V het overlijden van een groot Nederlander
Rietveld: bouwkunstenaar
an een uitnemende klasse
Zwolsman wel/niet
naar Wsch
Ontwerp 'RI M-wet* pas
nazomerreces in Kamer
MUGS
IIOlilER
Mroeg of laat aeett de Pig Ëj jg christelljKe^ B je voorkeur aan T
Onbekende
met mes
gestoken
j
interdepartementaal overleg nodig
Plotselinge
koersstijging
Handelsblad
Academisch
m ;f
In oefengebied
prof. J. H. v. d. Broek
n
HET RIJE VOLK ZATERDAG 27 JUNI 1964
PAGINA 3 I
Want hij heeft voo collega s diep hebben geschokt,
zonder eigen spectact nre e.*ems var een vakgenoot, die
hem toev rt uv ir"uP, ef n" te streven. zich aan de
lijkheid een arïeioos en ï'f hee"ge"«da»t 'd»epe mense
van nieuwe opgaven zoals dtegem°et tieden
Heeft omschreven architectuurcriticus Vriend dat
Geen wetenschap
(Van een onzer verslaggevers)
Een van geruchten gonzend
Terschelling heeft gisteravond
vernomen dat de heer Zwols
man maandag niet komt. Be
tekent dit, dat het gerucht on
juist is, dat de onroerende
goederen-magnaat geen be
langstelling heeft voor de aan
delen van de NV Exploitatie-
maatschappij Noordzeebad
Terschelling?
Wegenwachthulp nu ook in de stad
Door
Bescheiden
Bij vakantiewerk
door stroom gedood
2A»
PLFIM
In Groningen tersprak een ipreker
zich hoestend nadat hij een beker
geleegd hadMet fenomenaal
geioel voor stijl riep het voltallig
publiek ui koor: Is cr toeialhg
een ere-doctor in de zaal?
Meer salaris voor
Raad van State
I
tranar zijn prille werk te de twin
tiger jaren tot in zijn laatste rijpe
wers toen hij 76 jaar was, te hij
gebleven de onvermoeide expert -
mentator die met nimmer aflatende
verwondering de mogelijkheden van
nieuwe materialen en constructies
tegemoet treedt
Jn 1942 omschreef Rietveld z(jn
eigen 'ntenties als een verlangen
deel be hebben aan 'de hoop der
®?£#£tHur' het ruimtegevoel tot
ontwikkeling te brengen en zodoen
de Te helpen het leven voor ons
oog te ontploo'en en zonder de
surrogaten van het leven bezit
en macht tot uitdrukking te
brengen tenzij de macht van be
wustwording en fijngevoeligheid
J; Aat waren wooiden van een wijs
mens Men zou daarover brede
academische beschouwingen kunnen
houden maar Rietveld voegde daar-
De mersen die het weten kunnen
houden bun mond stijf dicht Giste-
r>n werd betend dat aan het ge-
n.eentebestuui toestemming was ge
vraagd voor een landing van de
Zwolsman-lielikopter op aanstaande
maandag
Maai gisteravond het de EMS-
persafdeling weten dat de reis n et
door zou gaan Op het bericht dat
de aandelen van het Noordzeeoad
Terschelling aan de EMS waren aan
geboden wilde men geen commen
taai geven
De directie van het tot de NV
Exploitatiemaatschappij Nooidzeeoad
benoi ende Palace-hotel op het eiland
meende dat de heer Zwolsman vooi-
alsneg' geen belangstelling zon tonen,
en zei "trouwens ook niet van een
aanbod af te weten Het gemeente
bestuur van Terschelling heelt ten
slotte meegedee'd met op de hoogte
te zijn geste'd van het voorgenomen
en weer afgezegd bezoek van de lieer
Zwolsman
aan m 1944 toe 'Dit wil geen we
tenschap z(jn, maar goed overwogen
en slecht m woorden uitgedrukte
uitspraak van een kunstenaar
Door deze diepe menselijkheid m
her begrip van de bouw opgave, zijn
indringende aandacht voor nieuwe
materialen en technieken, zjn hel
der artistiek Inzicht door een duide-
ïijkmakende eenvoud m de verwer
king daarvan heeft hij onnavolgbare
bijdragen geleverd aan de ontwikke
ling der bouwkunst m onze eeuw
Daarmee en door zijn bescheiden
heid ifgenoter zijn eigen prestaties,
heeft hu grote bewondering van zyn
vakgenoten gewonnen
Zijn loopbaan a's architect begint
tussen 1911 en 1918 als hij na
zijn werkzaamheid m de meubel-
makerswarkplaats van zyn vader,
zich als zelfstandig meubelmater
vestigt en tegelykertyd de studie ais
architect ter hand neemt Daaruit
komt zieker zyn liefde en begnp
voor het meubel naast de architec
tuur voort Voor deze laatste treedt
hij ook m het strijdperk der Neder
landse architectuurontrwxfckelmg :n
de twintigste eeuw na Serfage
Tegenover het traditionele va
derlandse bouwen en de zwoele
romantiek van de zogenaamde Am-
sterdamse school schaart hu zich
bij de architecten Van 't Hoff en
Hout en de schilder Van Doesburg
in de m 1918 opgerichte Stijlgroep'
'Heel ttnngeud, meneer!'
d.e de zuivering der kunsten na
streefde m objectieve, abstracte,
in plaats ••au romantische vormen
Dan maakt hij zun bekende 'rood
blauwe stoel', samengesteld uit
latten en dunne vlaKken. waartus
sen de ruimte als het ware door
spoelt Bn in 1924 ontstaat het be
roemde Schroderhuis te Utrecht,
dat thans in de klem gekomen is
door het daarnaast in Uitvoering
komende viaduct
Het is met alleen belangrijk door
zijn compositie van rechte lynen en
platte vlakken met een indringende
kleurbehandelmg maar mede door
de verandering van zyn inwendige
door de verschuifbare wanden Met,
deze ruimtelijkheid sluit hy aan bij
de nieuwe zakelijkheid' en is te
1928 een der oprichters van de daar-
oo gebaseerde CIAM, de internatio
nale congressen voor het nieuwe
bouwen
Maar tot aan de laatste wereldoor
log blijft zijn werk zich beper
ken tot veelal bescheiden opdrach
ten waaronder vooral particuliere
wooi huizen Maar als na de oonog
de functionele technische en esthe
tische principes van het Nieuwe Bou
wen zich verdiepen door begnp voor
meer geestelijke waarden, verkrijgt
het in de maatschappij voorsprong
co he' traditionele bouwer Daar
door ontplooit ook Rictvelc zyn
werk en wordt in invloed verbreed.
Een tentoonstelling in het Stedeujk
Museum te Amsterdam m 1951-1952
demoi-streefc de herontdekking en
hernieuwde appreciatie van de stijl-
beweging en het werk van Rietveld
is daarbij een der hoogtepunten Znn
werk en ideeen zijn dat. in 1958 on-
chrwerp voor een dissertatie d=
eerste maal voor een Hollands ar
chitect
Als architect In de laatste tijd
met jongere medewerkers over
wint hij zijn oorsponkelijke
schuwheid voor groot werk en
brengt dan een aantal belangrij
ke gebouwen tot stand heit Ne
derlands paviljoen voor de Biën
nale te Venetie (1954) de Juliana-
hai voor de Jaarbeurs te Utrecht
11956i de industriehal van het Ne
derlands paviljoen op de Expo te
Brussel '1958J het cultureel cen
trum Zonnehof te Amersfoort de
aula voor de rijksaccademie te
Amsterdam de kunstnijverheids
school te Arnhem om er maar
enkele te noemen Daarnaast blijf»
zijn liefde en zun expenmeuteer-
lust voor het meubel
'Van een onzer verslaggevers'
In de Amersfoort*? Breestraat heeft
donderdagavond laat de 72-ririge
geestelijk gestoorde C V de 41-ja-
rige opperman A S met een padvw-
dersmes m de borst gestoken. Het
slachtoffer is in het St. Elisabeth-
ziekenhuis opgenomen, er bestaat
geen levensgevaar
N werd kort na zijn onverhoedse
aanval op het hem overigen- onbe
kerde slachtoffer aangehouden hi1
zal woiden voorgeleid bij de offic er
van Justine De min is zes maanden
m e*n psychiatrische inrichting ver
pleegd op het ogenol.k is hij fa
brieksarbeider
Hij woont Ji een logement dat hl)
donderdagavond met een mes op zak
verliet met de aankondiging de eers'e
de beste homoseksueel dit hij ont
moette te zullen neersteken Van zyn
aversie tegen homoseksuelen had hy
&1 eerder laten blijken
Op sMaat kwam hij het Slachtoffer
tegen dat Gr-denavond tegen hetr
zei Deze groet kwam de man te staar
op een steek In de hartstreek H-
slachtoffer verloor op het poli* ebu
reau het bewustzijn door bloedt ei
Les
"A ret dit werk en zijn persoonlijkheid
-* c heef.. Rietveld zich een brede
autoriteit onae, zijn vakgenote*! ver
worven, cue vooral ook de jci^ere
geïnspireerd heeft en nog doet De
afdeling der bouwkunde van de tech
nische hogeschool vond daarin aan
leiding hem voor te drage- voor een
eredoctoraat in de technische weten
schap.
Zij motiveerde dit met de uitspraak
"Rietveld bezit het scheppend ver
mogen van d<* zeer grote kunste
naar Hef begrip kunstenaar moet
Ir, het bouwen verstaan worden'
als een ooperste kunde naarrnt
een bouwopgave verwezenlijkt wordt
als een harmonieuze cn betekenis
volle totaliteit van bruikbare functie
techniek ruimtelrkheid er. vorm
Op 11 januan 1964 mocht dan ooi.
aan Rietveld zijn doctorsbul worden
uitgereikt 'op grond van uitnemen
de verdienste:, voor de vernieuwing
In bouw- en meubelkunst <n be\
bijzonder voor zijn creïatieve bij
drager- tot de svnthese van moder
ne techniek ruimtelijkheid en vorm
Wij hebben slechts korte tijd de
ze eredoctor in de gemeenschap
der technische hogeschool gehad.
En in het oesef van deze beteke
nis moeter. wij thans afstand doen
san de jongste der eredoctors van
de TH, een em'nglt collega, niet
alleen van uitnemer de waarde voor
zijn collega's, maar vooral ook
voor de Nederlandse architectuur
i en daardoor ook voor de Neder
landse samenleving
k-S
De achttienjarige Dries van Norel
uit Heelde is vrijdagmiddag bij Ens
in de Noordoostpolder bij het repa
reren van een elektrische schud-
machine om het leven gekomen. Ho:
ongeluk gebeurde op het land van
een boUenkvveker bij wie de jongen,
een Ivceist rret een vriend een deel
van zijn vakantie zou werken
Eer. elektrische schudmathmp wel.
geide De jongen zei het we' te kun
nen verhelpen
»'V
y ïfg
I (IT O4"' A'S TIJD 'remt^en tan aile Opschudding oier badpakken
zonder-bovenstuk te'scheen aan het Zandioortse
strand deze dame Haar badpak deed meer denken aan dat tan oma, maar
haar transistorradiootje nas maar al te zeer ian deze tijd
(Van onze parlementsredactie)
Het ontwerp van de wet in
stallaties continentaal plat zal
pas na het zomerreces door de
Tweede Kamer kannen worden
behandeld.
De ministers Scholten van
Justitie en Luns van Buiten
landse Zaken hebben de voor
zitter van de Tweede Kamer
gisteren schriftelijk meege
deeld, de memorie van ant
woord over het wetsontwerp
niet voor augustus gereed te
kunnen hebben,
Er is zo schrijven de bewindslie
den interdepartementaal overleg no
dig tussen Justitie. Buitenlandse Za
ken O K ai W, Defence en Ver-
keei en Waterstaat vóórdat de me
morie an antwoord definitief kan
worden vastgesteld
Met de voorbere'dir? Is intussen
begonnen onm.dde!lijk nadat het
v oorlop.g verslag -erscheen Het ver
slag was omvangrijk en bevatte tal
van veel omvattende problemen.
De regering blijft voortzetting van
de behandeling van het wetsontwerp
noodzakelijk achten Zij zal het op
pnjs stellen .vanneer net wetsont
werp zou kur-nen warden behan
deld onmiddellijk na de opening van
de Staten-Generaal in september
De r«0enng komt een pluim toe
voor de degelijke goed Nederlandse
manier waarop zr de memorie van
antwoord wil voorbereiden' zo was i
gisteravond het commentaar van ir 1
Heer erna die voor de REM net TV-
eiland bouwt
Ir. het Nederlandse Juristenblad
heeft de Utrechtse hoogleraar m het
volkenrecht prof mr M Bos be
toogd dat hef wetsontwerp 'moedig, i
maar onvoorzichag' is H.,j acnt het
volkenrechtelijk met verantwoord
Volgens prof Bos had de regering
met een ander middel haar doel I
kunnen bereiken, namelijk door aan
te sluiten bij de Geneefse conventie
Intake de territoriale zee en de aan
sluitende zone Op grond ran deze
conventie zonden de commandanten i
van Nederlandse oorlogsbodems toe-
SJUlfi kunnen eisen tot een TA -eiland. 1
daar personen kunnen aanhouden en
verhoren, en zaken in beslag kunnen
nemen.
Volgens prof Bos had de regering
zich moeten bepalen tot de afkondi
ging bij Algemene Maatregel van
Bestuur var het instellen van een
aansluitende zone ter breedte van het
Nederlands concmen taal plateau
waarbinnen wegens verwachte of ge
pleegde overtredingen van de tele
graaf- en telefooivwet kan worden
opgetreden
De beslissing van de munsters voor
een la'ere behandeling heeft mij ze-r
verheugd en zal ongetwijfeld door
het overgrote deel van het Neder
landse pubhek mei genoegen zijn
ontvangen," zo verklaarde vanavond
de heer C. Verolme.
Het REM-eiIand en het radioschip
A eromca ligger, volgens minister
De Jong van Defensie sn het mili
tair oefengebied van het vliegveld
Valkenburr, en tn elk geval in het
oefengebied Noordzee.
Dat zegt de minister in zijn antwoord
op vragen (over een geheel ander
onderwerp! van het CPX-Kamer-
lid Jager. Deze had de aandacht
van de minister gevestigd op een
oefendiiikvlncht van een T-3S
straaltramer van de Kon. Lucht
macht op het TV-eiland.
De piloot is berispt omdat de duik
vlucht buiten tiet kader van zyn
oefenopdracht lag, maar in deze
oefengebieden 1« laag vliegen we!
toegestaan, deelt de minister mee,
Over de situenng van REM-eiIand
eu Veronica zegt de minister let
terlijk dat deze 'feitelijk zyn grle-
gen tn, dan wel op de grens van
het militair oefengebied Valken-
burg. en bovendien geheel in het
oefengebied Noordzee'
1 ANP' Op de vlo gbasis F ndhoven
wold" 1 jul een Spuïmmonumen:
on huid door de roirmmdan' van de
o i- -
Her monument bes,iat u* een op
een sokkel met gedenkplaa' gopiaa;-
s Spuf re esn 'oe«4e' cla op 17 sip
moer 1944 bn Arrhem ren bulk
'ancang maakte De Sp tt re Mits TX
s geies-aureerd en voo-7i"n vin de
csmoufhgekleuren van de RAF
(.7 an onze soc-econ redactie)
In het met-officiele heuisverkter In
Amsterdam is gisteren 250 per
eent geboden op aandelen Algemeen
Handelsblad. Er gaan verschillende
geruchten over andere dag- en week
bladondememmgen. die belangstelling
hebben voor het Amsterdamse bedrijf
Tegenover on§ werden gisteren
genoemd de Nieuwe Rotterdamse
tourant, Elsevier* IA eekblad en De
Telegraaf. In beurskrmgen houdt men
ernstig rekening met een bod op de
aandelen Handelsblad.
De 'aatste see» dat er aandelen
Handelsblad werden verhandeld
een dag of veertien geleden was
de koers 208 Kort daan oor schom
melde de koers nog rond de 180 per-
ent terwijl een jaar geieden oe note
ring nog ongeveer 150 percent was
In hoeverre de verhoogde koersen
ook zullen teid»n tot omzetten van
enige be'pketns Is moeili'k te voor
zien He- ove-grote meende! van rt"
aand-'en is n' in handen van enkele
oude hbera'e Amsterdamse fauulies.
van sue men aanneemt dat zy aan
de»e aandelen zeer gehecht zijn
Daar staat echter tegenover dat
het Handelsblad in dr tweede helft
van d t jaar de g-ote dnikc-der van
He' Pa-ooi zal moeten misser, terwhl
cr geiucht en gaan aar Flseviers
Wekblad dat nu nog nu het Han-
d»isl>'aa wordt vervaardigd zou ove»-
stai pen naar De Telegraaf Daarbij
moe; nog w order bedacht dat het
jongste jaa-verslag van het Handels
blad met m majew s aa ges'emd
Enken» maanden geieden gingen er
"ok geruchten, dat de heer Zvolsman
oeiangst-li ng zou hebben voor het
Hande'sb'ad D-ze geruchten zijn
ethicr bu bet haling met klem 'egen
gesmoken door Zwolsmans EXplol
tatie Maatschappti Schevemngen
ri'an o\ce parlementsredactie)
De vaste commissie voor ambtena
renzaken en pensioenen uit de Twee
de Kamer kan zich verenigen met
het voorste! van de regenng de be
zoldiging van de vice-president en de
.eden van de Raad van state en die
van de vooratter en de leden van de
aigemene rekenkamer te verhogen
In het verslag over het onderhavige
vetsom-verp merkt de commissie op.
dat het een wat gewrongen indruie
maakt nu bij de wet de bezoldigings
bedragen worden vastgesteld terwijl
deze m de praktijk reeds aan de be
trokkenen worden betaa'd De com-
m.ssie beseft daarbij dat de meer-
oedragen als voorschot zijn uitge-
iCfl u
rrTie -ott menen dat zij die zich
dadelijks m de reqenngs-
tu n ophouden a'lc hoeken cn
aatcn nel kenner, i. er gist zich.
deert) k O ~ek"T, ii'-f enkele ja
ren .ti en oi'i d' hol rondzwerft,
raakt langzamerhand uel thuis
in het gebmixi ran de Tueede
Kamer Hij u eet de plaatsen.
nanr ioor achter- en midden-
trap zich bei inden Als hij een
lange staat tan dienst heeft,
neet hn emgs-tns de weg in d<s
doolhof der fractie- commissie-
cn spreckkamci s De schrijf
kamer al hn echter slechts bij
hoge u tzondermg betreden-
Maar er s jn ook onsto/tei 'fce
geheimen en net is de taak van
de koerar.Urrs daar achter te
kamer Hoe z j da' doen ts hun
geheim het fah-icl sgrheim. tan
de journalist en ran de dichte
s'uur uaarr-ie d-t i' bedekt,
iL-Ue\ tuj thans een tipje op
lichten.
Het komt een enkele, een zeer
zc'd-ame keer ioor dat een
nieuwsbegengc bezoeker tan re-
gvringsgebounen b i hri irn-noe-
dir betreden tan vertrekken die
"inenhjk alleen toegankelijk b j
<7t dogen zijn een papier ziet lig
gen itaarop staat zeer geheim'.
Een nieuu.altng tn het rak bc-
g it dan te. trillen ran optt ti
ding Ho stett zich quasi arge
loos bu het stuk op en tracht
ui ij'tempo de inhoud in zich op
te nemen Daarna ondergaat hij
de teleurstelling, uaanoor ein.
oudere vakbroeder hem had kun
nen uaarschuuen. u.ant stukken,
naar -eer aehem.' op staat be
vatten ztlden ids, dat wet aan
tedrr" bezoeker tan eer. friet
kraam bekend ts. Meestal zijn
het militaire instructies tzaar.tt
vermeld nordt dat i an 11 okto-
be- af het stnkje tan de barst
ten minste 2 en ten hoogste J6
centimeter ten zuidoosten van.
het linkeroor moet worden ge-
diagen
Er zijn ook stukken, waarop
alleen geheim' staat Ook die
tallen meestal me: mee, maar
soms staat er toch iel eens vets
aardigs m Een normaal mens
die wl eens een 'zeer geheim'
stuk heeft gezien is geneigd te
menen dat een gewoon geheim
stuk met zo heel erg geheim ts,
want anders zou het wel zeer
zijn
Hij -al dan ook met F A de
Genestet -eggen 'Gehetme'i
meestal zijn beuend overal, en
hij is zonder teel gewetensbe
zwaar bereid de diepe waarheid
tan deze gulden regel te helpen
bevestigen
In rangorde komt hierna het
'i ertrouiLelijke' stuk Dat ts dus
met geheim, mg veel minder
zeer geheim Het is slechts ver
trouwelijk. Wat is in deze we
reld vertrouweliikHet n net
zoiets als een bordje 'verboden
toegang, art 453 1Vetb h.
Slrafr.'. waar een fatsoenlijke,
niet oloemenplukken.de, met
stropende wandelaar die binnen
de paden blijft, zich niets van
■ran behoeft te trekken. Een ver-
trouwelijk stuk kan h.j dus een
voudig m zijn zak steker.
Er zyn echter nog tal van
wetenswaardigheden, waarom
trent geen schriftelijke docu
menten bestaan. Deze kan men
vaak vernemen uit de mond
tan een vriend tan de neef ion
een munster, kamer,id O! ho
ge ambtenaar. Maa- een vriend
tan een neef is eigenlijk niks.
Hu word: m de krant verheven,
tot Haagse krincfnJoms 'oe-
stSar. de vriend niet eens maar
heeft de journalist na en a her
senwerk zelf tets bedacht. Hij
zal dan nooit schrijven 'G.s-
tcaicnd ,n bed dacht ik opeens,
enz maar hij schrijft zijn eigen
scherpzinnigheid en zaakkennis
wederom toe aan 'Haagse krin
gen
vrijblijvend zijn de
die bemnnen met
en 'naar
Er wo-dt
immers zoveel gekletst. Noa va
ger is 'Waar verluidt,' vcant nat
verluidt er al niet'
Enkele goed ingevoerd
r ei.it zgaardrrs beschikken op
sleutelposities over een 'irelm-
aeluhte zode' Die weet natuur
lijk ook net alles en moet soms
eeT; 'doorgejins 'i eLtgcLch' c
zijde' worden genoemd. De zij
de is net zoiets als de bron hoe
wel iets ileselijker ken zeer ijl
benefit komt uit een betrouw -
bare bron die echter lv de
voortgaande uateneroitfreini-
ging ook wei een doorgaans be
trouwbare bron moet vcorden
ge- omtd
Meermalen ook komt het voor.
dat de zoekende geest echt tets
bjzonders uit de mond van een
deskundige verneemt De des
kundige weigert echter gewoon
lijk elke verantwoordelijkheid te
aam aarden en die uevoenng
dart m het Engels gesteld.
Hij deelt zijn kenm<- mee als
'ha ckgrovnd-m fnrmc hon het
geen bet'kent dat de journalist
maar net moet doen of ftv het
allemaal zelf heeft verzonnen.
Mededelingen 'of' the record'
ti orden raak gedaan uit ge-
u ichtigdnenern want de luiste
raar maa er niets mee doen
En dan zvn er nog de me-
d'deltngen die 'non gvolable'
zun. gezegd non kwotebel. Ah
>"n oorbeeld een minister ztch
laat onti allen- 'Wat d'i ka-
meri'd zei, is tlauv ek'tl.' dan
zegt hit er haastig achter 'non
auatableIn dat geval mag men
het met tussen aanhahngrte-
kens in de krant zetten. Wel
mag men dan schrijven 'Naar
ia/ van doorgaans welingelichte
n-ffe umtrarn ts de regering
het met geheel eens met de
tiensnaze die door de heer X
onlangs ts ontwikkeld
itf L is dit ook flauwekul.
Maar dat is dan oil the record
Geheel
verhalen
'naar urj vernemen'
men ons meedeelt
Advertentie I.M.
