J. Melchers9 bijna 70
jaar oud, halve eeuw in
distilleerderij
Fabriekspijp vier meter
te kort - omwonenden
in wierooklucht
TEÜNISKLEDING
J. HUIS
Rond monument op vier
mei dodenherdenking
J. ENGELEN
De Ellende des Volks
gold ook in Schiedam
Diploma's van
nijverheids-
avondschool
Gouden glaasje
voor café
Leg<
Kolonel Holland van
*er des Heils op
bezoek in Schiedam
COOP
Jaarvergadering van
bedrijfsbond bout
Deense reisverhalen
voor NVV-vrouiven
Uw BERIN! staaf klaar
Wisselkoersen
Brandje in keuken
GEVONDEN
Burgerlijke Stand
'HET VRIJE VOLK DONDERDAG 5 APRIL 1962
pagina
De heer Jan J. Mclchcrs is gisteren 50 jaar geleden zijn
werkzaamheden bij de N.V. Distilleerderij en Likeurstokerij
„De Olifant" begonnen. De heer Melchers, kleinzoon en naam
genoot van de oprichter van het bedrijf wordt 23 april 70 jaar
en heeft de wens te kennen gegeven zich op 30 april uit bet
bedrijf terug te trekken.
Op een druk bezochte receptie ten kantore van de N.V. heb
ben veie genodigden uit binnen- en buitenland de heer Mei-
chers gehuldigd. Onder hen bevonden zich de burgemeester,
mr. J. W. Peek, mr. Eysink-Smeets, vertegenwoordiger van het
Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening en de
consul-generaal van Liberia, de heer L. P. Huigens.
Glas-in-lood-raam
het tarwebrood
gebakken van de hele
tarwekorrel
ZAAIERS
worden g-e-s-p-e-l-d
(Van een onzer verslaggevers)
In de Spaansepolder heeft de Antwerpse fabrikant L. J. T.
hars opgelost, maar hij had daar geen vergunning voor en bo
vendien was de pijp van zijn fabriekje vier meter te kort voor
dit procédé.
Het gevolg was, dat omwonenden veel hinder kregen van de
lucht. „Gewoon een wierooklucht", zei T. gistermorgen tegen
de Schiedamse kantonrechter.
grolë-markt 3 telef, 68770
'2"i rt0eten ZiCh !War het zullen begeven?' benut bil dé
babydagboek
CELSJUSSTRAAT 42
■M
T\rein
KAPTEIN
Fiets-o-matic dealer
voor Schiedam
ROTTERDAMSEDIJK 146a
TELEFOON 69522
Zie grote „Kaptein"-adverten-
tie elders in dit blad.
De Schiedammers uit de ja
ren 1850 tot 1890.Voor een
deel waren het onze ouders,
onze grootouders. De meesten
van hen, kleine middenstan
ders en loontrekkenden. Want
zie de kiezerslijsten voor de
gemeenteraad: er komen maar
een paar honderd namen op
voor.
De overige Schiedammers
hadden een uiterst gering of
betrekkelijk klein inkomen,
zegt dr. H. Schmitz in zijn
werk over „Schiedam in de
tweede helft van de negen
tiende eeuw".
Hond
RECEPTIE-ALBUMS
De heer H. E. M. Melchers, direc
teur van de N.V., memoreerde m zyn
toespraak de ups en downs die de
N.V. in vijftig jaar tijd heeft door
gemaakt. Met name de crisisjaren,
toen de buitenlandse afzet vrijwel
geheel wegviel, waren voor het be
drijf moeilijk. De heer J. J. Melchers
zag toen mogelijkheden op de bin
nenlandse markt en by de promotor
van het tot dan toe onbekende merk
„De Olifant".
Zondag komt de chef-secretaris
van het Leger des Heils. kolonel F.
Holland op bezoek in Schiedam. De
kolonel wordt vergezeld door zijn
echtgenote, mevrouw Holland-Black.
Kolonel Holland is de tweede In
bevel in Nederland. Hij Is Engelsman,
heeft zich bulten ons land een uit
stekende staat van verdiensten ver
worven en staat bekend als een
boeiend spreker. Kolonel en mevrouw
Holland-Black lelden de ochtend-
bijeenkomst van het Leger des Heils
in Schiedam.
Advertentie I.M,
Namens de directie bood de spre
ker een glas-in-lood-raam aan voor
de woning van de jubilaris. Burge
meester Feck zet, dat ook de burger
lijke overheid deelt In de gevoelens
van waardering voor de heer Mel
chers. Hy schetste zijn verdiensten,
zowel voor het bedryf als voor de
stedelijke gemeenschap. Ook prees de
burgemeester de verrichtingen van
de heer Melchers op sociaal terrein,
waarvoor de Paus hem in 1961 tot
ridder in de Orde van St.-Gregorius
de Grote benoemde.
De burgemeester deelde de heer
Melchers mee, dat hy is benoemd tot
ridder xn de Orde van Oranje-Nassau
en speldde hem de bij de orde be
horende versierselen op de borst.
De heer C. H. Buschmann, voorzit
ter van de Kamer van Koophandel
voor de Beneden-Maas en bestuurs
lid van de Maatschappij voor Handel
en Nijverheid bood de heer Melchers
het zgn. vererend getuigschrift met de
bijbehorende legpenning aan.
Namens de vereniging ,,De Ver
enigde Distillateurs" overhandigde
het oudste bestuurslid, de heer A. M.
Sunderman met een geestig speechje
een kist sigaren. De heer J. Coebergh
als deken van het Gilde van het
Gouden Glaasje sloeg de heer Mel
chers tot ridder in de Orde van het
Gouden Glaasje.
Aan de huldiging was een perso-
neelsreceptie voorafgegaan, waarbij
da heer Melchers, die een groot die
renliefhebber is, van het gezameu-
lUke personeel een boekwerk over
dieren kreeg.
Advertentie I.M.
Hij had plotseling een opdracht
voor Syrië gekregen en kon voor
het opiossen van de hars niet te
recht by een collega-fabrikant, die
het karwei meestal voor hem deed.
„Ik dacht aan de deviezen, die het
in het laatje zou brengen, aan het
algemeen belang", zei hy. Maar daar
wilde de officier van Justitie, mr.
J. van Moorsel, niet aan.
i.eldoorlog te herdenken. De organisatie van de plechtigheid waarbij ver
plaatselijke commissie voor de herdenking van de gevallenen.
De Algemene Bedrijfsbond voor de
Meubilering®- en Koutbedryven, afd
Schiedam hield gisteravond in het
Volksgebouw zyn jaarvergadering.
De heren J. Spermon, secretaris en
L. Blaazer, bestuurder, die aftredend
waren, werden herkozen.
De districtsbestuurder, de heer J.
Boom sprak over het akkoord van
Oud-Wassenaar. De Bedryfsbond
voor de Meubilering- en Houtbedrij
ven schaart zich in principe achter
het NW„ pvaai-^h^t, gaat ;qm piftti,-
ging, men is' het met de precisering
van staatssecretaris Roolvink niet
eens. Op korte termijn hoopt de Bond
onderhandelingen te openen over de
c.a.o., die op 30 juni aflodjtt voor de
borstelwaren en houtwaren-sectoren
Voorzitter Veld deelde mee, dat le
den, die klachten hebben, deze kun
nen bespreken 's maandagavond ten
huize van de secretaris, de heer J.
Spermon, Zwartewaelsestraat 40b.
De NV~V Vrouwenbond hield gister
avond in de grote zaal van het Volks
gebouw aan de Tuinlaan zyn jaar
vergadering. die geopend werd door
de voorzitster, mevrouw J. Speyer.De
vier aftredende bestuursleden, mevr.
J. de Braaf, mevrouw C. Capeilo,
mevrouw D. van Dijk en mevrouw G.
v. d. Velde werden herkozen. Tot le
den van de kascommissle werden be
noemd de dames Hoek en Zuidgeest.
Een forum over de broodsanering
ging niet door. Mevrouw J. Oudenal-
dor-Koster vertelde aan de hand van
fraaie dia's over haar reiservaringen
in Denemarken, waarmee ze de
aanwezigen een prettige avond be
zorgde.
Om zeven uur zullen de stoeten
zich opstellen, By het stadhuis ver
zamelen zich het muziekkorps 'Cres
cendo', burgemeester en wethouders,
andere autoriteiten, de familieleden
van de gevallenen, vertegenwoordi
gers van het Nederlands Oorlogsgra-
ven-Comitê, van 'Voormalig Verzet
Nederland', het bestuur van de SG,
enz.
Verschillende verenigingen verza
melen zich vanaf de ooievaarssteeg
in de Boterstraat, terwyi de jeugd-
en sportorganisatie zich ook in de
Boterstraat opstellen.
Alle scholen stellen zich op het
nieuwe verkeersplein aan de Broers-
vest op. Om vyf voor half acht be
gint de mars naar het monument,
waarbij de klokken luiden. Bij het
Advertentie LM.
Z V lO - HOLlANDSCH E
KA NTOORBOPKHANDEL
DONDERDAG
Bioscopen;
MONOVOLE; Meisjes van de Mamtoo.
bar, 2. t en 9.15 uur.
Tentoonstellingen
bTKUKUJK MUöi'UM: schilderijen
van Jan Sierhuis en Michael Po-
dulke, grafisch werk van de groep
GKt. 10—17 uur.
Diversen:
PASSAGE: Chr Gymn. Ver. DOK,
uitvoering, 20 uur.
MUSiS SACRUM: VARA-dansavond,
20 uur.
Apotheek:
Backer, St.-LIdulnastraat 53,
VRIJDAG
Bioscopen;
MONOPOLE: De plunderaar*. 2 uur
De gewelven der verschrikking, 7
au 9.15 uur.
PASSAGE: Sen avond aan het strand.
2 en 3.15 uur.
Tentoonstellingen:
STEDELIJK MUSEUM: schilderijen
vau Jan Sierhuis en Michael Pu-
dulke. grafisch werk van de groep
CrKf. 1017 uur.
Diversen:
BEYERsEERGEN: SBLQ, bespreking
sportweek 1982. 8 uur.
IRENE. Boekenweek. 'Op verkenning
hl) de dieren' door Ban Rensen-
brlnk, 8 uur.
MUSIS SACRUM; Shell, contact
avond, S uur.
Apotheek:
Backer, St.-Lidulnastraat 58.
Gisteravond zijn de diploma's uit
gereikt van de gemeentelyke nyver-
heidsavondschool in Schiedam. Aan
de volgende leerlingen werden diplo
ma's overhandigd.
3-jarige cursus A; R. van Hagen,
M. H. de Hey, A. de Keyzer, E. H,
Lepolder, J. van Mil, M. M. Plomp,
H Risseeuw, I. Schipper, N. S. Sla
venburg, C. Spruyt, J. Gouweleeuw,
F. Th. A. Ingenkamp. S. Schriel, H.
M. Beukeis, H. C. Collignon, A. Hui
gen, R. Kal, G. J. v. d. Lubben, D
tiys, C. de Boer. C. R. Jorissen, M.
Korsten, H. J. Vosmeyer, H. Th. L.
Coster, Th. Korporaal. W. v. d. Voo-
ren. P. Gardenier, A. M. Huihoven,
f Leenderts, D. Meyer, M. de Raat,
8. Venneer, J. de Jong, F. Pehrens,
H. J. A. van Eersel, W, J, Klaasse,
H. S. A. Lokken, F. v. d. Ploeg, W.
A E. Kramer-Freher, F. H. J. aan de
Wie).
2-jarige (vervolg-) cursus E: M. J.
Agterbeig, W, I. van As, J. J. v. d.
Berg, J. Beekhuis, S. L. Cederboom.
K J Duller, J Eikenboom, H. M.
Franken, A. F. Hordijk. A. J de Jong,
M. Kuiters, R, Meeting (verklaring),
D. v. d. Nagel, N. Plooy, J. B. J. Put
ter, C. Th. Reymer, A, J. Richters, C.
F. Risseeuw. L. van Walsum, M. G.
Wiegmann, P. J.-M. Abshoven, R. v.
d. Gaag, A. J. van der Lmgen, R. L.
van Luyn, W. J. Nleuwland, M. Pran
ger, C. de Wit. A. J. Collê. D. J.
Knuskamp, A. H. Osterholt, H. van
Rijswijk, L. Torenvliet, M. Ligthart,
J W. Abshoven, J. A. Daalmeyer, M.
jongste, S, E. C. Scheffers, D. P.
Tuitel (verklaring), H. van Rij, A.
van. der Steen, L. Lóke, A. O. Boot,
T Bos. W. Th. Godde. H. Jonkman,
L. Touw, A. W. Zwamborn.
Klasse V.E.V.-adspirant BH: Th.
Clausing, K. Dykstra, H. T. J. Don
kers, P. Loog. J. J. v. d. Marei, D
G. v. d. Meer, F. C. Nlessen. N. No
bel, L. H. Osephius. B, van Schie, A.
Semeün, P. J. van Tienen, G. C. Va-
sena, J. de Wolf.
monument speelt dc kapel van het
Leger des Heils gewyde muziek.
Na de herdenking vindt een bijeen
komst plaats in de Grote Kerk. waar
een protestants en een Rooms-ka-
thollek geestciyke het woord voeren.
Aanvang half negen.
Advertentie IM.
by
Dealer voor Schiedam
hpelg.Jioit.K, O..Laan
Zie Berini-advertentie elders
in dit blad
Oud-Schwmm
„U hebt in uw achterhoofd waar
schijnlijk nog wel andere belangen
gehad dan het algemeen belang",
veronderstelde de officier, die een
boete van 100 of 20 dagen eiste,
waarvan f 60 of 12 dagen voor-
waardeiyk met een proeftijd van
twee jaar.
De kantonrechter maakte er 100,
waarvan 75 voorwaardelijk met een
proeftyd van twee jaar van.
De jeugdige Schiedammer L. E„
bad in een portiek gestaan, af en
toe een kreet slakend, zodat orawo-
1 nenden klaagden.
„Ik stond gewoon met m'n handen
in m'n zakken", verklaarde E.
„U stond uit te rusten", veronder
stelde mr. Van Moorsel, „en u liet
uw handen meerusten".
„Toch wel wat hinderiyk voor wie
in zo'n portiek woont", vond de
kantonrechter, die E. conform de eis
veroordeelde tot een boete van vyf
gulden of een dag.
J. K, is by het oversteken op de
Rotterdamsedijk in botsing gekomen
met een bromfietser. Reed die brom
fietser goed? Volgens K. namelyk
reed de brommer uiterst rechts van
het fietspad óf op de rijweg.
„Ik kreeg een klein tikje", vertelde
verdachte, die werd vrygesproken
wegens gebrek aan bewys.
De Maassluizecaar E. was er goed
afgekomen, vonden de heren achter
de groene tafel. Hij was, op weg naar
avondschool, met een ai vertrekkende
trein mecgehold, had geprobeerd de
j schuifdeuren te openen en viel daar-
Advertentie I.M.
Lonen van nog geen tientje
De heer Verhoeckx, eigenaar van
een café In de Vlaardingerstraat,
heeft gistermorgen bezoek gehad van
Dekens en Hoofdlieden van de Broe
derschap van het Gilde van het Gou
den Glaasje,
zy kwamen hem een tweetal pla
ten aanbieden, waarop de naam „Het
Gouden Glaasje", die de heer Ver
hoeckx een van de winnaars in de
landelijke caféwedstrijd aan zijn
zaak heeft gegeven. Bij de caféwed
strijd ging het erom de Interieurs van
de cafébedrijven aardig aan te kle
den met reclame artikelen. Een jury
heelt het land afgereisd en wees vijf
tig pryswinnaars aan.
4 APRIL
Engels pond 10.14Ï10,141
Amerik. dollar 3,6013,60)
Franse frank 73,521—73,575
Belgische frank 7,23ï7,244
Zwitserse frank 82,928257
Zweedse kroon 63.8370,03
Duitse mark90,14180,195
Deense kroon 52.35152,40
Noorse kroon 50,5950,64
Canada 3,<UB—SAS,3,,
Italiaanse lire 58,0215B,07i
Oostenrijkse schilling 13.96113,971
Escudo's 12,64112,66
(Van een onzer verslaggeefsters)
Landelijk was de situatie van de
arbeidende klasse ongeveer als
volgt: Jage Ionen, zeer lange werk
tijden, slechte behuizing, een ge
brekkige geesteiyke en lichameiyke
ontwikkeling. Hoe stond Schiedam
er nu voor, dat immers vrijwel geen
grote, moderne fabrieken had?
Dr, Schmitz heeft een globaal
overzicht, z(j het met enige hiaten,
kunnen samenstellen van de cate
gorieën van personeel. Rond 1875
waren 1939 Schiedammers In de
moutwynindustrie werkzaam (waar
van 130 hl) de windmolens en 80 bij
de stoommolcns.
Schiedam telde 1020 ambachtslie
den, 360 mensen werkten bij de
kaarsenfabriek Apollo en 273 von
den een werkkring in andere bedry-
ven.
Er waren 24 eigenaars van sche
pen. 779 .neringdoenden" en 57
handelaars. Vrye beroepen werden
door 167 Schiedammers uitgeoefend,
terwijl er zich zestig bezighielden
met graapv-cdel en veertig met
steenkolenhandel.
Het overheidspersoneel omvatte
196 Schiedammers: onder meer 15
leraren van de h.b-i. en de La-
tynse School, 39 onderwyzers, zes
tien politiemannen en eén toren
wachter.
Totale beroepsbevolking: 5001,
Maar in dit overzicht ontbreken
kantoorpersoneel, rijksambtenaren,
spoorwegpersoneel. dienstboden,
werksters. koetsiers, tuinlieden,
enz.
En daarom schat dr. Schmitz de
totale beroepsbevolking op 5500. on
geveer 27'- percent van de bevol
king. Ongeveer twee vyfde van de
beroepsbevolking dus wa& direct af
hankelijk van de moutindustrle.
In werkeiykheid echter waren
het er nog meer, want metselaars,
timmerlieden, koperslagers cn an
dere ambachtslieden vonden m de
branderyen heel wat te doen.
Terwijl ook handel en scheepvaart
nauwe banden hadden met de
moutwynindustrie.
Dr. Schmitz komt tot de slotsom,
dat, een aantal ambachtslieden
meegerekend, zestig percent, en zon
der hen 54 percent, afhankeiyk was
van het wel en wee der brandcryen.
De salarissen van de loontrekken
den liepen sterk uiteen, maar in to
taal hebben ze wekelijks ruw ge
schat, misschien zelfs wat aan de
hoge kant maar 50.000 verdiend.
Gemiddeld dus tien gulden.
Er waren een paar Schiedammers
met een hoog inkomen: de gemeen
tesecretaris, de directeur van de gas
fabriek, de gemeentearchitect. An
deren verdienden flink: de meeste
branders en enkele handelaars.
De gemeenteraad heeft in 1855 een
voorstel behandeld om een gemeen
telyke inkomstenbelasting ln te
voeren. Het ontwerp voor deze be
lasting onderscheidde dertien klas
sen in het belastbare mkomen. De
eerste klasse ging tof 500 per jaar.
de dertiende lag boven de 54 000.
Het hoofd van het gezin mocht
voor zich zelf 300 van zyn jaar
inkomen aftrekken, voor zyn
vrouw 100 en voor elk ander
gezinslid 50. Een gehuwd man,
zonder kinderen, moest minstens
9 tot 10 verdienen. Anders viel
hij buiten de belasting. Veel ar
beiders haalden dat salaris niet.
Hoe groot het werkelijke Inkomen
van de Schiedamse bevolking was,
is aan de hand van de gemeente
lyke belasting niet mogelijk vast te
stellen. Er zyn m het Schiedamse
en veertien gulden. ïn de mouic-
rUen: van drie tot tien gulden. De
mannen, die op dc molens werkten,
brachten tussen zes gulden en 10.50
thuis, terwijl op de stoommnlens van
5 tot 12 werd verdiend. Dehoul-
zaagir olens: 5 tot 7 en de kui-
pcrücn 5 tol 8.
In de gasfabriek was het niet be
te/'. Daar lagen de lonen tussen de
75 cent en 12. De fabriek van gas
meters, de kaarsenfabriek, de azyn-
makerüen en bierbrouwerijen ze
ontlopen elkaar nauwelijks.
De glasblazerij vermeldt lonen
van 7,50 tot 24. Maar de touw-
slageryen beginnen by 3 en hou
den op by 7. Werk op de sleephel-
ling levert tussen de"/ 6 en 8 op.
In de zlnkwitfabriek verdienen de
arbeiders in 1853 5. De wevery be
taalt lonen van 3,50 en 5,50.
De verdiensten van de vrouwen
worden maar by twee takken van
nijverheid genoemd. In de moulc-
rüen verdienden vrouwen tussen
de zestig cent en écn gulden, in
de kaarsenfabriek in 1871 5
en 6.
De kinderarbeid, vermoédelijk
vooral jongens, leverde nog minder
op. Er worden bedragen genoemd
van veertig cent, vijftig cent en het
hoogste is vier gulden. Zoveel ver
dienen alleen de jongens in de hout
zaagmolens.
De twaalf gulden loon bij dc bran
derijen gold de meesterknechts. De
gewone brandersknechts kwamen
gemeentearchief ook geen gegevens
óver.
Al in 1860 Is de inkomstenbelas
ting afgeschaft en vervangen door
andere belasting. De grondslagen
daarvan: de huurwaarde, het meu
bilair, enz. volgens de aanslag in
's rijks personele belasting; de
„dienst- en werkboden"; „de paar
den van gemak en weelde" en de
waarde van andere onroerende goe
deren dan de eigen woning. Ook
hierby werd rekening gehouden met
het kindertal.
Het heffingspercentage bedroeg 3
maar werd langzamerhand opge
voerd, tien jaar later is het 5.
Enkeie gemeenteverslagen die
uit 1853. 1858, 1863 en 1871 en een
enquête, gehouden in 1890, zeggen
iets over de ontwikkeling van de
lonen.
Tussen 1850 en 1875 beleefde de
moutwynindustrie zyn laatste bloei
periode. Wat verdienden in die pe
riode de volwassen mannen per
week?
In de branderyen en dlstllleer-
deryen lagen de lonen tussen zeven
tot een gemiddelde van één gulden
per dag. Maar de kuipers, azijnma
kers. bierbrouwers, touwslagers, kur-
kensnyders. het personeel van de
houtzaagmolens en de jalousiema-
kers kiegcn veel minder.
Zeer laag waren de inkomsten
van dc wevers. Over het geheel ge-
nomrn zegt dr. Schmitz. zullen de
Schiedamse arbeiders lussen dc 6
en 8 per week hebben verdiend.
Alleen dc geschoolde of zeer ge
oefende krachten kwamen boven de
10.
By de kaarsenfabriek is een be
drag van 20 gemeld, maar dat is
waar.schynhjk alleen voor de hoofd
opzichter of de bedryfsleider weg
gelegd geweest. Ook de glasblazers
kwamen boven de 10: hun werk
was dan ook heel zwaar.
Wat de ontwikkeling van de lo
nen betreft: ze waren stabiel of ste
gen enigszins. Met uitzondering van
de windmolens, die steeds meer te
duchten hadden van de stoommo-
iens.
Maar na de zeventiger jaren,
toen de branderyen achteruitgin
gen en dikwyis zelfs werden stil
gelegd, ging het ook met de lo
nen slechter.
En in 1892 werden ln een „Hol
landse zaak" lonen van 9, f 10 en
13 per week betaald. In bedryven,
die de Franse methode volgden
(niet een hogere gistproduktlc)be
taalde men de arbeiders 7, 9,
10,50 en 12,50 en de meester
knechts 16,50. De lonen in de
„Hollandse zaak" lagen toen dus
nog op het peil van 1871.
De meesterknechts dus verdien
den tussen de 10 en 20 gulden. Maar
dat was zo'n kleine groep. De arbei
ders konden zich hoogstens onder
scheiden door het predikaat „ge
oefend".
In de jaren negentig verdienden
schilders 11,50 tot 14,50, timmer
lieden 12 tot 12,50, metselaars
13,20 tot 16,50. Dat lijkt hoog,
maar als cevolg van seizoenswerk-
loosheid kwam het jaarlijks inko
men meestal niet boven de 500.
In advertenties werd als Jaarloon
voor een dienstbode 50 tot 60
geboden; een keukenmeid kreeg
nauweiyks tien gulden per jaar
méér.
Ook van de gemeentesalaris,-en
geeft dr. Schmitz een overzicht. In
1876 komt de gemeentesecretaris tot
een jaarwedde van 2400. ln 1890
tot 3000. een politieagent tweede
klasse verdient in 1876 528 per
jaar en in 1890 625.
Dc lonen van de meeste ambte
naren liggen al even laag als die in
de industrie. De lagere klerken, de
politieagenten, dc brugwachters, de
sluiswachters verdienden in '76 7
tot 10. De onderwyzers: van 10
tot 15.
Multatuli's typering: „De ellende
des Volks" ging ook voor Schiedam
op. De meeste Schiedamse arbeiders
moeten op de rand van de armoede
hebben geleefd. Een huishoudboekje
uit het archief van het burgerlyk
armbestuur meldt pryzen uit oktb-
bev 1847:
52 lood koffie 0,52, 1 brood 0.40,
1 pint melk f 0.05, 1 kop aardappelen
/0 04, 2 eieren 0,07, 2 haringen
0,06, 10 kop appelen 0,25, 5 kop
peren 0,12, 3 ons worst 0,24. 1
paar klompen 0.19. 2 dweilen
0,35, 100 turven 0,55.
In maart 1859 kostte een tarwe
brood van 1500 gram 0.26 en een
roggebrood van 1 kg 0,08. Soms
steeg de prijs een paar centen.
Waarschyniyk was een bedrag van
9 per weck zeker noodzakelijk om
te kunnen leven. Heel waarschyn
iyk echter leden de meeste arbei
ders armoede, want zij haalden de
9 per week niet.
Het verslag van een enquête over
de levensomstandigheden van de
Schiedamse arbeiders zegt: „Het
zwarte Schiedam moge de bezitten
de klasse weinig te genieten bieden,
zoals wel wordt gezegd, de over
grote meerderheid der arbeiders
kan er nog niet eens behoorlijk
leven.
hy tussen het perron en de rijdendt
trein,
„Wat mankeerde u?" vroeg de kan-
tonrechter ontsteld.
„Geen schrammetje", antwoorddt
de jongeman.
Hij werd vermanend toegesproken-
,,'t Had uw beide benen kunnen kos
ten".
En omdat veel mensen schynen te
denken, dat ze, zolang ze alleen maar
zich zelf ln gevaar brengen, hun gang
wel kunnen gaan, eiste de officier
van Justitie bij wijze van waarschu
wing een boete van 25 of vyf <js.
gen. De uitspraak was f 20 of vier
dagen.
L. van R„ aangehouden wegens
lichte verkeersovertredingen, gaf
de politie een verkeerde naam op-
Hendrikus Rip.
„Ik had 's morgens ontslag gehad
en Ik wilde met ook nog eens met
een bekeuring thuiskomen", ver
ontschuldigde hy zich.
Zijn boete kwam nu echter aan-
merkeiyk hoger te liggen, want voor
de verkeersovertredingen eiste de of
ficier tweemaal vyf gulden, voor het
opgeven van een valse naam 25
boete.
De uitspraak was: twee maal vier
gulden en 20.
Twee Schiedammers, die de voor
schriften van de arbeidsinspectie ten
aanzien van vergunningen voor het
werken op zaterdag en zondag heb
ben overtreden, kregen een formele
boete van 15 of drie dagen. Beiden
hadden een vorige maal opgemerkt,
dat ze geen andere oplossing zagen
dan het overtreden van die voor
schriften om hun bedryf gaande te
houden. In overleg met de officier
van Justitie was nu echter een op
lossing gevonden.
Men herinnert zich wellicht, dal
op 4 februari een hond losbrak op
een terrein aan de Schlekade, daar
een kin,tl beet, angstige mensen uren
lang dwong op een boot in de Schie
te biyven ronddobberen en ten slotte
twee agenten aanviel, die de orde
kwamen herstellen.
Gisteren stond zyn eigenaar, de
koopman J. C. terecht. C. vond, dat
het hem niet kon worden verweten.
„De mensen plagen die hond zo ver
schrikkelijk, dat hy vals Is gewor
den".
De kantonrechter meende, dat an
deren daarvan niet het slachtoffer
mochten worden: „V moet ervoor
zorgen, dat het dier niet losbreekt",
„De hond lag aan een ketting,
die sterk genoeg zou zyn voor een
paard", zei C.
„Toch niet sterk genoeg voor een
hond blijkbaar", repliceerde de offi
cier van Justitie, die een boete van
50 of 10 dagen eiste. De kanton
rechter maakte er 30 of zes dagen
van.
In de keuken van de familie K. S.
Z. aan de Lange Achterweg Is gister
avond laat brand uitgebroken. Daar
aan ging een hevige knal vooraf. K,
O., die de eerste verdieping bewoond,
waarschuwde de familie Z. die op de
zolderverdieping sliep. De brand was
ontstaan onder de gootsteen waar
een hoeveelheid petroleum, busjes
verf en kwasten in terpetyn stonden.
Oorzaak was vermoedeiyk een
weggeworpen sigarettenpeuk. Onder
leiding van de heer Titulaer is het
i uur met een nevelspuit gedoofd. Het
houten plafond, een radio en een TV-
apparaat werden door de hitte ge
blakerd.
De verzekering dekt de schade.
Het pand is eigendom van de ge
meente. De brandweer kon na drie
kwartier inrukken.
Advertentie I.M.
SCHIEDAM
Z.U I D - H.OU^NOSCHE
KA N TO ORBOEKHANOEL
Te bevragen aan het hoofdbureau
van politie te Schiedam tussen 9.00—
12.30 uur en 2.00—6.00 uur: babygoed;
melkbus: een paar wollen, hand
schoenen.
Te bevragen by de vinders: een
paar leven wanten, v. d. Linden,
K.O, Laan 100b; zwarte lederen want
(r.), Dal, Oude Kerkhof 14a: wieldop,
Van Doorn, Boersveld 156; ring met
sleutels, Slechtenhorst, Burg. Bou-
mannlaan 62, Overschie; bril in étui,
Collenburg, Jan v. Avennesstraat
45b; portemonnee met inhoud, Sut-
torp, TTollensstraat 36a; portemon
nee met Inhoud, Smel, Lange Haven
99; lederen tasje met inhoud, Smit,
Ampèrestraat 43a; bedel-armband,
Overzier, Bocrhavelaan 54b; arm
band, chateletn. Lange Singelstraat
39; damespolshorloge, De Wit. Vlaar-
dingerdijk 195; damespolshorloge, Al-
blas. Villastraat 34; herenpolshorloge,
Sjoer, Stadhouderslaan 45; een paar
rolschaatsen. Van Dam, Johan de
Wittsmgel 201; zwarte coat en rode
sjaal, Schafthuizen, Nieuwe Haven
283; jongensondergoed, portier
brandweerkazerne; kinderjurkje,
Calje, woonschip de Ruigt, Willems
kade; driewielig kinderfietsje. Van
Aken. Mgr. Nolensiaan 127; gouden
ring. Stedelijk Museum, Hoogstraat;
vulpen, Karde!, Broersvest 19; rozen
krans, Rigters, Snelhussingel 38a;
sierduif, Hagersvast, Van Ruysdael-
Iaan 62; zwarte poedel, Van Maurik,
Jan Oudegeeststraat 63; badtas met
inhoud. Van Veghel, Havenstraat
lib; harenportemonnee met inhoud.
Van Tilborg, W. Brouwerstraat 2b;
sportkleding, Engering, Parkweg 210;
damesmantel, Byioo, Graaf Floris-
straat 52.
Geboren: Pieternella, dr van J.
Meulstee en E. van Eyk; Wïlma, dr
van L. U, Florcntmus en T. L. Tjan;
Martmus H. H. M., zn van M, de
Bruin en P. E. Kelderman; Arie, zn
van P. van der Burgh en C. Goos-
sens; Alfons J. H., zn van A. A. Pis
tereen en P. D. Kruitwagen; Johan
nes, zn van S. van der-Zee en O.
Sijtsma; Faulus C. W„ zn van R. G,
Brouwer en M. W. Sitton; Ronald,
zn van a. van Dyk en A. van Arum.
Overleden: K. B. M. H. Ruts, 61 jr,
echtg. van J. van den Hoek; M. Hof
man, 82 jr. echtg. van K. W. Jansen;
P. W. van Brakel. 76 jr, echtg. van
E. C. van Dyk.
