Beatrix nu
op Hawaii
mm
Artis
7j
FAAS- BH
TENTOONSTELLING
2e PAASPAG GEOPEND
van lü tot 17 uur
Viet Km.* i
Voorlichting
blijft hier
ver achter
m
Huis boven hoofd van
buurman afgebroken
Het
Vrije
Volk
m
Ml
•?r:*
Knikkers door
zestig ruiten
Eouweni
Studeert
WAALWIJK:Grotestraat 299
Landbouwer gedood
wmÊzWlmm
msm
l*« >-Ë_4 j
j
i
s
v
s
s
s
1
s
s
s
s
t.o. het moderne Warenhuis KQMBI
JTel. (04160) 3355
HET VRIJE VOLK ZATERDAG 13 APRIL 1963
tk-'cr PAGINSiS
.mm
1 'V 'M 1
9
.iets van de sfeer
van thuis
(Van een onzer verslaggevers)
.Nederland moet er voor waken, dat het in de Zuideuropcse staten niet de naam 'moder
ne slavenhaler' krijgt. Spanjaarden en Italianen zijn hier te vaak in staking. Té vaak kun
nen er foto's worden gemaakt van groepen buitenlandse werknemers, die teleurgesteld naar
linn vaderland terugkeren.
De recente moeilijkheden in de mijnstreek bewijzen opnieuw, dat de werving van buiten
landers niet uitsluitend een zaak is van goed betaald werk, een slaapplaats en een pingpong-
spel.
Veel meer begrip cn inspanning zijn nodig om voor deze arbeiders het gemis van éigen huis
cn omgeving zoveel mogelijk te verzachten. Nederland zal er anders beter aan doen de werving
van buitenlanders voor mijnen en industrie te staken.
Gebrek aan begrip
Volledige
veiligheid voor
perfekt
brillant
DIAMANTAIRS SEDERT TWEE GENERATIES
LIJNBAAN 50
Elders beter
Te abrupt
Oud klooster
-
I
ctvkr
Een jeugdige haas aan de Maas zei:
Kom broer, rep je voort, er is haas bij.
Hun moeder riep; Hé
je vergeet daar de t
cn schiet op, jongelui, met pa's haasei.
S
S
l
I
i
i
-•
I
M
II AX A MAOEI (AP) Prinses
Beatrix heeft vrijdag: de dag door
gebracht met zwemmen, wandelen en
zonnebaden in Hana. 160 km ten
zuiden van Honoloeloe op Hawaii.
De 23-jarige prinses kwam donder
dag op Hawaii aan. Zij heeft toen
drie kwartier in Honoloeloe doorge
bracht alvorens door te vliegen naar
het eiland Maoei, waar zij door 300
met. bloemen lopende schoolkinderen
werd verwelkomd. Beatrix zal zondag
naar San Francisco vertrekken om
haar bezoek aan het Amerikaanse
vasteland te beginnen.
Zij kwam donderdagmiddag om
half twee in het hotel Hana 'Maoei
aan. waar zij de mooiste kamer kreeg
een vierkamersuite, die uitzicht geeft
op de Baai van Hana.
Zij is vrijdagochtend op het strand
van het hotel geweest en is later op
de dag gaan zwemmen in de zeven
heilige baden, die 200 jaar geleden
voor koninklijke Hawaiiaanse fami
lies werden gereserveerd.
(Van een onzer verslaggevers
De 60-jarige landbouwer J. Hilboi-
iing uit Gieten (Dr.) is gistermiddag
in zijn woonplaats verongelukt, toen
het paard voor de wagen waarop hij
zat. op hol sloeg.
f"
t$fev/r.*3.3!&'
f&iV i -k v,t
4 j
V J V,. 'r A
j -v%* - -
r L ..'stm
K-'K'
-.(ÏJWV
IStSffiW
APELDOORN* (ANP) Vandalen
hebben in plaatsen langs de weg
Apeldoom-Arnhcm ruim 60 ruiten
doen sneuvelen. De ruiten werden
waarschijnlijk vanuit een rijdende
auto bestookt met glazen knikkers.
Men vermoedt, dat .ze met een
luchtdrukpistool werden afgeschoten.
Er rinkelde glas in Beekbergen. Loe-
nen. Eerbeek. Laag-Soeren, Dieren,
Ellecom. Rheden cn De Steeg. Som
mige ruiten kosten vele honderden
guldens
(Van een onzer verslaggevers)
De bewoner van de ene helft van
een dubbele woning in het Brabantse
Bakel heeft in een kort geding stop-
TVe Spoorwegen hebben een
bouwbedrijf. En de gemeente
Den Haag heeft een bouwbedrijf,
j Beide bedrijven hebben uitstekend
l werk gedaan. Zij brachten op hun
terrein tal van werken tot stand.
Omdat zij moesten concurreren
ene helft van tegen het vrije bedrijfsleven
het Brabantse i vormden zij een goed middel om
zetting geëist van de aforaak van J
te voorkomen, dat onaanvaard-
jurist, *pii uc <xiiji atin.
zijn helft boven zijn hoofd, door de ^aar hoge opzetjes op de aan-
bewoner van de andere helft. neemsom werden gezet.. Boven
op 1 april f 1 begon de heer W. v d. j dien verschaften zij een goed in-
Berg het- huis gedeeltelijk af te bre- i zicht in de werkelijke bouwkos-
ken om het., met rijkspremie, te ver- j ^en
fill wïïïutnï ™°h? I Het. Is dus geen wonder, dat in
droog te houden socialistische kring reeds vele ja-
De president van de Bossche recht- j reïl gedacht is over een nationaal
bank. die later uitspraak zal doen, bouwbedrijf. Zo'n bedrijf zou op
liet de al te ijverige verbouwer tij
dens de zitting beloven nog voor Pa
sen een groot zeil over de w'oninghelft
van zi.in buurman te spannen, en ver
weet hem eigenmachtig optreden zon
der bereidheid tot redelijk overleg.
Zes dorpen aan de Italiaans-
Franse grens zijn van de buiten
wereld afgesloten doordat, lawines
van smeltende sneeuw de dalen heb
ben verstopt. Helikopters staan ge
reed om voedsel en medicijnen te
brengen.
Advertentie I.M.
De voorlichting van de Nederland
se wervmgsbureaus aan buitenlan
ders blijft reeds ver achter bij die
van Duitsland en Frankrijk.Dat
heeft onlangs nog een delegatie uit
dc sociale commissie van het Europe
se Parlement onder leiding van het
Tweede Kamerlid drs. G. M. Neder-
horst kunnen constateren.
Het is ook de ervaring van de
maatschappelijke werker A. A. J. van
der Velden van de onder meer in
de IJmond werkzame Peregrinus-
stichting. Zelfs als men ermee reke
ning wenst te houden, dat cr in
Duitsland en Frankrijk een half mil
joen Italianen werken en In Neder
land maar vijfduizend.
Te weinig wordt in Nederland be
seft. dat voor een Sardiniër of een
Andalusiër de stap van zijn eigen
land naar Nederland groter of min
stens even groot is als voor een Ne
derlander een emigratie naar Aus
tralië Ze worden losgescheurd van
hun eigen omgeving en ze weten te
weinig wat hun te wachten' staat in
een land. dat eigenlijk geen immigra
tie- maar een typisch emigratieland
is en derhalve weinig perspectief-
heeft te bieden voor hun toekomst.
In hun eigen dorp hadden ze een
naam en werden ze gegroet. Hier
kent niemand ze.
De klachten van de ZuldrEitropea-
nen culmineren vrijwel altijd in kri
tiek op de voeding en de huisvesting.
'Het is echter veelal een gevolg van
de eenzaamheid van deze mensen.
Het is het gevoel van er niet bij te
horen, dat tot deze klachten leidt',
zeggen, zowel pater Azzolini in Heer
len en pater Romedio in Beverwijk,
die als aalmoezeniers onder de Ita
lianen en Spanjaarden in Nederland
werken.
Het ts een eenzaamheid, die vaak
voortvloeit uit een gebrek aan be
grip van Nederlandse kant voor an
dere leef- en eetgewoonten. Te vaak
staan Nederlanders op het onhoud
bare standpunt, dat de Zuid-Europe
anen blij mogen zijn hier te mogen
werken, eten en slapen. 'Thuis heb
ben ze niets. Thuis lijden ze armoe
de'.
De taalbarrière vormt daarnaast
een vrijwel onneembare hindernis
voor goed contact met Nederlandera.
De gestencilde woordenlijst van twee
pagina's, die de Italianen op het
wervingsbureau in Milaan krijgen,
draagt nauwelijks bij tot. enige kennis
van het Necievlands.
'Een Franse werkgever krijgt een
enorme vragenlijst voorgelegd als hij
buitenlandse werknemers In dienst
Advertentie I.M.
Kwaliteitsuitdrukkingen zoals "V.V.S.", "licht piqué", "wesselton", "commercial white",
etc. etc. komen in ons woordenboek niet voor.
WIJ ZIJN OE ENIGE DIAMANTAIRS IN NEDERLAND
die, behoudens een enkele occasion, uitsluitend perfekt brillant in voorraad hebben.
Perfekt wil zeggen, wit van kleur, loupe zuiver en 1ste slijpsel. Voor deze waarheid
ontvangt U bij aankoop een certificaat.
(Van een onzer
verslaggevers)
Artis heeft het groot-
jSte aantal diersoorten in
'de collectie op twee die-
rentulnen na. Tenmin-
iste wanneer men het In
ternational Yearbook
;1961» een uitgave van de
il.ondense Zoo die dezer
I dagen verschenen is, ge-
Üoven mag. Er is overl
agen» weinig reden om te
I twijfelen aan dit in die
rentuinkringen gezagheb
bende werk, waaraan
rrijwel aiic dierentuinen
ter wereld hebben mee
gewerkt.
In tola,il herbergde
de Amsterdamse dieren
tuin op 31 december 1961
namelijk 1328 soorten, zo
weel het Zoo-Yearböok
ie melden. Een hoeveel
heid die inmiddels tot
1399 diersoorten is uitge
groeid, een resultaat dat
roornameiijk te danken
is aan de fraaie verza
meling vissen, reptielen,
amfibieën en ongewer-
velden. Verreweg de uit
gebreidste collectie bezit,
de tuin van West-Her
lijn. Met 1892 soorten,
waarna Londen volgt
met 1544.
Ander nieuws over
Artis: Binnenkort gaat
Artis een treintje in ge
bruik nemen om bezoe
kers rond te leiden. Een
trekkertje, met daarach
ter speciaal geconstru
eerde wagentjes, zal
ieder half uur een rond
rit door de tuin maken.
wenst te nemen', aldus drs. Noder-
horst. 'Daarop moet hij niet alleen
invullen hoe de loon- en arbeidsvoor
waarden zijn, maar ook hoe de om
geving er uit ziet. hoe de huisvesting
is, of er sportvelden, zwembaden en
bioscopen zijn en bij welke verenigin
gen de werknemers zich kunnen aan
sluiten. Die lijst stelt. Spanjaard of
Italiaan in staat, zich een behoorlijk
beeld van zijn nieuwe werkkring te
vormen.'
Er zijn meer voorbéelden te nop-
men. die voorlichting en plaatsing
van buitenlanders in Duitsland en
Frankrijk en ook in' het kleine Lux
emburg zeer gunstig doen afsteken
tegenover die in Nederland. Zou het.
bij voorbeeld voor dc staatsmijnen
niet mogelijk zijn om een filmpje
te laten vervaardigen van het werk
in de mijnen, het wonen in de gezcl-
ientehuizen en de natuur in Lim
burg? De andere landen doen dat
regelmatig.
De huisvesting in Duitsland ts
over het algemeen goed. Bij de
Fordfabriek in Keulen wonen de
Italianen in een groot flatgebouw.
Met vier man in een woning, die
■ze later bij gebleken geschiktheid
en de wens tot blijvendevestiging
met hun gezin kunnen betrekken.
Er worden in Duitsland en Frank
rijk kranten voor buitenlanders ge
drukt. De vakbonden bemoeien zich
intensiever met hen. Meestal hebben
ze wel een contactman. Dc. mijnwer
kers worden terdege voorbereid op.
hun ondergrondse taak niet in de
laatste plaats in het belang van hun
veiligheid. Ze blijven een half jaar
bovengronds. InNederland twee tot
vier weken
In de mijnstreek groeit (gelukkig)
het besef, dat de tewerkstelling van
Spanjaarden en andere buitenlan
ders de laatste maanden vee! te.
abrupt is geschied. Men is in Lim
burg niet voorbereid op dergelijke
grote aantallen. Men staat, ook hui
verig tegenover de grote groepen, die
er zijn binnengekomen.
De Katholieke Mijnwerkerstxmd ts
uit tactische overwegingen ronduit
tegen de werving van buitenlanders.
'Ze bevorderen de sociale onrust en
ze lossen het mijnwerkerstekort niet
op', zegt Frans Dohmen.
j De secretaris-penningmeester van
I de Algemene mijnwerkersbond. An-
I dre Coumans. is niet tegen deze
tewerkstelling. Hij wenst de komst
van de buitenlanders echter geleide
lijker te laten geschieden. De vak
organisaties worden overigens nau
welijks gekend in de werving. 'Ik
moet ook .uit de krant vernemen, dat
.er weer Spanjaarden of Zuidslaven
komen', zegt de heer Coumans.
De Spanjaarden in het gezellen-
huis Leyenbroek een oud ver
bouwd ongezellig klooster in Sittard
sliepen met vier of vijf man op
een kamer. Vaak stoorde de een de
ander als hij van de dag- of nacht
dienst thuiskwam. Ze wensten warm
stromend water op die kamers. Is
dat in deze tijd. een overdreven ets?
Ze wilden op een later tijdstip eten,
meer aanthuis aangepast voedsel
en het waren jongens van 13 tot
zeg maar 22 jaar af en toe dans
avondjes.
'Maar we kunnen toch geen meis
jes in de huizen toelaten?' zelden de
Staatsmijnen.
Waarom eigenlijk niet? Het ont
breekt juisl in de gezellenhulzen be
slist niet aan streng toezicht. En na
de bevrijding werden er door allerlei
officiële comités toch ook dans
avondjes in de kantines van de Ca
nadezen georganiseerd?
In Rotterdam wensten de Span
jaarden in het kampement Waalha
ven Spaanser eten. De niet gewenste
roomboter werd er toen vervangen
door Delftse slaolie. 'Eigenlijk zou
den we olijfolie moeten gebruiken;
Maar dat wordt te duur', zei de lei
ding van dit kamp na een staking.
Spanjaarden cn Italianen kokke
rellen graag zelf. Waarom niet een
paar elektrische kookplaatjes in de
keukens voor ,".;en> aangeschaft? .En
waarom worden de koks altijd boos.
als de Spanjaarden het haar onze
begrippen inderdaad voortreffelijk
klaar gemaakte'eten versmaden? 'Ze
wroeten er met hun lepels in -ais
zwijnen', zei een kok in Leyenbroek.
Wat zou hij doen als een Eskimo;
hem het beste voedsel wat hij heeft,
zou voorzetten? Zou hij dan juichend'
een glaasje levertraan leegdrinken?
Gelukkig is het beeld van de te-'
werkstelling van buitenlanders- in Ne
derland niet helemaal zwart, ook al
geeft een terugkeer van 35 percent,
van de voor Amsterdam geworven'
Italianen te denken. Het experiment,
met het nu heiaas uitgebrande fraai;
ingerichte hoteischip 'Arosa Sun'1
door Hoogovens kan vrijwel geslaagd
worden genoemd.
De buitenlanders voelen zich op
dit schip niet geïsoleerd. Ze zien, dat
ook Nederlanders, die niet in de
IJmond wonen en nog geen huis
kunnen krijgen, op het schip worden,
ondergebracht. Er komen langzamer
hand ook meer speciale tehuizen
voor buitenlanders, waarin zij iets
van de sfeer van thuis terugvinden.
Door Hoogovens in Velsert wordt
"de buitenlanders ook een toekomst
perspectief geboden. In Heemskerk
woont in gloednieuwe huizen een
vijftal Italiaanse gezinnen. Ze kregen
die woningen nadat de mannen de
wens te kennen hadden gegeven zich
blijvend in Nederland te vestigen. Er
worden daar niet alleen aan de man-
nen. maar ook aan de overgekomen
vrouwen lessen in 'de' Nederlandse
taal gegeven.
Daarnaast is er in Overijsel op ver
zoek van de Commissie der Koningin
door de Werkgroep-Ravesloot een
rapport uitgebracht, dat niet alleen
voor Twente met zijn grotecontin
gent buitenlanders maar voor het
gehele land van grootbelang moet
worden genoemd.
Dit rapport stelt kort en goed. dat
met de aanwezigheid van buiten
landse werknemers in Nederland
voor geruime tijd rekening moet wor
den gehouden. Daarom moeten er
maatregelen op langere termijn wor
den genomen om het verblijf van de
buitenlanders zo goed mogelijk- te
doen verlopen. Tot die maatregelen
behoort n&t alleen, goede voorlich
ting aan de buitenlanders, maar be
slist ook aan het Nederlandse volk
over de noodzaak van de. aanwezig
heid van Spanjaarden. Italianen,
Zuidslaven, Grieken en anderen.
Gehuwde buitenlandse werknemers
dienen hun gezinnen met kinderen
op korte termijn te kunnen laten
overkomen, aldus het rapport. Een
extra-woningcontingent wordt daar
voor bepleit. En als dit niet mogelijk
Is, dan dient de werving van gehuw
de arbeidskrachten te worden stop
gezet.
Het rapport maakt bovendien-
waardevolle opmerkingen over voe
ding, het bepleit meer inschakeling:
van vakbonden en werkgevers bij de
werving en het wijst op de noodzaak
van scholing van de buitenlandse
werknemers.
De werkgroep vraagt zich name-
lijk af of de werkgevers zich ge-i
noegzaam realiseren, dat hun in!
het kader van de Europese een-;
wording een taak Is toebedacht, om i
waar mogelijk, buitenlandse werk-
nemers- te scholen met het oog op;
het. te zijner tijd kunnen vervullen
van een functie in de industriële!
sector in hun respectievelijke lan
den van herkomst.
Waardevol zijn eveneens de opmer
kingen over de vrijetijdsbesteding. De
Werkgroep-Ravesioot is van mening,
dat niet uitsluitend het bedrijfsleven
moet zorgen en verantwoordelijk is
voor mogelijkheden voor vrijetijds
besteding. Hier is sprake van een
gemeenschappelijke verantwoorde
lijkheid van bedrijfsleven, particulier
initiatief en de overheid.
EEN HALVE EEUW
VERFIJNDE i
TAFELSFEER
CERO 2ILVIUM
GERO ZtlDURO
ZILMEfA
I
s
I
0
<1
landelijke schaal dezelfde voorde
len kunnen opleveren als de hier
boven genoemde bouwbedrijven.
Maar de vraag was steeds: wie
moet zo'n bedrijf leiden, hoe
krijgt zo'n bedrijf de nodige vrij
heid van handelen? Want zonder
die vrijheid is de kans dat het
zich zou kunnen ontplooien ge
ring. De bouwwereld staat nogal
ver af van een ambtelijk georga
niseerd bedrijf
Een commissie uit de Dr. Wiardl
Beekman Stichting is thans met
ee.n nieuwe gedachte gekomen. De
gedachte om in verschillende de
len van ons land tot een gemeen-
xchapsbouwbedrijf te komen. Deze
bedrijven kunnen worden ge
vormd uit een initiatier van wo-
nlngbouworganisaties, de vakbe-
i weging, bouwfonds-organisaties,
werkgevers en institutionele be
leggers. Met steun en deelneming
van de overheid. Ook is het. mo
gelijk dat een bestaand aanne-
mersnedrijf daartoe wordt over
genomen.
Deze gemeenschapsbouwbedrij-
ven zouden de overheid inzicht
moeten geven in de kostprijs van
het bouwen. Zij zouden grote vrij
heid van handelen moeten heb
ben. De overheid zal moeten sti
muleren door hen een bepaalde
hoeveelheid woningen te laten
bouwen.
De thans voorgestelde vorm
lijkt een aantal bezwaren die te
gen het nationaal bouwbedrijf
werden aangevoerd, te ondervan
gen. En daarom is deze in de
brochure nader uitgewerkte ge
dachte de moeite van het bkijken
waard. Trouwens, buitenlandse
voorbeelden iaten zien wat er op
dit gebied mogelijk is.
Maar aan één voorwaarde moet
worden voldaan. Nu niet éénmaal
zoais bij een nationaal bouwbe
drijf, maar evenveel keren als er
een gemcenschapsbouwbedrijf
wordt opgericht. Er moeten men
sen zijn rr.ct de bekwaamheid, het
zakelijk en organisatorisch in
zicht van grote aannemers, die zo
veel over hebben voor de publieke
zaak, dat zij zich voor dit zware
karwei willen spannen.
Mensen die er niet op uit zijn
voor zich zelf een zo hoog moge
lijk Inkomen in de wacht te sle
pen, doch zich in dienst van het
algemeen belang willen stellen.
Die moeten er te vinden zijn.
Rijkswaterstaat heeft ze al hoB-
iderd jaar en meer. Het weren van
'woningnood ts een niet veel mln-
,-der grootse taak dan het weren
van watersnood! -
jgindeiijk is de Oostenrijker Ra~
jakowitsch gevonden.
Hij is de man die de jodenver
volging In Nederland heeft geor
ganiseerd. Het Rijks Instituut
voor Oorlogsdocumentatie en de
gegevens die bij het proces Eich-
mann aan het licht ztjn gekomen
spreken een duidelijke, lugubere
taai.
Het aantal vragen van juridi
sche aard dat het vinden van Ka-
jakowitsch oproept, is wellicht
talrijk. De vraag of het materiaal
zo waterdicht is dat vervolging
mogelijk is. De vraag of uitleve
ring aan Nederland te bereiken
valt. De vraag of de misdrijven
waarvan deze man wordt ver
dacht misschien verjaard zijn.
Noem maar op.
Eén vraag is geen vraag meer.
Dat is de vraag of ons departe
ment van Justitie paraat was
toen het bericht kwam dat de 'Ne
derlandse Eichmann' was gevon
den. Het Nederlandse departe
ment van Justitie was namelijk
niet paraat. Het studeert.
Advertentie I.M.
t MitfM i fa b ff f e Ktn-vt-irATrrrnjiT"
Showroom* l«
Walwijk, Maastricht Almelo