Mr. J. A.
commandeur ON
mg stort
neer bij Eelde:
drie doden
Ketjen en Koninklijke
Zout overwegen fusie
Beperking
tantièmes
Vredestein
KLM-ooievaar kwam
uit dierentuin
Kabinet
r
Radiotoespraak mr. J. A. W. Burger
Motorrijder in
sneeuwjacht
verongelukt
yallende kisten
doden arbeider
Scheepsbotsing
op de Rijn
Soepel
Jelle Troelstra
70 jaar
NILL MIJ
Bederf
Gevangenisstraf
voor fraude
EET VRIJE VOLK ZATERDAG 31 DECEMBER 1960
PAGINA
Vrijpostigheid
VERVOLG VAN PAG.
Naar Des Indes
Formulering
Noren schenken RCN
kwart miljoen
Afscheid voorzitter rijksbemiddelaars
He&t a wrnfenfakantle?
WSSÊ&SBë
In de gordijnen
Meteen er op af
Kritiek
Geen trek
voor
Prot. Chr. fracties
(Van een onzer verslaggevers)
'Het; heeft er alle schijn van, dat de prot.-chr. fracties het
gelijk, dat zij ln het conflict met het kabinet hebben, niet zullen
krijgen en dat zü weer door de knieën zullen moeten gaan al
dus de alleenheerschappij van de KVP bevestigend.
Dat Is overigens de consequentie van het beleid, dat dr. Bruins Slot zelf
tevoren heeft gevoerd. Hij heeft de antirevolutionaire fractie gebracht in de
rol van bijwagen van de KVP.'
Dit betoogde mr. J. A. W. Burger, fractievoorzitter van de Party van de
Arbeid ln de Tweede Kamer, vrijdagavond ln een radiotoespraak.
Mr. Burgev noemde het ontstellend,,
dat uitgerekend op dat ene ogenblik
dat de prot.-chr. fracties hun leuze
'christelijk-soclaal' volkomen ernstig,
nemen en stemmen tegen een
hunginziens sociaal niet aanvaard
baar beleid dat juist dan alle
christelijke machthebbers over dr
Bruins Slot en zijn fractie heen lo
pen, de ARP-voorzitter dr. Berg
huis voorop.
'Als iets of iemand aan de oren ge
trokken moet worden, dan zijn het
niet de prot.-chr. fracties, maai
dan is het het kabinet, dat weer eens
met zijn spreekwoordelijk geworder
onkunde heeft geopereerd," zei mr
Burger. Wat prof. De Quay zei, sloeg
;als de bekende tang op het niet min
der bekende varken.'
Mr. Burger zei er geen behoefte
aan te hebben, de oorzaak van de
crisis ergens anders te zoeken dan in
!wat de betrokkenen zelf als oorzaak
.noemen: bij het woningbouwbeleid.
De prot.-chr. fracties hebben een
weloverwogen beslissing genomen.
Ais er verder iets achter gezocht
moet worden, dan is het hoogstens,
dat deze fracties steigerden omdat
ze aan het handje van de KVP moes
ten lopen. En dat betekent in Neder
land kabinetscrisis, daar weet de
PvdA van mee te praten.'
'Ik vraag mij intussen wel af, of
de KVP zich erg behaaglijk voelde
toen zij met de WD tegen de rest
van de Kamer in het sociaal onaan
vaardbare woningbouwbeleid van de
regering verdedigde. En wat prof.
Oud betreft: er is wel een grote dosis
vrijpostigheid voor nodig om, zoals
prof. Oud doet, als 'redder van het
kabinet' te poseren, nota bene een
dag nadat hij op een haar na zelf
het kabinet een nederlaag had toe
gebracht, door met zijn fractie tegen
de kinderbijslagvoorstelien te stem
men.'
Aan het slot van zijn betoog heeft
mr. Burger als het ware terloops kri
tiek geoefend op informateur prof.
De Gaay Portman, die aan de beden
kelijke ontwikkeling meewerkt, door
'het aanvaarden van een te beperkte
opdracht'.
Na zijn terugkeer verduidelijkte hij
deze sfinxachtige uitspraak met de
mededeling, dat zijn telefoongesprek
niet in direct verband mocht worden
gebracht met dê vergadering in het;
Kuyperhuis. die Inmiddels was voort
gezet.
Omstreeks half acht verlieten de
ministers Zijlstra en Van Aartsen het
terrein van de strijd. De heer Roos-
jen was reeds vroeger vertrokken.
De minister van Financiën begaf'
zich rechtstreeks naar het Hotel des'
Indes, waar inmiddels de meerder
heid van het kabinet-De Quay was
bijeengekomen.
Aan de hier gehouden informele
besprekingen, die kennelijk om het
woningeonfliet draaiden, namen be
windslieden van alle regeringspar
tijen deel. Wij zagen onder meer de
ministers De Quay, Van Rooij en
Marljnen (k.v.p.). Beerman en De
Pons (c.h.u.), Korthals, Toxopeus en
Visser (v.v.d.) en ten slotte Zijlstra f
en Rooivink (a.r.).
Drie kwartier later begaf dit gezel
schap zich naar de Trèveszaal, waar
een spoedvergadering van de minis-,
terraad werd gehouden, de tweede
van deze drukke vrijdag.
Naar mag worden aangenomen,
heeft minister Zijlstra hier verslagi
uitgebracht van de pogingen, om ia-
overleg met de informateur een ge
schikte formulering te vinden voor
de terugtocht der a.r. kamerleden.
In de sneeuwjacht van vrijdag
avond is op de Oldenzaalsesiraat tc
Enschede een dodelijk ongeluk ge
beurd. Een personenauto en een mo
torfiets,. die elkaar tegemoet kwamen
en door het afremmen vermoedelijk
beide in een slip zijn geraakt, zijn
tegen elkaar gebotst.
De bestuurder van de motorfiets, de
27-jarige H. H. Schiphouwer uit Ol-
denzaal, werd bij deze botsing zo
zwaar gewond, dat hij kort na de
aankomst in het r.-k. ziekenhuis te
Enschede is overleden.
Zijn twintigjarige echtgenote die op
de duo zat, brak een pols. Het echt
paar was pas twee maanden geleden
getrouwd.
(Van onze soc.-econ. redactie)
In een ruim van het Russische
stoomschip Ludza in de Rijnhaven te
Rotterdam is gistermiddag de 56-ja-
rige havenarbeider J. Quaak uit Oud-
vossemeer onder een stapel omval
lende kisten gekomen.
Zwaar gewond werd hij naar het
Zuiderziekenhuis gebracht, waar hij
bü aankomst bleek te zijn overleden.
FRANKFORT (DPA). Het Ne
derlandse motorschip Hugo I is van
daag op de Rijn voor de ingang van
de haven van Sint Goarshausen in
botsing gekomen met het 500 ton
metende Duitse motorschip Magda-
lena.
De Magdalena is gezonken, het
Nederlandse schip liep schade op aan
het voorschip. Persoonlijke ongeluk
ken deden zich niet voor.
Meer dan vijfhonderd buiten
landse dokters van Newyorkse zie
kenhuizen, die per 1 januari a.s. hun
baan zouden moeten opgeven nadat
zij in september jl. voor het Ameri
kaanse akte-examen waren gezakt,
hebben uitste gekregen tot begin
januari.
DEN HAAG (ANP) Het Noorse In
stituut voor Kernenergie (IFA) in
Osio heeft het Reactor Centrum Ne
derland een Bedrag geschonken van
250.000,—. Het ligt in de bedoeling
dit bedrag te bestemmen voor de
stichting van een bibliotheek in het
onderzoekcentrum van het RCN te
Petten.
Nederland heeft indertijd aan
Noorwegen een schenking gedaan,
waardoor de bouw van de Noors-Ne
derlandse Reactor School in Kjelier
mogelijk werd Deze school is in
april 1958 in gebruik genomen.
(Van een onzer verslaggevers)
Bij zijn afscheid als voorzitter van het College van Rijksbe
middelaars heeft de Koningin mr, J. A. Berger benoemd tot
commandeur in de orde van Oranje-Nassau. Voordat staats
secretaris Roolvink mr. Berger de versierselen omhing, gewaag
de hij van de uitzonderlijke verdiensten, die mr. Berger heeft
voor het bevorderen en handhaven van de arbeidsvrede na de
oorlog.
Dit geschiedde op een receptie, die
mr. Berger was aangeboden door de
Stichting van de Arbeid en die ge
houden werd in het Kurhaus te Sche-
veningen. Eerst werd mr. Berger ge
huldigd in een grote 'kleine kring'
van bestuursleden en oud-bestuurs
leden van de Stichting en leden en
secretarissen van het College. Daar
waren onder meer ook de oud-minis
ter van Sociale Zaken mr. A. M. Joe-
kes en de oud-staatssecretaris dr. A.
A. van Rhljn aanwezig.
.Advertentie LM.
Vakantie nemen in de zomermaan
den is een genoegen. (De afgelopen
zomer dan even terzijde gelaten
Vakantie nemen ln de wintermaan
den kan ook een groot genoegen zijn.
Dat ontdekken steeds meer mensen.
Maar. wanneer u ook vakantie neemt,
neem altijd Het Vrije Volk mee.
Uw eigen gezellige krant kimt u niet
missen. Geen dag!
Vul tijdig de bon in voor opgave van
uw tijdelijk adres. Deze bon is regel
matig op de advertentiepagina's op
genomen.
Vee! genoegen in uw vakantie met
Het Vrije Volk.
i
mm
In deze rubriek vermeldt Het Vrije
Volk zonder commentaar tref
fende uitspraken van anderen uiter
aard voor rekening van hen die
worden geciteerd
•Het gehele beleid van dit kabinet
was er niet op gericht zoveel moge
lijk goedkope woningen te doen bou
wen. Minister Van Aartsen sprak
maar steeds van de gevaren die drei
gen op de bouwmarkt, wanneer hij
zou toegeven aan de eis van 5000
goedkope woningen meer. doch hij
piekerde er niet over om een dui
delijke toezegging tc doen dat de
15.000 dure woningen die gebouwd
worden niet met een aantal vermeer
derd zullen worden. Integendeel, bij
herhaling verklaarde hij, dat een ver
hoging van het aantal goedkope wo
ningen ook hierom zo gevaarlijk zou
zijn, omdat het aantal dure wonin
gen ook nog we! zou toenemen. Deze
Instelling van hun geestverwante
minister heeft beide protestants-
christelijke fracties in de gordijnen
gejaagd.'
Uit 'Hervormd Nederland', het
weekblad van de Herv. Kerk.)
(Van een onzer verslaggevers)
Op een weiland langs de rijksweg van Groningen naar Assen
is gistermiddag om twaalf uur een Beechcraft SD 18 van de
Rijksluchtvaartschool in Eelde neergestort. Twee leerling-vlie
gers, de 23-jarige S. C. Alberda uit Santpoort en de 20-jariga
F. W. A. L. van Staa uit Arnhem, en hun instructeur, H. Schnit-
ger uit Haarlem kwamen hierbij om het leven. Een derde leer
ling, 3VI. J. W. Stassen uit Maastricht, moest levensgevaarlijk ge
wond in het Academisch Ziekenhuis te Groningen worden op
genomen.
Het vliegtuigje, de PH-UBW was bezig positie te kiezen voor
zijn landing, nadat het een uur in de lucht geweest was. Het
toestel was nog ongeveer een kilometer van de landingsbaan
verwijderd, toen het door onbekende oorzaak recht naar bene
den schoot en tegen de steenhard bevroren grond te pletter
sloeg. Enkele bomen werden hierbij geveld.
De brandweer uit Eelde en van de
Rijksluchtvaartdienst hadden het
brandende wrak binnen het kwartier
geblust, zodat de stoffelijke over-
achotten konden worden geborgen.
Eén leerling was direct na het on-
(Van onze soc.-econ, redactie)
De Koninklijke Nederlandse Zout-
ïndustrle te Hengelo en de Kontak-
Ijjke Zwavelzuurfabrieken Ketjen te
Amsterdam overwegen het aangaan
van een fosle.
Besprekingen tussen beide onder
nemingen hebben -tot doel de aande
len van belde ondernemingen onder
te brengen ln een holdingmaat
schappij, waarbij een aandeel van
1.000 Ketjen gelijk gesteld zal wor
den aan een aandeel van ƒ500 Ko
ninklijke Zout. Deze verhouding
komt vrijwel overeen met de laatste
notering op de Amsterdamse beurs
voor beide fondsen.
Koninklijke Zout, waartoe thans
reeds onder andere behoren, de Ko
ninklijke Nederlandse Soda Industrie
te Delfzijl, de Electro Zuur- en Wa-
terstoffabrlek te Amsterdam, Stork
Chemie te. Hengelo, do Aibstro* 8u-
perrosiaatraDneKen met "bedrijven .te
Amsterdam en Rotterdam en de
Chemische Fabriek Gembo met fa
brieken in Winschoten en Amster
dam ontwikkelt zich tot het grootste
chemische concern van ons land en
zelfs tot een van de grootste van de
wereld.
Samen met haar dochters staat >U.
ook nog weer ln verbinding met an-'<
dere grote chemische ondernemingen
in het buitenland.
De fusie met Ketjen sluit goed aan
by de enorme naoorlogse expansie
drang van het concern.
Ketjen zal over 1960 een dividend
uitkeren van 12 pet (1959 eveneens
12 percent plus een jubileumuitkering
in verband met het honderdjarig be
staan van 2,6 pet). Koninklijke Zout
zal eend ividend van 15 pet uitkeren
zal een dividend van 15 pet. in aan
delen (vorig jaar alleen 15 pot).
geval reeds bevrijd. Het was de ZS-
jarige wegenwachter Henk Schut, die
het vliegtuigje zag neerkomen en on
middellijk met zijn motor het weiland
Inreed. Hij wist het brandende wrak
zo dicht te naderen, dat hij een leer
ling uit het toestel kon trekken. Deze
werd onmiddellijk naar het ziekenhuis
vervoerd. Zijn toestand is zeer ernstig.
Ook Schut moest met brandwonden
worden opgenomen.
Do 39-jarige pompbediende R. Bod-
de veld was van deze moedige redding
getuige. Hij wan het ook, die alarm
sloeg zodat de brandweer binnen vijf
minuten aanwezig was.
'Schut was Juist bezig benzine te
tanken bij me. toen de klap kwam.
Hij aarzelde geen moment, maai
stoof staande op zijn motor op het
vliegtuig af.'
Het benzinestation van do heer
Boddevéld. bevindt zich op driehon
derd meter van de onheilsplaats.
Tk had al direct in de gaten dat er
iets mis was. We zien hier de hele dag
vliegtuigjes, je Iet er niet meer op.
Maar deze maakte zo'a ontzettend
lawaai, dat ik gelijk wist dat er brok
ken zouden komen. Hij komt boven
op m'n pet terecht, dacht ik. Ik was
doodsbenauwd met al die benzine. Hij
zwenkte nog wat en schoot toen op
eens recht naar beneden.'
Dit ie hetgeen de heer BoddsveM
over bet ongeluk vertelt.
Hét wrak werd door de rijkspolitie
I streng bewaakt. Verschillende des
kundigen zijn gisteren al ter plaatse
geweest om ae oorzaak van nee on
geluk vast te. stellen.
Het ongeluk is het tweede met do
delijke afloop in. de geschiedenis van
de Rijksluchtvaartschool. In het begin
van dit jaar stortte bij Beek in Lim
burg een nieuwe SAAB-Safir neer.
<Van onze sociaal-economische
redactie)
De rubberfabriek Vredestein zal in
de toekomst de tantièmes van com
missarissen en directeuren beperken.
De beloningen voor commissarissen
zullen in het vervolg door de alge
mene vergadering van aandeelhou
ders worden vastgesteld en niet meer
bestaan uit een statutair vastgesteld
deel van de winst.
Voorgesteld zal worden deze uit
kering op ƒ15.000 per jaar vast te
stellen voor cte zeven commissarissen
leder.
De beloning van de leden van de
Raad van Bestuur zal voortaan zo-
wel wat het vaste salaris als hun
aandeel uit de overwinst betreft,
worden vastgesteld door de Raad van
Commissarissen.
Het bestuur van de vennootschap
is van mening, dat de nieuwe rege
ling, die wordt voorgesteld in de
vorm van een statutenwijziging, de
mogelijkheid biedt om deze belonin
gen, indien nodig, op soepele wijze
aan veranderde omstandigheden aan
te passen.
In de huidige omstandigheden, al
dus de toelichting op de voorstellen
aan aandeelhouders, zou een verdere
stijging van de bedrijfsuitkomsten of
een vergroting van het maatschappe
lijk kapitaal daartoe al aanleiding
zijn. De commissarissen ea de leden
van de Raad van Bestuur hebben om
die redenen hun tantième-aanspra
ken voor het boekjaar 1959 reeds be
perkt en zullen de nieuwe regeling
ook voor I960 toepassen.
De Rubberfabriek Vredestein zal in
het vervolg houder worden van de
aandelen van nieuw op te richten
dochterondernemingen, waarin de
verschillende fabrieken zullen wor
den ondergebracht In de statuten
wordt een bepaling opgenomen om er
tegen te waken, dat dit zal leiden tot
extra tantièmes.
(Van een onzer verslaggevers)
De Amersfoortse kunstschilder Jel
le Troelstra wordt op 17 januari 70
jaar. Op een receptie in het ICC-
paviljoen ln het Vondelpark te Am
sterdam zal hy op die dag worden
gehuldigd. In het erecomité hebben
o.m. zitting genomen de minister
van Staat dr. Drees, de directeur-
generaal voor de Kunsten en Bui
tenlandse Betrekkingen van O. K. en
W. mr. H. J. Reinink, de burgemees
ters van Leeuwarden en Amersfoort
en. de Amsterdamse wethouder voor
Kunstzaken mr. A. de Roos.
Jelle Troelstra is niet alleen be
kend als kunstenaar, maar ook als
strijder voor meerdere saamhorigheid
van de Nederlandse kunstenaars en
de verbetering van hup sociale posi
tie. Grote bekendheid kregen zijn
portretten van zijn moeder, de
schrijfster Nienke van Hichtum en
van zijn vader, Pieter Jelles.
Het laatste woord was aan mr.
Berger, die zijn 'hearing' besloot met
de opmerking, dat hij vroeger de
zwaarste kritiek heeft moeten ver
duren en nu de grootste lof krijgt.
Lof en kritiek komen aan alle rijks
bemiddelaars en aan de secretarissen
toe.
Daarna volgde de receptie in de
zeer veel grotere Kring, waaraan
honderden personen uit allerlei krin
gen deelnamen. Er waren werkge-
vaor de Eerste Kamer esthecsthesct
vers, werknemers en politici, -o.a. dr.
W. Drees, de demissionaire voorzitter
van de Eerste Kamer, mr. Jonkman
en zelfs de informateur, prof. De
Gaay Fortman had kans gezien zijn
werkzaamheden te onderbreken om
Berger de hand te drukken.
Behalve het televisie-apparaat van
de Stichting kreeg mr. Berger een
radiotoestel van de bouwpatroons en
tal van andere geschenken.
Als werkgever-voorzitter van de
Stichting sprak ir. W. H. de Kruyff,
die een televisietoestel aanbood 'met
een speciale knop om het geluid af
te zetten.' i
Ir. De Kruyff heeft zich afgevraagd
of er wel een sluitend loonsysteem
mogelijk is, waarmee hy niet wilde
zeggen, dat hij de voorkeur gaf aan
een geheel vrije loonpolitiek. Man
nen als Berger, zo zei hy, kunnen elk
systeem laten werken.
De heer D. Roemers sprak eerst
namens de drie grote vakcentralen.
HU sprak over de kritiek, die vaak
op het College is uitgeoefend, 'maar
het was uw natuurlijke taak kritiek
te ondergaan,' zei de heer Roemers.,,
Als voorzitter van het NW zei
de heer Roemers trots te zyn op
het lid Berger, die al meer dan
veertig jaar by het NVV is aange
sloten. Al in zyn AJC-tyd was de
heer Roemers bekoord door het
non-eonformisme toen al van
Berger.
In een fijn speech je schetste prof.
mr. Levenbach, mede-rijksbemidde-
laar. mr. Berger in zijn 'fascinerend
gekke functie', waarvoor hij de ge
knipte figuur is geweest. Prof. Le
venbach prees Bergers grote kennis
(hij kent alle plaatsen, alle bedrij
ven en hij weet hoe ze geleid wor
den), zijn rijke fantasie én zijn
grote sociale bewogenheid. De spre
ker had de neiging gevoeld te zin
gen: 'Blijven Jan, blijf nog even dra
len.'
Advertentie LM.
Een oude! maatschappij
met moderne opvattingen
een eeuw levensverzekering
(Van een onzer verslag
gevers)
Een paar maanden
geleden stond zijn por
tret ln de krant, om
precies te zijn op 14
september. Dat was de
dag waarop hU alsnog
naar Afrika zou vliegen.
Zonder ten wiek te ver
roeren, per vliegtuig en
op kosten van de KLM.
Dit is, dacht iedereen
toen, de gelukkigste van
alle ooievaars. Hij had
de aansluiting gemist
met het peloton van zijn
soortgenoten die al in
het laatst van augustus
vertrokken. Hy zat nog
op het schooldak van
het Brabantse dorp
Best, toen zijn familie
al boven Zuid-Frankrijk
of Spanje zweefde.
'Alleen ga ik niet; ik
iaat me net zo Hef pak
ken,' scheen zijn stand
punt. Men heeft hem
gepakt. Omdat de wiide
ooievaar toch al zo
zeldzaam Is in ons land
nog maar 30 broed-
paren heeft men
hem niet willen inkwar
tieren in een dierentuin.
Hy kreeg een lift van
een 5000 kilometer naar
Nigerië, in de hoop, dat
hü volgend jaar op
eigen kracht zal terug
keren.
Eerst nu heeft men
bij Vogelbescherming
vernomen wat zijn an
tecedenten waren en
ook hoe het hem ln
zonnig Afrika is ver
gaan.
Eerst dat verleden.
Deze KLM-passagier
droeg een ring, ring-
nummer 232990 van de
Vogelwarte Helgoland.
De vogel was al een
maand In Afrika toen
Helgoland meedeelde,
dat hy die ring in juni
had gekregen in... de
dierentuin van Manster
ln Westfaien. Daar was
h(j namelijk uitgebroed.
HU was dus zoon (of
dochter) van een tam
ouderpaar en dat ver
klaarde, waarom hij niet
voelde voor de grote
trek.
Een etmaal na stin
vertrek van Schiphol is
hij in Nigerië geland en
daar beschouwde men
hem als ongewenste
vreemdeling. De tien
duizenden soortgenoten
dia op eigen wieken ko
men, worden niet ge
controleerd, maar deze
me moest eerst doof
een veearts worden on
derzocht.
Een vogelliefhebber,
heeft hem bevrijd voor
dat de veearts kwam.
De goede man gaf hem
in zijn tuin de vrijheid,
maar de ooievaar vloog
niet weg. Het dier wan
delde een drukke ver
keersweg op en werd
bijna omvergereden. Het
duurde ettelijke dagen
eer hy de visjes die zijn
bevrijder hem offreerde,
opat en na dat maal is
hy dan toch eindelijk
gaan vliegen, richting
zuid-zuidwest.
De vogelkenners heb
ben er weinig hoop op,
dat hy ooit nog eens op
een paalwoning in deze
contreien zal neerstrij
ken.
"E'en van de eerste besluiten van
de regering-De Quay is ge
weest dat Nederland reclame ln
de televisie zou krijgen. Hoe dat
zon moeten zou de regering na
der bestuderen. Van deze studie
Is even iets gebleken, toen de
staatssecretaris van Economische
Zaken en die van Onderwijs,
Kunsten en-.Wetenschappen zich
voor een concessieverlening voor
de commerciële televisie uitspra
ken. Er ging een klein stormpje
van verontwaardiging en' verba
zing op. En daarom' werd gezegd
dat de staatssecretarissen maar
een proefballonnetje hadden op
gelaten. Het ballonnetje dreef op
het stormpje weg.
Sindsdien is het stil geworden
bij de regering. Bij een deel van
de pers bleef de zaak echter le
ven. Daar wordt zo nu en dan
over de commerciële televisie
geschreven alsof deze soort tele
visie niet meer is tegen te hou
den. Een voorstelling van zaken
die onjuist is. Want het parle
ment heeft het volkomen ln de
macht Nederland voor deze
vorm van bederf te sparen.
"Vorm van bederf. Met opzet
kiezen wij deze woorden,
omdat zij precies aangeven
waarom het gaat. De commer
ciële televisie wordt ln de lan
den waar zij bestaat, met name
in Engelapd en de Verenigde
Staten, door mensen met verant
woordelijkheidsbesef voor onze
cultuur als een kwaad afgewe
zen. Niet slechts op theoretische
overwegingen, maar op grond
van de ervaring, die met de com
merciële televisie is opgedaan.
Wie ln de druppelsgewijs
doorkomende berichtgeving het
spoor wat is kwijtgeraakt, kan
een voortreffelijke samenvat
ting vinden van gezaghebbende
uitspraken ln een dezer dagen
verschenen brochure van de Fe
deratie van Omroepverenigin
gen. Deze goed verzorgde uitga
ve geeft een inzicht in de vele
bezwaren die aan de commer
ciële televisie kleven.
Tn Engeland bestaat een wet
met allerlei voorschriften om
het pell van deze televisie te
waarborgen. Deze wet heeft niet
kunnen keren dat het peil van
de commerciële televisie ls ge
daald. In de beste kijkuren wor
den bijna uitsluitend program
ma's gegeven die een zeer grote
massa van kijkers trekken. Dat
zijn programma's die geheel ge
richt zijn op amusement. Op een
amusement dat niets te denken
geeft. Denken ln de zin van 'ge
dachten opwekken.
Deze' programma's worden op
alle mogelijke en onmogelijke
ogenblikken onderbroken. De
wettelijke voorschriften die van
een natuurlijke onderbreking
spreken, zijn een wassen neus
gebleken. De cultuur ls uitgele
verd aan de reclame. Dat ls de
realiteit. En dat de kinderen
reclame wordt bespaard ls ook
al een illusie gebleken.
Wie deze brochure vol citaten
leest, moet zich wel afvra
gen wat toch de mensen beweegt
die voor commerciële televisie
pleiten. Wat een aantal grote
zakenlieden beweegt ls duide
lijk. Zij willen de omzet van hun
produkten vergroten. Maar wat
ter wereld beweegt een staats
secretaris van Onderwijs, Kuns
ten en Wetenschappen? "Waar
komt toch de neiging vandaan
eën zo belangrijk cultuurme
dium ondergeschikt te maken
aan de reclame?
Het ls een onbegrijpelijke
zaak.
De omroepverenigingen heb
ben hun publlkatles aan de
commerciële televisie gewijd. De
reclame in de gewone televisie
hebben zij uitdrukkelijk bulten
beschouwing gelaten. Die recla
me wordt blijkbaar desnoods
discutabel geacht. Wij hebben
daar wel begrip voor omdat die
reclame veel lijkt op de reclame
in de bioscoop. Zij staat naast
het programma, heeft geen In
vloed op het programma en
blijft, althans ln theorie, tot een
korte tijd beperkt.
'n theorie. In de praktijk zal
die korte tijd steeds langer
worden. Al spoedig zal het aan
bod van advertentiefilms groter
zijn dan de tijdsruimte. Dan zal
gekozen moeten worden. En wie
moet kiezen? Of de prijs zal zo
hoog worden dat alleen de al
lergrootste bedrijven deze recla
me kunnen betalen.
Wij voelen daarom ook voor
deze reclame niets. Nederland
heeft zijn radio vrij kunnen
houden van reclame, wat er ook
in het buitenland gebeurde. Er
ls geen enkele reden die zwaar
genoeg ls om bij de ontwikke
ling van de televisie de reclame
wel toe te laten.
De rechtbank in Utrecht heeft de
41-jarige autosloper D. de R. uit
Amersfoort en de 53-jarige ex-ambte
naar bij bet departement van Defen
sie uit Soesterberg, P. J. van den O.,
respectievelijk veroordeeld tot vijf en
vier maanden gevangenisstraf.
De sloper had in maart 1958 van
het rijk een partij schroot gekocht,
die korte tijd later in prijs daalde.
Hij deelde zijn ongerustheid mede
aan de ambtenaar Van den O., die
hem hulp toezegde. Door opzettelijk
een aantal weegbriefjes van het ma
teriaal niet in te leveren bij de in
spectie van de domeinen, kwam een
deel van deze aankoop niet op de
afrekening terecht. Het rijk leed hier
door een verlies van ruim 17.000,—.
D« ambtenaar kreeg voor zijn dien
sten een gift van 500,—. Tegen bel
den was zes maanden gevangenisstraf
zeeist.
