthutst kijkt de Delfzjjlse
H gamalenvisser H. Hut naar gi
H het gat, die een explosie gis- gi
g termorgen in het dek van zijn g;
H kotter Dz 61 sloeg. j§
g Gistermorgen, op de Eems, Mi
H op weg naar de visgronden, S
m ontplofte een fles butagas. Si
H Een deel van het dek en de jj:
g verschansing werden wegge-
g slagen en het hele scheepje is g
g verwrongen. g
g De schipper en stuurman E. M
Runhart liepen lichte verwon- g
1 dingen op. g
m 'Het is een wonder dat we i
g er levend af zij n gekomen,' zei
g schipper Hut. 'Als er brand
f§ was uitgebrokenEn dan 3
maakt hij zich kwaad op een 3
s vermoedelijk Duitse coaster die S
op het moment van de explo- g
jf sie langs voer en géén hulp g
verleende.
(Van onze soc. -econ. redactie)
Het hoofdbestuur van de rooms-
katholieke politiebond St. Michael is
ernstig ontevreden over het feit, dat
ondanks de toezegging van de mini
ster van Binnenlandse Zaken de po-
litiesalarissen niet aan de orde zijn
gesteld in de vergadering van de
Centrale Commissie voor Georgani
seerd Overleg op 10 november jl.
De verdere ontwikkelingen worden,
blijkens een communiqué, met grote
bezorgdheid tegemoet gezien.
Het' hoofdbestuur constateert, dat
er tot nu toe geen tekenen aanwezig
zijn, die erop wijzen, dat met voort
varendheid naar een oplossing van
het nijpende salarisvraagstuk wordt
gestreefd.
(Van een onzer verslaggevers)
Woensdagavond is in het Sport-
fondsenbad te Eindhoven de 18-jari-
ge J. van Laarhoven, wonende aan
de Hastelweg, om het leven gekomen.
Van Laarhoven was tijdens het
oefenuur van de zwemafdeling van
PSV normaal In het spel betrokken.
Hij zwom met enkele kameraden
rustig in het diepe bassin. Plotse
ling zakte hij in de diepte. Men dook
hem na en toen men hem naar bo
ven haalde, bleken de levensgeesten
te zijn geweken.
Tijdens het zwemmen is hij ver
moedelijk door een hersenbloeding
of een hartverlamming getroffen.
(Van onze parlementsredactiei
Minister Zijlstra_ heeft in een nota
aan. de Tweede Kamer een princi
piële uiteenzetting gegeven van het
standpunt van'de regering inzake de
overdracht van staatsbedrijven en
van aandelen die zich in handen van
de staat bevinden aan particulieren.
Dit deze uiteenzetting blijkt, dat
de regering wel geneigd is een deel
van het staatsbezit af te stoten,
maar dat zij nog wel enige slagen
om de arm houdt ten aanzien van
concrete gevallen.
De minister stelt principieel, dat
niet alleen het verwerven var.
nieuwe deelnemingen uitdrukkelijk
vanuit het algemeen belang moet
■kunnen worden gemotiveerd, maar
dat hetzelfde geldt ten aanzien van
het aanhouden van reeds verwor
ven deelnemingen.
Alvorens de staat een deelneming
(Van een onzer verslaggevers)
Het belastingkantoor aan het Jan»
kerkhof te Utrecht kreeg woensdag
morgen om half twaalf brokstukken
beton door de ramen. Oorzaak van
deze ravage: een lading springstof,
gebruikt bij het slopen van een btal
ker in de tuin van de studenten
sociëteit PHRM.
De rondvliegende brokstukken
raakten niemand. De schade bleef
beperkt tot een aantal gebroken rui
ten en een deuk in het dak van een
fietsenstalling.
De bunker wordt bij stukjes en
beetjes geslooDt en deskundigen heb
ben vastgesteld dat bij de bouw
ervan fouten zijn gemaakt.
Hier en daar ontbreekt het dwars-
ijzer in de betonconstructie. Op der
gelijke plekken is de weerstand plot
seling veel geringer en bestaat het
gevaar, dat men met een normale
lading springstof voor nare verrassin
gen komt te staan.
afstoot, zo zegt de pewmesman, moet
eerst worden onderzocht of het mo
tief waarom indertijd tot deelneming
is besloten, nog steeds geldt. Als dit
het geval is, moet worden bekeken of
aan het motief nog dezelfde waarde
wordt gehecht. Zo neen, dan geldt,
nog altijd de norm van het algemeen
belang.
Als na het aanleggen van deze nor
men wordt besloten tot afstoten van
de deelneming, kan de opbrengst op
twee manieren worden gebruikt. In
de eerste plaats kan de opbrengst
definitief in de staatskas vloeien. De
staat zal er dan naar moeten streven
de opbrengst niet te gebruiken voor
uitga venvermeerdering.
Ten tweede kan de opbrengst wor
den gebruikt voor nieuwe nood
zakelijke deelnemingen in bedrijven.
Dan krijgt de staatsdeelneming een
roulerend karakter en begeeft de
staat zich niet steeds dieper in het
bedrijfsleven, wat minister Zijlstra
principieel niet wenselijk vindt.
Het afstoten van deelnemingen kan
mede worden gebruikt voor bezits
vorming, doordat het bezit van kleine
effectencoupures voor de bredere
lagen der werknemers wordt bevor
derd.
Deze richtlijnen gelden, meent de
regering, niet alleen voor staatsdeel
nemingen ia vennootschappen, maar
ook voor ander staatsbezit als staats
bedrijven, land en gebouwen.
(Van onze soc.-eeon. redactie)
De Katholieke Arbeidersbeweging
wil, om de bezits-urming te bevorde
ren, een eigen beleggingsmaatschappij
oprichten. Een voorstel van het ver-
bondsbestuur zal in december worden
behandeld op de vergadering van de
verbondsraad.
De leden van de KAB zullen, zo
bericht het dagblad „Ons Noorden",
participatiebewijzen van 100, 500
en 1000 kunnen kopen. De maat
schappij zal zijn middelen voor 60
pet. in obligaties en voor 40 pet. in
aandelen beleggen. Men wil een fonds
van minimaal tien miljoen gulden
vormen. Het rendement wordt op
ongeveer vier pet. geschat.
Tn Franz Werfels toneelstuk
I 'Jacobowski en de overste' Is
de hoofdpersoon een tragische,
altijd vervolgde, kleine joodse
man, die optimist als hij toch
is onder alle omstandigheden
blijft beweren, dat ér steeds twee
mogelijkheden zijn. 'Of we berei
ken een schip, dat ons veilig naar
Engeland brengt, of we bereiken
het niet. Als we het schip berei
ken is het goed, als we het niet
bereiken, zijn er twee mogelijk
heden, of de Duitsers vinden ons,
of ze vinden ons niet. Als 'ze ons
niet vinden, is het goed, als ze
ons wel vinden, zijn er twee mo
gelijkheden: of ze ontdekken wie
we zijn, of ze ontdekken niet wie
we zijn... enzovoort.
T)e redenering die minister Zijl-
x stra heeft gehouden in de
nota aan de Tweede Kamer,
waarin hij de mogelijkheden en
wenselijkheid van overdracht van
staatsbezit (zoals Staatsmijnbe-
drijf, aandelen Hoogovens, land
enz.) aan particulieren bespreekt,
heeft ons sterk aan deze Jaco
bowski doen denken: of de rede
nen, waarom de staat het bezit
indertijd heeft verworven gelden
nog, of ze gelden niet meer. Als
die redenen nog gelden, moet het
staatsbezit niet worden verkocht.
Als ze niet meer gelden, zi.in er
twee mogelijkheden: of wel het
Is in het algemeen belang om het
bezit desondanks te behouden, of
liet is beter het te verkopen. Als
het in het algemeen belang is het
te verkopen, kan men met de op
brengst twee dingen doen: of we!
men kan er staatsschuld mee af
lossen, of wel men kan het geld
gebruiken om het In nieuwe in
het algemeen belang noodzake
lijke deelnemingen te steken, en
zovoort.
'T'egen de redenering van de
x minister Is formeel weinig in
te brengen. Hoogstens doen bij
komende kreten wat vreemd aan:
zo bij voorbeeld als de minister
zegt dat de staat zich niet steeds
dieper in het bedrijfsleven moet
begeven. Want van een steeds
uitdijend staatsbezit in het be
drijfsleven is voor zover ons be
kend geen sprake.
De gehele discussie draalt om
de vraag, wat men als algemeen
belang ziet.
Wat ons betreft, wij menen dat:
het algemeen belang eist, dat
de centrale overheid een reëel
stuk zeggenschap heeft en be
houdt In voor de landseconomie
zeer belangrijke bedrijven;
het algemeen belang eist dat
de staat niet uitsluitend ris
kante projecten mag aanvaar
den, om de stroppen te nemen,
als die komen en de zaak aan
particulieren te verkopen, zo
dra er flinke winsten worden
gemaakt:
het algemeen belang eist, dat
men met het gemeenschapsver
mogen geen potverteren speeit
door aandelen van onderne
mingen ver beneden de waarde
te verkopen (zoals in Duits
land met bij voorbeeld de
Volkswagenaandelen gebeurt)
het algemeen belang eist. dat
de staat financieel sterk is en
dat tegenover de staatsschuld
ook een stuk staatsvermogen
staat, zodat tegenover de ren
telast ook een stuk eigen inko
men staat.
in, ao eist het algemeen be
lang nog wel meeralthans
naar onze mening, maar die me
ning wordt niet algemeen ge
deeld. Als de minister dus zegt,
dat het algemeen belang moet
beslissen, dan heeft hij zich voor
lopig (en misschien is dat ook
wel verstandig) op de vlakte ge
houden.
Het Nederlanc Olympisch Comité
houdt zaterdag x7 december as. ia
Den Haag een algemene ledenverga
dering. Dan zal da voorzitter, luit.-
gen. C. F. Pahud de Mortanges, een
beschouwing wijden aan de Neder
landse deelneming aan de Olym
pische Spelen te Rome.
Na de bestuursverkiezing, waarbij
het gehele bestuur zijn zetels be
schikbaar stelt, zal de nieuw be
noemde voorzitter een installatierede
houden.
g Drie gelukkige mensen. Acht-
s endertig jaar hebben ze elkaar
g niet gezien. Achtendertig jaar
g van hoop. Zo* zij ooitGi-
zella Orlowski is gekomen, he
rn lemaal vit Boedapestnet ah
g 3S jaar geleden toen ze het
p teas in de zomer van 1922
p als Hongaars pleegkind in Hen-
p gelo werd opgenomen door me-
g vrouw X. Leushuisvan Buu-
p ren.
p Haar zoon, de jonge Hendrik
g Leushuis, mocht" Gizella teel.
p Toen zij terug teas in Hon-
s garije schreef hij haar. En zij
m schreef hem. En hij vroeg of zij
p zijn vrouw wilde worden. Dat
g was vóór de laatste oorlog.
Maar die brief kwam nooit aart,
U omdat het vliegtuig waarmee
p hij werd verzonden neerstortte.
Nu is het allemaal in orde.
De dertigjarige leraar H. W. J. 6.,
die enkele maanden aan het lyceum
in Den Helder en het Kennemer-
lyceum te Haarlem les heeft gegeven
en zich daarbij ten onrecht" uitgaf
voor doctorandus, is niet. zoals de ge
ruchten willen, gearresteerd.
Wel is proces-verbaal opgemaakt.
B. en W. van Den ïlsldsr hebben na
melijk aangifte gedaan van het feit
dat S. zich voor bevoegd leraar had
uitgegeven zonder daartoe recht te
hebben, op het ogenblik vertoeft S.
bij zijn ouders in Nijmegen.
Advertentie LM.
éèm moornrr Kwee- *w i
