TV-eiland: Georganiseerde
bedrijfsleven wacht nog af
Kloos (NVY): Mogelijk
einde prijzengolf
CCO wil de
prijzen gaan
vergelijken
Man op dak brandend
huis waarschuwt buren
door stenen te gooien
Steeds meer TV- en booreilanden
m
Handelaren
willen TV-
avondservice
stopzetten
Relay-2 in baan
om de aarde
Prijsakkoord
handhaven
HONDERD BEJAARDEN
DOOR BRAND DAKLOOS
Staf heeft
geen tijd
vooi KLM
Wegens mishandeling
gezochte man met
gestolen auto gepakt
.8.
Staatsbelang eist:
spreiding concessies
1
WAT DOEN
WE MET
QUE?
ONZE
1
Bestuurder uit
auto geslingerd
6 VS niet passief
Midden-Oosten"
Elf categorale
bonden in
een federatie
Ruim 17 mille
voor 11 punten
Unilever en
Shell weer in
Britse handen
m
Rechtszaak ND SM
Jongen overreden
wmm
Minister Andriessen:
Ie hoog
uw handen lopen nu gevaar
Bedrijf in Enschede
wordt opgeheven
Sagans toneehtnk
slecht ontvangen
h
HET VRIJE VOLK WOENSDAG 22 JANUARI 1964
Onder vreemde vlag?
Chanowski
nmjHtitnnüiiiiniimiiimiiJimnfuninniiRJiiniiiinfljniB'jinijimiRi
na elke afwas Clipp...'.
uw handen altijd fluweel-zacht
PAGINA 3
De kans, dat dan nog eens een
booreiland van de Noordzee naar het
Meer van Maracaibo teruggaat, zul
len we dan wel blijven lopen. Maar
dat hoeft, met een vaste greep op de
concessiehouders, niet meer te bete
kenen, dat onze enereiebronr.cn dan
onontgonnen blijven.
,'(Van een onzer verslaggevers)
i Mareis autobedrijf in Wasse
naar wil de eerste adverteerder
|rljn van het door de N.V. REM
te exploiteren TV-eiland. Hei
bedrijf heeft bij het reclame
bureau Bouwman te Leeuwar
den een contract afgesloten
voor 60.000 gulden, voor welk
bedrag tien minuten televisie
reclamespots vanuit zee kun
nen worden uitgezonden.
Het «reorganiseerde bedrijfsleven,
zoals het Centraal Brouwerijkantoor,
neemt een zeer gereserveerde bonding
aan tegenover de activiteiten van de
televisiemakers van de heer Brandei.
Het wil het klimaat niet vertroebelen
voor de totstandkoming van legale
commerciële televisie via het tweede
net in Nederland.
De lawine van berichten over onder
handelingen met bekende Nederlan
ders over medewerking aan televisie-
uitzendingen van het TV-Noordzee
gedoopte eiland tussen Katwijk en
Noordwijk wordt voorlopig gewaar
deerd als 'rijp maken van de publieke
opinie voor de aanvaarding van de
REM.' Karin Kraaykamp wordt thans
als omroepster genoemd en Max Tail
leur als moppenverteller.
Het dom- het werkschip Global Ad
venturer te plaatsen stalen eiland zal
waarschijnlijk onder Zuldamerikaanse
vlag worden geplaatst. In zakenkrin-
gen ziet men dat als een 'juridisch
loetje' om eiland en zender ongrijp
baar te maken voor de Nederlandse
wet.
De N.V. REM zegt steeds met grote
nadruk, dat zij slechts als conces
sionaris van eiland en. zender zal op-
treden. 'Het eiland is eigendom van
een buitenlandse combinatie.' Ook
Veromca dobbert onder vreemde vlag
'op de Noordzee
De Zwolsmangroep heeft op onze
vraag opnieuw nadrukkelijk ontkend
iets met de N.V. REM te maken te
hebben. 'Ook wij willen het klimaat
voor legale commerciële televisie niet
slechter maken.'
Oscar-film te Amsterdam heeft bij
de N.V. REM een aantal voorstellen
ingediend voor de produktie van een
serie korte Nederlandse films, te spe
len door Nederlandse acteurs en ac
trices.
De Dollywoodstudio van Joop Gee-
sink wil zich ook op dit terrein gaan
bewegen. Het bedrijf zal daarnaast
reclamespots vervaardigen voor de
N.V. REM. "We denken over het ma-
Ken van series, ook gescmict voor ver
koop op de internationale markt.'
Thijs Chanowskl. eveneens door de
heer Brandei genoemd als maker van
spots en films, zegt: "Wij hebben over
dit onderwerp pas de allereerste be
sprekingen gevoerd. Inderdaad heb
ben we een aantal voorstellen inge
diend. De N.V. REM zal mogelijk een
cliënt van ons worden.'
Centrale reclame-organisaties heb
ben nog steeds hun hoop gevestigd
op de komst van legale commerciële
televisie. Het zullen de individuele
bedrijven zijn waaraan de REM zijn
19 uur zendtijd zal moeten verkorven.
AMSTERDAM f ANP) De straf
zaak tegen de directie van de Ne
derlandse Dok- en Scheepsbouwmaat
schappij in Amsterdam, die zich
vrijdag voor de economische politie
rechter in Amsterdam zou moeten
verantwoorden wegens het uitbeta-
len van te hoge Ionen, is opnieuw uit
gesteld.
Nadat de raadkamer van de Am
sterdamse rechtbank eerst een be
zwaarschrift tegen de dagvaarding
had afgewezen, waardoor de voor
29 november vastgestelde zitting
moest worden uitgesteld, blijkt vol
gens een mededeling van de Am
sterdamse justitie, dat ten aanzien
van het eerste punt van de tenlaste
legging <de zgn. Zweedse uitkering)
de NDSM gebruik heeft gemaakt
van haar recht strafvervolging te
voorkomen door het betalen van een
boete.
De Zweedse uitkering betrof een
bedrag van ongeveer 200.000 gulden,
die -een -Zweedse klant van de
NDSM als extraatje toezegde als een
bh deze Amsterdamse werf voor zijn
rekening m aanbouw zijnd schip op
tijd zou worden afgeleverd. De di
rectie van de NDSM verleende <-p
deze toezegging alvast een voor
schot.
'Van onze soc,-econ. redactie)
De tweede voorzitter van het NVV
de heer A, H. Kloos, verklaarde gis
teren tegenover ons, de maatrege
len die de minister heeft getroffen
uiteraard toe te juichen: misschien
kan op deze wijze een eind worden
(Van onze soc.-econ. red.)
Het Consumenten Contact Orgaan
wil komen tot een vergelijking
van de prijzen van soortgelijke
goederen. Het CCO wil op die ma
nier de consument helpen bij het
overzien van de markt. Met name
zouden dergelijke onderzoekingen
kunnen bijdragen tot het vervan
gen van te dure goederen door
goedkopere soortgelijke artikelen.
Of dit plan uitvoerbaar zal zijn, is
nog niet te overzien. Ia de eerste
plaats is er een financiële barriè
re, die echter door een subsidie
van de regering kan worden over
wonnen. Maar ook over de tech
nische mogelijkheid van een der
gelijk onderzoek, heeft men zich
nog geen duidelijk beeld kunnen
vormen.
tn consumentenkringen hoopt men.
dat aan deze plannen een vastere
vorm kan worden gegeven, wan
neer de minister van Economische
Zaken met de consumentenorgani
saties en de vakcentrales wü over
leggen over deze suggestie, waar
op hij gisteren reeds schriftelijk
heeft gereageerd.
RAAMSDONK (ANP) Vanmorgen
is ta Kaamsdonk de 13-jarige Kees
O lis lagers door een vrachtauto uit
Breda aangereden en op slag gedood.
Door gladheid op de weg slipte het
kind met de fiets. Het jongetje was
op weg naar de technische school.
(Van een onzer verslaggeefsters)
Door met stenen te gooien naar
het huis van de buren wist gister
avond om half twaalf de dertigjarige
heer Joh. Koene In Den Haag alarm
te slaan. De heer Koene was met zijn
twee zoontjes (de vierjarige Edwin
en de 8 maanden oude Renê) het
dak op gevlucht voor een brand, die
plotseling fel oplaaide op de tweede
etage waar hij woont. De weg naar
beneden was door vlammen en rook
afgesneden. De door de buren ge
waarschuwde brandweer, verscheen
met een ladderwagen, en met behulp
daarvan werden de heer Koene en
zijn kinderen nit de dakgoot geplukt.
De heer Koene is conciërge van
de RMA. de Rijksmechanische Ad
ministratie. HU woont boven het be
drijf.
Mevrouw Koene was op verjaars
visite. De heer Koene zat gisteravond
naar de televisie te kijken met z«n
Jongste .Renê, op schoot. Edwin iag
in bed. Juist op het moment dat
de dagsluiting begon, hoorde de heer
Koene geknetter. Hij opende de ka
merdeur en zag tot zijn ontzetting
dat de gang vol rook was. HU
stormde naar de kamer waar Edwin
lag te slapen, en greep tevens René.
In elke arm een kind, vluchtte hij
het dak op. Toen hij met stenen be
gon de buren te alarmeren, werd hij
kort daarna gered. Hoofdbrandwacht
P. P. v, d. Staa en brandwacht J.
Wanrooy van de Haagse brandweer
haalden heit drietal snel naar de vei
lige begane grond. Juist op dat mo
ment kwam mevrouw Koene thuis.
Hoewel het vuur snel was bedwon
gen. brandden toch de keuken, een
deel van de woonkamer en een berg
hokje van de conciërgewoning uit.
De brandweer moest, In verband
met de geweldige rookontwikkeling,
gebruik maken van zestien pers-
luchttoestellen.
ELLECOM (ANP) Op Rijksweg
48a, DierenBoetinehem, is gister
avond nabij Eliecom door de glad
heid van de weg een personenauto
geslipt, van de weg geschoten, drie
of vier maal over de kop geslagen
en ten slotte in een lager gelegen
weiland terechtgekomen.
De bestuurder, de 37-jange heer
J. A. R. uit Steenderen, werd uit de
wagen geslingerd en overleed ter
plaatse.
Een vijftienjarige paasagier kon
ongedeerd uit de wrakstukken be
vrijd worden.
gemaakt aan de golf van prijsverho
gingen, die de afgelopen weken op
ons af is gekomen.
Hij stelde het op prijs, dat de mi
nister over het doorzichtiger maken
van de markt contact wil opnemen
met de consumentenorganisaties en
de vakcentrales. De heer Kloos hcopt,
dat de regering het de consumenten-
organlsaties, ook financieel, mogelijk
zal maken te doen wat wenselijk is.
Overigens was hij van mening, dat
men ook eens bekend zou moeten
maken welke prijzen wél in overeen
stemming met het prijsbeleid of zelfs
in het geheel niet zijn verhoogd. Het
alleen maar vermelden van te lioge
prijsstijgingen werkt een prijspsycho-
se m de hand. aldus de tweede voor
zitter van het NVV
Op deze wijze, zo zei hij. zou een
nieuw concurrentiemiddel worden ge
schapen. Vooral wanneer de consu
ment ook wordt voorgelicht over de
mogelijkheden om (te) dure goede
ren door andere te vervangen.
Hij sprak de hoop uit, dat bij het
overleg met de regering de door con
sumentenorganisaties en vakbeweging
gelanceerde gedachten nader kunnen
worden uitgewerkt en getoetst op hun
uitvoerbaarheid. In elk geval zag hij
wel iets in het opheffen van het stel
sel van vaste prijzen, de zg. verti
cale prijsbinding.
Bij het Consumenten Contact Or
gaan reageerde men uitbundig op de
aankondigingen van de minister. 'Dit
is allemaal fantastisch. We hebben
hierop allang zitten wachten,' zei men
daar.
(Van een onzer verslaggevers)
De georganiseerde radio- e
tv-handel stelt een onderzoek in
naar de mogelijkheid om de
„avondservice" op televisietoe
stellen stop te zetten.
Dit onderzoek, zo zei ons admini
stratief directeur J. Wigerink van
de Nederlandse Vereniging van
Radio-detailhandelaren, is geen ge
volg van de VARA-reportage over
de dure reparaties.
De uitzending heeft echter wel
geleerd waartoe de service kan lei
den, Reeds enige tyd geleden ismen
in Dordrecht begonnen met een
proef. Daar hebben de handelaren
eenstemmig besloten dat degenen
die vóór 's ochtends tien uur een re
paratie aanvragen, mogelijk diezelf
de dag nog geholpen zullen wor
den.
Er is in de beginperiode, net als
bU de radio destijds voor de oorlog,
een overtrokken tv-service verleend,
meent de heer Wigerink. De ene
handelaar overtrof de andere en het
kwam voor dat men rustig een duur
betaalde technicus tot 's avonds elf
uur vasthield om nog noodzakelijke
reparaties te verrichten. Later is dat
wat afgezwakt en dat heeft ertoe
geleid, dat allerlei beunhazen hun
kans schoon zagen.
,Wij hebben nu contact opgeno-
vier. met alle leden riff ons blad
Radiowereld. Het hoofdbestuur ici.1
ich op dit vraagstuk onenteren en
we verwachten van de handelaren
zeker vele reacties.
Wat de serviceverlening betreft,er
zullen uitzonderingen mogelijk zijn.
Bij belangrijke uitzendingen zal een
handelaar eerder geneigd zijn te ko
men repareren en ook als, om een
voorbeeld te noemen, een tv-toestel
tn. een bejaardencentrum weigert.
Overigens zullen we het publiek
moeten opvoeden: voor tien uur ge
klaagd, nog dezelfde dag hulp."
KAAP KENNEDY Reuter, APP i
Dinsdagavond is van Cape Ken
nedy, het voormalige Cape Cana
veral, etn tweede Relay-verbm-
dingssatelliet gelanceerd die
Noord-Amenka, Zuid-Amerika.
Europa en Azie tijdens proefne
mingen met elkaar zal verbinden.
De kunstmaan, die door een Thor-
Delta-raket omhoog wordt gestuwd,
kwam vrijwel in de voorafgestelde
baan om de aarde terecht, met etn
grootste afstand tot de aarde van
7400 kilometer en 'n kleinste afstand
van 2075 kilometer.
De kunstmaan beschrijft In drie
CVan onze soc.-econ. redactie)
De loonsverhogingen zijn in vele
sectoren groter dan was afgesproken
bij het 1 (Kinakkoord in de Stichting
van de Arbeid. Desondanks zal ik
vasthouden aan het prijsakkoord, dat
wil zeggen dat alleen de eerste vijf
percent loonsverhoging mag worden
doorberekend.'
Aldus verklaarde minister Andries
sen van Economische Zaken gister
avond m een televisie-interview.
Hij zei dat zijn departement alle
prijsverhogingen onderzoekt en dat
hij tegen ongemotiveerde verhogingen
krachtig zal optreden.
De bewindsman verzocht elke con
sument de prijzen in de gaten te hou
den en prijsstijgingen met een dui
delijke omschrijving te melden aan:
Economische Zaken, Bezuideohoutse-
weg 30, Den Haag.
WASHINGTON (Reuter) Amerika
zal niet werkloos blijven als er in
het Midden-Oosten een gewaperd con
flict tussen verschillende staten zou
uitbreken, aldus de Amerikaanse
staatssecretaris van Politieke Zaken
Alexis Johnson.
Johnson legde deze verklaring maan
dagavond af voor deleden van een
Amerikaanse studiegroep voor hef
M;dden-Oosten. Hij zei. dat de VS
eik slachtoffer van een eventuele aan
val zouden steunen.
Het Sas onder
de Olympische
vlam zal wat la
ger gedaan moe
ten worden, zo
blijkt wel uit deze foto. Gisteren werd
de vlam tijdens een algemene repeti
tie van de openingsplechtigheid be
proefd, en er kwamen grote zwarte
rookwolken omhoog. Er was bijna
voldoende vuur om het wehmge
sneeuw dat er Is in Innsbruck, te
doen smelten
(van een onzer verslaggevers;
Honderd bejaarden en veertig per
soneelsleden van het klooster en be
jaardencentrum St. Jozef aan dl
Waalbandijfc in Leeuwen-boren zijn
gisteravond dakloos ge» orden, toer
het gebouw vrijwel geheel doorbrand
werd verwoest.
De brand ontstond omstreeks te:
uur in een gedeelte, waar tot hall
zes loodgieters aan het werk waren
geweest. De meeste bejaarden zater
Advertentie l.M.
Directe bescherming is nodig tegen «{washanden, ruwe en schrale han
den. Ze vragen de tederheid van Qipp creme met de verzachtende
oooea-ofef. Qipp crème met de beschermende siliconen en bet hmd-
vernieuwende aliantolne.
grote doos f.1,35
royale tube f. 1,25
'-~®K
juist aan tafel, zodat de evacuatie
zonder ongelukken verliep. Onder de
bejaarden waren twintig zieken.
Veel toeschouwers, die op de fiets
waren gekomen, keerden terug naar
huis om hun auto te halen teneinde
bij de evacuatie te kunnen helpen.
De brandweer van Wamei kreeg
spoedig assistentie uit Druten en
Maasbommel, maar meer dan een
kiem gedeelte van de inventaris kon
met worden gered. De schade, loopt
m de miljoenen. De bewoners van
het tehuis zijn m de omgeving onder
gebracht. Ook zou men pogingen on
dernemen een leegstaande vleugel
van het Tieïse Andreas-ziekenhuis
voor de bejaarden in te richten.
'Van een onzer verslaggevers)
De directie van de N.V. Gebroe
ders Janniuk te Enschede heeft be
sloten de produktie te beëindigen
en tct opheffing van het bedrijf over
te gaan. Het gehele personeel, be
staande uit 140 personen, zal wor
den ontslagen.
De Eiischedese fabrikantenvereni
ging ve.-wacht dat het. gezien het
tekort aan arbeidskrachten m de
textielnijverheid, in het algemeen
geen moeilijkheden zal opleveren
voor de personeelsleden van Jan-
nink eidera werk te vinden.
uur en een kwartier een baan om ae
aarde en daarvan kan voor de trans
atlantische verbinding zeventig mi
nuten en voor de verbinding over de
Stille Oceaan veertig minuten ge
bruikt worden. De 83 kilogram we
gende satelliet is een verbeterde ver
sie van Relay-1, die in december 1962
werd gelanceerd en nog steeds func
tioneert. De Relay-2 krijgt zUn ener
gie van 8215 zonnecellen, die veel be
ter bestand zijn tegen stralingen in
de ruimte aan de zonnecellen van vo
rige kunstmanen.
Voordat de Belay-2 zjjn eerste baan
om de aarde had voltooid, had hU al
televisiebeelden van Califomië naar
New Yersey overgebracht. Een woord
voerder van het Amerikaanse bureau
voor lucht- en rulmtevr xrt (NASA)
noemde de kwaliteit vau deze over
gebrachte beelden 'uitstekend'.
Zeven landen zullen deelnemen aan
de proeven met Relay-2 Stations in
Japan, de Verenigde Staten. Groot-
Bnttanie, Frankrijk. West-Duitsland
en Italië zullen televisieverbindingen
over de oceanen te staan kunnen
brengen.
Terwyl Brazilië aan telefonische en
telegrafische verbindingen zal kun
nen deelnemen.
(Van een onzer verslaggevers'
Ir. C. Staf. president-directeur van
de Koninklijke Nederlandse Heide
maatschappij en oud minister van
Defensie, is niet bereid een benoe
ming te aanvaarden als commissaris
of president-commissaris van de
KLM.
HU heeft dit medegedeeld aan de
minister van Verkeer en Waterstaat,
mr. J. van Aart.sen. De heer Staf
staat op het standpunt dat zUn hui
dige functies zoveel van zijn tijd en
aandacht vragen, dat hU geen be
moeienissen met de KLM kan aan
vaarden.
'Van on/.e soc.-econ. red.)
Elf categorale vakorganisaties heb
ben besloten rich te verenigen in de
federatie van Werknemersorganisa
ties (FEWO). Deze FEWO zal In
feite de voertzclting zijn van de
niet-erkende Ncilcrl.uul.se vakccn-
trale (NVC).
De FEW O zegt ruim 15 000 leden
te hebben, waarvan er a!een al
11000 zouden zUn aangesloten bij de
Algemene Bond van Werkers tn het
Mijnbedrijf <5700». de Federatieve
Spoorweg vak vereniging (ruim 3000)
en de Federatieve Haven Vakvereni
ging (2000).
Het ledental van de genoemde
spoorwegvakvereniging wordt door
de erkende vervoersuottden aange
vochten.
De nieuwe vakcentrale zal toelating
vragen tot he* topoverleg in de
S'ichhng van de Arbeid en de So
ciaal-Economische Raad.
De omvang van deze organisatie
ls niet zodanig dat de toelating
daarvan een reeel punt van de agen
da is. zei men ons hierover vanmor
gen bij het NW.
Op een na alle bonden van de
NVC zijn toegetreden tot de FEwO.
DEN HAAG (ANP) De toto van
de afgelopen week heeft de 579.154
deelnemers niet te vee! moeilijkheden
opgeleverd. Er kwamen zeven mel
dingen voor de eerste prijs binnen.
De gelukkigen, die elf uitslagen goed
voorspelden, delen de eerste prijs van
f 124.311; zij ontvangen eik een
bruto-bedrag van 17.758.70.
Voor de tweede prijs (tien uitsla-
een goed» zUn liefst 219 gegadigden
Van de 67 906 ontvangen zij netto
307.
De vier toto-spelers, die vijf gelij
ke spelei. goed voorspelden, delen de
extra-prijs, die ditmaal 33 903 be
draagt Voor hen is bruto 8475.75
gereserveerd.
VROOMSHOOP (ANP) Gister
avond is de dertienjarige scholier
Bertus Bekman tijdens het schaat
senrijden op het Zwoke kanaal in
een wak gereden en verdronken.
Het stoffelijk overschot is nog met
gevonden.
(Van een onzer verslaggevers)
De mist is er de oorzaak van ge
worden, dat de rijkspolitie in Den
Briel een van de aes jongelui heeft
kunnen aanhouden, die in de nacht
van zaterdag op zondag in Breda een
man zodanig mishandelden, dat deze
in een ziekenhuis moest worden op
genomen.
Een wachtmeester van de rijk-;poli
tie stond dinsdagmiddag m Den Brlel
langs de provinciale weg naar Oost-
voome om routine-controle uit te
oefenen op de door de auto's geroer
de verlichting bij mist.
Toen er een auto naderde, die in
het geheel geen verlichting voerde,
gaf hij een stopteken. De auto ging
er echter vol gas vandoor. Een daar
achter rijdende automobilist stepte
en zette samen met de wachtmeester
de achtervolging In.
Nog geen halve kilometer verder
stond de auto al in de berm van de
i
LONDEN 4FPI De voornaamste j
Engelse bedrijven in Indonesië die de
laatste dagen door linkse vakbonds
leden in bezit «aren genomen, zijn
dinsdag aan hun Britse beheerders
teruggegeven, zo is in Londen van ge
zaghebbende zijde meegedeeld.
In enige gevallen uiijn het toe
zicht,' door afgevaardigden van de
Indonesisch» regering van kracht.
De vakbonden hadden zich meester
gemaakt van de Engels-Nederlandse
maarachapptj Cruiever. de Legio-
Xmeriean Tobacco maatschappij en
vc'.gens sommige berichten van het
hootdkantoor van de Shell oliemaat- i
jfhappij m Djakarta
De Britse regering had maandag
avond haar ernstige bezorgdhetd over
not optreden van de vakbonden gezdt»
weg. De bestuurder was spoorloos.
Inmiddels was by de Brielse politie
opgebeld, dat de auto in het nabij
gelegen Geervliet was gestolen. Alle
rijkspolitiemannen in de omtrek gin
gen daarna op zoek naar de bestuur
der.
Korte t*jd later werd deze aartge
troffen, terwijl hij zat uit te rusten
op een tuinhekje. Op het- politie
bureau bleek hij de negentienjarige
classificeerder F. V. J. uit Breda te
zijn, die werd gezocht in verband met
zware mishandeling.
Na zaterdagnacht is hU aan het
zwerven geslagen. Twee nachten
bracht hy door in een leegstaande
spoorwegwagon tn Rotterdam. Dins
dagochtend stal hy" in Rotterdam-
Zuid een fiets. Bij het Voomse ka
naal. een afstand van ongeveer 23
kilometer vanaf Rotterdam, kreeg hij
genoeg van het fietsen en aam de
auto weg, che hem noodlottig zou
worden.
J. is ingesloten op het politiebureau
In Geervliet. Vrijdagochtend zal hij
worden voorgeleid voor de officier
van Justitie m Rotterdam.
'Van onze Panjse correspondente)
Het nieuwe toneelstuk van Fran-
eoise Sagan, dat 'Geluk, impair en
passé' heet, is bijzonder slecht ont
vangen. mede doordat het op uiterst
rommelige wijze werd geregisseerd
doorFrancoise zelf. Zij heelt rui
terlijk haar falen erkend en regisseur
Ciaude Géty gevraagd orde op haar
zaken te komen steilen.
Géty is van plan het hele stuk op
de heliing^te nemen. Intussen gaan
d; vcorstel!.n^eïi door en het publiés
zal Eetu.se kunnen zijn van een alge
hele metamorfose
.Nederland krijgt er een archipel bij.
e vraag of Nederland al dan niet
JL* in staat is. zelf de olie-explora
tie ter hand te nemen, is in dit sta
dium van de ontwikkeling op en
langs de Noordzee nog niet over
heersend.
Waar hot thans om gaat is, of de enorme
winsten uit de olie-en gasexpioitatie, welke
in het verschiet liggen, voor het merendeel
tea goede moeten komen aan een betrek
kelijk selecte groep aandeelhouders, in
plaats van aan de gemeenschappen in nier
bodem de energievoorraden worden gevon
den.
Onze nationale gemeenschap komt, zoal*
de concessiekaarten nu liggen, niet voldoen
de aan haar trekken. Als we alleen al reke
ning houden met de in het vorige artikel
sresehelste. veel gunstiger exploratie- én ex
ploitatievoorwaarden. dan moet- de huidige
veihoudmg tussen staat en oliemaatschappij
worden herzien.
De concessievoorwaarden vragen niet. al
leen in nationaal verband een andere bena
dering door de staat. Om te voorkomen, dat
rich op de Noordzee de geschiedenis her
haalt, zal internationaal overleg over een
gelijkgerichte concessiepolitiek noodzakelijk
zijn. Opdat een situatie wordt vermeden,
waarin de oliemaatschappijen hun witmings-
activlteiten dóar concentreren waar men
hun belangen het best wil dienen
Dat. gevaar Is. gezien de historie van de
oliewereld allerminst denkbeeldig Daarom
is het, nationaal gezien, ook zaak, dat de
staat to de con«tt zq ZTGCt
mogelijke zeggenschap over en controle op
oe activiteiten van de olieinaaischappiien
kri'gt.
Wat weten wij op het ogenblik van het
opsporingswerk van de 25 oliemaatschap
pijen m de Noordzee? Wat van de resul
taten die hun seismische werkgroepen daa"
boeken? Ze opereren in een sfeer van wei-
haast vijandige geheimzinnigheid.
pij Bngitta. Hun seismisch onderzoek van
de Nooi dzeebodem Doen ze daar samen met
een derde giote maatschappij, British Pe
troleum
Het lijkt allemaal niet ongewoon, voor de
oliemaatschappijen is het dat ook met. want
ze zijn groot geworden doordat zij hun
belangen steeds zo breed mogelijk hebben
gespreid. Hun machtspositie, hun greep op
Soms komt er iets van naar buitpn. On
langs onthulde Het Vrije Volk dar Cal-
Ipx twee grote booreilanden aereed maakte
voor boringen m de Noordzee. De maat
schappij zou aanvankelijk een eiland bn de
Nederlandse Waddeneilanden, het andere m
de Duitse Bocht hebber, willen gebruiken.
Om een conflict met Den Haag ie vermij
den, zouden beide nu naar de Duit* wate
ren gaan. Met haar exploratiewerk o;> ons
vasteland en deze nieuwe activiteiten net
over onze grens, kan Caltex zich uiteraard
nog op twee 'fronten' proberen veilig te stel
len.
Dan is er ook nog het verschijnsel dat
Shell en Es,so aan de Engelse kant ran d>'
Toncexsiegrens' op de Nooidz-*- m hun
samenwerking vei der zijn gegaan dan :n de
NAM en liüi vvVsuiun.se zusiermaatschap-
&e wereldeconomie steunt erop. Maar voor
ons is dat verschijnsel het zoveelste teken
aan de wand.
Wanneer, zoals onlangs. Esso en Shell.
Ma de N'4M spreken san een zeker mnrpel
icclit, op «'tl Noord/eeronressie dan klinkt
dat wel aannemelijk. Maar dan wordt er
aari ïooroijgegaan. dat degene, die de olie
vindt, haar met per se hoeft te exploiteren,
zodra de staat meent dat dat tegen voor
hem ongunstige concessievoorwaarden moet
gebeuren.
Het Is de plicht van de overheid naar een
zo groot mogelijk aandeel nil haar bodem
schatten te streven. Daarom zal het straks,
wanneer het op onderhandelen aankomt,
zaak rijn de concessies niet slechts te geven
aan enkele, tol samenwerking gens-ied-
maatschappijen.
Door ook onze belangen, de exploitatie
vergunningen te spreiden, zullen «ij minder
vihankelijk winden van de politiek der
maatschappijen en in de onderhandelingen
over de concessie, sterker staan
