Schie zal in stadsbeeld
andere rol gaan spelen
over water wordt
venster op Nienwland
Huisvuil en „tuintjesgras
geven samen groen en goed
bespeelbaar veld
Eerste paal geslagen
uizen
voor
Sint-Liduinastichting
STUDIE OVER DE VROEGSTE
BEWONING DELTAGEBIED
NAAR NIEUWSTE VONDSTEN
Zee dringt binnen
op zwakke plaatsen
trnm^sam
MÊWmm
Auto slaat
over de kop
Fotokring Schiedam voor
liefhebbers fotografie
Biljarten om
kampioenschap
3e klas libre
Verkeerstelling
op Koemarkt
In januari
kinderfeest
van 't NVV
Ladder dwars
door winkelruit
In de schaduw
van twijfel'
chiedammers
elkaar
onder
Alfred Kossmann
spreekt over
Anna Blaman
Bromfietser breekt
been bij botsing
Paul Robeson in
film van CF A
Avondgebed
Inenting tegen
kindeiweiiamming
Sincere Jazzband
voor Nieuwland
Burgerlijke Stand
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 8 DECEMBER 1960
PAGINA 4
IÊtÊM^mÊMBk
(Van een onzer verslaggevers)
Vanaf het Proveniershuis kijkt men uit over een betrekkelijk
smal water, een onooglijk water, dat maar een bescheiden rol
speelt in het aanzicht van de stad Schiedam.
Maar niet lang meer zal de Schie zo onbeduidend liggen,
niet lang meer zal zij in het stadsbeeld een rol van onderge
schikt belang vervullen.
Sloper
PANTALON
De Broekenspecialist
Op de Zuidhollandse eilanden, misschien ook plaatselijk op
Schouwen en voorts in Noordwest-Walcheren is in deze periode
in de omgeving van de uitmonding van rivieren en op zwakke
plaatsen in de duinketen de zee binnengedrongen, waarbij een
vrije dikke, laag, overwegend marine materiaal op het veen werd
afgezet.
Bij de kust
Burchten
t&,J Z
Mr. M. M. van Praag, hoofd van de
woningdienst, heeft onlangs bi) het
slaan van de eerste paal voor de flats
aan de Maasboulevard gezegd, dat
noch Amsterdam, noch Rotterdam,
noch Schiedam tot dusver een goed
gei ruik hebben gemaakt van de aan-
-.czigheid van Amstel of Maas.
Schiedam gaat daarin wat betreft
de Maasboulevard verandering bren
gen. Maar ook van de Schie gaat on-
..e stad in de toekomst een goed ge
bruik maken, volgens plannen die
nog het werk zijn van de overleden
stedeboujykundige Horvath.
De tentoonsteUing van de plan-
ne:i voor het nlerwe stadhuis en om
geving, die zo toepasselijk „Een nieuw
huis een nieuw hart" is genoemd,
blijkt een sueces.
Sinds de opening zijn meer dan
3200 mensen een kijkje gaan nemen
en in verband met de nog steeds
voortdurende belangstelling Is de ex
positie tot en met zondag verlengd.
We hebben Intussen talloze reac
ties op de plannen gehoord en vooral
heel dikwijls de volgende: „Hoe lang
zal het gaan duren, voordat het
staat."
Hoe lang het gaat duren, dat blijft
voorlopig nog een vraag. Laten we
hopen, dat die raadsleden, die de
leus: „Over tien jaar klaar" hebben
aangeheven, gelijk krijgen.
In de serie lezingen over „Boeken,
en wat men daar aan hebben kan",
die deze winter in de studiezaal van
de Gemeente-Bibliotheek worden ge
houden, zal de leider van deze avon
den, de heer P. h. A. Janssen, woens
dagavond 14 december om S uur Al
fred Kossmann inleiden.
De heer Kossmann zal spreken
over leven en werken van Anna Bla
man, de onlangs gestorven schrijf
ster, die hij persoonlijk zeer goed
heeft gekend. Ter illustratie zal ten
slotte ook Anna Blaman's eigen stem
via de grammofoonplaat te beluiste
ren zijn.
Voor belangstellenden zijn nog en
kele kaarten verkrijgbaar aan de
Gemeente Bibliotheek, Lange Haven
131.
DONDERDAG
Bioscopen
MONOPOLE: Het drama van Mayer-
Hng, 2, 7 en 9.15 uur.
PASSAGE: Een moorddadige echtge
noot, 2 en 8.15 uur.
Tentoonstellingen:
STEDEIJK MUSEUM: Een nieuw
huls eett nieuw hart, 1017 uur.
Diversen:
WIJKCENTRUM: Joh. Calvljnschool,
ouderavond, 20 uur.
Apotheek:
Evers, .Lange Haven 81.
VRIJDAG
Bioscopen:
MONOPOLE: De pelsjager van de
Slacgenrlvler, 2 uur.
PASSAGE: Nonnen voor het vuur
peloton. 2 en 3.15 uur.
Tentoonstellingen
STEDELIJK MUSEUM: Een nieuw
huls een nieuw hart, 1017 uur
Diversen:
STTRLUM CORDAJong Harmonie,
contactavaafi. uur.
IRENE: Chr. Ellmactle, „Stille hei
den", 20 uur.
Apotheek:
Evere, Lange Haven 81.
In de eerste plaats worden de bei
de oevers in het verlengde van de
Broersvest verbonden door "n nieuwe
brug, die binnen afzienbare tijd tot
stand zal komen. De brug maakt deel
uit van een zeer belangrijke verkeers-
route, van de verbinding immers van
centrum met Nieuwland. De stad
krijgt dus, wat men met recht mag
noemen, „een venster op Nieuwland".
Ten Westen van het stadhuis, naast
de Proveniersbrug en als men vart
de Koemarkt komt dus links van de
verlengde Broersvest, is een hoog> ge
bouw geprojecteerd. Dit gebouw ligt
aan het eind van een ruimte, die een
winkelplein zou kunnen worden en
dat ook als een soort voorportaal voor
het nieuwe stadhuiskan dienen.
Daardoor is gelijk aan de Broersvest
het karakter van een doorgaande
verkeersweg weggenomen.
Inmiddels zijn aan de verlengde
Broersvest de sloopwerkzaamheden
volop in gang. De eerste drie wonin
gen zijn nu bijna met de grond gelijk.
Dan volgen een paar woningen, die
nog in afwachting van de slopers
hamer verkeren. Ergens hangt het
bord „schildersbedrijf" met ernaast
de aanduiding". „Verplaatst naar.."
Overal zijn de ramen dichtgespijkerd
en van de laatste huizen in dit blok
zijn de daken veranderd in skeletten.
Aan de overkant van de straat zijn
de woningen merendeels nog be
woond, maar ook hier zal te zijner
tijd de slopershamer eraan te pas
komen. Voorlopig is het nog een
triest gezicht, daar in de omgeving
van het Proveniershuis, maar mgn is
voornemens de plannen zo snel mo
gelijk te verwezenlijken en dan zul
len we, vanuit het centrum een heel
ander uitzicht op Nieuwland krij
gen.
De voorwedstrijden werden voort
gezet met de volgende resultaten-
Poule I in café De Kroon, Hoogstr.
21. Vlaardingen:
Zo stroomt nu de Schie door de
stad. Schiedam heen. In de toekomst
zal het donkere water een andere rol
gaan spelen.
De bromfietsberijder C, D„ ver
koper in Schiedam, brak zijn rechter
been, toen hij op de hoek Vlaardin-
gerdijk-Renabrandtlaan werd aange
reden door een personenauto, be-
stourd door de aannemer J. H. v. d.
S. uit Sliedrecht. D., die geen voor.
Ook dit jaar is op 5 december op
de Koemarkt een verkeerstelling ge
houden. Komende van de Koemarkt
reden tussen 10 en 12 uur over de
Koemarktbrug 1542 auto's {vorig
jaar 1463), 40 motoren (30), 778
fietsen en bromfietsen (654), naar
de Koemarkt reden 1620 auto's (1687)
en 46 motoren (105), 820 fietsen en
bromfietsen (713), tussen 18 en 19
uur waren, de cijfers van de Koe
markt: 1748 auto's (2028), 160 moto
ren (108) cn 2561 fietsen en brom
fietsen (2176) en naar de Koemarkt:
1759 auto's (2085), 135 motoren (139)
en 2784 rijwielen en bromfietsen
(2585). Het is moeilijk uit deze cij
fers conclusies te trekken, omdat het
verkeer op het ogenblik voor een
deel een andere route neemt in ver
band met de werkzaamheden aan
het Koemarktplein.
De NW-Bestuurdersbond Schie
dam organiesert zaterdagmiddag 14
januari een kinderfeest. Kinderen
van leden in de leeftijd van 612
jaar krijgen dan een programma
voorgeschoteld met goochelen, buik
spreken, sneltekenen en poppenkast.
De medewerkenden zijn Oom Adrie
van Oorschot en Oom Justus Jesayes.
De middag wordt gehouden in
Musis Sacrem, Lange Haven 115 en
vangt aan om 2 uur. De ouders wor
den verzocht zich te houden aan de
gestelde leeftijd, want kleine kinde
ren hebben niets aan het- program
ma en zij zouden tot last zijn voor de
vrouwen-commissie, bij wwie ook de
kaarten verkrijgbaar zullen zijn, t. w.
voor de Gorzen: mevr. v d Velden,
Zwartewaalsestraat 26; voor het
Oosten: mevr. Speijer, v Leeuwen-
hoeckstraat 20; voor Nieuwland:
mevr. Chaigeau, Prof. Treublaan 27;
voor het Westen: mevr. Brand, Gor-
donstraat 31 b; idem bij mevr. Van
den Hoek, Westfrankelandsastraat
91a, ook telefonisch te bestellen on
der nr. 667664.
(Van een onzer verslaggevers)
Acht voetbalvelden van KNVB-afmetingen, een wielerbaan, een
korfbalveld, een halfverhard trainingsveld van 69 x 88 meter en twee
halfverharde trainingsvelden van KNVB-afmetingen zullen nog
worden toegevoegd aan het Harga-sportpark. Dit gigantische plan
is inmiddels door de Schiedamse raad aangenomen.
De Schiedamse tuinarchitect, de heer J. J. Schipper, heeft heel
wat werk gehad aan de voorbereiding. Hij heeft, zoals men dat van
hem gewoon is, ook het aangezicht van het sportpark weer alle aan
dacht gegeven. Zo komen er open gazons, waterpartijen en wandel
paden, zodat de recreatiemogelijkheden voor de Schiedammers be
langrijk worden uitgebreid.
De Chr. Film Actie, afdeling Schie
dam, vertoont vrijdag in Irene de
film „Stille helden", waarin men in
rang had verleend liep vleeswonden een van de hoofdrollen de beroemde
op. Hij is per ziekenauto naar het zanger Paul Robeson kan zien en be-
gemeenteziekenhuis vervoerd. luisteren.
De Sint-Lïdulnastichting is begonnen met de bouw van 34 bejaar
denwoningen, waarvoor gistermiddag-de heer 3. 3. Melchers aan
de Westrraukeïandsestraat de eerste paal de grond in heeft ge
dreven.
De heer Schipper verloor bü dat
alles de economische kanten niet uit
het oog. Integendeel, hij heeft zelfs
een methode uitgedacht om de par
keer terreinen ten volle te benutten
en daaruit zijn de half verharde trai
ningsvelden ontstaan.
Immers, die parkeerterreinen zijn
maar een zeer klein deel van het
jaar in gebruik: op zondagmiddagen,
Op het kruispunt Verhei)straat-
P. K. Drossaai tstraat te Vlaardingen
zijn woensdagmiddag twee personen
auto's met elkaar in botsing geko
men. Daarbij sloeg een yan de auto's
over de kop. De bestuurder, de 52-
jarige J. V. uit Rotterdam, kreeg
echter geen ietsel. Ook de andere
automobilist kwam met de schrik
vrij. Beide auto's zijn zwaar bescha
digd.
Het oecumenisch avondgebed, dat
zaterdagsavonds van half acht tot
acht uur in de Lutherse kerk wordt
gehouden, zal in de maand december
nog slechts tweemaal plaatsvinden
en wel op 10 en 17 december. Op 24
en 31 december zal in verband met
de kerstnachtdiensten en oudejaars-
kerkdiensten geen avondgebed wor
den gehouden.
De Wesiduitse regering zal
wetsvoorstellen doen ter voorkoming
van het toekennen van pensioen aan
personen die zich onder het nazi
regime aan vergrijpen tegen de men
selijkheid schuldig hebben gemaakt.
v. 'tPad
v. d. Have
Liebrechts
Poot
v. d. Veer
v. d. Have
Poot
Helmleh
100
69
100
91
100
89
100
91
42
42
49
49
38
38
50
50
17
9
10
2
10
10
10
10
Poule H in café Bellevue, Haven
29, Maassluis:
v. Letten v. Rossen 100
v. Tielen.
Suurmond
V. Dorp
Mondt
v. d. Linden
v. L. v. Rossen
Jacobs
77
100
S3
100
93
100
79
35
35
28
28
33
33
47
47
11
15
16
11
15
11
11
10
Poule IU in café De Sluis, Lekstr.
2, Schiedam:
v. d. Berg 100 38 9 2
Éggelmeijer 80 38 8 0
v. Buuren 100 41 17 2
De Vormer 73 41 13 O
De Winter ICO 41 16 2
Schellebeek S6 41 20 0
Éggelmeijer 100 38 16 2
De Jong 84 38 10 0
Het drlebandentoemooi.
Poule II in café Heinsbroek.Vlaar-
dingsedijk 1, Schiedam:
Weeland
v. Duikeren
Heinsbroek
Dröge
De Ruiter
Kreuger
Quanjel
Smit
30
29
30
19
30
25
30
17
94
34
124
124
84
84
84 3
84 2
0.319
0,309
0.242
0.153
0.357
0.297
0.357
0,202
Poule H in café Thalia, Rott. dijk
54, Schiedam:
v, Deursen 30 88 2 2 0.341
Walda 27 88 3 0 0.307
Vos 30 85 3 2 0.353
Stahlie 24 83 3 0 0.282
Vermeulen 30 69 4 2 0.435
Karssen 24 69 2 0 0.349
De oud-gereformeerde gemeente te
Vlaardingen komt maandagavond om
half acht bijeen in zaal Emmastraat
38. Voorganger is ds. G. v. d. Bree-
vaart uit H. I. Ambacht.
De bejaardenwoningen vormen de
eerste stap voor de modernisering en
de uitbreiding van het bejaarden
centrum van de stichting. Voorzitter
Melchers zei tijdens deze bijeenkomst
in het gebouw van de stichting on
der meer, dat het oude tehuis niet
meer voldoet aan de te stellen nor
men. Men kan geen echtparen meer
plaatsen en de toestand wordt steeds
moeilijker.
Het architectenbureau Margry en
Jacobs uit Rotterdam heeft ruim
vier jaar geleden van het bestuur
opdracht gekregen plannen uit te
werken voor een totale vernieuwing,
met uitzondering van Huize Sint-
Liduina, kapel, zusterhuis en keuken.
Wethouder mr. M. J. M. van Kin
deren sprak namens het gemeente
bestuur waarderende woorden. Ook
de aannemer van het bouwwerk, de
heer Kwaaitaal, voerde het woord.
De eerste fase van het werk omvat
de bouw van de 34 bejaardenwonin
gen. Als sluitstuk komen aan de
Westfrankelandsestraat een winkel
en garages.
De bouw wordt uitgevoerd in twee
lagen. Elke woning bevat een huiska
mer, een slaapkamer, (acht woningen
krijgen twee slaapkamers) een keu
ken, bergruimte, toilet en douchecel,
Men neemt aan, dat het gehele werk
ruim vUf jaar in beslag zal nemen.
De huisjes kunnen wellicht in sep
tember 1961 voor bewoning worden
opgeleverd.
Advertentie IM.
gedurende enkele uren. En voor het
overige liggen die terreinen daar on
gebruikt en dus onrendabel.
Drie half verharde trainingsvelden
zijn er nu in hetHarga-complex op
genomen en daar komen er bij de
uitbreiding nog drie bij. Het nadeel
van half verharde velden is, dat ze
bij regen en uitgesproken droogte
niet ideaal zijn. Aan de andere kant
kan men er altijd op trainen.
De heer Schippers heeft ook dit
nadeel nog willen wegwerken en
hij gebruikt daartoe het huisvuil
van het oude woonwagenkamp en
het doodgewone „tuintjesgras"
Het woonwagenkamp lag op een
oude stortplaats van huisvuil en er
liggen er nu nog duizenden kubieke
meters van. Dit huisvuil, gemengd
met andere stoffen, en het „tuin
tjesgras", ook gemengd met andere
grassen, geeft een uitstekend be
speelbaar half verhard veld.
En het zijn gróene velden. Dat
laatste is een belangrijk punt, want
de heer Schippers is /an mening,
dat sportbeoefenaren groen gras
moeten zien.
Groen gras als tegenstelling tot
de omgeving, waarin zij wonen en
werken.
Een ladder heeft gistermiddag om
half twee in de Hoogstraat een win
kelruit verbrijzeld. Een vrachtauto,
bestuurd door J. K., expediteur uit
Overschle en de ladderwagen van
M. J. K., glazenwasser uit Schiedam,
kwamen met eikaar in botsng. De
ladderwagen zwenkte daarbij om en
reed de wnkel aan de Hoogstraat 58
n, waarbij behalve de rut enkele
nesten schalen en plastcartkelen ver
nield werden,
Een lading van 36 balen stro
is gistermorgen op de Nieuwe Dam-
laan van een vrachtauto gevallen,
die werd bestuurd door de Zuid-
beijerlandse chauffeur A, K. Er Is
proces-verbaal opgemaakt omdat de
lading niet goed was gestuwd,
De Algemene Fotokring Schiedam houdt geregeld bijeenkomsten,
waar de leden geconfronteerd worden met interessante uitingen van
hun liefhebberij. Gisteravond in Chr. Sociale Belangen was het de
heer C. Muys, zelf lid van de Schiedamse Fotokring, die het gehele
programma verzorgde.
Hij vertoonde daarbij vele fraaie
kleurendia's van een reis door Zwit
serland en gaf daarop een toelichting
door middel van een bandrecorder.
Penningmeester J, Éggelmeijer
vertelde ons iets over de activiteiten
van de fotokring in de laatste tijd.
De kring die bevordering van de
amateur-fotografie en de dia-projec
tie beoogt heeft afgelopen zomer
een tentoonstelling gehouden, die een
succes werd.
Belangstelling is er zeker voor de
fotografie en dat is dan ook de re
den, waarom men een onderlinge
fotowedstrijd heeft georganiseerd,
waarbij de Algemene Fotokring Den
Haag als jury optreedt. Men is nu
bezig met de vierde ronde, maar het
?5
r?5
HOOGSTRAAT S6
TELEFOON «WOU
Geron speelt dinsdag 13 en woens
dag 14 december in Musis Sacrum
„In de schaduw van twijfel", een to
neelspel van Norman King. De regie
is in handen van Onno Molenkamp.
aantal inzendingen valt wat tegen.
Voor de vijftig leden van de kring
wordt tweemaal per maand een club
avond gehouden, waar foto's en dia's
aan een oordeel worden onderworpen,
en waar, zoals gisteravond, bepaalde
programma's door leden worden ver
zorgd.
Ook nodigt men wel sprekers uit,
die na een inleiding vragen over
de fotografie behandelen. Doordat
het aantal leden niet zo groot Is,
is de onderlinge band sterk. Vele
leden duiken samen wel eens in de
donkere kamer, terwijl nieuwe le
den, die niet over zo'n vertrek be
schikken, door de anderen met
raad en daad worden geholpen.
Voorzitter H. J. Lindenhof, die de
avond geopend had, merkte op, dat
in de vereniging een tendens bestaat
om van de kleurendia's terug te ke
ren naar zwart-wit-foto's, die bij
vergroting en 'verbetering van de
compositie grote mogelijkheden bie
den.
Over veertien dagen organiseert de
Algemene Fotokring Schiedam weer
een clubavond, waar dan een collec
tie dia's van de Ned. Bond van Ama
teurfotografen zal worden geprojec
teerd.
De directeur van de Gemeentelijke
Geneeskundige en Gezondheidsdienst
maakt bekend, dat da hoofdinspectie
van de Volksgezondheid besloten
heeft de kinderen geboren in 1958 in
de gelegenheid te stellen een vierde
Injectie tegen kinderverlamming in
ontvangst te nemen.
De inentingen zullen geschieden op
maandag 12 december Cs middags)
en dinsdag 13 december in het ge
bouw van de G. G. en G. D„ Tuin-
laan 80, telefoon 69290, waar tevens
alle inlichtingen worden gegeven.
In Kethel geschieden de inentingen
op woensdag 14 december 's middags
In het vm. gemeentehuis.
Daar by deze groep van kinderen
voor een goede bescherming tegen
kinderverlamming een vierde injec
tie van zeer groot belang is, wordt
men dringend aangeraden deze gele
genheid niet te verzuimen.
De oproepkaarten voor de in aan
merking komende kinderen zij.i reeds
verzonden. Men gelieve zich stipt
aan de oproeptijd te houden.
De „Sincere Jazzband" onder lei
ding van Frans Reiniers speelt za
terdag 10 december voor sociëteit
Nieuwland la het Wijkcentrum. Het
zal een „dixie-avond" met dansen
worden.
Geboren: Robert Z z v Z Klijn en
C M Eikelenboom; Jacqueline R d v
W van der Zouwen en E Krult;
Ernst J z v C Rutteman en W M M
Wouters; Diana d v F Kieboom en
M H A Veerkamp; René Th A z v
J J L Baars en Th J Stor,
Overleden: C Verbaten 68; H van
Leerdam 65.
(Van een onzer verslaggevers)
Eerst in de late Ijzertijd en de Romeinse tijd kan van een vrij intensieve bewo
ning van vrijwel het gehele Deltagebied vooral van de kuststrook worden
gesproken, aldus ir. Trimpe Burger in zijn artikel in Geologie en Mijnbouw, het
maandblad van het Koninklijk Nederlands Geologisch Mijnbouwkundig Genoot
schap. Tussen ongeveer 300 jaar v. Chr. en 50 jaar na Chr. is echter een groot
gedeelte van het veenlandsehap, dat zich achter de duinenrij had ontwikkeld,
overstroomd, waardoor dit gebied tijdelijk onbewoonbaar werd.
II
In de Romeinse tijd was dit over
stroomde gebied weer bewoonbaar,
getuige de talloze vondsten die hier
op de voor-Romeinse marine af
zettingen op veen zijn gedaan, bij
voorbeeld te Poortugaal, Roekan je.
Ouddorp, Domburg, Westkapelle enz.
De nederzettingen treffen we, in het
binnen de duinen gelegen gebied,
vooral aan langs de oevers van de
tijdens de voor-Romeinse transgres
sie gevormde, nog niet verlande kre
ken en geulen, die, blijkens een te
Ouddorp ingesteld oudheidkundig
onderzoek (waarvan het verslag wordt
voorbereid door ir. Trimpe Burger)
voor de scheepvaart werden benut.
Het is bekend, dat de Romeinen
zoveel mogelijk binnendoor voeren
ter vermijding van de gevaarlijke
zee, aldus ir. Trimpe Burger. Waar
schijnlijk hebben zij van de bestaan
de krekenstelsels, verbonden door
kunstmatig gegraven waterwegen,
gebruik gemaakt.
Het Deltagebied is voor de Romei
nen zowel voor de handel als uit mi
litair oogpunt van veel belang ge
weest. Een belangrijk Romeins steun
punt heeft vermoedelijk bij Domburg
gelegen. Van daar uit stak men
blijkbaar over haar Brittannië, het
geen valt af te leiden uit een in
scriptie op een van de te Domburg
in een Romeins heiligdom gevonden
geloftestenen.
De vertaling luidt:
'Na verhoord gebed aan de godin
Nehalennia heeft Marcus Secun-
dinius Silvanus, handelaar in aar
dewerk. op Brittannië, wegens rich-
tig behoud van zijn koopwaar,
gaarne zijn belofte aan haar ver
vuld.'
Voorts zijn bij Domburg enige Ro
meinse dakpannen aangespoeld,
waarop het stempel van de Classis
Germanica pia lidelis (de aanhan
kelijke en getrouwe vloot van Ger-
manië). Ook te Ouddorp en Aarden-
burg zijn aanwijzingen verkregen
voor Romeinse militaire activiteiten
Het aantal Inheemse nederzettin
gen uit de late Ijzertijd en de Ro
meinse tijd, waarvan in het Delta
gebied overblijfselen zijn gevonden,
is zeer groot. Het is hierbij opvallend,
aldus ir. Trimpe Burger, dat men in
de vroegere perioden Voor zover
dit althans valt na te gaan uit
sluitend in de nabijheid van de kust
woonde. Bij voorbeeldwel op Wal
cheren en Schouwen, maar niet op
Zuid-Beveland en Duiveland.
In de Romeinse tijd was ook het
"binnenland" hier en daar wat be
volkt.
De bewoning breekt af in de
derde eeuw na Chr. Naar alle
waarschijnlijkheid hangt dit samen
met een toenemend overstromings
gevaar, die het land met uitzonde
ring van de duinen langs de kust
en de hoge zandgronden in
Zeeuwsch-Vlaanderen praktisch
onbewoonbaar maakten.
Buiten dit hogere gebied zijn de
vondsten uit de Romeinse tijd en
vroeger dan ook afgedekt door een
dikke kleilaag. Vooral tijdens deze
overstromingen is het landschap
zeer veranderd.
W elvarend
In de vroege middeleeuwen woon
de men uitsluitend op de hogere
gronden langs de kust. Bekend zijn
de vondsten uit de Merovingische en
Karolingische tijd, die in de duinen
van Schouwen zijn gedaan, aldus ir.
Trimpe Burge
Van nog groter betekenis zijn de
talloze kostbare voorwerpen, die in
de zeventiende tot en met de twin
tigste eeuw op het strand tussen
Domburg en Oostkapelle te voorschijn
kwamen uit een Vroegmiddeleeuwse
begraafplaats, die daar door afslag
van de kust werd ontdekt.
Z«j dateren uit de zesde tot en met
de negende eeuw. In die tijd moet
aan de noordwestkust van Walche
ren naar de aard van de vondsten
te oordelen een zeer welvarende
bevolking hebben gewoond. De be
langrijkste nederzetting met haar
begraafplaats en landerijen verdween
omstreeks 1000, maar vooral na de
twaalfde eeuw ider de landinwaarts
stuivende duinen.
Middeleeuwse vondsten ouder dan
de negende eeuw zoeken wij in het
gebied buiten de onmiddellijke na
bijheid van de duinen in geheel Zee
land tevergeefs. Vermoedelijk was
het schorrengebled In die vroege tijd
nauwelijks of niet bewoonbaar.
Het ligt voor de hand, dat de van
ouds bewoonde duinen en overige
zandgronden (Zeeuwsch-Vlaanderen)
als uitgangsbasis hebben gediend
voor het in cultuur brengen van de
schorgronden. Eenzelfde versprei
ding van de bevolking zagen we rond
het begin van de jaartelling, waar
bij eveneens het aan de mond van de
Schelde gelegen Domburg een grote
rol heeft gespeeld.
Uit de negende eeuw dateren ojm.
de vluchtburehten te Burgh, Dom
burg Middelburg, Souburg, Oost
burg en Aardenburg De
burchtvorm is vooral in Burgh nog
goed te onderscheiden, aldus ir.
Trimpe Burger.
De volksburchten bestonden uit een
aarden wal met een omringende
gracht. Binnen de omwalling ston
den gehouwen. Deze grote, ronde
Middeleeuwse versterkingen hebben
ln Zeeland naar alle waarschijnlijk
heid gediend om weerstand te kun
nen bieden tegen de invallen der
Noormannen. Ook in tijden van over
stromingsgevaar waren deze otnwal-
4e versterkingen een veilig toe
vluchtsoord voor de bevolking.
Behalve vluchtburehten lagen erin
westelijk Zeeland vrij veel terpjes,
her en der over de schorgronden ver
spreid. Eerst in de elfde en twaalfde
eeuw schijnt men ook in de overige
delen van het Deltagebied te zijn
gaan wonen, eveneens op terpjes,
van een drie meter hoogte.
In de elfde en twaalfde eeuw is de
bevolking in het gehele Deltagebied
zeer toegenomen. Het land was toen
waarschijnlijk hoog genoeg opgeslibd
om het te gaan bewonen en van lie
verlede te bedijken. Bovendien be
stond in die tijd e». -rote behoefte
aan grond door de snelle groei van
de bevolking en de betere bestaans
mogelijkheden. die de landbouw en
de veeteelt bood.
Voorts betekende het bezit van
grond 'in een periode, waarin weinig
geld ln omloop was. de enige vorm
van rijkdom. In de -Ifde en twaalfde
eeuw is overal in Nederland veel
land ontgonnen. Vaststaat, dat de
bewoners van het Deltagebied de
eeuwige strijd tussen land en water
na 1000 niet meer passief aanzagen,
maar dat zij met alle middelen ge
tracht hebben de vruchtbare lande
rijen met hun talrijke bevolking te
gen overstromingsgevaar te behoe
den.