INDISCHE NEDERLANDERS Financiële regeling voor ambtenaren Soesterberg blijft straaljagerbasis In tweehonderd gezinnen te Holiandia regeert de angst Honderd evacué s in Beiroet gestrand 41° Vakorganisaties van winkeliers: 'Supermarkets ontwrichten de markt door verkoop van koelkasten' Mevrouw, u krijgt het bestel D Stammenstrijd in de Baliem I Womsiwoor wil 'regering in ballingschap' in Australië Verdrag Minister Visser over UPI-correspondent mm HET VRIJE VOLK VBÏJDAG 3 AUGUSTUS 1962 PAGINA 3 door DICK SCHAAP Om te betvijzen Twist op bordes Veel af te dingen Kommervolle jaren HAZEWIND JONGENSBROEKEN (Van een onzer verslaggevers) 'Ontwrichting van de markt.' Zo noemt men in de wereld van leveranciers van elektrotechnische huishoudelijke apparaten de verkoopacties van twee levensmid- delenbedrijven Albert Heijn en Simon de Wit waarbij koelkasten en thans ook weegschalen tegen lage prijzen worden aangeboden. Dubbeltablet Vleesbouillon 35 ct Dubbaltablat Kippenbouillon 40 et l[ S ,E CICADEN SNERPEN IN POUMAC harder dan waar ook in de tropennacht. Misschien lijkt dat maar zo en komt het, doordat deze wijk van Holiandia tussen hoge bergwanden is gebouwd. Pa poea-ambtenaren en Indische ^Nederlanders wonen hier in keurige bungalows. "Voor «en Nederlander lijkt so'n bunga low een begerenswaardig be zit. Maar in veel van deze hui zen regeert de angst. De angst van tweehonderd gezinnen, «ie vrezen, dat zij opnieuw tussen wal en schip zullen vallen by «en overdracht van het bestuur van Nieuw- Gruinea aan Indonesië. Het zijn gezinnen, <jie Nederlands «preken en Nederlands denken, maar dat voor de wet moeilijk kannen bewijzen. Het zijn mensen, die het liefst vandaag nog hun hele bezit op het omstreden eiland Ja de steek zouden laten om naar het voor hen zo vrij lijkende Neder land te gaan. Er is een man ia Holiandia, die het vuur voor hen uit zijn sloffen loopt. Ze klampen zich aan hem vast. Ze hopen, dat hij uitkomst kan brengen. Het is de referenda ris van de gouvemementssecretarie, te. V. A. R. Wyfïcer, Een wat ,die ^ch echter vreselijk opwindt als hij over zijn dossim vertellen' kent hun Op een avond nam hij mij mee naar een bruiloft van een van zijn pupillen. Alleen maar om te bewij zen, dat dit heus echte Indische De snelle ontwikkelingen rond het vraagstuk Nieuw- Guinea zijn uiteraard ook van invloed op de positie van de groep mensen, die in het artikel beschreven wordt: de .maatschappelijke" Nederlanders van In dische herkomst. Voorzover het om ambtenaren gaat, zullen zij onder de financiële regelingen van de over heid vallen. Ook in deze groep zullen de particulieren het 'fc moeilijkst hebben. Voorlopig bestaat nog de toestand, dat particulieren alle kosten van overkomst zelf moeten dragen. Den Haag heeft echter nog geen antwoord gegeven op de kardi nale vraag; Kunnen, zy als bijzonder geval snelle en gemakkelijke naturalisatie krijgen of niet? Nederlanders zijn. Het was een prachtig feest. Geert Flokstra uit Paiembang trouwde met een In disch meisje, dat een Nederlands paspoort heeft. Ze leefden al jaren in concubinaat, omdat het meisje vreesde bij een huwelijk haar Ne derlanderschap te verliezen. •Het gevolg was, dat Geert, die in 1949 als Deta-werker tegen een loon van 1,50 per dag naar Nieuw- Opnieuw toeken deze kinderen en hun ouders Tiaar een nieuw vader land. Ze kunnen niet leven onder In donesisch bestuur. Guinea kwam. omdat hij in Indo nesië niet kon leven, zijn kansen op het verwerven van de Nederlandse nationaliteit bijna geheel verloor.' vertelde de heer Wyfker. Hjj had een bekeuring gehad bij het besturen van een autobns en hij leefde in concubinaat. "Die man is een misdadiger,' zeiden ze toen in Nederland. 'Die kunnen we toch niet toelaten.* Daarom heb ik net De bungalow en de tuin willen ze graag verruilen voor een paar kamers kt Amsterdam-West. (Van een onzer verslaggevers) BEIROET, vrijdag Bijna hon derd evacués uit Nieuw-Guinea (24 vrouwen en Ï3.kinderen) zullen Ne derland ruim 12 uur later terugzien dan zij verwachtten. De Supercon- stellatlon van de KLM, eerste toestel in de luchtbrug BiakAmsterdam, die vannacht om half twee op Schip hol moest aankomen, bleef gister middag met een technische storing in Beiroet staan. Het zal op zijn minst tot vanmor- DEN HAAG (ANP) In ant woord op schriftelijke vragen van het Tweede-Kamerlid de heer Kra nenburg (p.v.d.a.) heeft de minister van Defensie meegedeeld dat aan leiding voor de uitsluiting van de VPl-eorresportdent' in Holiandia ge weest is het feit dat de betrokken correspondent zich niet gehouden heeft aan een afspraak tussen de commandant der strijdkrachten en de pers. Deze afspraak hield in, dat nieuws van militaire aard, dat de pers an ders dan uit officiële bron zou be reiken, niet zou worden gepubliceerd dan na verificatie bij de stof van de commandant of bij het gouverne- mcntsvoorlichtingsbureau. Genoemde correspondent, aldus het antwoord van minister Visser, heeft een door hem uit niet-officiële bron verkregen bericht aan zijn pers bureau doorgezonden, ondanks het feit, dat de juistheid ervan door het gouvemementsvoorlichtingsbureau was ontkend. De genoemde afspraak zo zegt de bewindsman, heeft ten doel de goede samenwerking tussen de pers en de militaire autoriteiten te wr.aïlior,en en verspreiding van geruchten te voorkomen. Volgens de commandant der strijdkrachten en de gouverneur wordt de afspraak in het algemeen op zeer te waarderen wijze door pérsvertegenwoordigers nagekomen. gen duren eer de reis kan worden voortgezet. Gezagvoerder Van der Stroo verwachtte gisteravond in Bei roet, dat de machine vanmiddag om half drie op Schiphol kan zijn, De grote groep evacués is giste ren ondergebracht in verschillende hotels in Beiroet. Zij zijn allen afkomstig van de zuidkust van Nieuw-Guinea, waar zij overhaast zijn vertrokken naar Biak. Vrijwel zonder enige tussenpoos zijn zij uit de toestellen, die hen van de zuid kust haalden, overgestapt op de luchtbrug naar Nederland, Zij maakten gistermiddag in Beiroet een zeer vermoeide indruk. Van nervositeit was weinig te bespeu ren. Voor de luchtbrug worden zuiger- vliegtuigen gebruikt, waardoor de vlucht van Biak naar Nederland weer als enige jaren geleden een kwestie van dagen is geworden. Het was gistermiddag in Beiroet duide lijk te merken, dat dit veel van het uithoudingsvermogen van de evacués vraagt. Zwijgend begaven -de mees ten zich dan ook op weg naar de ho tels. HOLLANDIA (Reuter» - Twintig politiemannen zijn per vliegtuig naar de Baliemvallei op westelijk Nieuw- Guinea gezonden om twee oorlogvoe rende stammen van elkaar te schei- den- Een Amerikaanse missionaris, die bij de Wolo's verblijft, heeft gemeld, dat verscheidene leden van de Wolo- stam zijn gesneuveld in gevechten met Hoewa's. De onenigheid, die reeds twee maanden duurt, gaat over een stuk grond. De iloewa's hadden getracht zich toegang te verschaffen tot een kleine vallei, die door de Wolostam wordt bewoond. De stammen omvatten elk onge veer duizend leden. zolang met zijn meisje gepraat, totdat zij bereid was, met hem in het huwelijk te treden. Misschien lukt het mij nti, een visum voor hem te krijgen:* Het feest was boeiend. Een klein Indisch jongetje en een Indisch meisje dansten op het bordes van het huis de twist. Iedereen klapte enthousiast. Geert en zijn vrienden waren in de tuin druk bezig met het roosteren van honderden stuk jes saté boven gloeiende houtkool- vuurtjes. Vrouwen maakten grote kommen saus klaar en pakten Ion- tong in. Op de tafel in de woon kamer prijkte een grote bruidstaart De bruid zat zedig voor een tafel in de tuin in een snoezig roze top let met een prachtige tulen sluier, Verlegen nam zij de heilwensen iri ontvangst. Het móest een vrolijk feest zijn. Dat was het ook vaak. Maar het werd voortdurend weer overscha duwd door de bezorgde gesprekken van al die mensen over hun toe komst. 'Heb je al iets gehoord, zeg?' 'Nee, nog steeds niet. Maar die zegt, dat ik die eens moet aan klampen. Hij weet raad. Ik heb familie in Nederland, die werken nu voor mij. Ze zullen een brief aan minister Beerman schrijven. We kunnen hier toch niet blijven, zeg. Hij maakt ons allemaal kapot. Ze moeten ons toch hel pen.' Flarden van gesprekken, die angst uitdrukten. Angst voor de toekomst onder het tsewind van president Soekamo. Juridisch zal er wel veel af te dingen zijn op het Nederlander schap van deze tweehonderd gezin nen. Er zijn nog ex-Deta-werkers b|j die op zestienjarige leeftijd In het barre, mensvijandige Nieuw-Guinea kwamen. Zij waren Nederlanders, maar ze werden automatisch Indo nesiërs, toen hun ouders in Indone sië voor het warga negaraschap op teerden. Er zitten Nieuw-Guinese spijtop tanten tussen, die in de ellendige eerste jaren in dit land in arren moede maar voor Indonesië op teerden, omdat zij naar hun familie terugwilden en helemaal niet meer aan de stamlandgedachte geloofden. Er zijn uit Indonesië gevluchte Nederlanders bij, die eigenlijk Indo nesisch staatsburger zijn, maar niet 'konden leven onder het nieuwe be wind. Over het algemeen rijn het echter de werkers van het eerste uur in dit land. Het zijn mensen, die in Mano- kwari dear een KPM-boot zomaar aan het strand werden gezet. Die hun kisten met spullen van dit strand op hun rog naar een plaats moesten dragen, waar geen huizen stonden. De mensen, die inderdaad voor een daalder per dag in dit land heb ben gewerkt. Mr. Olaf de Rijke, die hun aanwerving in Djakarta in die woelige jaren regelde, had hun koeien met gouden hoorns beloofd. Het zijn gekleurde landgenoten, die in barakken moesten leven en ten onder dreigden te gaan. Maar ook landgenoten, die met mankracht de wegen hebben aangelegd, waarop nu in Holiandia de auto's razen. Het was een groep, die lange ja ren ia kommervolle omstandigheden heeft geleefd. Het is nu een groep, die zich veelal als gouvernements ambtenaar of als kleine handswerk man, of als timmerman, metselaar, draaier of bankwerker ten slotte toch een bestaan in het eerst door hen vervloekte land heeft opge bouwd. Hun huizen mogen gezien, worden. Ze dragen nette kleding. Him kin deren gaan naar school. Ze zijn protestant of katholiek. En ze dra gen lang niet allemaal Indonesische namen. Dat moet toch wel zwaar wegen voor het Nederlandse volk. Maar ze leven opnieuw in angst. Ze'kloppen aan dc deur van Neder land, En ze zijn niet tevreden met de toezegging, dat ze bij het ver trek van de laatste boot met Neder landers uit hun tweede vaderland heus niet zullen worden achterge laten. Ze hechten waarde aan een 'printa'. Een bewijs, waarop staat, dat ze naar Nederland mogen als de nood in Nieuw-Guinea aan de man komt- Nederland zou een prachtig gebaar maken als het die "printa' verstrekte. Het zou. de angst weg vagen uit de- harten van de» NEDERLANDERS. (Van onze parlementsredactie) Soesterberg blijft militair vliegveld. Het beroep bij de Kroon van de om wonenden van het vliegveld tegen een desbetreffende aanwijzing van staatssecretaris Calmeyer, is onge grond verklaard. Het vliegveld blijft een straaljagerbasis en aan het daar aan verbonden lawaai komt dus /.'een einde. Toch heeft minister Visser In de beschikking waarin het beroep van de dertien appellanten is afgewezen, een reeks voorwaarden gesteld, die Advertentie IJM. Onze laatste opruimïngsstunt in de nieuwste changeant-kleuren. Eerste kwaliteit egyptisc'n linnen, met ritssluiting tot 6 jaar, normaal 9r90j" nu 7-10 jaar,normaal.HvOOJnu 5.90 11-16 jaar, normaaU3r907ni3 6.90 Meer dan twee broeken worden niet tegelijk verkocht, ■Ne Geen telefonische of schrift, orders. ROTTERDAM: Korte Hoogstraat 11 Meent hk. Goudse- singel Katendr. Ugedljk hk. Dorpsweg West-Kruiskade 36 LEIDEN: Haarlemmerstraat 25 ZEIST: Sloüaan 158-160 VLAARDINGEN: Liesveld 7.9 f er stuk voor stuk tfp zijn gericht het lawaai zoveel mogelijk te beperken. Middelen tot verbetering van de in gebruik zijnde en nog in gebruik te nemen geluidsdempers moeten zo veel mogelijk worden benut. Verder moet er bij het kiezen van opstel plaatsen voor vliegtuigen en voor proefdraaiende motoren en bij het aanleggen van beplanting worden ge streefd naar een zo effectief moge lijke bescherming tegen het hinder lijke lawaai. De nabrander mag alleen worden gebruikt als dat nodig is uit een oogpunt van vliegveiligheid of ope rationele noodzaak. Het nachtviiegen blijft beperkt tot ten hoogste vier maal per week tot 24 uur. tenzij men daar om operatio nele redenen niet voldoende aan heeft. De vl! ,ger» dienen de standaard j circuithoogte van 450 meter boven de I grond nauwkeurig aan te houden en jich verder vooral te houden aan het verbod beneden de 11500 meter boven land de geluidsbarrière Ut doorbreken. SYDNEY (Reuter) Herman Womsiwoor, Papoea-lid van de Nieuw-Guinearaad heeft in Sydney gezegd, dat hij zal trachten in Australië een voorlopige regering-in -ballingschap te vormen als zijn land aan Indonesië wordt overge dragen. Womsiwoor kwam van Samoa, waar hij heeft deelgenomen aan de Zuid-Pacific-conferentie. „Als alle andere mlddeien falen" zei hij, „zal mijn volk een guerril la-oorlog tegen de Indonesiërs gaan voeren. In het oerwoud kun nen de Papoea's zich altijd hand haven, tegenover wie dan ook." Womsiwoor verklaarde, dat ver zoeken om de Papoea's van wapens te voorzien tot dusver door de Ne derlandse regering zijn afgeslagen. Hij zei te hopen, dat Australië zijn belofte om het zelfbeschikkingsrecht van alle volken van Nieuw-Guinea te zullen verdedigen, zal nakomen. „De veiligheid van de gehele Zuid- Pacific hangt van ons af", zei h|j, „Niet Indonesië wenst westelijk Nieuw-Guinea, maar de Sowjet- llnie. Nederlands Nieuw-Guinea is roodgloeiend en iedereen is bang zich eraan te branden. Het komt me voor dat de democratische volken ons niet willen beschermen", aldus Womsiwoor. De Finse president, Urho Kek konen en zijn echtgenote zullen van 24 tot 27 oktober een officieel be zoek aan Frankrijk brengen. Op 26 oktober worden zij door de stad Parijs ontvangen. Zij gaan ook naar Corsica. Deze situatie is voor de. vakorganisaties van elektrotechnische werkgevers en winkeliers in huishoudelijke apparaten aanleiding geworden de staatssecretaris van Economische Zaken, drs. F, Gijzeis te vragen maatregelen tegen deze acties te treffen. De levensmiddelenbedrijven gaan Inmiddels rustig voort de basis van hun onderneming te verbreden. Albert Heijn gaat in zijn nieuw te bouwen supermarkets (te beginnen met de reeds gereed gekomen super market in het Rotterdamse Hoog vliet) uitbreiding geven aan de ver koop van huishoudelijke artikelen en zal in dese zaken ook gangbare tex tielartikelen aanbieden. Bij Albert Heijn gebruikt men reeds da term •kleine warenhuizen'. De vakorganisaties van elektro technische werkgevers en winkeliers in huishoudelijke apparaten hebben hun leden geadviseerd geen mede werking te verlenen aan de verkoop van koelkasten en andere huishou delijke apparaten via levensmidde len bedril ven, Er is echter geen advies ïeven om service-verlening voor ar leveasmiddelenbedrijven gele verde apparaten te weigeren, Bij de levensmiddelenbedrijven maakt men zich nog geen zorgen om deze tegenacties. Simon de Wit zegt medewerking te hebben van duizend van de bijna 20.000 Neder landse installateurs. Dat is vol doende voor de installatie van en service aan de door dit bedrijf ge leverde koelkasten. Simon de Wit levert de koelkasten via winkeliers in huishoudelijke apparaten. Deze winkeliers, zegt men bij Simon de Wit, lopen door deze samenwerking minder risico, omdat ze minder voorraadvorming en een geringere financieringslast hebben. Sinds kort bezit Simon de Wit alle aandelen van Electro-Zaan, een elek trotechnisch bedrijf, dat de behoefte van de Nederlandse koelkastenmark: voor ongeveer een kwart dekt. Ook b(j Albert Heijn spreekt men over voldoende medewerking van in stallateurs. Men had verwacht dit jaar 20.000 koelkasten te verkopen. Advertentie IM. 0 krijgt beslist bet-beste, als u Knorr bouillontabletten vraagt. Nieuw en modern, samengesteld van *t fijnste vlees en voor zien van heerlijke kruiden. Neem Knorr bouillontabletten voor uw eigengemaakte soep, voor uwdrinkbouillon of als siKiakvetfijner voor uw gerechten! Er zijn op dit moment echter ai 60.000 geleverd. Albert Heijn noemt nog andere cij fers; er was geraamd, dat de koel- kastenomzet op de Nederlandse markt in 1962 ongeveer 170.000 stuks zou bedragen. Op het moment van de raming kon men nog geen rekening houden met de acties van de levens middelenbedrijven. Op dit moment nadert het om zetcijfer over 1962 echter al de 250.000. Bij Albert Heijn zegt men op grond van deze cijfers, dat de koelkastenverkoop door het levens- middelenbedrijf de omzet van de vakhandel niet heeft geschaad. De vakorganisaties van de elektro technische werkgevers en winkeliers in huishoudelijke apparaten denken daar anders over, getuige het ver zoek aan de Staatssecretaris van Economische Zaken. Deze organisa ties zijn zich er echter van bewust, dat maatregelen tegen de activiteiten van de ievensmidó'elenbedrijven zeer moeilijk zullen zijn. Se moeten ge vonden worden in de PBO-sfeer. De minister zou het Bedrijfschap voor de Detailhandel bevoegdheden moe- ten geven, om op grond van mededin gingsbepalingen de 'ontwrichting van de markt' tegen te gaan. Zelfs al zouden vandaag die be voegdheden worden gegeven, dan nog zou het jaren kunnen duren eer een verordening tot stand komt, zei men ons in kringen van deze vakorgani saties. Men dacht dan vooral aan de grootwinkelbedrijven, die vermoe delijk minder heftig willen ageren tegen de acties van de levensmidde lenbedrijven. Tekenend in dit verband is een ad vertentie van een groot warenhuis, die woensdag werd gepubliceerd en waarin koelkasten werden aangebo den, die in prijs konden concurreren tegen de apparaten van de levens- middelenbecaljven. T.Tet voorlopig verslag dat de II Tweede Kamer over het ont werp Algemeen Verdrag met West-Duitsland heeft uitgebracht, is zeer kritisch. De Kamer vindt dat de Bondsrepubliek niet erg toeschietelijk is geweest. Gespro ken wordt van bikkelhard zaken doen en van beschamende resul taten. Het Algemeen Verdrag regelt een aantal zaken. Over twee van deze kwesties een enkele opmer king. In de eerste plaats is er de schadevergoeding aan de slacht offers van de nazi-terreur. De door West-Duitsland beschikbaar gestelde som achten vele kamer leden teleurstellend laag. Ook al ls deze vergoeding als smartegeïd door West-Duitsland vooruitbe taald op een te sluiten vredesver drag met een verenigd Duitsland, Iets dat eerst na deze oorlog in het internationaal verkeer is opgeko men. is wei niemand die gelooft, -*-1 dat er binnen afzienbare tijd een officieel vredesverdrag met een verenigd Duitsland gesloten zal worden. Dit Algemeen Verdrag zal tussen Nederland en de Bonds republiek de geschiedenis van de oorlog definitief afsluiten. Daarom zal deze schadevergoeding de eni ge vergoeding zijn die betaald zal worden, Is deze vergoeding voldoende? Met smartegeïd ls dat steeds ui terst moeilijk te zeggen. Hoe is het geleden leed In geld uit te drukken? Er zijn stemmen opgegaan om dit verdrag af te wijzen. De Nieuwe Rotterdamse Courant staat op dat standpunt. Het Parool en het Al gemeen Handelsblad zijn daaren tegen voor aannemen. Wij zouden verwerping alleen dan verant woord vinden als onze regering uit eigen middelen bij wijze van voorschot de door West-Duitsland beloofde som ter beschikking zou stellen voor verdeling onder de daarvoor fn aanmerking komende aazi-slschtoffers. Die hebben nu ang genoeg gewacht. Uitstel door verwerping van het verdrag maakt net steeds onwaarschijnlijker dat degenen die het leed geleden heb- oen, nog wat vergoed krijgen. En dat kan niet de bedoeling zijn can hen die voor verwerping pleiten. Pie tweede kwestie waarvoor bij— zondere aandacht nodig ls. lijkt ons het probleem van de AKU en de daarmee verbonden Duitse industrie. Nadat het ont- werp-verdrag gereed was geko men, Is in Duitsland de recht spraak een andere kant opgegaan dan was verwacht. Als het ver drag was aangenomen zoals het oorspronkelijk luidde; was het mogelijk geweest, dat meer Neder lands bezit In Duitsland In Duit se handen zou zijn gekomen dan Duits bezit in Nederland in Ne derlandse handen. Dat was niet de bedoeling. Nu zijn er nadere protocollen opgemaakt en brieven gewisseld om die ongewilde gang van zaken te voorkomen. De brieven waar van gewag wordt gemaakt zijn, voor zover wij weten, niet bij de stukken gevoegd. Waarom niet? En hoe is het nu met de zekerheid dat de Duitse rechter op grond van zijn uitleg van de Duitse wet niet toch tot conclusies komt, die het Verdrag niet wil? Moet het Verdrag zelf niet elke onge wilde uitleg ondubbelzinnig on mogelijk maken? Wij menen dat ons parlement op dit punt van twijfel zjch de grootst mogelijke zekerheid moet verschaffen. Advertentie LM. Zij, die gisteren deze bood- schaptas kochten voor bijna tien gulden, betaalden geen kwartje te veel. Want deze kanjer Van eer» boodschaptas... van bijna een halve meter lengte... geheel en rijk met leder afgewerkt, is voor die prijs nog spotgoedkoop. Morgen gaan wij deze tassen verkopen, normale prijs 9.75... met voorzak met rits (zo handig voor beurs en sleutels) ronde lederen handvaten, die met leder op het ijzersterke water dichte linnen bevestigd zijn, voor nog géén vijf gulden. Na ruim vijfendertig jaar dienst bij Rijkswaterstaat gaat 31 augustus met pensioen de hoofdingenieur-di recteur van de Directie Wegen in Den ïSmg, m I. C, N', Ringeling. Zaterdagmorgen om 9 uur be gint de verkoop van deze iinnen tassen, met een zee aan berg ruimte, voorzien van lederen hoeken en bodemnageis, in

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1962 | | pagina 1