Eén dag lang draait alles om Mozart \Wt
4
Kernenergie pas rendabel
tegen einde jaren zestig
Radar in strijd tegen het al te snelle verkeer
E>0€0
Jan de Kwaje
Tachtigjarige
verongelukt
Minister verwacht stijging van stookolieprijs
Propaganda
Melk
Trouw
'Sociale beperking'
voor worker?
over de grens
r;
Lil het carillon
Geen eenmatishobhx
Merkwaardig
In plaats van beurs
Vele jongeren
Schade van enkele
tonnen bij brand
Philips Philite
Intensief samen spel
Advierorgaaii
No -no - no no...
FRAAI
EN HANDIG
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1961
Schagen is zo
een beetje Salzburg
PAGINA 3
LO.y'v' - :"V-
(Van een onzer verslaggevers
Scliagen. waar de schapen blaten, Schagen, waar op don
derdag do markt vol loeiende koeien en snuivende stiei en
slaat, hei landelijke Schagen in dc kop van Noord-Holland
daar wordt zondag een Mozartdag gebonden. De tweede
alvorig jaar bleek de eerste een succes.
Evenals toen zullen nu weer Mozart-bewonderaars van hein
de en ver naar het kleine stadje van nog geen 5000 inwoners
stromen om er zich devoot te dompelen in het verkwikkende
bad van een ochtend- en een middagconcert (door het Amster
dams Kamermuziekgezelschap en het Noordhollands Philhar-
moniseh Orkest), gewijd aan verborgen schatten tilt het werk
van de Salzburgse meester.
Schagen het Nederlandse Salz- i meer vrijlaat? Die bij alle innerlijke
burg? Inderdaad, zo is het heus een I rijkdom, diepgang als men wil. na-
heel klein beetje en dat is op het tuurlijker en lichtvoetiger en verruk-
eerste gezicht raadselachtig genoeg, i keiijker voorschrijdt?
Zelfs met de zelfverzekerde woorden Op lezingen overal in hei, land.
van de burgemeester vorig jaar ge- onder andere voor Jemrd en Muziek
sproken hij constateerde overeen- i hij is de duizend al "gepasseerd
komst tussen de geest van Schagen I berijdt de heer Passchier deze en
en de geest- van Mozart allebei
tintelen ze komen wij er niet i
helemaal uit.
Elk kwartier klinken deze week al
Mozari-jjiclodieën uit het carillon
van de Grote Kerk. Jazekerhet zijn
motieven uit. de sonate in A grote
terts, KV 331. met de Turkse Mars.
waarvan 'stadsbeiaardier', de heer
Verver (maar het carillon is,auto
matisch; in ietwat vereenvoudigde
vorm een 'boek heeft geprikt'.
Dat gaat er bij de Schagers nog in
als Westfriese koek. Maar vraagt
men aan een willekeurige inwoner
of h(j nu zondag ook naar die con
certen gaat. dan antwoordt Kil: 'Ach
nee, zulke zware muziek is toch niets
voor ons! Wat hier zondag komt zijn
allemaal vooraanstaande mensen
niet veel kunstgevoel
Zware muziek! Er woont iemand
even buiten de kom van het stadje
die bij het horen van zulke woor
den onrustig op zijn stoel heen en
weer schuift of er verontwaardigd
van opspringt. Het is de leraar mu
ziek en Nederlands aan de rijks-
h.b.s.- de heer Herman Passchier.
Is er één muziek, behalve die var.
Schubert dan. welke de luisteraar
dergelijke nobele stokpaarden.
En zie hier dan de tip van de
sluier opgelicht: natuurlijk is deze
42-jarigë jongeling de motor var. de
Schager Mozart-dag. Niet dat deze
een eenmanshobby is. Integendeel,
het is een manifestatie van de Ne
derlandse Mozart Vereniging- in
welks bestuur men zulke erkende
Mozartinnen en Mozartologen als
Marius Rothuis (voorzittenprof.
dr. K. Ph. Bcrnet Kempers, Gustaaf
Leonhardt en Jan Odé aantreft.
De heer Passchier is secretaris
penningmeester. En het was in
die functie dat hij indertijd zei:
'Een Mozart-dag? Dat kan wel bij
ons Zo werd Schagen een merk
waardige traditie (want daar be
gint het al aardig op te lijken)
rijker.
Over merkicaardig gesproken, stel
lig is Herman Passchier een van de.
merkwaardigste mensen boven het
graag, als de ruimte er zich toe ieen-
de.' aldus de heer Passchier.
In de zaal waar 's morgens wo'.dt
geconcerteerd. pleegt gewoonlijk
Beurs ie worden gehouden." dan
krioelt het er van vertegenwoordigers
in granen, fourage en kunstmest, ver
zekeringsagenten en boeren, advoca
ten en notarissen en functionarissen
van rneikfa brieken die uitbetaling
doen.
In de plaats daarvan treden nu
de zwart gerokte musici met het
höbokwanei, een fluitkwartet. hel
klarinetkwartet, om te beginnen, i
Werken te laten horen die niet zo i
bekend zijn of zelfs bijna nooit wor-
den uitgevoerd- (zoals 's middags het!
pianoconcert in D groot KV 451, met
Maria Stroo ais soliste) en dan in
complete oorspronkelijke vorm: dat i
is het doel van de Mozart Vereniging.
En dank zij Mozarts genie kunnen zij
daarmee nog tientallen jaren door
gaan zonder dat inzinkingen te vre
zen zijn.
Schagen fs nog geen Salzburg, waar
zelfs bonbons de naam van Mozart
dragen. Maar liefhebbers van zware
muziek of niet, vol eerbied heten de
burgers de drommen Mozart-min-
naars welkom.
Het carillon speelt, met be
zem en spuit verwijderen ge
meentewerklieden het laatste
bruingroene spoortje van de
donderdagse veemarkt en
agenten zullen op post staan
om te verhinderen dat het ge
rucht van brutale brommers
zich mengt in de reine klanken
van Mozarts muziek.
'Jan de Kwajc' heet de. stamboek-
stier die de oudste zoon van onze
minister-president de Nederlandse
kolonie in Brazilië ten geschenke gaat
aanbieden.
Gisteren vertrok dc heer Dc Quay jr.
met de Gravenland, naar zijn nieuwe
vaderland, uitgeleide gedaan door
zijn ouders.
Dc slier kreeg zijn naam van dc
Amsterdamse havenarbeidersdie bij
hei. verladen van het dier een paar
flinke opstoppers hadden gekregen.
De minister-president vond het een
zeer toepasselijke vaam.
Voorbeelden van.
-•> ■>-* -
HERMAN PASSCHIER
...motor van Mozartdag...
BLOKKER (ANP) Bij het over
steken van de provinciale weg Hoorn-
Enkhuizen in de gemeente Blokker
is gistermiddag de tachtigjarige J.
Schoutsen uit Hoorn met zijn fiets
door een vrachtauto gegrepen en op
slag gedood.
Noor&zeekandal
musici die ook nog kunnen zeggen j
Tk ben Neerlandicus' zijn niet dik I
gezaaid. j
Aanvankelijk legde hij zich op i
tekenen toe... Tóen schreef hij;
(later met hulp van meer weten-
scliappelijk gevormde mensen, dat is
waar) een boek over plantensocio'o- j
gie dat nog altijd wordt geraad-
pieegd. I
Komt het gesprek op de waarde
van Simon Vestciijks ceschrifren
over muziek, dan zept hij: Dat is
voor mij wat moeilijk te beoor
delen. want ik heb samen met hem
een boek over muziek geschreven.
Wat doet lnj nog meer? Gedichten
schrijven misschien? Ja. vriend
Vestdijk (Passchier heeft ook in
Doorn gewoond) stelde er een bun
del uit santen die voor uitgave ge
reed liggen, alleen de auteur zelf
wil niet. "Dg muziek is bij mij hoofd
zaak zegt hij.
Hij was leraar aar. de schoot van
Kees Boeke en gaf in die kwaliteit
muziekles aan de" prinsessen Beatrix
en Irene. Hij gaf concerten alleen
of met anderen, o.a. Herman Schey.
Componeren? ook dat: o.a. een
declatorium op basis van het ge
dicht 'Het lied buiten de wereld' van
A. Roland Holst.
Hij was een tijd lang adjunct
hoofd van de muziekafdeling van de
Nederlandse Radio Unie. Maar toen
verkoos hij, nu een jaar of zes ge
leden- Schagen: de praktische mu-
ziekbeaefening en het prettige peda
gogische werk dat bestaat, in het
enthousiast maken van jonge mensen
voor de muziek.
Vele jongeren, ook uit de streek,
komen op de Mozart-dag. NeL zo goed
als die bejaarde hoogleraar en zijn
vrouw uit Amsterdam en die liefheb
ber uit midaen-Overijsel. Leden van
de Mozart Vereniging zowel als los
publiek.
Het gemeentebestuur omvangt de
gasten. Marius Piothuis spreekt over
Mozart als gelegenheidscomponist. En
daar Mozart niet wars was van zinne-
genot. zou hij zelf best de Westfriese
koffiemaaltijd hebben gewaardeerd
die tussen de middag in hotel Igesz
wordt opgediend.
Moet daar geen tafeimuziek bij?
Een divertimento of serenade? O
(Van onze parlementsredactie)
Minister De Pous verwacht dat de kernenergie pas tegen het
eind van de jaren zestig tegen de elektriciteit zal kunnen con
curreren. Voorlopig zijn kernenergiecentrales nog te duur om
op grote schaal te worden toegepast.
Dat deelt de bewindsman van Economische Zaken in de me
morie van antwoord op het ontwerp kernenergiewet, die mede
de handtekeningen draagt van de ministers Cals (O., K. en W.)',
Veldkamp (Sociale Zaken en Volksgezondheid) en Beerman
(Justitie), mee.
Minister De Pous acht dc structu- t
rele energiesituatie van West-Europe j
en van Nederland in het bijzonder
voor de komende tien jaren niet zo
ernstig. De stijging en dc grotere
spreiding van het ruwolie-aanbod
hebben 'de energiesituatie verbeterd.
De bewindsman verwacht- dat de
stookolie de komende jaren duurder
-/.al-worden, maar dat de kolenprijzen
j vrijwel ongewijzigd zullen blijven,
In de memorie wordt voorts be-
toogd, dat de nationale industrie op
den duur in staat moet zijn complete
j keminstallaties aan te bieden. Sa
menwerking met buitenlandse con
cerns zal daarbij vaak nodig blijven.
(Van een onzer verslaggevers)
Anderhalf uur was er vrijdag nodij
om een felle brand, die was uitgebro
ken in het complex Strijp van Philips
Philite in Eindhoven de baas te wor
den. De schade was gisteravond nog
niet vastgesteld, maar men rekent
op een strop van enkele tonnen.
Om half zes, een half uur natiat ae
Een intensief samenspel tussen in- fabriek was leeggestroomd, werd de
brand op de derde verdiepuig ont
dekt. Toen
Deze blom is bedoeld om u toe. te klokken
lachen als u 's ochtends de slaperige
ogen opent om te zien of het alweer
zo laat is. Wie zich zo'n wekker als
deze kan permitteren, hoeft overigens
waarschijnlijk niet al om 6 uur het
bed uit. want dit, juweeltje, onder de
voor dc heel rijken.
Het is te zien op de zevende inter
nationale klokken- en juwelcn'neurs
in Londen. Het. nevenstaand juweel
onder de vrouwen is het Duitse film-
sterretje Heidi Erich.
Dc Amsterdamse politie
gaat snelheidscontrole uit
oefenen met behulp van ra
dar.
In een kleine bestelauto
is een apparaat van
Duits fabrikaat opge
steld dat een zoemertoon
produceert op bet ogenblik
dat een voertuig' te snel
door de onzichtbare stralen
bundel van de radar gaat.
die onder een hoek van
twintig graden naar achte
ren wordt uitgezonden.
Een wijzer geeft de snel
heid aan, waarmee is gere
den. Ook worden alle pas
serende voertuigen geteld.
Bij een overtreding geeft de
agent die het toestel be
waakt, perportofoon draad
loos een aanwijzing aan ten
-nige tientallen meters ver-
lerop staande agent, die de
bekeuring kan maken.
De werking is gebaseerd
-I' het 'Doppler-effect', dat
s het verschil in trillingen,
lal men waarneemt bij het
•oorbïjgaan van een voer-
uig en dat zich bi.i voor
meld duidelijk demon-
Ireert in de steeds veran
derende toon vart dc fluit
1> een locomotief of de
laxon op een aulo, die pas-
eert.
Tot nu toe had alleen de
ai.ikspoïitie In Nederland
•en toestel voor de contro
le met radar.
i dustvie. nationale researchcentra en
elektriciteitsprodukten achten de be
windslieden vereist, vooral in de
voorbereidende ontwikkelingsfasen
van de verschillende projecten.
Om verschillende redenen wordt
het, wenselijk en nodig geacht, dat
de overheid hierbij financiële steun
verleent.
Hpt zou volgens de bewindsheden
geen aanbeveling verdienen de na
tionale activiteiten in belangrijke
mate of zelfs geheel op te geven.
Juist omdat door internationale
samenwerking op een hreeü gebied er
varing zal kunnen worden opgedaan,
is het noodzakelijk over een natio
naal centrum te kunnen beschikken
waar deze ervaringen voor nationale
doeleinden kan worden toegepast.
Tussen de verschillende onderzoek
instellingen bestaan verschillende ver
bindingen. Het betreft hier een zeer
gedifferentieerde materie, zodat het
voor de hand ligt. aldus de memorie,
dat verschillende organen verschillen
de onderdelen behartigen.
Tegen de huidige decentralisatie
bestaat dan ook op zich zelf geen be
zwaar.
De in het oorspronkelijke wetsont
werp voorgestelde kernenergieraad als
enig adviescollege is bij nota van wij
ziging teruggenomen.
Thans wordt voorgesteld als alge
meen niet-ambtelijk adviesorgaan in
het leven te roepen een centrale raad
voor de kernenergie, een klein college
van deskundigen, dat over de grote
lijnen van het kernenergiebeleid zal
adviseren.
Verder willen de bewindslieden
nog instellen een industriële raad
en een wetenschappelijke raad voor
de kernenergie. Deze deelraden zul
len de betrokken minister recht
streeks adviseren.
Ten slotte achten de bewindslieden
een concentratie van het gehele kern
energiebeleid bij een minister niet
doelmatig. De kernenergie proble
men zullen, in belangrijke mate een
onderdeel blijven van taken, die on
der verschillende ministers ressor
teren.
de bedrijfsbrandweer de
Slangen ging uitrollen, was een partij
opgeslagen goederen op cie vierde
verdieping ook reeds aan het smeu
len geraakt.
De Eindhovense brandweer, die
door het publiek gealarmeerd was.
kwam de blussers van Philips te
hulp. zodat de vuurzee met groot
materieel en met perslucht en nevel
bestreden kon worden.
Grote voorraden brandbaar mate
riaal als vezels en hars gingen verlo
ren, evenals een opslag pas-geperste
tclevisietocstelfronten.
Burgemeester Witte sloeg het blus-
singswerk gade. Als oorzaak wordt
gedacht aan broeiing, maar ook aan
de mogelijkheid van een achteloos
weggeworpen sigaretttepeuk.
Advertentie TM.
Ja, mevrouw, goed ga-
raden het zijn de witte
no-iron overhemden,
die geel worden aan
boord en manchet. Als
wassen niet meer helpt
behandel ze dan eens
met een flacon echfa-
wit. Ze worden weer
hagelwit en zo glad,
dat U ze nooit meer
hoeft te strijken.
Ja, mevrouw, diezelfde
flacon echfa-wit, die
ook vergeelde wol weer
zo smetteloos wit en
elegant maakt.
(Van onze parlementsredactie)
Wie tijdelijk in het buitenland
met name in AVest-Duitsland wil
werken omdat daar meer te verdic
nen valt, zal niet meer zo gemakke
lijk onder de Nederlandse sociale
verzekeringen kunnen blijven vallen
Het daarvoor nodige detacheringsbe
wijs wordt alleen nog onder bepaalde
voorwaarden afgegeven.
Nederlanders die voor hun Neder
landse werkgever tijdelijk in het bui
tenland moeten zijn in ieder geval
korter dan een jaar konden steeds
zo'n bewijs krijgen. Hoe langer hoe
meer evenwel werden deze papieren
ook aangevraagd voor mensen die
helemaal niet het plan hebben bin
nen het jaar weer in Nederland aan
het werk te gaan. De nieuwe richt
lijnen zullen dit onmogelijk maken
Alen verwacht, dat minder arbei
ders naar Duitsland zullen trekken
als zij onder de Duitse sociale wet
geving gaan vallen. Hoewel er mate
rieel niet zo veel verschil bestaat,
pleegt men de Nederlandse te prefe
reren.
Nederlandse werkgevers die in het
buitenland een werk moeten uitvoe
ren. zullen natuurlijk net als voor
heen voor hun personeel zo'n de-
tacheringsbewijs kunnen aanvragen.
Ais het werk maar niet langer dan
een jaar in beslag neemt.
JAe regering heeft een nieuwe
actie ingezet om ons volk te
bewegen meer te doen aan zelf
bescherming in tijd van oorlog.
Deze actie komt op een ogenblik
waarop meer dan de laatste jaren
het geval was over oorlog wordt
gesproken.
De Russische poging om de ver
deling van Duitsland definitief te
maken en de positie van Berlijn
te ondergraven noopt het Westen
tot tegenweer. Bij die tegenweer
behoort, dat wij ons rekenschap
geven van de gevolgen die een
oorlog zou kunnen hebben. Met
hoeveel tegenzin wij dat ook doen.
De omstandigheden zijn nu
eenmaal zo. dat een tot de tan
den gewapende dictatuur fn Rus
land ons voortdurend op de proef
stelt. Telkens weer wordt van ons
gevraagd welke prijs wij bereid
zijn te betalen voor het behoud
van onze vrijheid.
TF/ij treden niet ln een beoorde
el ling van de maatregelen die
door de regering worden aanbe
volen. Wij willen wel met grote
1 nadruk uitspreken, dat geen en
kele maatregel effect heeft als
ons volk de zaak niet ernstig
neemt. En daarom moet de zelf
bescherming ernstig worden op
gevat. En de gevraagde medewer
king behoort zoveel mogelijk te
worden verleend.
Ieder moet bedenken dat hij
het zich zelf niet zal kunnen ver
geven als hij heeft nagelaten wat
hij had kunnen doen als er ooit
oorlogshandelingen in ons land
plaats zouden vinden.
Nu dc inspanning van zovelen
wordt gevraagd en zulke aanzien
lijke bedragen in de bescherming
van ons volk worden gestoken,
verdient de manier waarop dat
gebeurt grote oplettendheid'. Hier
ligt een taak voor onze vertegen
woordigende lichamen, het parle
ment in de eerste plaats.
TJet is ons gebleken, dat de Mo-
J"1 rele Herbewapening a. i scho
len van voortgezet onder,vijs in
den lande folders toezendt met
het verzoek deze aan de leerlin
gen uit te delen. In de folders
worden de leerlingen onder meer
opgewekt een film van de Morele
Herbewapening te gaan zien.
Tevens is ons gebleken, dat dit
reclamemateriaal hier en daar
niet alleen wordt uitgedeeld,
maar dat de leerlingen zelfs in
de gelegenheid worden gesteld de
film onder schooltijd te gaan zien.
Deze steun aan een beweging
die duidelijk op een levensbe
schouwelijke grondslag berust,
gaat voor inrichtingen van open
baar onderwijs over de schreef.
Voor zover de leerkrachten niet
reeds bezwaar maken tegen deze
steun aan de propaganda voor de
Morele Herbewapening, ligt het
op de weg van de overheid het al
gemene karakter van het open
bare onderwijs in acht te nemen.
Het is bekend, dat de Morele
Herbewapening haar acties met
grote vrijmoedigheid voert, maar
het gaat te ver, als het openbaar
onderwijs zich aan die propagan
da dienstbaar maakt.
De buitenlander flirt
infaam
nu eens met Carla, dan
met Esther.
Wij nietwij blijven
monogaam
met onze eeuwige
Zuidwester.
A/Iinister De Pous heeft de melk-
handelaren meegedeeld, dat
de winstmarge op melk met een
kwart cent mag worden verhoogd.
De grote vraag is nu echter, wie
die margeverhoging moet beta
len: de verbruiker of de produ
centen.
Van agrarische zijde is reeds
stelling genomen. Men geeft daar
de voorkeur aan een verhoging
van de prijs voor de consument.
(Een prijsverhoging van een
kwart cent hoger kan worden be
reikt door de prijs telkens een
tijdlang een cent hoger te stellen
en daarna weer op het oude peil
terug te brengen. Dergelijke
prijsschommelingen komen nu
ook al voor.)
TFfij zouden het echter onjuist
en onnodig vinden de melk
prijs te verhogen. In de eerste
plaats is het een algemeen (en
dus ook een agrarisch) belang, de
prijzen zo stabiel mogelijk te hou
den. Maar bovendien is het stand
punt 'Laat de consument maar
betalen" kortzichtig, juist van
agrarische zijde bekeken. Het
melkverbruik vertoont de laatste
jaren een constante daling, die
bij een nieuwe prijsverhoging ver
sterkt zou worden.
Daar komt bij. dat het ook voor
de boeren van groot belang is,
dat de melkhandelaar, die htin
produkt aan de klant brengt, een
behoorlijke winstmarge heeft. Zo
lang de marge te krap is. ver
koopt hij (bij voorbeeld op warme
dagen) liever fris-dranken dan
karnemelk, zoals hij ook liever
margarine verkoopt dan room
boter. omdat zijn winst op mar
garine groter is.
De mogelijkheid om de melk
handel enige verruiming te geven
zonder de prijs voor de consument
te verhogen is er, nu de kostprijs
van melk over het gehele land
met ongeveer een cent is gedaald.
Ons dunkt, dat er bij de verdeling
van die cent tussen de boeren en
de schatkist ook wel iets voor de
melkhandelaar af kan.
Advertentie LM.
MET NAADLOZE
BODEMBAK
