ZICHT
Russische motels stikken van bureaucratie
Schoolleven door
culturele revolutie
nog steeds ontwricht
m
m
door
Edmund
Stevens
door
David
Oancia
het vrije volk
Een motel waarop in Ame
rika iedere maand 6000 dol
lar, meer dan 20.000 gulden,
zou moeten worden toegelegd,
zou al gauw worden opge
doekt. Dat is niet het geval
in de Sowj et-Unie, waar de
ellende van een faillissement
onbekend is en waar alle
soorten bedrijven, o.a. twee
motels, al jaren lang vrolijk
met verlies werken, in de
stellige 1 wetenschap dat de
staat het tekort zal dekken.
Nadenken
Ontslag
CbUeense kopermijn 'El Tiente'
Ruim twee jaar geleden
werd Eduardo Frei, de man
die 'revolutie in vrijheid' pro
pageert, president van Chili.
Binnenlandse politieke pro-
De Mao-meisjes moeten weer eens naar school.
blemen maakten dat de uit
voering van zijn programma
aanvankelijk grote moeilijk
heden ondervond. De laatste
tijd ziet men echter resulta
ten.
Scholen
Eduardo Frei
door
Card
HiUekamps
Belasting
CHILI
'zOcemt=^.
Met corresponden
ties van
Edmund Stevens,
Moskou
Raymond Loir,
Peking
Carl Uillekamps,
Santiago
Het Amerikaanse woord 'motel'
werd begin 1963 toegevoegd aan de
Russische woordenschat, toen het
eerste hotel-langs-de-weg voor
automobilisten zijn deuren opende
op het kruispunt van de hoofdweg
van Minsk in het westen, naar
Moskou, en de cirkelvormige vier
baans hoofdweg rondom de hoofd
weg. Het was het plan, een 'snoer'
van soortgelijke motels te bouwen
langs deze laatste hoofdweg, één
bij ieder belangrijk kruispunt. Het
voornaamste doel van het project
was, harde deviezen van de ver
wachte toevloed van buitenlandse
automobilisten in handen te krij
gen.
Binnen enkele maanden was een
tweede motel klaar aan de hoofd-
-weg naar Simferopol, naar het
zuiden. Maar daarna werden er
geen meer gebouwd. Want de twee
motels brachten niet alleen geen
cent op, er werd zwaar op toege
legd. Het motel op de weg naar
Minsk verloor het eerste Jaar een
bedrag gelijk aan 270.000 gulden,
terwijl dat op de weg naar
Simferopol, dat later klaar kwam
de verloren tijd inhaalde door in
vijf maanden ruim honderdduizend
gulden te verliezen.
Nu er weer over winst gepraat
mag worden, ging een verslaggever
van de Izwestija de oorzaken na
van de insolventie van de motels.
Hij kwam tot de gebruikelijke
Sowjet-diagnose: het betrof hier
een geval van ernstige bureaucra
tie, nog verergerd door een enorme
tn-de-watten-ieggerij.
Het Stadsbeheer vati Hotels en
Wolkenkrabbers was belast met de
exploitatie van de kamers en
verhuurde de automobilist zijn bed
voor de nacht. De Stadsstichting
voor Spoorwegrestaurants diende
de automobilist zijn maaltijden op.
Het Hoofdbureau voor Gemotori
seerd Vervoer keek zijn auto na,
maar de benzinepomp stond weer
onder toezicht van het Kantoor
voor Bcnzineprodukten.
Elke van de genoemde organisa
ties had haar eigen kantoor ter
plaatse, met een directeur, een
onderdirecteur, een boekhouding en
een afdeling voor de bevoorrading.
Het Beheer van Hotels en Cïrote
Gebouwen leverde de handdoeken
en lakens, maar de Stadsstichting
voor Spoorwegrestaurants was weer
verantwoordelijk voor het tafel
linnen.
Wie 's avonds laat aankwam,
kreeg zijn kamer toegewezen door
de receptionist die nachtdienst had
en dan afzonderlijk ingeboekt voor
het nazien van de auto door de
employé van het service-station.
Ofschoon één man beide taken
gemakkelijk had kunnen vervullen,
mocht dit niet omdat het hier om
twee afzonderlijke organisaties
ging. Het personeel van het service
station weigerde voorraden te los
sen voor het restaurant, dat
daarom twee arbeiders hiervoor
alleen al in dienst moest nemen.
Het restaurant wilde op zijn beurt
geen twaalfuurtje leveren aan het
personeel van het service-station.
Ook de werksters stonden onder
aparte leiding. Degenen die de hal
moesten schrobben, wilden geen
hand uitsteken in het restaurant
en omgekeerd.
Niet alleen de overvloed van
baantjes drukte de winst Elke
organisatie legde beslag op kostba
re ruimte. Kamers die bestemd
waren voor gasten, werden, inge
richt voor extra-kantoren, wai
duizenden aan inkomstenderving
betekende. Ofschoon de directeuren
van de verschillende organisaties
allen onder êên dak vertoefden,
wisselden zij nauwelijks een woord,
met elkaar, maar schreven elkaar
memoranda m deze geest: Aan de
directeur van het Restaurant:
Ondanks onze herhaalde verzoeken
het personeel van het Service
Station een lunch op te dienen, hebt
u nog'geen enkele stap in deze
richting gedaan.' 'Aan de directeur
van het Hotel: 'Er zijn twee
toiletten m de hal, waarvan er
slechts één toegankelijk is voor het
publiek. U houdt de andere op slot
voor eigen gebruik. Daardoor is het
toilet van het restaurant overbezet,
zodat onze klanten hiervoor in de
rij moeten staan wachten.'
De verslaggever van de Izwestija
komt tot de voor de hand liggende
conclusie dat de enige manier
waarop de motels winstgevend
gemaakt kunnen worden, is een
eind te maken aan de bureaucratie
en alle macht Sn handen te leggen
van één enkele bekwame directeur.
Voor een deel van de miljoenen
leerlingen van de iagere scholen
van China gaat de schoolbel weer.
Maar de heropening van de onder
wijsinstelling schijnt beter op gang
te komen in de provincie dan in de
Chinese hoofdstad.
Zeven maanden nadat de 'grote
proletarische culturele revolutie'
met het geweld van een tornado
losbrak op de scholen en univer
siteiten, wat vele functionarissen
en leraren hun baan kostte,
schijnen de berichten erop te
wijzen dat het centrale comité van
de communistische partij aanbeve
lingen van plaatselijke, provinciale
of regionale autoriteiten goedkeurt
voor heropening van de scholen
voor zes- tot twaalfjarigen.
Wat er op deze scholen precies
wordt geleerd staat niet vast, maar
vermoedelijk zal de grootste na
druk wel worden gelegd op de
werken van voorzitter Mao Tse-
toeng. Waarschijnlijk zuilen de
middelbare scholieren en alle
studenten aan universiteiten het
nog tot volgend najaar zonder
onderricht moeten stellen. Intus
sen wordt van hen verwacht dat zij
'de grote proletarische culturele
revolutie tct het eind toe zullen
doorzetten' en revolutionaire erva
ring zullen opdoen. Kennelijk
geven zij hieraan met groot genoe
gen gevolg.
Ruim drie maanden lang hebben
zij zowat alles kunnen doen en
laten wat zij wilden. Zij gingen
overal heen zonder een spoorkaart
je te hoeven betalen, maakten zich
niet druk over de kosten van eten,
drinken of onderdak en schenen
volkomen vrij te zijn om te gaan
waarheen en wanneer zij wilden.
Een van de voornaamste reisdoe
len van miljoenen leden van de
para-militaire Rede Garde was
Peking, om een glimp te krijgen
van Mao bij een van de massabeto
gingen. Sedert de eerste hiervan
half augustus werd gehouden,
hebben meer dan elf miljoen
tieners door de straten van Peking
geparadeerd onder het uitroepen
van de leuze: 'Lang leve voorzitter
Mao' en het zwaaien met in paars
plastic gebonden deeltjes met
uittreksels van zijn werken.
Er werd enige beperking opgelegd
aan de reiswoede van de Rode
Garde, toen vorige maand bleek
dat het transportsysteem en de
proviandering met steeds groter
moeilijkheden te kampen kregen,
terwijl bovendien temperaturen
beneden het vriespunt en ijskoude
winden uit de Gobi-woestijr. steeds
meer voorkwamen.
Met het vrije vervoer was het
afgelopen, evenals met gratis on
derdak en voedsel. De Rode Gar
disten kregen opdracht terug te
keren naar hun eigen woonplaats
om daar de culturele revolutie te
verbreiden. Geregelde troepen
moesten hier een handje bij
helpen, opdat alles ordelijk zou
verlopen.
De studenten keren nu naar huis
terug, waar zij over hun lotgeval
len kunnen nadenken en zich
voorbereiden op de nieuwe cam
pagne, die hun tegen volgend
voorjaar is beloofd.
Het huidige toelatingsexamen
voor middelbare of hogere onder
wijsinstellingen zal gewijzigd wor
den in overeenstemming met Mao's
instructies. Officieel is de toelating
een half jaar uitgesteld, maar
er is nog geen enkele mededeling
geweest van de autoriteiten die
erop wijst dat begin 1967 het
onderricht weer kan beginnen.
De afgelopen zomer is er her
haaldelijk sprake geweest van de
noodzaak, de duur van de
opleidingen te bekorten en meer
de nadruk te leggen op scholen
waar de studenten een deel van
hun tijd ook aan baantjes kunnen
besteden. Hierdoor zou een groter
aantal studenten worden opgeieid.
maar het peil ongetwijfeld dalen.
De tegenstanders van de huidige
gang van zaken zijn ontslagen en
blootgesteld aan genadeloze kri
tiek. Hieronder zijn vooraanstaande
functionarissen van meer dan een
twaalftal universiteiten, om. in
Peking, Woehan, Nanking, Sina,
Tsjekiang, Kiangsi en Tsjoengking.
Tientallen leraren hebben het
zelfde lot ondergaan. Enkelen wie
het gedrag van 'revolutionaire'
studenten te veel was, zijn uit open
ramen gesprongen of hebben op
andere wijze zelfmoord gepleegd.
Op het hoogtepunt van de
beroering, in juli en augustus,
moesten bekende docenten en func
tionarissen de papieren steken
opzetten die anders voor luie
leerlingen worden gebruikt, op hun
knieën door het stof kruipen of
rondlopen met borden waarop hun
'misdaden' waren aangetekend. An
deren werden rondgeleid met een
touw om hun nek of voortgedreven
met scherpe stokken.
Natuurlijk is het optreden tegen
de 'burgerlijke' intellectuelen
slechts een onderdeel van de
grotere campagne van Mao. die tot
doel heeft de revolutionaire zuiver
heid van de jongere generatie tot
stand te brengen, zodat zij niet zul
len afzakken tot het peil van "revi
sionisme'.
m
President Frei werkt aan
welvaart van
Chili
j
Zo is de wet op het mede-beheer
van de kopermijnen van kracht
geworden: de Chileense overheid
heeft nu werkelijk medezegenschap
in de koperproduktie: men heeft
dit- bereikt door overeenkomsten
met buitenlandse mijnondernemin
gen en niet door brute nationalisa
tie.
De wet op de agrarische hervor
mingen staat op het punt aange
nomen te worden in het parlement.
Het heeft reeds de wijziging van 't
grondswetsartikel betreffende het
eigendom, die nodig was om de
landhervormingswet mogelijk te
maken, aanvaard; ook ui Chili
heeft eigendom nu een 'sociale
functie'.
Freis 'revolutie in vrijheid' gaat
uit van de gedachte dat Chiil
vrijwillig, dat wil zeggen: door het
brengen van offers (wat vooral
geldt voor de bezittende klasse) de
nodige structurele en sociale her
vormingen moet uitvoeren om te
voorkomen dat het land in de
greep raakt van hel communis
me.
Dat betekent niet alleen land
bouw- en landhervormingen, maar
ook versnelling van de woningbouw
en drinkwatervoorziening voor het
platteland. Het betekent ook dat
het onderwijs van de grond ge
bracht en hervormd moet wor
den.
Nog voordat de agarische her
vormingswet van kracht is gewor
den heeft men bereikt dat 4300
boerengezinnen land van he staat
hebben gekregen. Dit aantal moet
voor mei van het volgend jaar
uitgebreid zijn tot 10.000.
In de afgelopen anderhalf jaar
werden zesduizend nieuwe scholen
geopend; hierin krijgen 260.000
leerlingen les van 8200 pas opge
leide onderwijzers. Dat betekent
dat van de 450:000 Chileense
kinderen, die tot voor kort nog
helemaal geen onderwijs ontvin
gen. thans de helft naar school
gaat.
Bovendien wet den in 1865 uiige-
veer 100.900 nieuwe huizen ge-
mm
bouwd, waaronder ongeveer 48.000
noodwoningen in het gebied dat in
maart getroffen werd door een
hevige aardbeving. De gemiddelde
woningproduktie is hierdoor ver
dubbeld en gebracht op 100.000 per
jaar.
De export, met name de stijging
van' de koperuitvoer, moet zorgen
voor de economische grondslag van
Freis hervormingspolitiek. Mede
zeggenschap in de koperproduktie
is hiervoor een vereiste. Van het
nieuwe beleid mag men een goede
samenwerking met de buitenlandse
ondernemingen verwachten. Deze
ondernemingen zullen, volgens de
overeenkomsten, tot 1970 hun in-
vesteringen aanzienlek verhogen
en hun produktie verdubbelen. De
bij de wet geregelde en in over
eenkomsten vastgelegde 'chilenise-
ring' van de kopermijnbouw heeft
ertoe geleid dat de regering thans
reeds medebezitter is van da groot
ste mijnen.
De financiële politiek van de
regering-Prei staat echter aan
scherpe kritiek bloot. Kort geleden
kondigde minister van Financien
Molina voor het voigend jaar
nieuwe, belangrijke belas tingve,-
hogingen aan. hoewel president
Frei enige tijd geleden nog had
verkondigd dat de regering een
bezuinigingspoiitiek zou voeren
in 1967 en de belastingen niet zou
verhogen.
Hoewel de nieuwe verhogingen
voornamelijk de zo genaamde mid
delste en hogere bevolkingsgroepen
treffen zullen ze toch ook voelbaar
zijn voor de 'lagere klassen'; de
belastingverhoging zal doorwerken
in de prijzen. Dat zal Freis toch al
moeilijke positie tegenover de lin
kerzijde zowel binnen zijn eigen
partij als tegenover het door de
communisten gesteunde Volksfront
nog zwakker maken.
Enkele maïen heeft men Frei
aangeraden om uit tactische over
wegingen samen te werken met de
linkse groeperingen. Maar juist de
iaatste tijd is hij verschillende
malen, bü zeer woelige stakingen,
hard opgetreden tegen deze linkse
eiementen.
Spoorweg
0 km 50O
ntolaqost
öësavbnTüpassil
^Iq Seren
SANTIAGO
Rcn'caquo
-Valporois
AJAN FERNANDEZ EU.—
•Vmdivig
Puerto Mcmtl
zr^Ancua
ZCHILOE EIL
AMERIr.
Punto Arenas
