zijn lantaarns en een
een miljoen
in woon wagenkamp
m
Onderwijsvernieuwer
Daalder overleden
Basis is ontvallen aan
regeringssteun KLM
Ir. F. Sprey
overleden
Vleugelboot
voor Spaanse
toeristen
sS
PvdA solidair
met Mars naar
Washington
KvK onderzoekt
achterstand bij
telefoondienst
9162 m 1961
Scherp
Te korf
HET VRIJE VOLK WOENSDAG 28' AUGUSTUS
1553
PAGINA 3
A
(Van een onzer verslaggevers)"
gT e"keI lnfet woonwagenkamp vindt u d at: een WC en een berghok voor elke afzon
der jke familie. Zon accommodatie biedt ook de beste camping niet.' Een trotse heer A. Brou-
wer spreekt.
T3 iSA beheerde* van het vergrote en ver nieuwde woonwagenkamp 'Driekoningenoord' te
Breda, dat als regionaal woonwagenkamp donderdag officieel zal worden geopend. (Den Bosch
en Oss heoben ook al regionale kampen; het is de bedoeling om op den duur van een-woonwa-
genkamp-m-elke-gemeente af te komen en deze nomadenbevolking op een beperkt aantal
plaatsen te concentreren.)
Veel snoep
Vrij gevochten
Nijlpaarden van auto's
Ook hier een salon
W oomvagenhuivelijk
In verband met de Mars naar
Washington heeft prof. Vonde
ling als voorzitter van de PvdA-
fractie in de Tweede Kamer de
volgende brief geschreven aan
de ambassadeur van de Ver
enigde Staten in Nederland, de
heer John S. Rice:
'n Schoolpen? HET Vulpenhuis - MEENT 112
NU MODERN WASSEN
Wé
WASMACHINE BLAUW
Omgekomen kind
aangezien voor
andere jongen
Herstel vertrouwen
Studenten achter de
Mars op Washington
wmm
r .Tfgr i i r irtni n-i
Inderdaad Is het Bredase woon
wagenkamp, waaraan een miljoen
golden ten koste is gelegd, nn een
der modernste van het hele tand.
Veertien gemeenten (van Geertrui-
denberg tot en met Zundert) hebben
ertoe samengewerkt.
Dertien daarvan zijn blij van het
probleem der woonwagenklaaten ver
lost te zijn. Zij verwijzen nieuwko
mers naar Breda. Dat mag nu. Tot
nu tce waren zt) wettelijk verplicht
eventuele woonwagenbewoners gast
vrij binnen de gemeentegrenzen op te
nemen en hun een standplaats toe te
wijzen.
Dat gebeurde niet zelden zé gast
vrij, dat de woonwagenmensen met
hun hebben en houwen letterlijk op
de vuilnisbelt moesten bivakkeren.
De filosofie van menig gemeentebe
stuur was (en is nog)als we het zo
te aangenaam maken, komen ze alle
maal hier naar toe.
Driekoningenoord te Breda func-
tionneert al. Er zijn lantarens, het
regenwater kan weglopen, de bestra
ting is keurig, er zijn centrale kra
nen en individuele WC's en schuur
tjes, het oud ijzer en de autowrakken
<waar veel bewoners In handelen)
•wordt bewaard op een apart terrein,
zodat het woonoord zelf netjes blijft;
kortom, de mensen hoeven zich hier
niet de paria's te voelen die zij elders
te vaak waren en nog zijn. Natuurlijk
brengt dit het gevaar mee dat ieder
een nu op Breda aan komt trekken.
De capaciteit bedraagt 90 wagens; 80
zijn er al. Vaart zetten achter de in
richting van andere behoorlijke re-'
gionale kampen is gewenst.
Een plantsoenachtige aanleg bevat
een zandbak voor de kinderen. Die spe
len vaak buiten en zien er wel eens
smerig uit, zonder dat men hen ver
waarloosd mag noemen. Aandacht
genoeg: nergens eten kinderen zoveel
snoep als hier.
Daar .staat de school; te klein nu
voor de nieuwe omvang van het
kamp. Een uitbreiding is onderweg.
Aan de leerplicht wordt streng da
hand gehouden. De ouders sputteren
wel eens, maar menige analfabeet
van de oudere generatie zegt toch:
mijn kinderen zullen kunnen lezen
en schrijven! Dan hebben we hier
het gemeenschapshuis met een kapel
voor godsdienstoefeningen (de Ne
derlandse woonwagenbevolking is in
grote meerderheid katholiek), een
dokterskamer, een spreekkamer voor
de sociaal werkster, een toneelzaal,
enz. Er worden kook- cn naailessen
gegeven. Eens per week kan men ge
bruik maken van de douches. Grote
geestdrift, bij de jongeren althans.
De gemiddelde woonwagenbewoner
!s vrijgevochten en Impulsief. Een der
WC's was bevroren tijdens de afge
lopen strenge winter. 'Hij loopt weer!'
meldde een der bewoners triomfante-l
lijk. De kampbeheerder kwam kijken:
de WC spoelde weer door, maar het'
witte porcelein en ook de muren en
plafond waren diepzwart geblakerd.
De bewoner had, zoals hij met trots
vertelde, een autoband om de pot ge
legd en er de brand in gestoken.
'WIJ zijn toch vrij!' is de leus, die
het sociale handelen in sterke mate
pleegt te bepalen. Wie tureluurs
wordt van vier muren om zic.h heen
en een vast dak boven zijn hoofd,
meent ook wel de belasting te mo
gen ontduiken, de wegenbelasting
voorop.
Oudte nijlpaarden van auto's zijn
hier het geijkte vervoermiddel. Maar
ook is' het heel gewoon, dat een
glanzende nieuwe achtcylinder door
de ingangspoort zoemt, een sléé, en
die is dan niet van de commissaris
der Koningin op werkbezoek maar
van een der meer gefortuneerde
kampbewoners.
Met handel wordt dat meestal ver
diend. Nee. de verhalen over on
eerlijkheid zijn onwaar: althans in
deze tijd van betrekkelijke welvaart
zijn er geen klachten. Tijdens de
lomvangrijke veraieuwings- en uit-,
breidingswerkzaamheden in heti
kamp Driekoningenoord is hoege
naamd niets ten nadele van aan-;
nemer of gemeente vernield of ont
vreemd!
In dit kersverse regionale kamp
fs een der straatjes ingericht voor
ouden van dagen. Ook de wagens
zien er daar wat versletener en min-
der modieus uit. De hele dag door
zijn in het kamp vrouwen en meisjes
druk met huiselijke bezigheden; som
migen op klompen, maar anderen op
hoge hakjes.
TV-antennesde snoeperigste
meubeltjes achter elke toagendeur
die op een kier staat ook hier kent
men de 'salon' waarin men niet echt
woont)de woonwagenbewoner
verburgerlijkt, ongetwijfeld. Op de
omgang tussen, woonwagenjongens en
burgermeisjes (of omgekeerd) rust
geen taboe meer.
Niet weinig bewoners hebben vast
werk, zij het dan tot afschuw van de
'trekkers', die van de ongeregelde
business leven en nooit lang op een
plaats aarden.
Het Bredase kamp heeft door zijn
promotie tot piekfijn regionaal kamp
juist de laatste tijd nogal wat van
die trekkers erbij gekregen. Geluk
kig heeft het zijn faam van rustig
kamp nog kunnen behouden: vecht-,
partijen zijn nu al jaren de ernst
van een paar uitgeslagen kiezen niet
te boven gegaan.
Maar iets anders wat volkomen
uitgestorven leek, deed zich tijdens
de afgelopen maanden liefst in drie-
msssttiin
skft 4-~', "Y
Rondom een van de watertapplaat-
sen knoeien de kinderen naar harte
lust met het stromende water.
voud voor: het typische woonwagen-
huwelijk. Dit komt tot stand door
dat een jongen en een meisje er met
elkaar enige weken vandoor gaan,
tonder enige aankondiging aan wie
dan ook, of opgaaf van verblijf
plaats.
Bij hun terugkomst beschouwt
het hele kamp hen als getrouwd. Het
meer conventionele huwelijksritueel
voor kerk en wet volgt meestal kort
daarop, als laf smakend toegiftje.
Advertentie LM.
'In mijn partij, maar stellig ook
in zeer ruime kring daarbuiten, be
staat sinds geruime tijd grote ver
ontrusting over de positie van de
gekleurde bevolking in een deel van
uw land.
Het feit dat aan deze Amerika
nen feitelijk vele burgerrechten
worden onthouden, is niet slechts
een beschamende aangelegenheid
voor uw land, maar beïnvloedt in
de wereld ook de positie van de
bondgenoten als hoedanig wij ons
beschouwen, niet alleen als lid van
de NAVO, maar vooral sinds de
jantastische hulp, die wij in de
oorlog in. de strijd tegen Hitiers
rassenwaan, en na de oorlog bij ons
economisch herstel van de Verenig
de Staten kregen.
Wij weten dat uw President zich
onlangs in een boodschap tot het
Congres heeft gewend- met voor
stellen om een einde te maken
aan de rassendiscriminatie. Wij
verheugen ons daarover en hopen
dat onze collega's-volksvertegen
woordigers met spoed deze voor
stellen zullen aanvaarden.
Aan de vooravond van de 'Mars
naar Washington' hebben wij be
hoefte ons solidair te verklaren met
de betogers en hun doelstellingen,
Als onze Tweede Kamer bijeen zou
zijn geweest, zouden wij dat daar
publiekelijk hebben uitgesproken.
Nu menen wij door middel van deze
brief uiti?ig te moeten geven aan
onze gevoelens. Wij hopen dat u
onze reacties door zult willen geven
aan uw regering.'
(Vervolg van voorpagina)
De heer Daalder Is In heel Neder
land bekend geworden door zijn
hartstochtelijke liefde voor 'de nieu
we school', door z(jn publikaties over
kinderboeken, als pedagoog, als do
cent.
Hij was onderwijzer in 's-Graven-
sande, Bloemendaal, Laren (de Hu
manitaire School), op Java en in Hil
versum. Van 1922 tot 1947 werkte hij
als leraar Nederlands aan de h.b.s.
te Alkmaar, daarna aan de Middelba
re Meisjes School in Bergen, ook als
directeur.
Zo levendig en bij de tijd bleef de
heer Daalder, dat hij tot zijn zeven
tigste mindden in de dagelijkse prak
tijk van de school bleef staan en tot
zijn 74ste bleef schrijven
Wat hij met de kinderen van zijn
scholen beleefde, dat was het zuur
desem dat zijn studies doortrok. Toen
nog weinige onderwijsmensen hun
gedachten ook maar lieten gaan over
een andere aanpak In het schoolle
ven, was hij al een bewust voorvech-
Advertentie LM.
slechts
15 cent
met Reckitts
(Van eert onzer verslaggevers)
Door een tragische vergissing
heeft een Almelo's gezin gisteren
enige uren lang gedacht dat hun zoon
by een ongeluk omgekomen was.
De negenjarige A. van Dijken uit
de Dijkstraat werd gistermiddag door
een truck met oplegger in de Hof
straat overreden en gedood. Het on
geval gebeurde toen de truck op de
hoek van de straat scherp draaide.
De jongen, die op de fiets reed,
kwam onder de wielen.
Men zag het slachtoffertje voor een
ander kind aan. Ook familieleden van
dat kind meenden het later te her
kennen. Om zes uur kwam echter
deze jongen thuis.
Pas daarna kon men op zoek gaan
naar de werkelijke identiteit, die
eerst 's avonds kon worden vastge
steld, toen mevr. Van Dijken de
vermissing van haar zoon meldde.
(VERVOLG VAN VOORPAGINA)
De heer L&rive meent, dat dit jaar
het dieptepunt van de KLM-crisis
zal zijn. Hij rekent voor dit jaar op
een verlies, ongeveer even groot als
dat van 1961 en 1952. Volgend jaar
verwacht hij weer een opgaande lijn.
Hij baseert dit begin van herstel o.a.
op de voortdurende groei van het
aantal luchtpassagiers. De cijfers van
het eerste halfjaar geven nog geen
aanwijzing, dat de KLM in deze
groei meedeelt. De sterke daling van
de beladingsgraad in de eerste zes
maanden van 1963 wijzen eerder op
het tegendeel. Over het vervoer in
de zomermaanden (he; hoogseizoen,
dat het jaar moet redden) is ons van
officiële KLM-zijde meegedeeld: 'Het
had best beter gekund.'
Dit achterbiyven van de KLM b(j
de groei van de wereldluchtvaart
wordt door de heer Larive o.a. ver
klaard door het wegvallen van het
Nieuw-Guinea-vervoer, de tarieven-
oorlog van dit jaar op de Noordat-
lantische route, de directie-wisseling,
die het vertrouwen in de KLM heeft
geschokt zowel b(j de passagiers als
bij het eigen personeel.
Verwacht wordt, dat de bedrijfsre-
organisatie bij de KLM in 1964 zijn
beslag zal krijgen. Naar de mening
van de heer Larive zal dit bijdragen
tot herstel van vertrouwen in de KLM.
De concurrentie-positie van de KLM
zal bovendien verbeterd worden door
de aanschaf van twee- of drie-moto-
rige straalvliegtuigen voor de korte
en middelgrote afstanden.
Ondanks deze verwachtingen
meent de heer Larive er ernstig re
kening mee te moeten houden, dat
de KLM ook na 1965 verliesgevend
zai zijn. De regering zal dan moe
ten beslissen, wat er verder met de
KLM moet gebeuren.
Het Parool-interview met de heer
Larive heeft niet alleen de recelings-
steun aan de KLM een ander gezicht
gegeven, ook de reorganisatie van
het bedrijf blijkt thans een wijziging
te hebben ondergaan. Hield, gezien
ook vroeger# verklaringen van de
heer Den Hollander, de reorganisatie
ook afvloeiing van enige duizenden
personeelsleden op korte termijn in,
nu is de personeelsinkrimping ver
schoven naar een tijdstip na de reor
ganisatie-fase. Personeel zal overbodig
worden, verklaarde de heer Larive in
het interview, naarmate de moderni
sering en standaardisering van de
vloot verder gaat. De afvloeiing van
personeel zal een geleidelijk proces
van enige jaren worden.
De heer Larive handhaaft het ge
tal van ruim 2.000. Volgens zijn ruwe
schatting zal het om ongeveer 1600
man grondpersoneel - en dus om
ongeveer 400 man vliegend personeel
gaan.
Door de personeelsinkrimping te
koppelen aan de vioot-standaardisa-
tie (een afwijking van het door de
heer Den Hollander aangekondigde
afvloeiingsplan die nooit officieel en
in het openbaar aan het personeel
is bekendgemaakt) is een pijnlijk
probleem voorlopig in de ijskast ge
zet. Tijdens de in de afgelopen maan
den gevoerde besprekingen, hebben
de organisaties van het grondperso
neel gesteld pas een overeenkomst
over een ontslagregeüng te willen te
kenen, wanneer ook een regeling voor
afvloeiing van vliegend personeel
zwart-op-wit zou staan.
Een overeenkomst zwart-op-wit
met de vliegers is nog niet tot stand
gekomen. Enige maanden geleden is
in het orgaan van de vliegersvereni
ging geschreven over de mogelijkheid
van een conflictsituatie in verband
met de besprekingen die vliegers en
directie voeren. Door de afvloeiings
procedure tot een kwestie van jaren
te maken, lijkt een gevechtspauze te
zijn ontstaan. Het lijkt op (wederom)
een kleine overwinning voor de vlie
gers.
De algemene voorzitter van de
Federatie Metaal- en Electrotechni-
sche Industrie, ir. F. Spreij, is gister
middag tijdens een hoofdbestuursver
gadering van de FME in Den Haag
aan een hartaanval overleden. De
heer Spreij was ook voorzitter van de
Vereniging van Protestants-Christe
lijke Metaalindustriëlen.
Kampbewoners helpen elkaar bij
de bouw van een woonwagen, die
reeds wat het dak betreft al vorm
aanneemt.
De Kamers van Koophandel voor
Amsterdam en Rotterdam overwe
gen het benoemen van een comité
om een landelijk onderzoek in te
stellen naar de achterstand in tele
foonaansluitingen.
De gezamenlijke Kamers van
Koophandel in Nederland zouden zich
dan met een adres tot de minister
van Verkeer en Waterstaat kunnen
richten om op korte termijn tot ver
betering te komen.
Dit verklaarde de voorzitter van
de Kamer van Koophandel voor de
de Beneden-Maas in een dinsdag in
Vlaardingen gehouden vergadering
van deze kamer.
(Van een onzer verslaggevers)
De Haarlemse Scheepsbouwmaat
schappij heeft, als eerste in Neder
land, een boot gebouwd die te uitge
rust met een gasturbine. Het is een
zgn. draadvleugelboot of hydrofoil, be
stemd voor Barcelona, waar ze voor
toeristische uitstapjes van maximaal
72 mensen zal worden gebruikt.
Het vaartuig kan een snelheid van
60 tot 70 km bereiken- De romp ver
heft zich bij deze topsnelheid boven
de waterlijn. Op het IJselmeer heeft
men met deze boot proefgevaren bij
windkracht 7.
Het iigt in de bedoeling dat een
Spaanse maatschappij de draadvleu
gelboot in licentie gaat bouwen, waar
voor de HSM dan onderdelen zal le
veren. De gasturbine is een produkt
van de Franse staatsfabriek Turbo-
méca. De boot heeft een lengte van
17.40 meter; de breedte van het dek
is vijf meter.
De prijs van de boot is ƒ760.000.
De prospectus welke de HSM uitgeeft,
vermeldt een 'kilometerprijs van 295,7
centDe machines verbruiken 130
liter stookolie Der uur.
ter van wat hij zelf eens noemde "een
vernieuwing die ieder kind de volle
gelegenheid geeft tot ontplooiing van
alle positieve talenten, maar het richt
op de gemeenschap.'
Met een boekje 'Het brandende
braambos' wierp hij zich in de dis
cussies over de seksuele moraal, In
een beroemd geworden grote studie
'Wormcruyt met suiker' (1950) pro
duceerde hij een unieke gids in de
kinderliteratuur.
'Het onderwijs in de trekschuit'
verscheen in 1959. Hij verdeelde dit
boek in "Hoe het is' en 'Hoe het wor
den moet' en schreef in een prikke
lende stijl, recht op de man af. alle
kritiek van zich af die hij had op de'
school van vandaag.
Gevoed door een socialistische over
tuiging stond hij in de rijen van al
die alcoholbestrijders, antimilitaris
ten, vegetariërs en feministen die
tussen de twee wereldoorlogen de
vernieuwingsbazuin deden klinken.
'Etisch en vaag,' zeiden de critici;
maar de idealisten in den lande
warmden er zich aan.
DEN HAAG (ANP) De algemeen
secretaris van de Nederlandse Stu
dentenvakbeweging, de heer Anton
van Hooff. heeft maandag aan de am
bassadeur van de Verenigde Staten in
Den Haag een verklaring overhan
digd, waarin de SVB haar instemming
betuigd met de mars naar Washing
ton.
'We zijn. zoals de rest van de wereld,
diep getroffen door een zo gediscipli
neerde uiting van waardigheid, moed
en volharding en stellen er prijs op
ons ermee te vereenzelvigen,' zo stond
o.a. in deze verklaring.
-.-I
-O
Tn 1961 werd er 9162 "maal een
veroordeling voor een verkeers-
misdrijf in Nederland uitgespro
ken. Meer dan de helft van deze
veroordelingen betrof een ver-
keersmisdryf waarbij alcoholge
bruik een rol had gespeeld! Groot
scheepse campagnes tegen het ge
bruik van alcohol door ieder die
aan het verkeer deelneemt, zijn
dus nog steeds dringend noodza
kelijk.
Een toenemend aantal veroor
delingen vond plaats wegens het
doorrijden nadat de veroordeelde
betrokken was bij een ongeluk.
Eén van de delicten die het meest
verontwaardiging plegen op te
wekken. Omdat degene die door
rijdt, de indruk wekt zich om de
slachtoffers niet te bekommeren
en er in de eerste plaats op uit te
zijn zich straffeloosheid te verze
keren door zich onvindbaar te
maken. Helaas is die indruk maar
al te vaak juist. Al zijn er gevallen
van doorrijden ln paniek, in een
opwelling om weg te zijn van het
aangerichte onheil.
T)e verkeersmisdrijven vormen
een bijzondere groep. Het bij
zondere bestaat daarin dat ieder
een ze kan plegen. Het zijn gewo
ne mensen, met een werkkring,
een normaal gezin, een normale
ontwikkeling die ook zichzelf ver
rassen met het plegen van een
ernstig verkeersmisdrijf. Karak
tereigenschappen die in het da
gelijks leven niet tot misdrijven
leiden, kunnen op de weg tot on
verantwoord brokkenmakend ge
drag voeren. Naast de straf staat
als middel om deze criminaliteit
tegen te gaan, bij de automobilis
ten en motorrijders alleen de in
trekking van het rijbewijs ter be
schikking.
De straf komt vaak hard aan.
Juist omdat de marge tussen het
onvoorzichtig rijden en het be
gaan van een ernstig misdrijf zo
smal is.' Maar daaraan Is niet veel
te doen. De verkeersmisdrijven
zijn vergeleken bij de diefstallen
bijvoorbeeld bijzonder ernstig.
Omdat de slachtoffers van ver
keersdelicten er meestal veel er
ger aan toe zijn dan de slachtof
fers van diefstal Wie aan het ver
keer deelneemt, kan zich dat niet
scherp genoeg Inprenten.
Tiet vreselijke ongeluk in Bus-
J J sum, waarbij een schildwacht
een ln paniek weglopende dienst
plichtige heeft neergeschoten, zal
toch tot maatregelen leiden. Op
vragen van het socialistische
Tweede-Kamerlid W. Wlerda deelt
de minister van Defensie, de heer
De Jong, mede, dat scherpe muni
tie alleen zal worden verstrekt
aan die schildwachten die hun
taak zonder die munitie niet goed
zouden kunnen vervullen.
Dat is tenminste een stap.
Er is nog iets nodig. Maar dat
is niet in reglementen vast te leg
gen. Er is nodig dat jonge dienst
plichtigen Ieren, dat er situaties
zijn waarin het reglement het ge
bruik van een met scherp geladen
vuurwapen wettigt, maar het ge
zond verstand niet. Men kan niet
royaal genoeg zijn met het op
scherp zetten van het verstand.
Tr, Prins is voorzitter van de
Nederlandse Vereniging van
Wegenbouwers. In de rede waar
mee hij de vergadering van deze
vereniging In Schevenlngei. open
de, wees hij ook op het verband
tussen de toestand van het wegen
net en de verkeersveiligheid. Hij
zei; Een groot aantal ongelukken
is direct of indirect op onvol
komenheden van ons wegennet
terug te voeren.
De heer Prins pleit dus voor
meer investeringen in de wegen.
Waar moet dat geld vandaan
komen? Van de overheid natuur
lijk, van wie anders? De persoon
lijke veiligheid vraagt om grotere
gezamenlijke inspanning. Met de
vermeerdering van het aantal
auto's dient de verbetering van
onze wegen gelijke tred te houden.
Wat de fiscus te kort komt, int
de dood.
DEN HAAG (ANP) De alge
mene voorzitter van de federatie me-
taal- en elektrotechnische industrie
(FME), ir. F. Sprey is gistermid
dag t^dens een vergadering van het
hoofdbestuur van de FME Den Waag
door een hartaanval getroffen en
overleden.
De heer Spreij trad sedert 29 mei jl.
als algemeen voorzitter van de FME
op. De overledene was voorzitter van
ae vereniging van protestants-chris-
tehjke metaalindustriëlen ln Neder
land en maakte als zodanig deel uit
van het presidium van de FME. Als
commissaris was ir. Spreij verbonden
aan de N.V. scheepsbouwwerf De
Groot en Van Vliet te Slikkerveer.
De heer Spred was 64 jaar oud. In
^h®d 5d de onderscheiding van
ridder in de Orde van Oranje-Nas-
sau ontvangen.
Het stoffelijk overschot zal vrijdag.
daag om drie uur worden bijgezet
familiegraf op de begraaf-
Si ffe «v Ned- H«"v. Gem. aaa
de Charloise Lagedjjk te Rotterdam.