Moeder schrikt Huisse op met kreet:
Mijn dochter wil met
moordenaar trouwen
Hoogconjunctuur zal
duidelijk afnemen
Bakkerijstichting: Hef
prijsstop brood op
CITROEN
en twee iaar geëist
wegens mis
Rel om meisje tussen Rusland en Guinee
ZONDER COMMENTAAR
Alle gestranden
nu terug naar
Zuid-Afrika
Wie
weet waar
wie woont?
'Grietje' begint
te breken
Meer werklozen
in januari
FESO-directeur:
Reden ontslag
mij niet bekend
Verpleegde uit
Gronings asiel
neemt de benen
Woonhuis binnen
een uur afgebrand
Loonstijging
Trouwbroek
Voorman
Volledig gelijk
HET VRIJE VOLK WOENSDAG 6 FEBRUARI 1963
Gearresteerd
Kimfn om dochter
Verpletterende indruk
(Van een onzer verslaggevers)
In de zaak-Huissen heeft de officier van Justitie te Arnhem een sterke aanwijzing gekregen
voor de juistheid van de verdenking, dat de 46-jarige onderwijzer Jacques V. zijn 44-jarige
echtgenote in de nacht van 30 juni op 1 juli vorig jaar heeft vergiftigd. De eveneens 44-
jarige mevrouw G. uit Klarendal te Arnhem heeft verteld, dat zij voor de onderwijzer een
doosje giftig zuringzout heeft gekocht in een Arnhemse drogisterij.
Dit vergif zou zij aan V. hebben overhandigd, terwijl zij zou weten dat het bestemd was
voor zijn echtgenote. Voor haar medeplichtigheid heeft zij, naar haar zeggen, van de onder
wijzer een bedrag van 500 ontvangen, waarvoor zij een wasmachine heeft gekocht.
De onderwijzer lieert aeze zwa
beschuldiging van de hand gewezen
Zowel hij als mevrouw G. vertoeft
a! acht dagen in voorarrest in hei
Huis van Bewaring te Arnhem.
Het onderzoek naar de omstandig,
heden waarin mevrouw V. is o er-
leden duurt reeds maanden. Mevrouw
G. uit Klarendal bracht de rijks
politie vorige week zondagavond jp
een nieuw spoor, toen zij in de woon
kamer van haar ouders aan de Gei
tenkamp na een hevige ruzie in be
schonken toestand uitriep: 'Sleep mij
maar voor het gerecht. Ik heb vooi
V. het vergif gekocht, waarmee hij
zijn vrouw heeft vermoord. Neem mij
alsjeblieft mee. dan ben ik uit de roll
zooi.' 3ij herhaalde dit in het bijzijn
van de politie, die door haar vadet
was gealarmeerd, omdat zij huisvrede
breuk pleegde.
De onderwijzer werd zo wit als een.
doek. toen hem dezelfde avond nog in
(Van een onzer verslaggevers)
Alle passagiers voor Zuid-Afrika
die in Amsterdam waren gestrand
hebben nu het motel aan de Sloter-
weg verlaten. De laatste vier vlogen
vandaag naar Londen om vandaar
door te reizen naar Johannesburg.
Onder h enis tok de twintigjarige
student Edward Porter die alleen
leek te zullen achterblijven, omdat
hij zo'n moeilijk geval was. Tenslot
te heeft de Zuidafrikaanse ambassa
de hem toch een voorschot gegeven
voor de reis. De laatste dagen ver
richtte Porter voor de kost. werk
zaamheden. in het motel.
Uit Zuid-Afrika komt het AP-be-
richt dat men daar op hoog niveau
een onderzoek instelt naar de klacht
over de Zuidafrikaanse ambassade in
Den Haag die op stuitende wijze de
moeilijkheden van de gestrande toe-
ldsten uit de weg is gegaan.
Inmiddels heeft ook volgens AP de
heer Reg Schuller, directeur van het
in - gebreke gebleven Zuidafrikaanse
reisbureau Impala in Johannesburg
verklaard dat zijn bureau de verlie
zen die het incident de passagiers
heeft berokkend, wil goed maken.
Afgezien van de vele verloren
dagen bedraagt deze sohadepost per
persoon ongeveer 700,
40 jaar Paasheuvel
De Stichting voor Zon en Vrijheid
is druk bezig met de voorbereiding
van het grote feest, waarmee op
juni het veertigjarig bestaan van de
Paasheuvel in Vierhouten zal worden
gevierd. Het ligt in de bedoeling een
herdenkingsboek uit te geven. De
stichting zou daarvoor graag een be- j
roep doen op de vele oud-Paasheuvel-
gangers om foto's en materiaal be
schikbaar te stellen. Bovendien zoekt
men onder het motto: „Wie weet.
waar wie woont" adressen van ourl-
AJC-ers. Het adres van de stichting
is: Keizersgracht 717 Amsterdam.
De feestredenaar die op 30 juni
za) terugblikken op veertig jaar
jeugdwerk (en vooruitzien naar de
toekomst) is al bekend: dr. W. Bau-
ter Klaas Toornstra. secretaris Man
ning. Het initiatiefcomité (voorzit-
rits van Haaien, penningmeester Ad
van Moock en verder o.a. omvattend
Lena Lopes Dias, Carla Idenburg-
Kohnstamm, Wim Thomassen en
Wim van Halm) is druk bezig verde
re plannen uit te werken.
DOUGLAS (Reuter) Volgens
een lid van de kustwacht van het
eiland Man begint de Nederlandse
kustvaarder „Grietje", die dinsdag
morgen bij het eiland op de rotsen
was gelopen en door de bemanning
moest worden verlaten, te breken.
Het schip had de afgelopen nacht on
der zware zeeën te lijden. Er was
volgens de kustwachter vanmorgen
niet veel meer van over.
de woning van een zuster van me
vrouw G. over deze uitlating werd
verteld. Met zijn auto keerde hij te
rug naar zijn woning in Huissen.
Later op de avond kwam hij weer
terug bij de zuster san mevrouw G.
Op het moment dat hij daar op de
bel drukte werd hij door twee recher
cheurs gearresteerd.
De Arnhemse officier van Justitie,
mr. j. van IJsendoom, kon gister
avond nog steeds geen opening van
zaken geven in deze vreemde geschie
denis. Hij wilde de verklaring van
mevrouw G. over het kopen van het
sterk giftige zuringzout noch ontken
nen, noch bevestigen. De recherche
bevestigde haar verklaring echter
De 44-jarige mevrouw G. komt uit
een keurig gezin. Zij bezocht haar
ouders weinig. De zaak is aan het
rolien gegaan, toen haar 67-jar!ge ge
pensioneerde vader na een auto
tochtje met V., de kinderen en klein
kinderen, naar de markt in Apel
doorn zijn portemonnaie met. f 25,-
miste. Dat- gebeurde omstreeks Kerst
mis. Een kleinkind'vertelde hem. dat
haar moeder mevrouw G. de
portemonnaie had.
Schriftelijk heeft- haar gesom
meerd om de portemonnaie terug te
brengen. Op zijn brief werd niet. ge
reageerd. tot 't moment, waarop me
vrouw G. met een auto en sterk be
schonken schreeuwend voor het huis
van haar ouders verscheen. Haar
ouders 'lieten haar eerst niet binnen.
Later wel, toen zij op straat voort
durend schreeuwde, dat haar doch
ter met een moordenaar ging trou
wen.
Een neerje beide op verzoek van
de vader de politie, om haar ter ont
nuchtering te laten opsluiten. Bijna
verlamd van schrik hoorden haar
ouders mevrouw G. daarna in de
woonkamer aan de - politieagenten
vertellen, dat zij medeplichtig was
aan moord.
Mevrouw u. woont met haar man,
vier kinderen, een schoondochter en
een kostganger in een sombere straat
te Arnhem. De politie schetst het ge
zin als a-sociaal. 'Er wordt stevig ge
dronken en er komt prostitutie in
voor. maar wij kunnen niet zeggen,
dat het gezin veelvuldig met ons In
aanraking kwam.'
Mevrouw G. is zeer jong getrouwd.
De onderwijzer kwam regelmatig bij
f haar thuis, omdat hij met haar 22-
j jarige dochter Grietje wilde trouwen,
zodra deze gescheiden was. Grietje,
heeft een kind van 2 jaar en leeft
al geruime tijd gescheiden van haar
man.
Meermalen heeft de onderwijzer
verteld, dat hij zielsveel van Grietje
hield. Hij stak haar en andere leden
van het gezin in nieuwe kleren en
was ook aanwezig bij de drinkgela
gen. die regelmatig in het huis wer
den gehouden. Daarbij kwam het zo
nu en dan tot vechtpartijen.
In het dorp Huissen heeft de ar
restatie van de onderwijzer een ver
pletterende indruk gemaakt. 'Nie
mand heeft hier ooit over hem ge
roddeld. En dat. wil hier heel wat
zeggen.' vertelde een van zijn ken
nissen, "Jacques V. stond bekend als
een net burger en een braaf katho
liek. Hij is zeer intelligent. Elke dag
bezocht hij de vroegmis in de dorps
kerk. Een van ziin broers is priester.
Bij zijn leerlingen op de r.-k. jbn-
genschool op 't Zand was hij geliefd.
Jacques V. is nu leraar in Utrecht
Hij staat bekend als een kunstzinnig
man. Zijn nieuwe eengezinswoning
staat vol houtsnijwerk en zelfge
maakte poppen. Zijn overleden vrouw
vond men in Huissen nogal 'excen
triek'. Jacques V. is hopman van de
R.-K. Padvinderij.
De Kransen lanceren een nieu
we Diesel-locomotief. Op de vele
in Frankrijk nog niet geëlek
trificeerde trajecten, zal zij
de oude Diesels vervangen. Tech
nische gegevens van deze toe
komstdroom: gewicht 104 ton,
snelheid 130 km.
(Van een onzer verslaeeevers)
Binnen het uur is gistermorgen het
woonhuis van de bolienkweker C.
Bierhaalder in Berkhout afgebrand.
Men vermoedt, dat een hondje een
benzineblik heeft omgegooid en dat
de brand daardoor is ontstaan.
Omwonenden hebben nog getracht
om met schuimblussers de brand te
blussen.
De brandweer, die spoedig ter
plaatse was en bovendien nog assis
tentie uit Avenhorn kreeg. lukte het
niet om nog iets van de inboedel te
redden.
De familie Bierhaalder was tegen
brand verzekerd.
In het binnenland raken we lang
zamerhand over de gevolgen van de
plotselinge arbeidstijdsverkorting
heen. Uit bet plan blijkt dat deze
verkorting (met 6 percent) geleid
heeft tot een produktie die 4,5 per
cent lag beneden het peil dat bij on
gewijzigde werkweek waarschijnlijk
zon'zijn bereikt. Het produktieverlies
was dus wel aanzienlijk, aldus het
planbureau, al bleef bet beneden hel
percentage der verkorting zelf.
Voor 1963 wordt een stijging der
arbeidsproduktivlteit van 3 percent
verwacht.
Een centraal punt in de gehele
voorspelling' is, dat de- loans tij
ging die voortkomt uit de c.a.o.-
herzleningen dit.jaar niet groter zal
worden dan de 2,7 percent die tussen
werkgevers, werknemers en regering
zijn afgesproken.
Zelfs dan stijgen de lonen in to-
Intussen moeten we, als gezegd,
toch al met prijsstijgingen reke
ning houden. 'De opwaartse druk
op het prijspeil blijft groot.' Het
lijkt nl. onwaarschijnlijk, dat de
prljsstabllisatlepolitiek een doorbere
kening van de stijgende arbeidskos
ten volledig zal kunnen tegengaan,
te meer omdat de winsten veelal zijn
gedaald.'
In de gegeven prognose past een be
leid, dat vooral gericht is op sta
bilisatie van de investeringen. Daar
voor is nodig, dat ten aanzien van
de kredietverlening door het bankwe
zen een soepel beleid wordt gevoerd
en dat de overheid in 1963 geen geld
aan de circulatie ontrekt. Maar:
'Verreweg de belangrijkste bijdra
ge tot stabilisatie kan de matiging
van. de loonsverhogingen geven.'
Zelfs als de lonen in de hand wor
den gehouden, is het niet uitgesloten,
dat tegen 1964 de Investeringen op een
te laag peil zullen komen, waardoor
het produktieapparaat niet ten volle
zou zijn bezet. Aanvullende, maatre-
taal toch nog altijd met 7,5 percent, Z0V z«" D4f"ulerlne van de binnen
aldus het planbureau, want men Selen tot stimulering van; aj
(Van onze soc.-econ. redact.
De werkloosheid is in januari toe
genomen. Eind januari waren 50.965
werkloze mannen Ingeschreven te
gen 41.408 eind december. De bezet
ting van de aanvullende werken
kwam van 2.429 op 2.416
De totale geregistreerde arbeids
reserve bedroeg daardoor 53.381 te
gen 43.837 eind december.
In het aantal werkloze vrouwen
kwam weinig verandering: het steeg
van 5.204 tot 5.249. De vraag naar
vrouwelijk personeel is zelfs iets gro
ter geworden. Bij de arbeidsbureaus
stonden 34.197 aanvragen open tegen
33.575 eind december.
Voor mannelijk personeel vermin
derde de vraag, namelijk van 69 275
n*t 66.969. (üi het werkloosheidscij
fer zijn niet begrepen de bouwvak-
ataus net, ptanuiucttu. vrmiu uicu =---- 1QKi In icl "Ju. tu» ucBicpcu ut wun „op
moet ook nog rekening houden met *™toetwua^ninl96 overwogen arbeiders dte een vorstuitkering uit
(Van onze sociaal-economisch* redactie)
Be Nederlandse Bakkerij Stichting heeft minister De Pous
gevraagd, de prijsstop voor brood op te heffen. Deze prijsstop
is in acht provincies van kracht. De stichting heeft op de bak
kers een beroep gedaan, zich aan de afgesproken prijs te
houden.
Volgens de voorzitter van de Nederlandse Bakkerij Stichting
doet verreweg de grootste meerderheid van de Nederlandse
bakkers dit. Daarom heeft men de minister ook gevraagd, de
prijsstop op te heffen.
Het bestuur van de Nederlandse
Bakkerij Stichting, waarin de werk
geversorganisaties in de bakkerij sa
menwerken, was gistermiddag met de
vertegenwoordigers van de ray0?®1®
bakkerscommissies uit ons gehele land
in Utrecht bijeen.
De voorzitter van ae bakiteajsucn-
ting de heer J. B. Hurkmami ver
klaarde. dat er met mm.ster De Pons
heel scherp was onderhandeld over
de verhoging van de broodprijs en
dat terwijl !r een afspraakw^om
ten aanzien van ae bakkerij wat soe
pier te rijn.
percent overloop van reeds in 1962
toegekende loonsverhogingen, met
2 percent incidentele loonsverhogin
gen, met 1 percent invoering inte-
rimregeling van de Invaliditeitswet
en met 0,8 percent compensatie voor
de verhoging van de AOW-premie:
(Blijft eigenlijk maar 1,7 percent
over voor c.a.o.-herzieningen, maar
omdat die pas in de loop van het
jaar. van kracht..worden, komt dit
neer op 2,7 percent verhoging van de
dan geldende lonen).
Het Centraal Planbureau legt er
de nadruk "op, dat ook deze loons-
stijging neer uitgaat boven de ver
wachte stijging van de produktiviteit
en dat onze loonkosten sterker stij
gen dan die van de buitenlandse
concurren ten.
Overschrijding van de gegeven
loonraming mag zeker onder de om
standigheden die voor 1963 gelden,
als ongewenst worden beschouwd.
Niet alleen wordt daardoor in eer
ste Instantie de betalingsbalans min
der gunstig, maar ook wordt dan de
kans op produktieverliezen in een
later stadium aanmerkelijk groter,
vanwege de nadelige gevolgen van
de sterke loonsverhogingen op de in
vesteringen.
(Het CPB spreekt zelfs van 'schoks
gewijze (faling der investeringen'.)
aMu^het ^ntraarEMMmjsch'<pSi het risicofonds ontvangen).
1963.
Advertentie LM.
jSRjf&S
Hoofdagent
voor Citroën en P«nh«rd aulomóbieler»
VOO f Rotterdam en o m t r e If e n.
.OYNAM0STR.
Achter heiveri
.010-176700
jw R'dam-Zuid
De chaos die einde vorig jaar op
het gebied van de broodprijzen is
ontstaan, weet de heer Hurkmans
aan minister De Pous. Hij zou de
onderhandelingen veel te lang hebben
gerekt en talrijke bakkers zijn toen
op eigen initiatief ovewezaan tot
p'rijsvexhogingen.
De Nederlandse Bakkerij Stichting
komt als het om een verhoging van
de broodprijs gaat niet met losse cij
fers op tafel, zei hij. Zij zijn goed
gefundeerd en nog nimmer onjuist
gebleken.
In de St.-Brideskerk in de Lon-
Aense Fketstreet, is het huwelijk vol
trokken tussen Geoffry Lancaster en
Mej. Hilda McCormick, beiden me
dewerkers van de Granada-Televisie
m Manchester.
Een grappig moment deed zich
voor, toen. de bruidegom bij het. ver
laten van de kerk zonder schroom,
onthulde, hoe het toch kwam, dat
de bruid ondanks haar luchtige ja
pon in sneeuw en ijs kón blijven
glimlachen'; zij droeg een warme, bij
haar bruidstoilet passende gestikte
pantalon.
(Van een onzer verslaggevers)
De heer P. Sibinga Mulder, die
maandag is geschorst als directeur
van de N.V. Texels Eigen Stoomboot
Onderneming, heeft in antwoord op
een door ons gestelde vraag ver
klaard. dat hem door de raad van
commissarissen in de schriftelijke
mededeling omtrent de schorsing geen
enkele deren van dit besluit is ge
noemd. 'Deze gang van zaken be
vreemdt mij zeer.'
De president-commissaris de heer
C. J. de Lugt merkte op. dat de di
recteur de redenen genoegzaam be
kend moeten zijn. 'Het is mogelijk dat
wij hem deze alsnog zullen meedelen.
Volgens de statuten is zulks echter
niet vereist.'
De heer Sibinga Mulder vond het
ook merkwaardig, dat de plaatselijke
pers reeds maandagochtend het ge
rucht omtrent de schorsing officieel
bevestigd kreeg, terwijl hem zelf eerst
tegen de avond het officiële stuk ter
hand werd gesteld.
De president-commissaris verklaar
de dat de aanzegging van schorsing
reeds vrijdag jl. mondeling was ge
daan door een deputatie uit de raad
van commissarissen. De directeur was
tot zondagavond zeven uur in de ge
legenheid gesteld ontslag te vragen.
Bleef dit verzoek uit. dan zou maan
dag automatisch de schorsing volgen.
Koningin Elizabeth van Enge
land en prins Philip zijn woensdag
morgen per schip in Nieuw-Zeeland
aangekomen voor een bezoek van
twaalf dagen.
Roemenië gaat een handelsbu
reau in Ghana vestigen ter bevor
dering van de wederzijdse handel.
(Van een onzer verslaggevers)
Twee jaar gevangenisstraf met af
trek en terbeschikkingstelling aan de.
regering, zo luidde vanochtend de els
van de officier van Justitie in de
zaak tegen de 26-jarlge bouwvak
arbeider B. A. H.. Deze wordt ervan
verdacht zijn toen vier maanden
oude zoontje tegen bet hoofdje te
hebben geschopt, waardoor het kind.
het gezichtsvermogen bijna geheel
verloren zou hebben.
De zaak werd vanochtend voor de
derde maai door de Rotterdamse
rechtbank behandeld. De eis was ge
lijkluidend aan wat de officier bij de
eerste behandeling gevorderd had.
Na kennis te hebben genomen van
een door de staf van het Deltazie
kenhuis uitgebracht psychiatrisch
rapport, had hij op 11 december ont
slag van rechtsvervolging, opname
van verdachte in een krankzinnigen
gesticht en terbeschikkingstelling
van de regering geelst. De rechtbank
had echter een nieuw -psychiatrisch
rapport verlangd, waartoe. H. in de
stichting Hulp en Heü ter observatie
opgenomen is geweest.
Evenals de vorige keer zei H„ die
vroeger een bekentenis beeft afge
legd, dat h(j de schuld op zich ge
nomen had om zijn vrouw vrij te
pleiten en omdat hij in de overtui
ging verkeerde dat hem de schuld
toch wel in de schoenen zou worden
geschoven. Hij zou nl. ook een doch
tertje uit zijn eerste huwelijk heb
ben mishandeld, maar daarbij .was
het niet tot een vervolging geko
men.
Het nieuwe psychiatrisch rapport
spreekt over ongunstige erfelijke fac
toren en een volkomen gebrek aan
zelfinzicht bü verdachte Hij zou ver
der blijk hebben gegeven van een op
vallende leugenachtigheid en een
sterke agressie, die zich In een laffe
en achterbakse vorm uit. Het rapport
ziet in hem een zeer gevaarlijk man
tegenover hulpeloze kinderen, zodat
de kinderen uit zijn eigen huwelijk
uit zijn omgeving zouden moeten
worden verwijderd.
Hij wordt enigszins verminderd
toerekeningsvatbaar geacht, een con
clusie die afwijkt van het door het
Delta ziekenhuis uitgebrachte rap
port dat tot een ernstiger mate van
ontoerekeningsvatbaar komt. Ten
slotte wordt geadviseerd H. een ge
vangenisstraf op te leggen en hem
daarna voorwaardelijk ter beschik
king van de regering te stellen.
In zijn pleidooi zet mr. M. P. Dor-
hout 'het bewijs van verdachte's
schuld niet geleverd te achten. Zijns
Inziens is de conclusie, dat H. ver
minderd toerekeningsvatbaar zou
zijn niet in overeenstemming met de
daaraan voorafgane uitspraken.
Pleiter drong aan op vrijspraak of op
ontslag van rechtsvervolging met een
voorwaardelijke terbeschikkingstel
ling.
De rechtbank zal over 14 dagen
vonnis wijzen.
(Ven een onzer verslaggevers)
Een verpleegde uit het rijksasiel
voor psychopaten te Groningen, dé
27-jarïge J. T, S. uit Den Haag, die
een straf heeft van drie jaar wegens
poging tot moord, Is dinsdagmiddag
tijdens een wandeling plotseling aan
de haal gegaan op de vrij drukke
Grote Markt, ter hoogte van de po
litiepost.
De man had bewegingsvrijheid ge
kregen en wandelde met een verple
ger door de stad om enige boodschap
pen te doen.
Op de Grote Markt stoof S. onver
wacht door het rode licht over een
zebrapad weg. De verblufte verpleger
kreeg geen kans hem achterna ie
gaan. Binnen de minuut was echter
alarm geslagen op de nabij gelegen
politiepost. Er zijn uitgebreide maat
regelen getroffen om de duur van
het uitstapje van S. te beperken
De betrokken autoriteiten van het
asiel waren karig met inlichtingen.
Men „wist niets" of gaf niet thuis.
WASHINGTON (AP)
Een diplomatieke ruzie
over een knappe, jonge
Russische onderwijzeres
is uitgebroken tussen de
Westafrikaanse staat
Guinee en de Sovvjet-
Unie, aldus berichten
diplomaten in Wash
ington. De onderwijze
res, Swjetlana Oessopo-
wa kwam op oudejaars
dag op het vliegveld
van de Guinese hoofd
stad Conakry aan om
in vliegtuig naar
Moskou ie stappen. Zij
werd begeleid door twee
mannen van de Sowjet-
ambassade. Bij controle
van haar paspo zag
het personeel bet
vliegveld dat de foto op
dit document niet dui
delijk die van haar was.
Bü een ondervraging
zei Swjetlana dat zü ge
dwongen werd het land
te verlaten omdat zü
een voorschrift bad
overtreden, waarbij het
het Sowjei-personeel Is
verboden intiem om te
gaan met de Inheemse
bevolking. De douane
nam bet paspoort in be
slag en vertelde de
vrouw, ondanks de pro-
lesten van haar begelei
ders, dat zij kon blijven.
Spoedig daarna ver
schenen twee andere le
den van de ambassa.'
Zü begeleidden een
meisje in het uniform
van stewardess van de
Sow jet-lucht vaurtmaat-
schappü- Op het vlieg
veld had men de zaak
echter snel door. Het
was weer Swjetlana. Nu
had zü in het geheel
geen paspoort bp zich.
Alle drie werden gear
resteerd en de politie
diegtulg
beval alle passagiers uit
te stappen voor een on
derzoek. De Sowjet-am-
bassadeur D, D. Deg-
tjar kwam naar het
vliegveld om te protes
teren, maar de onder
wijzeres werd onder po
litiebescherming ge
plaatst.
Uonderd jaar geleden werd In
Groningen Dirk Bos geboren.
Daarin heeft de stichting die zijn
naam draagt, aanleiding gevon
den dr. E. van R3alte te verzoeken
?en boek over het leven van dr.
D. Bos te schrijven. Aan dit ver
zoek heeft de aangezochte auteur
op een uitstekende wijze voldaan.
De biografie van dr. Bos geeft
niet alleen een overzicht van het
vele dat deze heeft ondernomen,
maar ook een stukje parlemen
taire geschiedenis waarin dr. Bos
sis vrijzinnig-democraat een grote
rol heeft gespeeld. Over de per-
5oon van dr. Bos heeft dr. Van
Raalte slechts de meest aange
name mededelingen gevonden.
Zowel van het gezin waaruit dr.
Bos voortkwam als van zijn eigen
gezin valt slechts te berichten,
dat het een gelukkige familie WB3
en van dr. Bos. dat hij een even
wichtig. intelligent, en innemend
man is geweest.
Het boek Is derhalve niet zozeer
boeiend om de grilligheid van de
levensloop of de uitzonderlijkheid
van het karakter van de hoofd
persoon. maar om de veelheid van
initiatieven, de vooruitstrevend
heid van denkbeelden en het ver-
moges om gedachten ln daden om
te zetten van dr. Bos. Het is een
arote verdienste van dr. Van
Raaite, dat hij zijn stof zo ge
ordend en uitgediept heeft dat
deze drie verdiensten goed uit de
verf komen.
Wat ons bij lezing van dit boek
in het bijzonder bezighield, waren
de verschillende wegen die de
beide vooruitstrevende studenten
van de Groningse universiteit Bos
en Troelstra zijn gegaan. Zij heb
ben nog gelijktijdig gestudeerd en
ïlkaar in het studentenkorps goed
gekend. De een werd wiskundige,
de ander jurist. Menigmaal heb
ben zij later de degen in de poli
tiek gekruist. Ook ls de persoon
lijke verhouding eens gespannen
geweest. Maar in. de praktische,
politiek gingen hun gedachten
dikwijls dezelfde kant op. En bei
den mag men vanuit de Partij
van de Arbeid gezien als voorlo
pers en voormannen beschouwen.
En toch is er groot verschil.
Niet in het milieu waaruit zü
kwamen, de kleine vrijzinnige
burgerij. Maar wel in het tempe
rament. De dichterlijke, emoti
onele. door een visioen gegrepen
Troelstra tegenover de evenwich
tige. door en door democratische,
op praktische initiatieven be
dachte Bos.
"Ï.Tet fundamentele verschil lag
echter daarin, dat Troelstra
naast de arbeiders, ging staan,
zich solidair met hen toonde en
hun strijd om gelijkgerechtigd
heid schouder aan schouder met
hen streed. Terwijl Bos, opkomend
voor algemeen kiesrecht en maat
schappelijke verheffing van de
arbeiders, aanvoerder werd van
de vrijzinnig-democraten. Hij
streed niet mee met de arbeiders,
maar hij opende vanuit de liberale
rechtsstaatsidee de deur waardoor
een zich mondig makend volks
deel kon binnenkomen. Hij be
hoorde tot degenen aan wie het
te danken is, dat de emancipatie
j van de grote massa in Nederland
i op vreedzame wijze is verlopen,
j Achteraf is het duidelijk dat het
heeft moeten duren tot de eman
cipatie aanzienlijk gevorderd en
staatsrechtelijk voltooid was voor
dat er voor mensen als Troelstra
en Bos plaats was in één partij,
zoals de Partij van de Arbeid.
Misschien was dat tijdstip eerder
gekomen ais dr. Bos in 1913 suc
ces had gehad met de vorming
van een kabinet van liberalen er
sociaal-democraten. Maar de so
cialisten weigerden mee te doen.
Daartegenover staat dat een
dergelijk kabinet er misschien
niet in geslaagd zou zijn de
onderwijspaclficatie, waaraan dr.
Bos zo grote waarde hechtte, tot
stand te brengen. En de onder-
wijspaciflcatic is voorwaarde ge
weest voor de ontwikkeling van
een socialistische partij die als
volkspartij socialisten van ver
schillende geloofs- en levensover
tuiging wil samenbundelen.
Voor gelijkwaardigheid zijn
twee dingen nodig. De groep die
zich gelijkwaardigheid wil ver
werven. moet zich zelf voldoende
ontwikkelen en zelfrespect ver
werven. Dat heeft de SDAP ge
daan. Dat hebben mensen als
Troelstra gedaan, die zich met
grote persoonlijke offers solidair
hebben getoond met de verdruk
ten door naast hen te gaan staan.
Maar de anderen moeten die ge
lijkwaardigheid willen aanvaarden
en erkennen. En daartoe hebben
met name de vrijzinnig-demo
craten veel bügedragen. De in
voeging van de arbeiders als bur
gers in de maatschappij, de
staatsburgerlijke rechtsgelijkheid
is in een kritieke fase door men
sen als dr. Bos bevorderd.
Uitg. Van Gorcom, Assen.
n deze. rubriek vermeldt Het Vrije
Valk zonder commentaar Iref-
fcn.de uitspraken van anderen, uiter
aard voor rekening van hen die wor
den geciteerd.
Daarbij herinnerde hij aan de stor
men die rijn opgegaan In ons land
na de ign. cocktail-party, waarbij
minister-president De Quay de idee
van de internationalisatie van het
Nleuw-Guinea- probleem had gelan
ceerd. De praktijk heeft dc premier
achteraf volledig in het gelijk gesteld.
Verslag van ec.i rede van
minister Toxopéus in Strijen
in Vrijheid en Democratie van
31 ianuari 1963.