3
't is weer tijd voor
Koude zeewater
maakt winning
niet gemakkelijk
Rijksweg 12 hij Veenendaal
niet juist geconstrueerd
Taptoe-generale
trof het best
mi
mmm
Utrechts publiek
neemt runners
in bescherming
Maatregelen
voor 'Breda'
Kolen maandag
80 ct duurder
KLM
Dodelijke val
van fiets
Man verdrinkt
in auto
ü*i®
HET VBME VOLK DONDERDAG 29 AUGUSTUS 1963
Jltf\ j*
zo zacht
zo geurig
Nieuwe platforms
Ölie favoriet
(Van onze verkeersredacteur)
KAN DE WEG ZELF DE AANLEIDING ZIJN van de vele
ongelukken die gebeuren op Rijksweg 12 bij Veenendaal?
Optische fouten
Tekenend
■usmSsM
mm
PISmm
29 augustus t/m 7 september
(behalve zondag 1 september)
Aanvang 21 uur
Kaartverkoop bij de V.V.V.'ste Den Haag
(Parkstraat), Rotterdam (Stadhuisplein)
^D_Del{t,_BeslelkaartenbijallfrV.V.Vr,s:
Prfjzen; f. 1.50, f. 2.25, f. 3.-, f. 3.75, f. 4.75,
f. 6.75 en f. 8.75.
.iüINA 3
Advertentie LM.
v«WH
NöothS1«e
UTRECHT (ANP) Twee re
chercheurs van de Utrechtse politie,
die gekleed in burger gisteren op de
parkeerplaats Vredenbnrg In de
Domstad een jongen van zestien jaar
aanhielden, omdat hij samen met
een tiental kleinere knapen parkeer
wachtertje speelde, ondervonden grO'
te moeilijkheden van het publiek
toen zij de knaap naar het bureau
wilden opbrengen.
Wanneer men op deze parkeer
plaats zijn auto kwijt wil, wordt men
omringd door een groot aantal kin
deren, dat tegen betaling voor een
plaatsje zorgdraagt. Het parkeren is
hier echter vrij en vele automobilis
ten voelen er niets voor geld aan de>
ze kinderen te geven.
In de afgelopen weken is al tegen
twintig runners proces-verbaal op
gemaakt. De knapen schromen na
melijk niet de auto's te bekrassen
van automobilisten die van hulp niet
gediend zijn.
Gisteren vatten twee politieman
nen in burger de 16-jarige L. K. bij
de kraag toen deze met enkele kin
deren druk bezig was aan zijn lucra
tief tijdverdrijf. Toen de jongen zou
worden opgebracht, groepten tien
tallen mensen, waaronder vele auto
mobilisten, samen en gingen tegen
de belde politiemannen tekeer.
Een kwartier lang hebben de beide
politiemannen moeten redetwisten
om het publiek aan het verstand te
brengen dat het in het belang van
de openbare orde was dat deze
knaap werd meegenomen, maar de
sohimpende opmerkingen van de om
standers waren niet van de lucht.
Eindelijk slaagden de beide recher
cheurs erin de jongeman het jaar
beursgebouw binnen te brengen, waar
tevens om assistentie werd gebeld.
Tegen de jongeman is proces-verbaal
opgemaakt. De Utrechtse politie is
teleurgesteld over het weinige be
grip dat men vooral van de zijde van
de automobilisten voor het werk van
de politie op deze parkeerplaats on
dervindt.
Oliebronnen in
de Noordzee
(Vervolg van voorpagina)
Met het seismisch onderzoek naar
de structuur van de Noordzeebodem
zijn ze al aanzienlijk gevorderd. De
vier proefboringen met het boor
eiland Triton, verleden jaar tussen
Zandvoort en Kijkduin, hebben een
schat van gegevens opgeleverd.
Omdat er toen al kapers op de
kust waren, werden over de resulta
ten van deze. (olie-) proefboringen
slechts enkele vage communique's
uitgegeven, gesteld in min of meer
negatieve termen.
Thans bljjkt, dat deze proefborin
gen veel gunstiger zijn verlopen dan
deze communique's moesten doen ge-
IovenC Bjj tenminste één boring 'is,
zü hét .misschien, nog geen exploita
bele bron, dan toch aardolie gevon
den. Bij een andere boring vond de
NAM zeer hoopgevende oliesporen.
Dat desondanks de proefboringen
dit jaar niet zjjn voortgezet, doet
niets af aan de betekenis daarvan.
In de eerste plaats is de analyse
van de geboekte resultaten een zeer
tijdrovend karwei. Bovendien is het
booreiland Triton nooit bestemd ge-
<Van onze soc.-econ. redactie)
Maandag zuilen de kolenprjjzen
80 tot 90 cent per mud hoger zijn.
Deze prijsverhoging heeft drie oor
zaken: overschakeling van de zomer-
op de winterprijs, verhoging van de
marges van kolenhandel en verho
ging van de kolenprjjzen door de Ne
derlandse mijnen.
Hoe groot die verhoging in totaal
precies zal zijn was vanmorgen in de
kringen van de vakhande! nog niet
bekend. De mogelijkheid bestaat dat
er door allerlei oorzaken nog enige
variatie blijft. Over het algemeen zal
men rekening moeten houden met
een stijging van 80 tot 90 cent per
weeot om ia de Noordzee te worden
gebruikt.
De Triton werd gebouwd voor het
(rustige) meer van Maracaibo. Toen
hij klaar was. had men hem daar
niet meer nodig en mocht de NAM
erover beschikken.
In wezen deugde het booreiland
echter niet voor de Noordzee. Het
stond als het ware tot zijn kin in
het water en zijn mogelijkheden wa
ren zeer beperkt. Misschien dat de
Triton volgend Jaar nog voor een
paar proefboringen zal worden ge
bruikt, maar de NAM kijkt ai veel
verder.
Al geruime tijd is men bezig met
het ontwerpen van nieuwe boorplat-
forrhs.- Hoewel; de ingenieurs nog
geen definitief' ontwerp gereed heb
ben, zal het eerste platform al over
'n paar in gebruik zijnmisschien
reeds in 1965. De lxiorplatforms wor
den veel groter dan de Triton en zul
len de boorbeitel veel dieper in de
Noordzeebodem kunnen draaien, dan
op de Triton mogelijk was.
Voor de Noordzee-exploratie vormt
dit een belangrijke voorwaarde. Bij
het seismisch onderzoek door de NAM
is namelijk gebleken, dat het conti
nentale zeepiateau van een zoge
naamde brokkelstructuur is. De aard
lagen vertonen in grote gebieden
sterk wisselende niveau's, het resul
taat van verticale verschuivingen,
scheuren.
Dat houdt in dat, populair gezegd,
oliesporen op de ene plaats kunnen
betekenen, dat de oliebron daar is
„leeggelopen" en nu in een aangren
zend gebied r oet worden aangeboord.
De structuur van het plateau is ech
ter zo gevarieerd, dat de mogelijke
bron uiterst moeilijk kan worden ge
lokaliseerd.
Dat geeft aan de nu ontketende
wedloop op de Noordzee meteen een
heel bijzonder aspect. Hoe meer con
currenten er neer strijken., hoe gro
ter de kans dat er één op de goede
plaats mikt. Voor Shell en Esso be
tekende dat alweer een aanleiding
tot een grotere krachtsinspanning.
Daarmee is ook het juridisch as
pect extra belangrijk geworden. For
meel is nog steeds niet uitgemaakt
wie waar mag exploreren. Evenmin
is definitief vastgesteld welk land
waar concessies mag verlenen. De
oliemaatschappijen weten nog weinig
of niets van de te verwachten con
cessievoorwaarden. Wel leeft in him
kring de overtuiging, dat binnenkort
de conventie van Genève in werking
zal treden.
In dit verdrag worden de rechten
voor de concessieverlening onder de
aan de Noordzee grenzende landen
verdeeld. Nederland komt er lang
niet het slechtst af: voor een zeege
bied met een oppervlakte van meer
dan 30.000 vierkante kilometers zul
len de oliemaatschappijen hun con
cessies in Den Haag moeten aanvra
gen, met. alle voordelen (belastingen)
voor ons land daaraan verbonden.
(Van een onzer verslaggevers)
Aan de winning van aardolie in het Noordzeegebied zitten nog
grote technische problemen. Deze maken haar (voor de exploitatie
van een aardgasbron geldt het niet zo sterk) weliswaar niet meer
onmogelijk, maar er zijn wel diverse bijzondere voorzieningen no
dig.
De grootste rol zal de viscositeit
van de aardolie spelen de samen
stelling van de olie, in hoeverre ze
stroperig is of niet en dus zeer moei
lijk of makkelijk via pijpleidingen
naar ttovem kan worden gebracht en
vervoerd.
In warmere streken is dat veel min
der een probleem. In de Noordzee is
het echter zeer goed denkbaar dat
er olie wordt gevonden van zodanige
viscositeit, dat het produkt door de
afkoelende werking van het zeewa
ter in de buizen 'stolt'.
Diverse oliemaatschappijen, ook de
NAM, hebben zich voor de Noordzee-
exploraties ai op dit probleem ge
worpen. Ze richten zich daarbij op
de methode van verwarming van de
oliepijpen. Deze wordt ook elders
toegepast, maar moet voor de Noord-
jee veel verder ontwikkeld worden.
Te meer daar de grondstructuur olie-
vondstan tot voor de kust van Noor
wegen mogelijk maakt.
Een ander probleem, dat overigens
ook voor landexploraties geldt, wordt
gevormd door de dieptebeperking,
waarvan men by iedere boring afhan
kelijk is.
Nog niet zolang geleden leverden
boringen tot een diepte van onge
veer 3500 meter records op. De laat
ste jaren is de boortechniek echter
zo snel ontwikkeld, dat men tot voor
heen onbereikbaar geachte aardlagen
is doorgedrongen.
Bij een proefboring in het Duitse
Munsterland kwam men verleden jaar
al tot bijna 6.000 meter. Bü de Duitse
Alpen heeft men op 4000 meter diepte
reeds een exploitabel olieveld aange
boord.
Deze diepten typeren overigens de
situatie in West-Duitslaad. De explo
raties worden daar steeds- moeilijker,
bliek de belangstelling voor de
met het gevolg dat in de Bondsrepu-
Noordzee en de Oostzee snel is ge-
Tekenend voor de mede 'daardoor
ontstane situatie: de NAM zoekt mo
menteel- in de Noordzee naar aardolie
én niet naar aardgas. Ze heeft dat
ook niet gedaan met de boringen met
de Triton.
Wordt er weer een aardgasbron
aangeboord en de exploitatie blijkt
lonend, dan zal ze uiteraard niet na
laten de gaskraan open te zetten.
Maar bij de exploitatie van een aard-
gasbron heeft de Nederlandse staat
een dikke vinger in de pap. Dat geldt
niet voor een oliebron. Daarom wordt
gezien de nog heersende onzekerheid,
het aardgas in wezen nog als een
bijkomstigheid beschouwd, hoe vreemd
dat ook ljjkt na Slochteren.
Datzelfde aardgas speelt wél een
grote rol, maar dan inArable.
Enerzijds is Slochteren voor de olie
maatschappijen, met name voor
Shell, al een beduidende ruggesteun
geworden voor hun positie in de po-
itiek labiele Arabische wereld.
Anderzijds tracht vooral het Shell-
concem in de onderhandelingen met
de Arabische olievorsten terdege
munt te slaan uit de vondst in Gro
ningen.
Het was ook b(j zo'n gelegenheid,
dat bepaald niet over 450 miljard ku
bieke nieters Slochterens gas werd
gesproken, maar over een reservoir
dat „vele malen groter" was dan deze
tot nu toe bewezen energievoorraad,
de oliewereld is het een publiek
geheim, dat dit terecht is geschied
men neemt onvoorwaardelijk aan, dat
er bp Slochteren veel meer gas in de
grond zit.
(Van onze parlementsredactle
In het begin van deze zomer heeft
door ziekte van de directeur In de
strafgevangenis te Breda een wat
libertijnser regime geheerst dan nor
maal en gewenst wordt geacht. De
komst van de Bredase oud-directeur,
de heer B. Broekaart, thans waarne
mend directeur'van de Haagse ge
vangenis, heeft aan deze ongewenste
toestand een eind gemaakt.
Gevangenisdirecteur I. Godee werd
in juni ziek. Bij het luchten, de
groepsrecreatie en celrecreatie, heeft
het lagere personeel toen kennelijk
niet opgekund tegen het wegvallen
van de hoogste autoriteit.
Ten departemente in Den Haag
noemt men geruchten over ontucht
en gekken beslist zwaar overdre
ven. Wel zou er nonchalant zijn om
gesprongen met de huisregels, waar
door gevangenen elkaar konden be
zoeken.
De plaatsvervangend directeur, de
heer Broekaart, heeft onmiddellijk
na zijn komst ingegrepen.
Bepaalde gevangenen werden tij
delijk van recreatie uitgesloten. In
een circulaire heeft de wnd. direc
teur zich begin juli tot de gevange
nen gericht, en hun persoonlijk me
dewerking gevraagd om een leefbare
sfeer te scheppen.
Men meent op het Departement
van Justitie dat hij hierin geslaagd
De toestand wordt op het ogen
blik thans volkomen normaal ge
noemd.
Deze vraag stelden wij in april 1968 aan Rijkswaterstaat te Utrecht na
dat tussen de viaducten Rode Haan en Veenendaal het ene ongeluk na hel
andere voorkwam op de grote autoweg Den HaagZevenaar, ongelukken
waarbij zelfs zeven doden waren te betreuren.
Het antwoord luidde ontkennend.
De weg kon de schuld niet zijn. Veel
wind in dat voorjaar en misschien
weinig routine bij de weggebruikers
bleven over als veronderstellingen.
Toch liet de merkwaardige opeen
volging van deze ongelukken die
later tot staan, is gekomen Rijks
waterstaat geen rust. Het onderzoek
werd voortgezet en wat is na meer
dan een Jaar de conclusie? Dat de
weg er wél de schuld aan heeft,
want hij is niet geheel Juist gecon
strueerd.
Ir. H. B. Bakker te Delft, de gro
te expert van Rijkswaterstaat op
het gebied van belijning der wegen,
doet in het maandblad Wegen ver
slag van de resultaten der onderzoe
kingen en dan blijkt dat er optische
fouten zijn die de weggebruiker een
verkeerd beeld geven. Ook blijkt een
witte ljjn aan de kant van de mid
denberm niet juist te zijn getrokken
en een benzinestation blijkt verkeerd
te staan. Ir. Bakker geeft enige
maatregelen aan die verbetering zou
den kunnen brengen,
HU constateert dat vorig voorjaar
er wel een hele reeks ongelukken na
elkaar is geweest, maar dat de sta
tistiek het wegvak over lange ter
mijn toch niet als onveiliger aanwijst
dan andere. Niettemin heeft men het
onderzoek doorgezet omdat bijna-on-
gelukken en schrikeffecten er ook in
moesten worden verdisconteerd.
ZEDDAM (ANP) De circa 50-
jarige mevrouw Ticheloven uit
Gaanderen verloor, toen zij met
haar man op de weg Zeddam—Etten
fietste, de macht over het stuur van
haar flets. Zi) kwam ten val en sloeg
met haar hoofd op het wegdek, zy
overleed ter plaatse.
TVfet een openhartigheid, die valt
-,J te prijzen, heeft de KLM-
directeur H. Larive te kennen ge
geven, dat de KLM naar alle
waarschijnlijkheid ook nog in 1965
en mogelijk zelfs daarna nog een
verliesgevend bedrijf zal zijn.
Uitgangspunt voor de finan
ciële hulp, die de regering krach
tens een speciale wet het vorige
jaar aan de KLM heeft toegezegd,
is geweest, dat de KLM in een
niet ver verwijderde toekomst
weer rendabel zal zijn. De rege
ring heeft zich en de Kamers wat
dit betreft niet langer willen bin
den dan tot 1 januari 1965, daar
bij duidelijk de suggestie wekkend
dat aangenomen mag worden, dat
inkomsten en uitgaven van het
nationale luchtvaartbedrijf dan
weer in evenwicht zouden zijn.
In de memorie van antwoord
aan een op dit punt niet erg ge
ruste Tweede Kamer hebben de
ministers van Verkeer en Water
staat en van Financiën gezegd:
'Mocht zich dit onverhoopt niet
verwerkelijken, dan biedt de ge
kozen period- van drie jaar de
mogelijkheid om op niet te lange
termijn, nadat het huidige wets
ontwerp bij de Staten-Generaal is
ingediend, de Kamer ter zake op
nieuw te benaderen en de proble
matiek ter discussie te stellen.'
"Dij de mondelinge behandeling
van het wetsontwerp in belde
Kamers heeft de minister van
Verkeer en Waterstaat dit nog
eens onderstreept, daarbij erop
wijzend, dat 'wij het niet juist ge
vonden zouden hebben, indien de
Staten-Generaal als het ware voor
een langere periode een soort
blanco krediet hadden moeten
geven.'
Een blanco krediet is een kre
diet dat door geen enkele zeker
heid ten aanzien van de terug
betaling wordt gedekt. Na de
duidelijke verklaringen van de
heer Larive ziet het er thans naar
uit, dat het KLM-krediet voor een
veel langere periode dan vijf jaar
als ongedekt moet worden be
schouwd.
Ongedekt ook in die zin, dat de
voor de kredietverlening zo be
langrijke zekerheden ontbreken,
omdat we er allerminst gerust op
mogen zijn, dat de KLM thans
geleid wordt door mensen, die
zich uitsluitend voor de KLM zul
len "inzetten. Het lid van de
Tweede Kamer dr. Vondeling
heeft in een aantal vragen deze
zaak, die zo algemeen in ons land
i de aandacht heeft getrokken, aan
de orde gesteld. Wij verwachten
van de minister op korte termijn
een duidelijk antwoord, dat nau
welijks bevredigend zal kunnen
zijn als het ook geen aankondiging
van Ingrijpen in de gehekelde
verhoudingen bevat. Wij verwach
ten bovendien, dat de regering
thans de belofte aan de Kamers
zal nakomen de gehele zaak van
de KLM opnieuw op korte termijn
aan de orde te stellen, zodra
blijkt, dat de financiële hulp niet
voor 1965 tot herstel van de ren
tabiliteit zal leiden.
Ook dat is tekenend voor de situa
tie, waarin we in West-Europa zyn
komen te verkeren. Evenals de vol
gende opmerking, onlangs gemaakt
door een vooraanstaand oliemagnaat.
„Als er," zei hü, „in de Noordzee
die voorraden zitten, die w\j er rede
lijkerwijs mogen veronderstellen, dan
zit daar meer energie dan heel West-
Europa de laatste honderd jaar heeft
verbruikt."
Iedere oliedeskundige spreekt by
een beschouwing van de toekomst
mogelijkheden altijd zorgvuldig van
„mogelijke, verwachte en bewezen
reserves". Uit de mond van een niet-
ingewyde zou zo'n opmerking dan
ook als niet meer dan een slag in de
lucht worden beschouwd. Maar deze
bewering deed, zodra ze was uitgelekt,
de Noordzeese oliekoorts tot onge
kende hoogte oplopen.
(Van een onzer verslaggevers)
Tot grote ontsteltenis van omstan
ders reed woensdagmiddag omstreeks
vier uur de 31-jarige chauffeur van
de Rotterdamse Bank, P. J. Valks,
zonder enige aanwijsbare oorzaak in
het water van de Kostverlorenvaart
nabij de Overtoomsesiuls te Amster
dam.
Ondanks reddingspogingen van de
24-jarige kolanwerkar C, Hop en de
héér A. J. Bosman, gelukte het niet
de chauffeur uit de auto te bevry-
den. Het slachtoffer is ruim twee
uur later door de rijkspolitie te wa
ter opgedregd.
In de wagen hadden zich verschil
lende bescheiden van de bank be
vonden, o.a een tas met ƒ157.000.
Deze tas bleek bU het optakelen uit
de auto te zyn verdwenen.
Een kikvorsman heeft in de loop
van de avond wel een zak met sala
risenveloppen en een tas met enve
loppen met effecten opgehaald.
- - - w.
■A'y,
mmmmm
I
De grenscorrecties hebben de si
tuatie bij Wyler grondig gewijzigd.
Het verkeer moet de rijksstraatweg
naar Kleef volgen. De oude Kieefse-
baan, die naar links buigt, is thans
een stille, verlaten weg, die als hei
ware doodloopt op de grens. Daar is
onder andere de houder van een
pompstation het slachtoffer van.
Advertentie I.M.
(Vaa een onzer verslaggevers)
Hoewel volgens Godfried Bomans
de jongens in De Bilt altijd een spe
ciaal weertje hebben voor de gene
rale van de Taptoe, namelijk regen
en nog eens regen, werden gister
avond zijn woorden, die hjj op een
bijeenkomst in het Prinsenhof had
uitgesproken, gelogenstraft.
Om rijf minuten voor negen plens
de het nog. Om negen uur was het
droog en de gehele verdere avond is
het zo gebleven. De tribunes waren
vol, stampvol, ondanks alle pessi
mistische verwachtingen. Ruim 7000
mensen hebben de generale van de
tiende Taptoe Delft, een muziekeve
nement dat zijn weerga niet vindt,
bijgewoond.
De Taptoe staat helemaal in het
teken van de viering van de bevrij
ding 150 jaar geleden. In een indruk
wekkende scene van drie kwartier
krijgen heden en verleden harmonisch
gestalte. Alle onderdelen van de
strijdmacht zyn hlerby vertegen
woordigd. De schutterij van de stad
Delft, huzaren van Boreel en ma
trozen in kledij van 1813 brengen een
plechtige groet aan de soevereine
vorst die hoog op zfjn witte schim
mel de troepen inspecteert.
Naast de jaarhjks terugkerende
klapstukken", waarvan heel de markt
staat te schudden door het gedreun
der trommels wordt dit jaar meer
aandacht besteed aan de toren van
de Nieuwe Kerk. Deze wordt regel
matig functioneel gebruikt en staat
in een zee van licht.
De finale is een Imposante mani
festatie van de eenheid van het le
ger, de trouw aan het vorstenhuis en
de verbondenheid der strijdkrachten
met het volk. Bü de inzet van het
Wilhelmus rezen 7000 mensen als
een man overeind cn zongen het
volkslied mee.
Tot en met volgende week zaterdag
draait de Taptoe nog. Ondanks ai het
pessimisme heeft men er het volste
vertrouwen in dat deze tiende Taptoe
een Topper" zal worden.
