n hond jankte steeds als hij er was'
Verdachte kwam elke drie
weken bij haar op bezoek
na het bezoek?
VRIJ SPEL
»blk
Zelfstandigen
kregen eerste
kinderbijslag
Prinses geeft
keizer Himhito
wandelstok
VITAGIST
ek
nje
Les
Arrestaties wegens
'malzess peen la tie
'Kwartiermakers'
naar Djakarta
t» igg-yt*.*..
HE7 VRIJE YOLK VRIJDAG 5 APRIL 1963
PAGINA 3
(Van een onzer verslaggevers)
De moord op de 45-jarige Amsterdamse prostituee Zwarte Truns (Judith K. B.,)
die op 16 mei 1959 in de Bergstraat werd gepleegd, is na bijna vier jaar opgelost.
Onvindbaar
Hij lachte
Iedere 3 weken
Confrontatie
Bekentenis
met samen 32 kinderen)
TEGEN LUCHT-ZEE. EN WAGENZIEKTE
AJaar politie
Woensdag weer
ZAKENREIS
II
DS ARK
Ria lost moord op
op
Dank zij de opmerkzaamheid van dc 36-jarige publieke vrouw II. W., bekend onder de naam
Brabantse Ria, die zelfs de vermoedelijke dader, de 30-jarige ongehuwde tuinman J. van P.
uit Maarsbergen (provincie Utrecht) tot een bekentenis wist te bewegen.
Hoofd-inspecteur H. Bremer en re
chercheur A. Baantjer van het bu
reau Warmoesstraat, die donderdag
het nieuws op een, persconferentie
meedeelden, zwaaiden dan ook rijke
lijk lof toe aan deze Brabantse vrouw,
die anderhalf jaar lang in steeds stij
gende en op het laatst.haast dodelijke
angst heeft geleefd,
Zij vermoedde reeds anderhalf jaar
geleden dat de rustige blonde jonge
man die haar om de drie weken be
zocht de moordenaar van Zwarte
Truur was.
De manier waarop deze vrouw in
de laatste fase van het verhoor de
man in het nauw bracht met indrin
gende detailvragen en hem ten. slot
te tot een bekentenis overhaalde, was
werkelijk bewonderenswaardig, zei
hoofd-inspecteur Bremer.
Ria zelf. die nog lang niet tot rust
gekomen was toen zij ons het verhaal
vertelde, gaf als eerste verklaring
dat zij haar leven té danken had aan
haar grote herdershond. Deze" hond
toonde een instinctieve afkeer bij de
bezoeken van Van P. "Hij liet dan
ook nooit een oog van de man af en
bleef altijd bij mij in de buurt,' ver
telde ze.
Voor de politie verzandde het on-
derzoek naar de moord op Zwarte
Truus toen de helblonde, ongeveer
1.82 meter en ongeveer 25-jarige jon
geman die als laatste bezoeker bij het
slachtoffer was gezien, op de be
wuste zestiende mei onvindbaar bleek.
Een aantal personen, dat aan het
signalement beantwoordde en onder
vraagd werd, had een alibi of kon
door de vijf vrouwen die de bezoeker
in de slecht verlichte straat, gezien
hadden, niet met zekerheid herkend
worden.
Ook het onderzoeken van tips, o a.
van Brabantse Ria zelf, leverde niets
op. En Ria was kroongetuige, want
de onbekende was voor hij by Zwarte
Truus naar binnen ging bij haar op
de stoep geweest en was na een paar
woorden met haar te hebben gewis-
selci doorgelopen naar het huis waar
Truus zat.
'Ik heb hem nog gegroet toen hij
na een minuut of zeven weer Jangs
kwam en voluit tegen mij lachte. Hij
liep naar de Singel en ging in de
richting van het Centraal Station.'
zei Ria. Later bleek Van P. haast
gehad te hebben om de trein van
kwart over twaalf naar huis te halen.
Kort na het vertrek van de man
werd Truus dood in itaar woning
gevonden door Miep N, een collega
die in hetzeifde pand een kamer
achter die van Truus had gehuurd,
Miep waarschuwde de 04-jarige be
heerster van het huis, M. R., die de
politic alarmeerde.
Brabantse Ria vertelde ons dat zij
de blonde jongeman, zij het dan met
een donker pak ditmaal en los ge
kamd haar, de dag na de moord, op
eerste pinksterdag dus, weer in de
straat had gezien, samen met een
jonge vrouw. Kort daarop is Bra
bantse Ria verhuisd naar de omge
ving van de wallen. 'Daar zag ik ruim
twee jaar later de lichtblonde man
weer. Dat was op de dag. van het
verregende bloemencorso ih septem
ber 1962. Hij kwam toen voor het
eerst bij haar op bezoek. Het was een
rustige man, die niet vee! zei. maar
hij kon wel vreemd zitten staren,'
vertelde Ria ons verder, 'ik voelde
mij nooit op mijn gemak en de hond
jankte altijd als hij er was.'
Om de drie weken heeft Van P, de
vrouw bezocht. Bij een van de vol
gende ontmoetingen heb ik gevraagd:
'Zeg, heb ik je al niet eens eerder
gezien?' En later: 'Kan het zijn dat
je een dag na de moord door de
Bergstraat gekomen bent?' - ging de
vrouw verder.
'Jan, zoals ik Van P. noemde, ging
daarop ontwijkend in, maar ik voel
de dat hij het was.' zei Brabantse
Ria. 'Ik moest zekerheid krijgen en
die kreeg ik pas toen Van P. eind
november vorig jaar in haar kamer
een soort aanval kreeg, waarbij hij
helemaal verkrampte en schuim op
zijn lippen kreeg. Toen wist ik het
zeker en daarna heb ik gevraagd:
'Zeg. jij bent toch die vent die op
de avond van de moord in de Berg
straat bij mij op de stoep bent ge
weest en naar Judith bent gegaan?'
"Dat kan wel, het zal wel zo zijn,'
was het verrassende antwoord van
Van P. daarop.
Dit gesprek is het laatste wat Ria
met Van P. heeft gehad voor zij hem
donderdagmorgen weer zag op het
politiebureau Warmoesstraat, want
sinds december heeft hij de .vrouw
niet meer bezocht. 'Wel liep hij her
haaldelijk in de buurt en bespiedde j
mij,' zei Ria, 'ik werd haast gek van j
angst'. I
Ria weigerde. 'Ik heb liet anderhalf
jaar volgehouden en als er een poli
tieman komt is de zaak stuk.' vertel
de zij ons,.
Woensdagmiddag kreeg Ria het
verzoek onï op het politiebureau te
komen. Hoofdinspecteur Bremer en
rechercheur Baantjes waren toen
zover, dat zij Van P. in een provin
ciestad in Gelderland hadden aange
sproken en hem gevraagd hadden of
hij bereid was mee te gaan naar
Amsterdam, voorlopig voor het geven
van inlichtingen.
Bij confrontatie door een aan een
zijde doorzichtige spiegel, een zoge
naamde Franse spiegel, herkende Ria
de man onmiddellijk, ofschoon hij
tussen vijf andere blonde mannen
in stond.
Nog woensdagavond begon de poli
tie aan een reconstructie van het
hele misdrijf in dc Bergstraat, om
kwart voor twaalf werd daar met
medewerking van alle vijf getuigen,
die op de avond van de moord in de
straat geweest waren de hele toe-,
stand opnieuw tri scène gezet. Ria
kwam in het huis waar zij vier jaar.
geleden zat. een rechercheur nam de
rol van Judith ovt?r cn de andere
vrouwen stelden zich op dezelfde
plaatsen op waar zij ln de moord-
nacht gestaan hadden.
Een voor een werd een aantal
rechercheurs de straat ingestuurd,
ook de verdachte maakte dc gang
van de stoep van Ria naar die van
Judith. Hij werd dadelijk herkend
en later tijdens een confrontatie
op het hoofdbureau werd hij nog-'
maals aangewezen.
'Onmiddellijk begonnen wij met
het. verhoor,' vertelde hoofdinspec
teur Bremer, 'cn ofschoon wij duide
lijk konden vaststellen dat Van P.
aan alle kanten draaide en loog,
konden wij hem niet tot een beken
tenis krijgen. Donderdagmorgen om
tien uur ging 'het verhoor verder en
later werd Ria erbij gehaald.
Tot in details vroeg, zij'over aller
lei zaken die op de moord betrekking
hadden en steeds weer bewees zij dat
de verdachte Van P. loog. Door op
zijn gemoed' te werken wist zij de
man ten slotte te bewegen too te
geven. Eerst dat hij in het halletje
bij Judith geweest was. later dat hij
bij haar in de kamer geweest was en
ten slótte dat Van P. hei slachtoffer
verlaten had toen zij doad op de
grond lag.
Deze bekentenis heeft hij later nog
maals bevestigd tegenover de politic.
'Ik kon het wel uitschreeuwen toen
lsel zover was," zei Ria, 'maar ik
moest het doen, want wat Truus ge
beurd is. had net zo goed mij of
iemand anders kunnen overkomen,'
besloot Ria haar verhaal.
Hoofdinspecteur Bremer liet tij
dens de persconferentie duidelijk
doorschemeren, dat hij persoonlijk
van mening is. dat van de opzet te
doden geen sprake geweest is. Hij
meende dat dit. meer een geval voor
de psychiater dan voor de rechtbank
zou worden. Van P. is nog nimmer
met de politie in aanraking geweest.
MOSKOU (AP? Acht joden, on
der wie jwee vrouwen, zijn twee we
ken geleden gearresteerd op beschul
diging van 'speculatie in matzes' voor
.de vierir.van het joodse Paasfeest,
zo wordt uit joodse kringen Sn Mos
kou gemeld.
Vijf van de acht zouden weer zijn
"vrijgelaten. De twee vrouwen en een j
betaalde functionaris van cie joodse
gemeenschap zouden nog gevangen
worden gehouden.
De autoriteiten in Moskou hebben
vorige maand geweigerd de joodse
gemeenschap toestemming te verle
nen hun traditionele matzes te bak
ken. Na deze weigering hebben dc
joodse leiders hun" gelovigen aange
raden zelf ongezuurd brood te bak
ken.
Tot ambasadeur in Denemarken
is benoemd dr. K. E. v. d, Mandele,
thans inspecteur van de buitenlandse
dienst ia Den Haag.
Van een onzer verslaggevers)
Vier gezinnen, behorende tot de
groep zelfstandigen met een Inkomen
beneden 14.000, hebben gisteren in
het gebouw van de Raad van Arbeid
in Den Ilaag als eerste in den lande
een enveloppe met daarin de nieuwe
kinderbijslag voor zelfstandigen in
ontrangst genomen. s
Het was de familie Th. Hoek. waar
van de vader bakker is in Schipluiden
(acht kinderen», Th. van Tol uit
Poeldijk, een gepensioneerde rijwiel
hersteller (tien kinderen), de tuinder
P. Vis uit Wateringen (acht kinde
ren» en mevrouw Th. Saltex'sVan
der Poel. moeder van zes kinderen uit
Den Haag, die gekomen was, omdat
haar man, die expediteur is. op het
ogenblik in het buitenland is.
Advertentie /JR.
(Van een onzer verslaggevers)
DE VLAMMEN uit het oliepijpenbos van Pernis stonden als
feestelijke oranje wimpels hoog boven de "Waterweg en de nieuwe
industrieën van het Europoortgebied, waar een Mexicaanse
president-zakenman en een Nederlandse zakenman-president-
directeur (C. Verolme) elkaar gistermiddag een hand toesta
ken die zakelijk gezien straks wellicht over de oceanen heen-
reikt: een scheepswerf van Verolme in Mexico?
President dr. Adolfo Lopez Mateos, een uurtje tussen zijn landgenoten
ln de woning van de Mexicaanse ambassadeur in Den Haag, zei ons gister
middag: 'Er zijn inderdaad mogelijkheden voor Verolme in ons land. De
hier vandaag gevoerde besprekingen tussen Verolme en onze regering zullen
in de tweede helft van april in Mexico worden voortgezet.'
Op 11 maart ging ik naar het
politiebureau, waar ik met de heren
Bremer en Baantjer praatte. Zij ge-
loofden mij niet zo erg. Hoofdinspec
teur Bremer gaf toe, dat het verhaal j
aanvankelijk onwaarschijnlijk gele-
ken had, maar omdat het een moord
betrof was men onmiddellijk met het
onderzoek begonnen en beetje bij
beetje kon uit de gegevens, die Ria
bij haar gesprekken met Van P. had
verzameld een beeld van de man ver
kregen worden en ten slotte kon zijn
identiteit en andere persoonlijke ge
gevens achterhaald worden.
Op zondag 17 maart .belde Ria de
politie. Van P. was 's middags met
een zwarte bril en een aipinopetje
en voorzien van een parapluie weer
in de buurt van haar woning ge-
weest. Nog twee maal waarschuwde j
zij de politie, maar steeds was de
man verdwenen voor een rechercheur
hem had kunnen vinden.
Vorige weck woensdagavond kwam
de man weer voorbij, ditmaal Ln een
blauw pak en wederom met een alpi
nopetje. Ria belde de politie, zij was
doodsbang. Hoofdinspecteur Bremer
bood baar bescherming aan, maar
ÏSiSSS
TOKIO (AP/ Prinses Beatrix heeft
aistcrr.il in Tokio een bezoek ge
bracht. aan keizer flirohito en kei
zerin Nagako. Zij bood de Japanse
vorsten twee geschenken aan...
De Keizer kreeg een zwarte wandel-
stok van schildpadleer, de Keizerin
j een parfumkistje.
Dc prinses was met een door twee
I paarden bespannen rijtuig afge
haald. Hierin legde zij de 6,5 km af
naar het paleis in het hartje van
Tokio.
Op de foto prinses Beatrix met het
Japanse, keizerlijk paar.
'Onze bevolkingsgroei is een
Jast die ik schat op ten minste
anderhalf maal de nationale
bewapeningslast. Dit maakt
men zich in Nederland on
voldoende bewust. De poli
tieke partijen noemen dit
kind niet bij de naam. En
helaas zijn er zelfs economen
die het probleem met fraaie,
maar m.i, onhoudbare bere
keningen eerder versluieren
dan belichten
Prof. Pen geeft ons een klein
privé-college op een bovenkamer
(aan studenten welbekend: zij doen
er tentamen) van zijn lichte luch
tige huis in de Groningse buiten
wijk Helpman. Zijn harén zijn ge
deeltelijk grijs, zijn manieren (van
trappenklimmen en ook van spre
ken»* jeugdig, lenig, speels. Toch
heeft hij rustig conclusie op con
clusie gestapeld, telkens met een
laagje 'cijfers en feiten ertussen.
'Laat men mij op mijn argumen
ten bestrijden, zegt hij. 'en zich
niet van dit ernstige probleem af
maken door mij, wat in de katho
lieke pers onlangs weer eens ge
beurde, met een cabaretier te ver
gelijken.'
Onze bevolkingsgroei iaat die
van alle andere Westeuropese lan
den achter zich. In de meeste ge
vallen vér. Dit is wat prof. Pet»
er van zegt
"Nee, van een eclit taboe zou
Ik niet willen spreken. Maar toch
zijn er. verschijnselen.Mij is een
geval bekend van iemand die voor
Be Reflec'or (een blad voor mid
delbare scholen) een artikel
schreef met een beschouwing over
de ernst van het levolkingspro-
bleeni in dc arme landen wel
nu, dit artikel werd geweigerd.
'U begrijpt, wij komen op alle
scholen en moeten met alle rich
tingen rekening houden heette
het.
Ander voorbeeld. Eind vorig jaar
kwam in de 'V.N. aan de orde
een voorstel van de Scandinavi
sche landen met o.n. Pakistan en
Tunesië om studie te maken van
het bevolkingsvraagstuk cn ook
om (als een land daar om zou
vragen) hulpgelden ter beschik
king te stellen van nationale ge-
boorteregeiingsprogramma's. Veel
Aziatische landen stemden vóór.
Nederland onthield zie'- van stem
ming. Dat is een ernstige zaak.
En het wordt bepaald schandalig
als men let op wat daarna gebeur
de. Dan zegt De Quay in de Ka
mer. dat de bepaling van de groot
te van het kindertal een onaantast
baar recht van de ouders dient te
zjjn. Is dat niet het toppunt? Als-
je die landen (zelfs als ze erom
gevraagd hebben) dc kennis cn de
middelen onthoudt, onthoud je de
mensen daar nu juist ook die veel-
Vandaag een interview met
PROF. DR. JAN PEN
Hij is 43 jaar oud. begon in za
ken, werd ambtenaar en vervol
gens adviseur bij Economische
Zaken, daarna hoogleraar eco
nomie in Groningen. Hij heeft
vele publikaties op zijn naam
staan, o-a. in populaire uitgaven:
Moderne Economie. Het aardige
van de economie en Harmonie
en conflict. Prof. Pen speelt pia
no en schildert (abstract
geroemde vrijheid. En dan te be
denken dat het toch wel aan enigê
twijfel onderhevig mag worden ge
acht of juist in de bevolkingsgroep
waartoe prof. De Quay behoort, de
gezinnen altijd zo geheel zonder in
vloed van buitenaf hun kindertal
hebben kunnen bepalen. Op die
manier dreigen de onderontwik
kelde landen het slachtoffer te
worden van Nederlandse vooroor
delen, En dat wordt dan gezegd na
mens een regering waar -libera
len' in zitten... Het valt niet te
ontkennen, dat "er weerstanden zijn
om het Nederlandse vraagst-k
nuchter onder ogen '.e zien.
De bevolking is in de laatste
tien jaren met één en een kwart
percent per jaar toegenomen. Om
iedereen werk te geven cn opdat
het nationale inkomen per hoofd
niet achteruitgaat, moeten er zgn.
breedte-investeringen plaatsvinden.
In machines, gebouwen, wonin
genHoeveel? B- een 'kapitaal-
coëfficiënt van 5 komen we op
5 x 11 Cc. vr fij fa van het nationale
inkomen. Zoveel moet dus per jaar
opzij worden gelegd louter en alleen
om de bevolkingstoeneming op te
vangen. Dat is ruim anderhalf
maal zoveel als onze militaire in
spanning vergt (4 pereent van het
nationale inkomen).
Het komt er natuurlijk op neer,
dat we de hoge bevolkingsaanwas
betalen met een lagere consump
tie. De gevolgen zijn nog schade
lijker dan in de cijfers tot uitdruk
king komt, doordat we op zo'n
klein brokje grond zitten. De rand
stad groeit dicht. Het onderwijs is
al lang een knelpunt. Zaken als
drinkwatervoorziening, anti-ver
vuilingsmaatregelen, wegenaanleg
en recreatie beginnen onevenredig
hoge uitgaven te \ergen.
Er zijn voorts nog een paar com
plicaties. Ten eerste. De last van
de bevolkingsgroei drukt ongelijk.
Op de armere mensen drukt hij
het zwaarst. Wie in een villa tc
Wassenaar woiint en «aar Elba
met vakantie kan, merkt van dc
volte minder. Bovendien spitst het
hele probleem zich toe op de wo
ningbouw. En u neet het: het zijn
niet de welgestelde gezinnen die
het meeste van de woningnood te
lijden hebben.
Dan is er dit punt: onze af
hankelijkheid van de export, in
1963 voclbaaröcr dan ooit. Bijna
de helft van ons nationale in
komen moeten we verdienen door
te exporteren. Dus die export moet
(moét, hoort u) jaar in jaar uit
groeien. Wij dienen te'kunnen con
curreren. En hoe kan dat? Door
de ionen in toom te houden.
Het is vooral onze grote bevol
kingsgroei die maakt dat hier het
deksel zo stijf op de pot wordt ge
houden. Wij zijn het enige land
ter wereld dat omtobl met zoveel
ingewikkelde cn zulke loodzware
organen (College van Rüksbemid-
delaars. Stichting van de Arbeid.
Soc.-Econ. Raad) om het loonpeil
te z.onder die bevolkings
groei zouden we meer vrijheid kun
nen hebben, vrijheid ook voor wat
klassenstrijd a Ja Hoefnagels.
Maar het Tolgcnde argument
doet de deur dicht. Wij veronder
stellen steeds maar, dat het met
de economische groei blijft lukken.
Vijftien jaar hebben wij inderdaad
het probleem onder de knie gehou
den. De exporteurs, de investerin
gen (meer dan twee miljard per
jaar) hebben ons gered. Maar nu
zal er eens een tijd komen en
die tijd köint, al kan het even
duren dat de expansie minder
snel gaat. O, helemaal geen de
pressie, hoor.Alleen, tot nu toe
hebben we de wind van de con
junctuur steeds méc gehad. Laten
we eens aannemen, dat de investe
ringen van 20 tot 10 pereent da
len. dan groeien we nog, maar
minder snel. Toch komen we dan
onmiddellijk terecht in een werk
loosheid; een werkloosheid die, be
grijpt u goed, niet voorbijgaand
verschijnsel is, maar structu
reel. Daarbij zijn het weer de
zwaksten die de klappen krijgen.
Voor deze risico's, verbonden aan
ons huidig tempo van bevolkings
aanwas. sluit men in liet algemeen
de ogen. "'et was te wensen, dat
economen en politici zich hierop
gingen beraden in plaats van het
probleem weg te goochelen zoals
nu te vaak gebeurt. Er zijn zelfs
eeonomen die met wiskundige mo
dellen zich zelf bewijzen dat onze
grote bevolkingsgroei een stijging
van de welvaart per hoofd mee
brengt.
Wat de politiek betreft: de Par
tij van de Arbeid is doordat zij
haar leden betrekt uit verschil
lende levensbeschouwelijke groe
pen, niet vrij naar buiten toe
harde taal over deze kwestie te
spreken. En de VVD, waarvan
ik het aardige vind dat zjj in som
mige emotionele zaken (waaron
der deze) wél vrij is, blijkt zich de
mond te laten snoeren in het coali
tiekabinet: toen De Quay dat zei,
van die ouders die in vrijheid hun
kindertal moeien bepalen, hadden
de liberalen als één man uit het
kabinet moeten lopen. Maar nee..
We leven in een schijnheilig landje.'
Hij heeft al een kostbaar stukje
Holland in zijn bezil, een schilderij
van de oude roeester Ludolf Back-
huijsen, Gezicht op Enkhuizen, dat
de tevreden Nederlandse scheeps
bouwer hem len geschenke gaf.
De heer C, Verolme hield, kort na
de bespreking iu zijn privékantoor,
waarbij ook prins Bernahrd en Ver-
olmes vice-president. H. J. Hofstra,
oud-minister van Financiën, aanwe
zig waren, duidelijk'de boot af: er is
i per slot van rekening nog niets de
finitief.
Toch is er al wél een maquette van
een scheepswerf aan open zee, door
twee landtongen beschermd, die gis
teren door de Mexicanen werd
bewonderd. 'En ik hoop.' zei de heer
Verolme (die reeds werven in Brazi
lië, Noorwegen en Ierland bezit», 'dat
de plannen straks in Mexico defini
tief hun beslag zullen krijgen.'
Hij denkt trouwens een goede koers
j te varen. 'Want', zei hij verder, 'Mexi-
I co. dat altijd met de rug naar de zee
heeft gestaan, begint zich nu om (e
draaien, heeft vooral kustvaarders
nodig en wil een rol gaan spelen in
de scheepvaart op het westelijk half
rond.
Deze redenering past gelieei In het
kader van de reis (de zakenreis, dat
is Inmiddels wel duidelijk) van de
charmante, vastberaden, maar goed-
laehse en vriendelijke president, die
zieh gistermiddag op de ambassade
even in Mexicaanse kring kon ont
spannen, en ons vertelde:
'Eigenlijk ben ik helemaal niet
moe. Je moet wat langer de tijd
hebben voor zo'n bezoek. Wat mijn
voornaamste indruk is van uw land?
Dat kan ik u zonder meer zeggen:
De geweldige vooruitgang, de gewel
dige ontpiooing op alle mogelijke ge
bieden, maar vooral industrieel, sinds
1951. het jaar waarmee ik deze ver
gelijkingen maakt, omdat ik toen
particulier oen bezoek aan Nederland
heb gebracht.'
Verder prak hij over de mogelijk
heden tot uitbreiding van handels
betrekkingen lussen Mexico cn Eu
ropese landen, ios van de economi
sche 'blokken' waartoe zij onderschei
denlijk behoren, een mogelijkheid,
waarin hij tijdens deze reis iFrank
rijk. Zttidslavië, Polen, Nederland,
morgen VVest-Duitsland» nog sterker
is gaan geloven dan hij thuis "al
deed.
Ongetwijfeld hebben Rotterdam en
Europoort voornamelijk het beeld be
paald. dat de Mexicaanse gasten van
Nederland kregen. Ruim twee uur
hebben zij met. de koninklijke fami
lie (van wie opnieuw prinses Irene
de aandacht trok. ditmaal met een
grote eyciaamldeurige hoed? rond
gevaren in liet zeldzaam bedrijvige,
imposante, steeds maar groter wor
dende Waterweggebied, dat gisteren
eveneens minister-president prof. dr.
J. E. de Quay en minister nir. J.
Luns onder zijn bewonderaars had.
UJe grote mijnwerkersstaking in
1 Frankrijk is afgelopen. De
vakbonden hebben met deze actie
een belangrijke loonsverhoging
bereikt. Ten koste van grote
offers.
Er is één kant van deze staking,
die voor ons in het bijzonder van
belang is. Dat is de manier waar
op de Franse regering aanvanke
lijk heeft getracht de staking te
breken. Zij heeft dat geprobeerd
door de arbeiders te vorderen. Dat
betekende, dat de arbeider die
r.iPt gevolg gaf aan de opdracht
om het werk te hervatten, straf
baar was. De mijnwerkers hebben
zich van deze vordering niets
aangetrokken. De Franse regering
heeft niets gedaan en niemand
gestraft. De vordering is een slag
in de lucht geweest.
Dat is voor het gezag van de
overheid een zeer pijnlijke zaak.
De overheid behoort zich niet in
een situatie te brengen waarin zij
decreten uitvaardigt die niet wor
den nageleefd en waarvan de na
leving ook niet wordt verzekerd.
Had de Franse regering dan met
geweld moeten optreden? Neen,
het onheil zou dan pas goed niet
te overzien zijn geweest. Zulk ge
weld zou hebben geleid tot een
dictatuurstaat.
T)e Franse regering had dus de
iJ vordering achterwege moeten
laten. Zij had moeten begrijpen,
dat een staking niet met juridi-
sche maatregelen te beteugelen
is. Daarin zit een les voor ons
land.
Gelukkig wordt er in ons land
zo weinig gestaakt, dat de statis
tiek van stakingsdagen haar be
tekenis geheel heeft verloren. In
de afgelopen jaren is er slechts
zelden, en dan nog door kleine
groepen, gestaakt. In enkele ge
vallen hebben werkgevers ge- j
tracht met juridische middelen de j
staking te breken of de vakbond
voor schadevergoeding aan te
spreken. Hoewel de werkgever
juridisch soms gelijk heeft gekre-
gen, heeft hij van zijn gelijk toch i
geen gebruik gemaakt.
Om aan deze ongewenste toe-
stand een eind te maken, is ijverig
gezocht naar middelen om het i
stakingsrecht veilig te stellen, i
Oud-minister Samkalden heeft
daarin een werkzaam aandeel ge-
had. Verscheidene rapporten zijn i
verschenen. Het probleem is
steeds, dat men dan toch karnt te
staan voor de vraag of alle stu
kingen juridisch onaantastbaar
zijn of dat moet worden onder
scheiden.
"VV/ij hebben meer dan eens be-
toogd, dat de werkgevers zo
veel gezond verstand moeten heb
ben, dat zij bij een staking niet
naar de rechter lopen. Het niet
uitbetalen van loon en het recht
om te ontslaan is genoeg. Men
moet een arbeidsconflict daarmee
uitvechten. Het is vruchteloos en j
gevaarlijk om de staking in te
passen in het geheel van ons j
arbeidsrecht. Wanneer de werk
gevers niet naar de rechter lopen j
bij een staking, behoeft men ook
geen regelingen te maken.
Het Franse voorbeeld is in zo-
verre leerzaam, dat het laat zien,
dat zelfs de machtsmiddelen van
de staat niet werken als men niet J
tot een dictatuur wil vervallen.
Een samenleving ais de onze, met ;jj
de vrijheid waaraan wij zp hèch- if
tene. moet erin berusten, dat er .,<j
conflicten kunnen zijn die men
niet in een juridisch vat kan gie- fj
ten. Als men van de kant van de
'arbeiders het verstand opbrengt
om de staking alleen als "uiterste
middel te gebruiken, kan onze
democratie die conflicten ook wel
verdragen. Dat heeft het verleden
geleerd.
Toch heeft, Rotterdam, waar ook
de marmc zich presenteerde en een
driewerf 'Hoezee' over de Maas liet
schallen, niet alleen maar 'stoer' ge
daan. hoevelen het werk in de steek
hadden gelaten en zich in het ruime
industriegebied langs de wegen had
den geschaard om de Koningin toe
te juichen, die onmiddellijk na aan
komst bij Verolme met de echtgeno
te en de dochter van de president en
met prinses Irene, naar Roterdam te
rugreed voor een bezoek aan -De
Ark.' revalidatiecentrum voor polio
patiëntjes.
"Orof. V. J. Koningsberger van de
Koninklijke Academie van
Wetenschappen is blij dat een
groot- Nederlands bedrijf een aan
zienlijk bedrag beschikbaar heeft
gesteld om daar eens in de drie
jaar ƒ35.000.van uit te keren
aan de geleerde, die de meest
waardevolle bijdrage levert op de :J
gebieden van biochemie en bio
fysica. beide wetenschappen die
zich met de levensverschijnselen
bezighouden.
Wij verheugen ons met prof.A
Koningsberger. De Academie -van H
Wetenschappen zal zich, moeten j|
wij aannemen, wel waarborgen
geschapen hebben, dat enig ver- il
moeden van eigenbelang bij de ff
betrokken industrie ongefundeerd
is_ en dat werkelijk volstrekt on
afhankelijk de internationaal
beste wetenschappelijke bijdrage if
beloond wordt. Daarvan uitgaan- Ij
de zou deze eerste daad van een il
bloeiende induslrie een aamr.oe- j
diging voor andere kunnen zijn. jj
DEN HAAG (ANP) Drs. H. Leo- 'i
Pold. werkzaam op het consulaat- i j
generaal te Singapore, heeft zich
donderdag in opdracht, van do Neder-
landse regering naar Djakarta bege
ven om in afwachting van het tijd- 3
stip, dat drs. C, D. Barkman zijn
De tienduizenden kinderen die over- J hebben aanvati-f conffte*'rata? j
al :n cie stad langs de route stonden, jhouden met de Indonesische regering
noopten zelfs tot een' aanzienlijk i en voorbereidingen ie treffen voor de
langzamer tempo dan was voorzien, i vestiging van een ambassade te Dja- j t
zodat de koninklijke wagens in de i karta.
namiddag met een fikse verlating in ti?„n-eer ?ar^man zal zich in Ne-