Koninginnedag als
50 jaar terug ter
Joodse zakenman
stuurt Duitsers
zijn winkel uit
Raad Amsterdam geeft
fiat aan stichting
van nationaal ballet
Moordenaar
dood in bos
gevonden
Burgemeester, 'twachten moe,
laat congresgangers staan
m
Na advies van psycholoog
vervolging Haagse agent
y&kcïb
Reactorcentrum wordt
binnenkort uitgebreid
Vier sproeivliegtuigjes gaan in
Soedan katoenplantages 'doen'
Eis tegen Haagse
K .v.K. afgewezen
slfcil
Snelle berging
van coaster
Geeststroom
ANWB gaat
weerstand van
caravans meten
O. van Olplien
naar het NVY
Standbeeld j
beschadigd 1
Haatuitbarsting
m
'Dodelijke saöeisieek' tijdens nozemrel
uw zuivere
vleesbouillon
Walvis
Barometer
HET VRIJE VOLK DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1961
XD
Meer dan 100.000
huizen in aanbouw
Noorwegen breidt
visserij grens uit
mmü'
-v 1
BETOGING
PAGINA 3
(Van onze luchtvaartredacteur)
Op de Grote Markt in Haarlem herleefde vanmorgen iets van
ae 5eBr Van 6en ouderwctse koninginnedag, zoals die vijftig
jaa, geleden gevierd zou kunnen zijn. Oude, prachtig verzorgde
auto's van de Pionier Automobiel Club reden te elf uur liet
historische marktplein op. Onder het standbeeld van Laurens
Jans zoon Coster had het Filmmuseum zijn filmtent opgebouwd,
waarin oude films zuilen worden vertoond.
Om doze sfeer van een ouderwetse .van Emile werkte bij Fokker, Emile's
Si augustus volledig te maken, had j vader is ingenieur bij de Fokker-fa -
net gemeentebestuur besloten alle j brieken. Deze rondvlucht van Emile
scholen vrijaf te geven. Zo waren alle f boven de Haarlemse kerk leek een
voorwaarden vervuld om de herinne
ring aan vijftig jaar geleden grond
onder de voeten te geven.
Vijftig jaar geleden (op de konin
ginnedag van 191U maakte Anthony
Fokker met de Spin zijn eerste
vlucht boven Haarlem. De oude
auto's de tent van. het Filmmuseum,
de jeugd van Haarlem rond de op
de Grote Markt opgestelde Hawker
Hunter, waren slechts de inleidingen
tot een herdenkingsprogranima. flat
vanmiddag zijn hoogtepunt zou vin
den in de onthulling van een klein
gedenkteken in Haarlem-Noord op
de plaats waar Fokker vijftig jaar
geleden startte voor zijn vlucht rond
de St.-Bavokerk. een kranslegging
met behulp van een parachute op de
toren van de St.-Bavokerk door een
Alouette-lielikopter van de lucht
macht. een flv-past door 'n squadron
Hawker Hunters van de vliegbasis
Leeuwarden en de opening van de
tentoonstelling „Van Spin tot Spoet
nik" in de Vleeshal.
Een hoogtepunt zou dat alles ook
worden vóór de elfjarige Emile
Wolff, die als eerste seld heeft ge
stort voor het grote Fokker-momN
ment dat de gemeente Haarlem wil
oprichten.
Samen met burgemeester Cremers
van Haarlem mocht Emile mee in
de Alouette-lielikopter voor een
rondvlucht over Haarlem. Het was
in Emile tevens de derde Fokker-ge
neratie die daar toen rond de toren
van de st.-Bavo vloog: de grootvader
symbool van de continuïteit in de
Fokker-geschiedenis.
(Van een onzer verslaggevers)
Op niet mis te verstane vrïjie heeft
een joodse zakenman te Venlo, de
lampekappenfabrikant A. V., woens
dagmiddag e.eil Duits echtpaar onder
de aandarht gebracht dat hij aan
Duitsers niet wenste te verkopen.
De joodse zakenman ging van het
standpunt uit. dat tijdens de bezet-
ving officieel bekend was gemaakt
Jat Duitsers niet bij joden mochten
topen.
Volgens de Heer V, heeft men hem
van Duitse zijde sedertdien nimmer
officieel laten weten dat het verbod
is ingetrokken.
Het Duitse echtpaar zocht een spe
ciale lampekap en was in dat vei--
lanc: naar de joodse fabrikant verwe
ten door een Venlose winkelier.
Van een onzer verslaggevers i
De Amsterdamse gemeenteraad lieeft woensdagmiddag zijn fiat
gegeven aan de stichting van een nationaal ballet, dat zijn zetel in
de hoofdstad zai hebben. Het daartoe strekkende voorste! van B. en
W. kreeg de unanieme instemming van de raadsieden. Slechts de
kleine protestants-christelijke fractie maakte een voorbehoud.
Zij Wenste zich niet te hinden aan
de Amsterdamse toezegging mede te
subsidiëren in het Nederlands Dans
theater, dat zich als klein kamerbal
letgezelschap te Den Haag zal vesti
gen.
DEN HAAG (ANP) Het labora
torium voor voertuigtechniek der
Technische Hogeschool te Deift heeft
apparatuur ontwikkeld waarmee het
mogelijk is de rol- en luchtweerstan-
drn van caravans te meten. Met de
resultaten van deze metingen kan het
type caravan worden bepaald dat een
bepaalde auto kan trekken, zonder
dat hierdoor technische gebreken
ontstaan.
Tot nu toe werden slechts theore
tische berekeningen gemaakt. De
nieuwe „caravandienst" van de
ANWB. die de beschikking heeft over
deze meetapparatuur, i'erzamelt nu.
ais enige in de wereld, gegevens
ever de prestaties van bepaalde com
binaties van auto's en caravans in de
bergen en over kruissnelhcrier. per
combinatie op vlakke wegen.
Er is aan dergelijke gegevens ecu
■sterk groeiende behoefte, liet aantal
kampeerwagens in Nederland steeg
in de laatste drie jaar van 6.000 tot
meer dan 12.000 stuks. De Europese
caravanindustrie z.ü hierdoor o.m. in
staat zijn by de fabricage van nieuwe
modellen de vormgeving belangrijk ie
verbeteren.
(Van een onzer verslaggevers)
Woensdagmorgen werd in een bos
jvlak over de Duitse grens bij Venlo
jhét 'lijk van een man gevonden. Hij
(bleek de dader te zijn van de moord-
jaansiag op een vrouw, die dinsdag
>met een broodmes zo zwaar gewond
werd. dat zij korf na aankomst in
jeen ziekenhuis aan de opgelopen mes-
jsteken Is overleden.
i De dader heeft daarna in een bos
jaau de grens de hand aan zichzelf
i geslagen. Do Duitse politie wenste
(hierover geen nadere inlichtingen te
i verschaffen.
j Wel werd verklaard, dat. beide
Islachtoffers een echtpaar vormden
!en twee kinderen hadden in de leef-
tijd van negen cn twee jaar oud.
Het echtpaar kwam uit Dortmund.
De vrouw verbleef veertien dagen
j met vakantie bij haar moeder in de
Duitse grensplaats Viersen. Volgens
I de familie van de vrouw heeft de
I man er bij zijn vrouw op aangedron-
gen haar vakantie te beëindigen en
naar hem terug te keren.
De vrouw zou dit geweigerd heh-
ben. waarna de man naar zijn vrouw
is toegerelsd en haar in de woning
van haar moeder en in het bijzijn
1 van het oudste kind met een brood
mes van het leven heeft beroofd.
I Daarna is hij gevlucht en heeft hij
'zelfmoord geploegd.
Het verbondsbestuur van het NVV
heeft tot chef dr bureau benoemd
de heer C. van Olphen te Deventer.
De heer Van Olphen is de opvolger
van R. Wijkstra, die tot penning
meester van het NVV is verkozen.
De nieuwe functionaris is 37 jaar
oud en thans personeelschef van de
Coöperatieve Verbruiks- en Froduk-
tievereniging 'Ons Belang' te Deven
ter. Hij zal op 1 november bij het
NVV ln dienst treden.
Volgens de woordvoerder van de
VVD. de heer Lt Cavelier. kon zijn
groepering juist wegens deze toezeg
ging meewerken aan de stichting van
het nationaal ballet te Amsterdam.
De heer Den Uyl (p.v.d.a.) was in
genomen met de besluitvaardigheid
van B. en W. van Amsterdam en de
staatssecretaris, die. nadat de Haagse
gemeenteraad zich had gekant tegen
de stichting van een nationaal ballet
met een gesplitste zetel te Den Haag-
en Amsterdam, onmiddellijk met het
enige voor de hand liggende voorstel
waren gekomen.
Eigen onderdak
Hij zei voorts, dat de noodzaak de
opera nu spoedig aan een eigen on
derdak te helpen, zich opdringt en
dat op zo kort mogelijke termijn met
rijkshulp een volwaardige dansoplei
ding te Amsterdam gevestigd dient
le worden.
De wethouder van Kunstzaken mr.
A. de Koos verklaarde onder meer:
..Als vandaag de raad besluit tot de
stichting van een nationaal ballet,
komt morgen het bericht, dat het
Nederlands Ballet zich zelf opheft."
Voor Amsterdam heeft bet besluit
van de raad nog enige financiële
consequenties: de subsidie aan het
nationaal ballet is met 100.000 ver
hoogd. nu dit ballet als uitsluitende
standplaats Amsterdam heeft gekre
gen.
ln het eerste halfjaar van 1361 zijn
3T.890 woningen gereed gekomen te
gen 38.003 woningen in het eerste
halfjaar van 1DB0. Op 1 juli waren
er echter 105.104 woningen in uit
voering legen bijna 90.000 op 1 juli
1960.
Het aantal arbeiders. dat in de
woningbouw werkzaam was. bedroeg
op 1 juli ruim 66.000 (1 juli 1960:
59.500). Op de werken met een bouw
som van 10.000 en meer waren bij
na 117.000 arbeiders werkzaam.
OSLO (AP) Te middernacht zal
Noorwegen zijn visserijgrens uitbrei
den van de huidige 4-mijlszone tot
die van 12 mijl.
(Van een onzer verslaggevers)
Geen hartelijke handdruk van de Haagse burgemeester stond de deelnemers aan de inter
nationale Grotiusdagen te wachten, toen zij woensdagmiddag op het stadhuis arriveerden. Bur
gemeester Kolfschoten had bijna veertig minuten op de congresgangers staan wachten en vond
het toen welletjes.
'Laat Uc auto maar komen.' zei de burgemeester en geprikkeld veriiet bij het stadhuis. Vijf minuten Sater kwa
men de congresgangers
Kor. was allemaal ie wijten aan een
ongelukkige samenloop van omstan
digheden. De burgemeester was stipt,
op rijd aanwezig, om vijf voor twaalf
stond hij in de met. fraaie bloemstuk-
j ken versierde ontvangslhal. Intussen
i naren de congressisten luttele fciln.
Het standbeeld van Erasinus,
een schepping van de beeldhou
wer Hildo Krop dat voor hei Am
sterdamse Vossius-yymnasium
staal, wordt door de heer Krop
zelf gerestaureerd. Niet omdat de
tand des tijds tc veel had afge
knaagd, maar omdat vakantie
vierende kinderen het met een
grote spijker zodanig hadden be
werkt, dat de neus. de vingers en
de krullen van het beeld vernield
waren.
I
BURGEMEESTER KOLFSCHOTEN
wachten mor
(Van een onzer verslaggevers)
De officier van Justitie in
Den Haag, mr. C. Dyserinck,
zal de 32-jarige agent van de
Haagse politie H. A. L. vervol
gen wegens het opzettelijk toe
brengen van een of meer sabel
steken, tengevolge waarvan de
scholier Pim Seholte om het
leven is gekomen. De officier
streeft ernaar de zaak medio
oktober te laten dienen voor de
rechtbank,k
Het Incident gebeurde tijdens de
genichtmakende nozemrellen bij de
kerstboomverbranding op het Stok-
roosveld in Den Haag. De agent werd
Advertentie
I.M.
in staat van beschuldiging gesteld,
nadat een van zijn collega's bij het
justitieel vooronderzoek verklaarde,
hem de dodelijke sabelsteek te heb
ben zien toebrengen. De getuigende
collega behoorde oorspronkelijk ook
lot- de groep agenten waarover het
onderzoek van de justitie zich uit
strekte.
Bij dit vooronderzoek vroeg de of
ficier van Justitie, mr. Dyserinck.
de Haagse psycholoog drs. Govers om
advies inzake de verklaringen van de
agent L. cn diens collega. Na hel ad
vies van de heer Govers besloot de
officier vervolging in te stellen tegen
de agent H. A. L. De heer Govers
was tegenwoordig bij de verhoren
van de agenten.
Intussen had de raadsman van de
agent. mr. J. F. B. Rutgers, protest
aangetekend tegen het rapport van
de psycholoog. Hij drong aan op een
tegenrapport van prof. Van Lennep.
Het tegenrapport is eveneens uit
gebracht ets zou een vernietigend
oordcel bevatten over het rnpport-
Govers, waarvan prof. Van Lennep
kennis had genomen. Volgens prof.
Van Lennep had drs. Govers zijn
rapport niet mogen uitbrengen om
dat deze handeling wetenschappelijk
niet verantwoord zou zijn. De heer
Govers zou volgens licm de opdracht
niet hebben mogen aanvaarden.
Het rapport van prof. Van Lennep
is aan de officier van Justitie ter
hand gesteld.
De agent doet nog steeds normaal
dienst.
congressisten luttele kilo-
I meters verder, in het Vredespaleis.
bezig zich te out worstelen aan een
ochtendprogramma, dat wat lang was
uitgelopen.
Minister Beerman (Justitie) was
later aangekomen dan men had ver
wacht, het voorlezen van de stapels
internationale boodschapper, duurde
ook wat lang. En dan waren er nog
twee inleidingen, die besloten werden
met een discussie. Om toch te trach
ten op tijd te komen werden deze
discussies maar afgebroken.
Helaas, op het spitsuur konder: de
congresgangers niet snel genoeg door
het verkeer heenkomen." Trouwens,
het. kostte hun ten slotte ook nog
moeite om hun wagens te parkeren.
Uiteraard hebben zij. toen zij ont
dekte!) flink over tijd te zijn. woor-
den van spijl gericht tot gemeente
secretaris dr. Van Praag cn hem een
geschenk voor de burgemeester over
handigd.
BurgemcesterKolfschoten. zelf deel
nemer aan het congres, was. toen wij
(Van een onzer verslaggevers)
Op het terrein van liet reactorcentrum Nederland bij Petten zal
men binnen afzienbare tijd beginnen met de bouw van nieuwe labo
ratoria en van zogenaamde hot-cells. Uitbreiding- van de installaties
maakt het ook noodzakelijk de oppervlakte van het RCN-tcrrcin te
vergroten.
De hot-cells zijn zwaar afgescherm
de kamers waarin men gaat experi
menteyen met sterk radioactief ma
teriaal. Zc zullen in de naaste om
geving van de reactor verrijzen.
Laboratoria zullen, omdat er ruim
tegebrek dreigt, zo mogelijk bultende
huidige grenzen worden opgetrokken.
Het RCN heeft optie op een duinge
bied aan de noordzijde en ook op in
de polder gelegen grond.
De laatste zou eventueel bestemd
kunnen worden voor Euratom, dat
wel gebruik gaat maken van de grote
reactor maar dat verder zelfstandig
"V-V VWU>]> i-o, >1 tw» t, v/*-. i ij --
hem om commentaar vroegen, ftiec V werken en een apart centrum
- zal vormen.
Oog op duinen
(Van een onzer verslaggevers)
Vier Nederlandse sproeivliegtuigjes
vertrekken op 15 september in het
vrachtruim van een DC 4 naar de
onmetelijke katoenplantages van de
Soedan.
Te zamen met een aantal Engelse
sproeimachines zullen de Nederland
se toestellen, eigendom van Mast
boom Vliegbedrijf in Rotterdam, een
gebied van 200.000 hectare gaan be
spuiten.
Het Rotterdamse bedrijf zal enkele
maanden in de Soedan werkzaam
blijven. Vermoedelijk begin januari
keren de toestellen, die door Neder
landers zullen worden bestuurd en
verzorgd, naar ons landterug. Het
zijn Piper Super Cubs met motoren
van 150 pk.
Mastboom Vliegbedrijf heeft al
eerder deelgenomen aan grote be-
spuitingen in Senegal. Toen echter
moesten de sproeivliegtuigjes op
eigen kracht de reis naar Afrika on
dernemen. Zij deden er 48 uur over
en passeerden de Middellandse Zee
op het smalste punt: bjj Gibraltar.
Op dit moment zijn de Rotter
dammers nog mee grote bespuitingen
in oostelijk Flevoland bezig.
Het contract met de Soedan mag
om verscheidene redenen een. suc
cesje heten. Tot dusverre werden de
sproeiwerkzaamheden er uitsluitend
door Engelsen gedaan.
Werken boven de katoen betekent
voor de Nederlandse en Britse sproei-
bedrijven een welkome seizoen ver -
lenging. In de Westeuropese winter
zijn er immers voor hen geen kar
weien van betekenis.
van plan de zaak hoog op te nemen.
'Ach, zulke dingen kannen gebeu
ren. Maar toch is het we! een goed
gebruik, om. indien men verlaat is.
een boodschap te sturen en mij niet
plompverloren te laten wachten. Wij
zitten hier toch niet in de rimboe, er
is toch telefoon?'
Het RCN zelf heeft het oog op het
duinterrein, en zoals vier jaar gele
den bij de oprichting al werd ge
vreesd.' komt het daardoor in con
flict met. de natuurbescherming.
Aan de noordzijde bevindt zich na
melijk de Rietput. een moerassige
De vordering van mevrouw L. S. 1'. van Paassen-Schroot, die
een kort geding was begonnen tegen de bouw van een kantoor
van de Haagse Kamer van Koophandel naast haar villa in de
wijk Zorgvliet is afgewezen.
Twee eisen had mevrouw Van
Paassen naar voren gebracht: in de
eerste plaats dat de Kamer van
Koophandel een bouwverbod zou
worden opgelegd en. subsidiair, dat
de bouw geschorst zou worden zo
lang de Kroon over het bezwaar
schrift. dat eiseres heeft ingediend,
nog geen uitspraak heeft gedaan.
De overeenkomst van evfdienslbaar-
beid. zo overwoog de president van
de rechtbank, is or ten nutte van de
gemeente Den Haag en deze kan
hiervan afstand doen. Dat is ook ge
schied. blijkens de aan de Kamer
van Koophandel in 1959 verleende
bouwvergunning.
Als mevrouw Van Paassen zich in
haar eis niet op het zakelijk recht,
maar op het verbintenissenrecht had
gebaseerd, zou de gemeente en niet
de Kamer van Koophandel ter ver
antwoording geroepen kunnen wor
den.
Wat het. tweede punt (de schorsing
van de bouw in afwachting van de
uitspraak van de Kroon) betreft,
achtte de rechtbank het overheids
beleid niet ter toetsing van de rech
ter.
Een tentoonstelling van teke
ningen, gouaches, grafiek van Oos-
tra, Van Spronsen, Vogel en Van der
Wenden, wordt van 2 tot 22 septem
ber gehouden in 't Venster in de
Gouvernestraat te. Rotterdam. De
expositie wordt op 2 september om
half vijf geopend door de heer P, W
J. Steihz.
'Van een onzer verslaggevers)
De maandagavond in de Nieuwe
Waterweg gezonken coaster Geest-
stroom zal waarschijnlijk nog deze
week worden gelicht, liet bergings
bedrijf W. A. van den Tak uit Rot
terdam is gisteren reeds met de
voorbereidende werkzaamheden be
gonnen.
Doordat het wrak vrij gunstig
ligt. denht het de berging in enige
dagen te kunnen voltooien.
Een bergingsboot heeft de plaats
van de ramp dinsdag reeds geïnspec
teerd. De Geeststroom. die na de
aanvaring met de Noorse tanker Ja-
randa in enkele minuten in de diep
te verdween, ligt op de kant waar zij
lek is geslagen.
Dit is de stuurboordzijde van het
schip, wat erop zou kunnen wijzen
dat de coaster op hei moment van
de aanvaring helemaal aan de bak
boordoever heeft gevaren. Het wrak
ligt trouwens ook aan de zuidelijke
oever van de Water-weg. De mast
steekt in dc richting >an de vaar
geul.
duinvallei die van natuurwetenschap
pelijk belang is.
Aan deze zijde ligt ook de weg die
van Sint-Maartenszee naar het strand
leidt. Deze weg zou volgens het direc
toraat-generaal voor de kernenergie
echter, zij het met enige moeite, on
aangetast kunnen blijven.
Over dc Rietput zou overleg ge
pleegd worden. Voor het reservaat
Het Zwanenwater, broedgebied van
lepelaars, tussen Callantsoog en Pet
ten dreigt volgens het directoraat-
generaal geen gevaar.
(VERVOLG VAN VOORPAGINA)
Toen boad de stad alweer het oude
revolutionaire beeld: gevechtswagens
in de straten, helikopters, die laag
hoven de verschillende wijken cirkel
den. vechtende gendarmes en veilig
heidspolitie ln wolken van traangas
cn rook, een joelende menigte jonge
ren die door het dolle heen moham
medaanse winkels vernielden, maar
ook eigen gebouwen aanvielen, straten
die bezaaid lagen met brokstukken en
glasscherven, doden en gewonden op
de trottoirs.
Er is langzamerhand geen moge
lijkheid meer voor beide bevolkings
groepen nog samen te leven. In de
strijd mengt zich een element van
rassenhaat, dat angstaanjagend af
metingen begint aan te nemen. Het
zijn a! lang geen'poiitieke schermut
selingen meer, maar felle stroop
tochten en vooral eendeel van de
jeugd gedraagt zich daarbij op on
voorstelbare wijze.
De begrafenis van elk slachtoffer
van deze over- en weer-terreur doet
de vlam opnieuw oplaaien. Bij der-
gelijke begrafenissen is thans een
menigte op de been van duizenden,
die de plechtigheid onmiddellijk tot
een betoging maken.
Een gefluisterd gerucht
een granaat geworpen in een café
of in een autobus' is voldoende
om de woede los te slaan. Dc gele
genheid te provoceren biedt zich al
te gemakkelijk aan.
In Parijs, waar 4 juni jl. de laat
ste FLN-aanval plaatsvond, zijn. de
overvallen hervat. De Franse politie
is alweer vijf maal aangevallen
een agent is overleden aan zijn ver
wondingen, Men vreest hier dat de
serie plotselinge aanvallen het sein
is dat het weer allemaal opnieuw
begint. Ook in de Franse hoofdstad.
.Gedurende de besprekingen in
Eviaa en Lugrin zette de FDN zijn
overvallen stop. Aan Franse zijde
werden daarop de Harki's de
Algerijnen die Franse politiedienst
doen in. Parijs uit de stad terug
getrokken. omdat zij vanzelfspre
kend op de leden van de FLN
werkten als een rode lap op een
stier.
Maar deze Harki's patrouilleren al
weer door de straten van Parijs, de
mitrailleur in de aanslag.
De minister voor Algerijnse Za
ken, Louis joxe, is woensdagavond
naar Algerlë vertrokken, om er de
economische en politieke toestand te
bestuderen met het' oog op de plan
nen van president de Gaulle om een
overgangsregering samen te stellen.
Er'is
De Nederlandse Maatschappij
voor de Walvisvaart is boos op
de regering. Deze heeft namelijk
tegen de zin van de maatschappij
ingestemd met een nieuwe
vangstverdeling in de walvis
vangst en wil Nederland weet
doen toetreden tot de Walviscoa-
eentie. De Walvismij. overweegt
een actie tot vergoeding van de
schade (kleinere winstmogelijk
heid) die zij daardoor lijdt.
Voor het standpunt van de
maatschappij is iets te zeggen.
Toen Nederland uit de Walviseon-
ventie trad. heeft de regering of
ficieel verklaard dajt ons land
weer zou toetreden zodra overeen
stemming zou zijn bereikt 'over
een voor de Nederlandse industrie
aanvaardbaar deel van de vangst?.
De Walvismij. heeft uit die woor
den begrepen, dat zij het laatste
woord zou hebben over de aan
vaardbaarheid van een vangstver
deling.
Tn Den Haag zegt men nu dat de
regering het niet zo bedoeld
heeft en uiteraard de beslissing
over een zaak als deze niet uit
handen heeft willen geven. Dat
de gekozen formulering ook een
andere opvatting toelaat, valt
echter niet te ontkennen.
De vraag is echter of de Wal-
vismij. verstandig handelt door
zich tegen de na moeizaam over
leg bereikte vangstverdeling te
verzetten. Bij een redelijke toe
passing van die verdeling zal de
'Willem Barentz' bijna evenveel
eenheden mogen verwerken als zij
in de laatste jaren, toen zij veel
vrijheid genoot, boven water
haalde. Waarom koppig een gro
ter aandeel eisen, dat men toch
niet vangen kan?
De regering heeft terecht een
beperkte concessie aangaande de
vangstverdeling verkozen boven
het mokkend afzijdig blijven van
de Walvisconventie. De Walvismij.
drïjve deze zaak niet op de spits.
Juridisch staat zij misschien
sterk, moreel echter zwak.
Üconomen plegen cijfers over
Xj de ontwikkeling van de beta
lingsbalans met belangstelling te
bekijken. De betalingsbalans is
immers een van de barometers,
waarvan men kan aflezen of een
land bezig is economisch boven
zijn stand te leven (en dus span
ningen moeten worden verwacht):
dan we! of er 'ruimte' Is om be
stedingen wat verder op te
voeren.
Uit de cijfers, die minister Zijl
stra dezer dagen heeft gepubli
ceerd over de be talingsbaians in de
eerste helft van dit jaar, blijkt,
dat de barometer een stuk is te
ruggelopen. Het overschot, dat in
de eerste helft van het vorige jaar
nog 551 miljoen bedroeg, is nu
precies gehalveerd. Geheel onver
wacht komt dit overigens niet. De
sterk gestegen investeringen van
de bedrijven, de verhoogde lonen
en winsten, de verkorte arbeids
tijd en de hogere overheidsuitga
ven en niet te vergeten de reva
luatie hebben te zamen geleid tot
een vergroting van de uitgaven
in het buitenland zonder dat daar
een even sterke stijging van de
inkomsten tegenover stond.
pïe daling van het overschot is
1 trouwens ook niet ongewenst.
Het kweken van zo grote over
schotten als in vorige jaren ge
schiedde is beslist niet de hoogste
vorm van economische wijitteid.
Er was 'ruimte', die mocht ^wor
den gebruikt.
Het opmerkelijke van de cijfers
is echter de mate waarin de
daling is opgetreden. De daling is
vrij wat sterker dan het Centraal
Planbureau in zijn prognose voor
dit jaar had berekend terwijl
er ln de prognose toch ook ai wel
spanningen waren voorzien.
En de zaak ligt nog iets scher
per. als men niet kijkt naar de
betalingen, die feitelijk zijn
gedaan, maar uitgaat van de
transacties, die in het eerste
■halfjaar zijn afgesloten en die
uiteraard niet alle in dezelfde pe
riode zijn betaaid. Dan blijkt nb.
:dat er in de eerste helft van 1961
zelfs niet een overschot is ge
weest, zoals verleden jaar (400
miljoen), maar een tekort (50
miljoen).
TVTet andere woorden: de daling
-L'J- moge niet onverwacht komen
en op zich zelf niet ongewenst
zijn, er is wel reden het tempo
van de daling ln het oog te hou
den, opdat wij niet door het even
wicht heenschieten. In de praktijk
van alledag wil dit zeggen, dat
voorzichtigheid geboden is met
maatregelen, die kunnen leiden
tot een verdere opvoering van de
bestedingen.
Het zal voor minister Zijlstra
niet eenvoudig zijn over enige
weken te komen met een begro
ting, die voor de huidige economi
sche situatie passend is. De mi
nister, die noodzakelijk met hoge
re uitgaven (o.a. voor defensie)
moet komen en die zich tegelijk
verplicht heeft een datum te noe
men. waarop belastingverlagin
gen zullen ingaan, zit in een las
tig parket. Een parket, waar hij
zich overigens zelf in gewerkt
heeft.
