Slachtoffers na drie uur bevrijd
Gewonden
treinramp
Schoolhoofd
in arrest
voor fraude
MARCEL
Boordkanon gaat
af: twee doden
B
Russisch circus
blijft, ondanks
besli lit minister
Duitse matroos loopt 4 dagen
in doktersjas door ziekenhuis
BOEK
NS: menselijke
fout oorzaak
VIJFDAAGSE
IN HAVENS
Maatregelen in
overweging
tgen VAR
Teler i$ie
klare
Kogels vliegen door stenen muur
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 23 FEBRUARI 1961
Naar ziekenhuis
OP VOLLE KRACHT
OMHOOGGEDRUKT
STOPGEZET
mevrouw!
FEUSOL
ècht kleurecht
1§«
wmm
mm
T
DUIM AFGEHAKT
Hongaren krijgen
2V2 en 2 jaar
JOHS. VRMMOED ZONEN N.V. - SCHIEDAM SEDERT 1776
Koop 'n
bij De Arbeiderspers
Treinbotsing: dode
en zeven gewonden
(Van een onzer verslaggevers)
Een dode en zeven gewonden vielen woensdagmiddag op het stationsemplacement van de
Nederlandse Spoorwegen te Geldrop toen een personentrein, bestemd voor Maastricht door
een verkeerde wisselstand op een stilstaandi rangeerstel botste.
De personentrein, die reeds vaart had geminderd omdat hij
in Geldrop moest stoppen, klom door de botsing op de dieselloc.
Nog honderd meter gleed het treinstel op het dïeselstel door.
De machinist van de trein en zeven passagiers waren min of
meer ernstig gewond.
PAGINA 3
(Van een onzer verslaggevers)
Bij het spoorwegongeluk te
Geldrop werden gewond:
Mevr. W. C. Nielsen-Plank, 35 jaar.
Kasteel Humraenraatsweg 35, Maas
tricht. drie en een half uur be
kneld: verbrijzeld onderbeen.
Antonius Nielsen, drie jaar. drie en
een half uur bekneld, gewond aan
benen en voetjes.
Frederictis Nielsen, zes jaar, zelf uit
wrakstukken gekropen en licht ge
wond.
P. Smeets, Spanjelaan 8, Montfoort:
licht gewond en hersenschudding.
Mevr. Hendriks, Thorbeckelaan 260,
Den Haag, gewond aan been. Is na
behandeling in het ziekenhuis weer
naar huis vervoerd.
Mevr. Weber-Martens, Kerkstraat 4
te Vaals, hersenschudding en lichte
verwondingen.
H. Ooms, machinist van de personen
trein, uit Eindhoven is licht ge
wond.
Alle gewonden werden naar het St.
Anna-Ziekenhuis te Geldrop ver
voerd.
De machinist van de rangeertrein,
de heer Lubbers uit Eindhoven, kwam
zonder letsel vrij, doch is in over
spannen toestand naar zijn huis ge
bracht.
Op het perron van de Spoorwegen
1 te Geldrop zakte een ambtenaar, die
het ongeluk zag gebeuren, in elkaar.
Hij is eveneens naar zijn woning
vervoerd.
Volgens de Nederlandse
Spoorwegen heef het voorlopig
ondezoek naar de ramp in Gel
drop uitgewezen, dat op post
T van het station in Geldrop
de wissel verkeerd bediend is.
De sneltrein uit Amsterdam, die
op spoor 2 moest rijden, kwam daar
door op spoor 3, waar de stilstaande
locomotief stond. Er is hier, aldus de
Spoorwegen sprake van een mense
lijke fout. 'Technische onvolkomen
heden zijn niet geconstateerd en het
sein stond op veilig.
De zwaarbeschadigde treinstellen
en. de locomotief zijn gisteravond van
het baanvak verwijderd. De strem
ming op het traject GeldropEind
hoven kon te middernacht worden
opgeheven.
(Van een onzer verslaggevers)
Het 41-jarige schoolhoofd 3. Z. uit
Westzaan is aangehouden, verdacht
van verduistering van gelden van zijn
school, de Zuiderschooh Het gaat om
zeker vijf mille.
Al enige tijd waren er moeilijk
heden rond hem. Er is geprobeerd de
zaak in het reine te brengen zonder
tussenkomst van de justitie.
Z. was ai eens eerder op zijn vin
gers getikt wegens slordigheden in
zijn administratie. Spaargelden van
de kinderen, het geld voor de school-
melk, van de kinderpostzegels en gel
den voor de schoolreisjes zou hij heb
ben gebruikt ook nu om het ene gat
met het andere te stoppen.
Het verdwenen geld zou niet in
Z.'s huishouden verbruikt zijn.
Vooral zij, die in het eerste deel
van de trein zaten, waren er erg
aan toe. ze zaten volledig tussen de
in elkaar gedrongen wagendelen be
kneld. In de tweede coupé kwam de
slag eveneens flink aan. Daar wer
den drie personen min of meer ern
stig gewond. Het bevrijden van de
slachtoffers in de eerste coupé, met
branders, breekijzers, zagen en voor
hamers, duurde ruim drie uur.
Dat was kennelijk te lang voor de
50-jarige heer T. JT, Arnouts, D. Hoff-
straat 36a te Botterdam, die aanvan
kelijk in zjjn hachelijke positie door
het raam nog een gesprek kon voe
ren met de korpschef van de Gel-
dropse politie, de heer Wienands en
hem zelfs zijn papieren nog toonde
om de familie te waarschuwen. Vlak
nadat hij uit zijn benarde positie
was bevrijd is hij op weg naar het
ziekenhuis overleden.
Intussen hing de driejarige Anto
nius Nielsen uit Maastricht"met het
bovenlichaanipje uit het vernielde
coupéraam. Hij omknelde met zijn
rechterhandje zijn speelgoedautootje.
Van buiten werd hij gesteund door de
schilder Jacobs uit Geldrop, die als
een van dc eersten hulp verleende
en dokter Nijboer van de GGD uit
Gel drop.
Het knaapje, dat met zijn beentje
bekneld zat tussen het raamtafeltje
en de als een harmonikn opgevouwen
banken, kon pas als laatste om half
zes uit zyn benarde positie worden
bevrijd.
De trein die kort voor het ongeval
het station Eindhoven had verlaten,
naderde op de gewone weg het sta
tion Geldrop, waar gestopt moest
worden. Kort na het viaduct ontdek
te treinbestuurder H. Ooms uit Eind
hoven, dat hij op een verkeerd baan
vak zat. Voor hem zag hij op enkele
honderden meters een rangeerloco
motief staan.
Daar de trein reeds remde voor de
verplichte halte in Geldrop, zette de
heer Ooms de remmen op volle
kracht aan en trachtte uit ziin ca
bine te komen. Op het moment dat
hij de deur van zijn cabine opende,
vond de botsing plaats.
De personentrein, die ongeveer 200
passagiers vervoerde, werd aan de
voorzijde door de botsing omhoog»;e-
drukt en kwam voor een belangrijk
deel op de diesel-loc te liggen. Door
de snelheid begon ook het rangeer-
stel. te rijden. Met de remmen nog
steeds aan. kwam de trein honderd
meter verder tot stilstand.
De dicsel-loe werd praktisch geheel
vernield. Van de personentrein wer
den de voorwielen weggerukt, de voor
zijde, de machinistenruimte en de
eerste coupe's werden als een lucifers
doosje in elkaar gedrukt.
De hulpverleningsploegen van de
Nederlandse Spoorwegen, hebben al
les gedaan wat mogelijk was om de
gewonden zo snel mogelijk te bevrij
den. Even heeft men het geprobeerd
met een snelbrander, doch het gevaar
voor een grote brand, middels de ge
vulde diesel-loc, was te groot.
Bovendien werd op verzoek van de
slachtoffers, die de hitte, de rook,
maar ook de spanning van nog meer
gevaar niet konden verdragen, het
werk met de snijbranders stopgezet
en moest men met zagen, voorhamers
en breekijzers de stalen platen van
de spoorwegwagon te lijf.
Het gebeurde maakte in Geldrop
diepe indruk. Het was het tweede
spoorwegongeval dat zich na de oor
log te Geldrop heeft voorgedaan.
Het spoorwegverkeer is ook tijdens
de reddingswerkzaamheden via baan
vak 1 normaal doorgegaan, waardoor
het tussen noord en zuid slechts tien
minuten vertraging had.
ROTTERDAM (ANP) Het College
van Rijksbemiddelaars heeft zijn
goedkeuring verleend aan de voorstel
len van de Scheepvaart-Vereniging
Zuid, de Scheepvaart-Vereniging
Noord en de erkende werknemers
organisaties tot invoering van een
vijfdaagse werkweek voor niet-con-
tinubedrijven in de havens van Am
sterdam en Rotterdam.
Om noodzakelijk werk op zaterdag
en zondag voortgang te doen vinden,
is bepaald dat men zich eenmaal per
drie weken beschikbaar moet houden.
De nieuwe regeling zal in oeide
havens op 26 februari van kracht
worden.
Advertentie IJM.
Textiel stoffen met
het FELlSOL-etiket
zijn kleurecht!
Let U dus voortaan
op FEL1SOL.
(Van onze parlementsredactle)
De regering keurt alles wat naar
rassendiscriminatie zweemt af. Zij
zal bestuderen of het mogelijk is
maatregelen te nemen tegen rassen-
discriminerende eisen en vragen die
de Ver. Arabische Republiek stelt
bij het sluiten van contracten met
het Nederlandse bedrijfsleven.
Dit heeft de staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken dr. Van Houten
gisteren in de Tweede Kamer ver
klaard nadat proffessor Kortenweg
(v.v.d.) en de heer De Kadt (p.v.d.a.)
daarop hadden aangedrongen.
De staatssecretaris zei, het echter
zeer moeilijk te achten hieraan iets
te doen, omdat het om contracten
met particulieren gaat, waarop de
Nederlandse staat geen invloed
heeft. Hij had ook alle vertrouwen
dat de Nederlandse bedrijven zelf
dergelijke eisen wel zullen afwijzen.
In West-Duitsland en West-
Berlijn zal op 9 mei a.s. een volkstel
ling worden gehouden. De vorige fel
ling vond plaats in 1950. West-Duits-
land en West-Berlijn tellen nu on
geveer 55 miljoen inwoners.
(Vervolg van voorpagina)
Na het vinden van het lijkje be
gon de jacht op de moordenaar,
waarbij men op dat moment geen
enkel aanknopingspunt had. Er wer
den speciale opsporingsploegen uit
de grond gestampt, waarvan er een
vrijwel niets anders deed dan de
honderden tips na te gaan, die men
uit het hele land mondeling, telefo
nisch en schriftelijk aan de Rotter
damse politie gaf. Een tweede ploeg
van acht man werd belast met een
huis-aan-huls-ondervraging in het
BeukelsdiJkkwartler, waar Marcel
woonde en waar hij het laatst was
gezien.
;De afdeling bevolking van de ge-
meepte Rotterdam werkte een dag
door om de volgende morgen een up-
to-date lijst te verstrekken van de
twintigduizend mensen, die in de
te onderzoeken wijk Woonden,
Die gegevens «werden vergeleken
met de namen, die men in de kar-
thoteek van de politie bezat. Uit
circa 17.000 kaarten met bijzonder
heden van mensen, die de misdaad
eventueel zouden kunnen hebben ge
pleegd, zocht men naar de personalia
van een man van wie het volgende
vaststond:
Hü zou Marcel moeten kennen en
Marcel hem; bij zou in bet bezit
moeten zijn van een rijbewijs en
eventueel een auto (dit gezien de
plaats waar het Hjkje werd gevon
den) en h\j zou moeten wonen of
-werken In het Beukelsdijkkwartier en
bekend moeten zijn met de omgeving
van Bergschenhoek. Daarnaast moest
men rekening houden met de moge
lijkheid, dat de dader in het geheel
niet in de politie-carthoteek vermeld
stond.
Dit tijdrovende en nauwgezette ad
ministratieve speuren heeft niet tot
het vinden van de dader geleid. Men
vond hem dank zij het buurtonder
zoek.
Bij dat buurtonderzoek stelde men
allereerst vragen aan de huisvrou
wen, waarbij men tevens vroeg of de
vrouwen die vragen 's avonds in de
familiekring nog eens ter sprake wil
den brengen.
Dat laatste leverde een belangrijke
schakel in de zaak en. Dinsdag ji.
meldde zich een be« ,ner van de
Beatrijsstraat, bij wiens vrouw de
ondervragers daags tevoren warer.
geweest. De man meende, dat hij
enige wellicht belangrijke inlichtin
gen zou kunnen geven.
Wantjes1
Men liet hem op het politiebureau
komen, waar bleek, dat zijn infor
maties niet van waarde waren.
Maar in de loop van het gesprek
zei de man (zonder zelf te welen dat
dit belangrijk zou kunnen zijn) dat
hij op de bewuste dinsdagmiddag de
kappersbediende had zien lopen met
een jongetje. De man kende de kap
persbediende, maar bet jongetje had
hij nog nooit eerder gezien. Hij wist
zich te herinneren, dat het ventje
wantjes droeg.
Dit laatste punt was zeer be
langrijk. Want Marcel droeg
wantjes, toen hij verdween. Dat
feit was aan het publiek niet be
kend, omdat het niet vermeld was
in het door .de politie verspreide
signalement.
De politie ging deze informatie on
middellijk na en „kort, daarop al be
sloot men om de 'kappersbediende
aan te houden. Dat gebeurde dins
dagavond om kwart over elf en vrij
wel meteen begon het verhoor.
Strafregister
(Van onze luchtvaartredacteur)
Twee sergeanten van de Koninklijke Luchtmacht zijn ge
dood, toen gistermiddag op de vliegbasis Soesterberg een aan
tal 30-mm-kogels op een nog onbegrijpelijke wijze afgevuurd
uit een kanon van een Hawker Hunter door de stenen muur
van hun kantoortje sloegen. Twee andere militairen werden
gewond.
MAASTRICHT (ANP) De Maas
trichtse rechtbank heeft woensdag
de twee Hongaren, die een verzeke
ringsmaatschappij hadden opgelicht,
veroordeeld tot twee en een half jaar
gevangenisstraf met aftrek.
De twee hadden van de Utrechtse
verzekeringsmaatschappij zestig mille
uitgekeerd gekregen voor het verlies
van een duim van de metselaar V. u
(26) uit Sittard. u. en de architect
M. B. (30), eveneens uit Sittard zou
den samen opzettelijk de duim van U.
hebben afgehakt om de verzekerings
premie ir handen te krijgen.
U. tegen wie drie jaar werd geëist,
kreeg twee en een half jaar. B., die
medeplichtig was, twee jaar overeen
komstig de eis.
De rechtbank achtte niet bewezen,
dat B. de duim van zijn landgenoot
had afgehakt. Wel, dat hij opzette
lijk had geholpen bij het opstellen
van de claim voor de verzekering.
De kogels waren afkomstig uit een
straaljager, die gereed werd gemaakt
voor een vlucht. De machine stond
•opgesteld voor een hangar, waaraan
een aantal administratiegebouwtjes
zijn aangebouwd. Bij het bevestigen
van een filmcamera ging plotseling
het boordkanon af.
De afstand tussen vliegtuig en
gebouwen was zo gering, dat de 30-
mm-kogels zich zonder moeite door
de stenen muur boorden. De ser
geant der eerste klasse P- J. A.
Eken uit Soesterberg (35 jaar, ge
huwd en vader van vier kinderen)
en de sergeant F. K, Stolle uit
Utrecht (22 jaar, gehuwd) werden
dodelijk getroffen.
De dienstplichtig sergeant-titulair
C. A. Brem uit Gouda, die zich even
eens in het bureau bevond, werd vrij
ernstig, maar niet levensgevaarlijk
gewond. De reserve tweede luite
nant-vlieger E. A. van Noort uit Eist
werd licht gewond en evenals de ser
geant Brem overgebracht naar het
militair hospitaal Oog in Al te
Utrecht.
Het onderzoek naar het ongeluk Is
onmiddellijk begonnen. Voorlopig
staat men nog voor een raadsel. De
bedieningsknop van het boordkanon
is altijd vergrendeld. Ook verder zijn
de veiligheidsvoorschriften Wj het
gereedmaken van een vliegtuig zeer
streng. In de omgeving van een toe
stel dat vlieggereed wordt gemaakt,
worden geen anderen dan deskun
digen toegelaten.
De Noorse mannen worden ge
middeld ruim 71 jaar en de Noorse
vrouwen bijna 75. Op de tweede
plaats komen de Nederlanders en
op de derde de Europese bevolking
van Nieuw-Zeeland.
Advertentie I.M.
De New-Yorkse politie krijgt op
verzoek van vele voornamelijk
kleine agenten langere gummi
stokken. Deze wapens die nu 56 cm
zijn, worden vijf cm langer.
(Van een onzer verslaggevers)
De minister van Sociale Zaken heeft woensdag definitief be
slist: de werkvergunning voor de artiesten van het Russische
staatscircus van Moskou wordt niet verlengd. De Russen mo
gen dus niet optreden in Hilversum.
Niet naar Hilversum? Dan blijven we in Rotterdam,' heeft de Duitse
impresario J. H. Mattner vannacht beslist,
'ÏVij verlengen het Rotterdams ontreden van het Moskouse circus, werk
vergunning of geen werkvergunning tot en met 6 maart.'
De heer Mattner weet natuurlijk heel goed dat h(j ook voor een langer
optreden la Rotterdam zeer waarschijnlijk geen vergunning zal krijgen.
"Dan moeten ze met behulp van de politie de voorstellingen van het
circus maar onmogelijk maken/ zei bij ons boos.
(Van een onzer verslaggevers)
Een negentienjarige Duitse matroos heeft
vier dagen lang in een hagelwitte doktersjas
door Rotterdams gigantische ziekenhuis Dijk-
zigt kunnen zwerven.
Toen hij was ontdekt, vertelde hij dat hij platzak
was geweest en daarom het ziekenhuis was binnenge
stapt Daar had hij een witte jas van een kapstok ge
nomen en was hij achter een groep dokters en assis
tenten aangestapt om de ronde" mee te maken. Hij
vertelde ook dat hij met de artsen aan tafel had mee
gegeten en dat hü de nachten op bedden in dokters
kamers had doorgebracht.
Hfj was volgens zijn eigen verhaal tussen de vele
tientallen doctoren en assistenten niet opgevallen en
ook zijn Duitse spraak had hem niet verraden, omdat
er meer Duitssprekende medici in Dijkzigt waren. De
matroos vertelde alleen te hebben meegedaan aan de
rondes" op de mannenafdeling.
Lijnrecht tegenover dit verhaal, staat een verklaring
van de geneesheer-directeur, dokter C. Blanksma.
„Er is geen sprake van, dat hU de arts of de
assistent heeft uitgehangen. De man kan nooit
op een afdeling zijn geweest, hij zou er direct
zijn opgevallen. Hij kan nooit verder zijn geko
men dan de kantine om een kopje koffie te drin
ken en in een ongebruikte kamer, waar hij mis
schien heeft geslapen.
Hü was meestal in een van de portiersloges en daar
door is hü ook door de mand gevallen. Een van de
portiers vond het verdacht, dat de Duitser steeds maar
:n de buurt van het hokje rondzwierf en waarschuwde
de ziekenhuisleiding, die de man ontmaskerde en de
politie waarschuwde."
Dokter Blanksma zei ons, dat het niet onmogelijk is,
dat iemand die er niets te maken heeft, het ziekenhuis
binnendringt. „We zitten nog midden in de bouw en
dagelijks lopen er honderden werklui rond, die wij na
tuurlijk niet allemaal kennen!'
Toen de matroos als indringer werd ontmaskerd,
probeerde hij dokter Blanksma nog het verhaal op de
mouw te spelden, dat hij assistent van een professor
in Mtinchen was, Het baattte hem niet: hü werd mee
genomen door de vreemdelingendienst van de Rotter
damse politie, die hem als ongewenste vreemdeling
over de grens zette.
'Maar dan dien ik bü de rechter
een aanklacht tegen de minister in
of een eis tot schadevergoeding. Niet
het Russische circus is de dupe, maar
ik als Duitse ondernemer. Waarom
mag het circus Williams deze zomer
wel vijf maanden in Nederland optre
den en het Russische circus niet lan
ger dan acht dagen? Dat is een on
toelaatbare overheidsprotectie. Ik heb
geprobeerd uit te wüken naar Han
nover of Neumünster, maar dat is
niet gelukt," aldus de Dusseldorpse
impresario.
'Als het Russische circus, dat ik
voor vier maanden heb gecontrac
teerd, die zes dagen niet optreedt,
•lijdt ik een schade van 80.000 DM.'
De heer Mattner kan met het Rus
sische circus echter niet in de Alioy-
hal blijven. Die moet direct na de
voorstelling van 28 februari worden
ontruimd, omdat er een Horecaf-ten-
toonstelling komt.
De Duitser had voor dit nrobleem
ook al een oplossing. 'Wij zetten een
tent met 3500 plaatsen neer. Hij is
ai in Zweden besteld.'
'Waar moet die tent staan?"
'Op de St. Jacobsplaats bij de
Goudsesinge! in het centrum van
Rotterdam.' 'Ik heb met vertegen
woordigers van de gemeente gister
avond voorbereidende besprekingen
geopend.'
De heer Mattner wil het Russische
circus dus, koste wat het kost, zes
dagen langer in Nederland laten blij
ven.
'Zaterdag komt de Duitse t>ers naar
Rotterdam om over de moeilijkheden
te worden ingelicht.' zei de heer Matt
ner ons nog,
Wy vernemen echter uit Rotter
damse gemeentelüke kringen, dat
daar vanmorgen nog niets van
„voorbereidende besprekingen" be
kend was: met de betrokken afde
ling zou nog geen contact zün op
genomen.
Daarbjj bleek al direct, dat dc
kappersbediende een oude Volkswa
gen bezat. Men ging het strafregister
van de man na en ontdekte, dat hij
al eens met de justitie in aanraking
was geweest. In 1942 was hjj voor een
zedendelict veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van tien maanden.
De gearresteerde man gaf bü het
eerste verhoor bü herhaling tegen
strijdige verklaringen. Doordat de
politieman, die het verhoor leidde,
een goed psychologisch inzicht ge
bruikte, kon de moordenaar lang
zaam maar zeker steeds verder ia het
nauw worden gedreven.
Ten slotte gaf hü toe, dat hü Mar
cel om kwart voor vijf had ontmoet
en de jongen had meegenomen naar
de kapperssalon van zün patroon in
de RVS-flat aan de BeukelsdiJk. Om
dat het dinsdag was (de dag, waarop
ln Rotterdam de kapperszaken 's mid
dags gesloten zijn) meende hü er on
gestoord met het jongetje te kunnen
zijn.
Tien uur.
Toch voelde de man zich niet op
zün gemak, omdat de mogelükheid
aanwezig was, dat de patroon (die
uiteraard volkomen buiten deze hele
afschuwelijke affaire staat) wel eens
onverwacht naar binnen zou kunnen
komen.
Zelfs belde de bediende naar het
huls van zün baas om zekerheid te
hebben, dat hü niet gestoord zou
worden. De man vertelde aanvanke
lijk. dat hü zün plannen met het
jongetje niet had uitgevoerd en dat
hü met het ventje was weggereden
over de Beukelsdük en dat hü het
jongetje daarna op de Burgemeester
Meineszplein uit zün auto had gezet.
Die verklaring geloofde men bü
de politie niet en bü de voortzetting
van het verhoor op woensdagavond
poogde men dit verhaal te ontzenu
wen. Ten slotte gaf de moordenaar
toe, dat hü de jongen in de kruip-
kelder had gelokt en enige tüd later
met hem was weggereden, waarna
hjj om ongeveer tien uur de moord
pleegde.
Voetsporen
Na zijn daad reed de kappersbe
diende nog eens naar de zaak, waar
hij in de kruipkelder de sporen van
een worsteling met Marcel zo goed
mogelijk uitwiste. Hü zag echter
enkele voetsporen van de jongen over
het hoofd de politie vond ze later
en. kon zonder enige twijfel vaststel
len, dat ze van de schoenen van
Marcel afkmostig waren.
Na het verlaten van de kappers
zaak had de man in de stad wat ge
geten.
In de twee weken daarna heeft de
kappersbediende onder voortdurende
hoogspanning geleefd.
In de zaak werd over vrijwel niets
anders dan het vermiste jongetje ge
sproken, vlak bü de zaak was de po
litie voortdurend aan het dreggen en
in kranten en voor de televisie werd
de moordenaar steeds opnieuw met
het portret van het jongetje gecon
fronteerd. Dat heeft hem ertoe ge
bracht om de anonieme tip te ge
ven over de plaats, waar het Hjkje
lag.
Overigens was de man bü zün aan
houding uitermate kalm hü wekte
T)ê nota van. de staatssecretaris-
XJ sen mr. Y. Scholten en dr.
G. M. J. Veldkamp over de recla
metelevisie spreekt zich voor de
reclame ln de televisie uit. Gezien
de eerdere uitlatingen van de re
gering zal dat niemand verhazen.
De voorkeur van de samenstellers
van de nota gaat uit naar het En
gelse systeem. Reclame zal ge
maakt mogen worden tussen de
programma's door, op een net dat
aan één of andere particuliere
maatschappij in exploitatie wordt
gegeven. Er dienen waarborgen te
komen voor het peil van de uitzen
dingen, voor de besteding van de
winst en voor de onafhankelijk
heid van de programma's. Onaf
hankelijk van de reclame, wel te
verstaan.
Omdat ook wij niet veel anders
hadden verwacht, is deze nota
voor ons geen teleurstelling meer.
De regering-De Quay heeft nu
eenmaal niet het besef dat Neder
land zich gelukkig mag prijzen
met een radio- en televisiebestel
dat zowel van de regering als van
het bedrijfsleven geheel onafhan
kelijk is. Maar de argumentatie
van de nota is toch wel armzaliger
dan wij hadden verwacht.
T\e nota gaat uit van de stelling
dat 'thans wel algemeen aan
vaard is, dat reclame uit econo
misch oogpunt van grote positieve
betekenis is'. Dit uitgangspunt is
onjuist. Over de functie van de
reclame in onze westerse samen
leving wordt juist de laatste tijd
weer kritisch geschreven. Met
name over de vraag of de omvang
van de reclame en de objecten
waarop zij is gericht, wel verant
woord zijn. Ook uit economisch
oogpunt. Waar de nota van een
vanzelfsprekendheid uitgaat, be
hoort een verantwoording te
staan.
De kernvraag is echter of recla-
me in de televisie gewenst is. De
nota meent van wel. Omdat Ne
derland bij de omliggende landen
niet kan achterblijven en omdat
onze industrie voor haar groei de
reclame nodig heeft.
Maar de situatie is dat ons
buurland België bij voorbeeld
geen commerciële televisie heeft
en dat wij dit land in de klem zou
den brengen, als wij de reclame
toelieten. En verder is het een
feit, dat onze industrie een onge
kende bloei heeft bereikt zonder
reclame in radio en televisie, on
danks het feit dat buitenlandse
commerciële radio hier te beluis
teren valt.
Tl aar bovenuit echter gaat nog de
vraag naar wat het doel van
de radio en televisie moet zijn.
Radio en televisie hebben niet al
leen een cultureel doel. Zij hebben
ook een taak bij de berichtgeving
en de ontspanning. Zeker. Maar
dat houdt niet in, dat de bericht
geving ook in de vorm van com
merciële reclame zou behoren
plaats te vinden. Want het aan
vaarden van reclame in de televi
sie betekent of men wü of niet dat
men de invloed van het bedrijfs
leven in de televisie aanvaardt.
En het betekent dat men dit nieu
we uiterst belangrijke medium uit
handen geeft aan mensen, die
geen ander doel hebben dan het
verkopen van handelswaar. Aan
mensen die voor televisie als zo
danig geen belangstelling hebben.
Alle verhalen over de te schep
pen waarborgen zijn ook in Enge
land verteld, toen het erom ging
de commerciële televisie aanvaard
te krijgen. Van die waarborgen is
weinig terechtgekomen. Het is
teleurstellend, dat de staatssecre
tarissen in waarborgen blijven ge
loven. Want vele mensen die zich
voor de geestelijke volksgezond
heid in Engeland verantwoorde
lijk voelen, hebben geen goed
woord over voor wat de commer
ciële TV is geworden.
CTet parlement zal zich over deze
nota moeten uitspreken. Wij
hopen, dat de grote meerderheid
zich tegen de plannen van de
staatssecretarissen zal verklaren.
De regering vindt deze zo belang
rijke kwestie blijkbaar een bij
komstigheid, want geen minister
vond het nodig zijn naam aan de
nota te lenen. Daaruit valt af te
leiden dat deze kwestie wel een
helemaal vrije kwestie is voor de
regeringspartijen.
Vooralsnog zal het echter wel
niet tot een behandeling komen.
Want het kan voor het parlement
weinig zin hebben zich in deze
nota te verdiepen, voordat er een
herzien ontwerp-omroepwet ter
tafel ligt. Daarvoor moet eerst de
commissie-Scholten haar arbeid
hebben voltooid. Het is immers
nauwelijks denkbaar dat de Ka
mer op fundamentele beslissingen
over ons omroepbestel vooruit zou
lopen, door de regering op de een
of andere manier de vrije hand te
laten een tweede TV-net aan een
willekeurige groep particulieren,
die niemand vertegenwoordigen
behalve zich zelf, uit handen te
geven.
de indruk van de hele zaak niets af
te weten
Medewerking
Tüdens een persconferentie, waar
in commissaris J., A. Kwast van de
Rotterdamse zeden- en kinderpolitie
vanmorgen de bijzonderheden van de
moord bekendmaakte, prees dc heer
Kwast het voortreffelijke teamwork
van allen, die daarbü betrokken zün
geweest. Hü sprak voorts met vol
doening van de goede samenwerking
met de rükspolltie en van de grote
medewerking die men van de ge
meentelüke diensten, (met name de
afdelingen Bevolking en Bemalin
gen) had ondervonden.
