Leidend chirurg van Dijkzigt vandaag
met pensioen
C van Staveren
98
de kern
Muren met
donderend
geraas
ingestort
w
General
Student
dankte eens
leven aan
gewetensvol
arts...
1
Medische
vragen
Trouwhartig
Fronthospitaal
Middeleeuws
Ridlhartje
Goed iverk
Hou
gerwmter
BEAT
in de Burgerzaal
I juni met 'n
VRIJDAG 31 MEI 1968
HET VRIJE VOLK
PAGINA 5
In 'n „wildpark" in Arnhem wordt een bezoeker door een leeuw uit zijn auto gesleurd
en levensgevaarlijk gewond, nadat de man de herhaalde waarschuwing zijn auto-
raampje dicht te doen in de wind heeft geslagen.
Elders in het land ramt een automobilist onder invloed een boom en wordt in zorg
wekkende toestand weggebracht.
Waar gaan ze heen Naar de chirurg, die het uiterste in het werk mag stellen de
slachtoffers weer op te lappen en die dat doet in een gebouw, waar een kleine vergis
sing in de drukte van alledag een justitiële vervolging tot gevolg kan hebben.
Hoe reageert zo'n heelmeester op zoveel dagelijks werk, dat niet nodig zou zijn ge
weest als de slachtoffers-in-kwestie wat minder onachtzaam hadden gehandeld?
Dit was een van de vragen, die een onzer verslaggevers stelde aan dokter C. van
Staveren, een van de leidende chirurgen van het Dijkzigt-ziekenhuis in Rotterdam.
Dokter Van Staveren gaat vandaag met pensioen. Op de laatste dag van zijn verblijf
in het gigantische ziekenhuiscomplex ontving hij ons voor een interview, dat geheel
naar de aard van de populaire medicus z eer openhartig was.
door HAJNS BERG GR EN
„Wel, één keer in mijn loopbaan heb ik het psychisch écht
moeilijk gehad. Dat was in de nacht van de 14e mei 1940, de
dag waarop Rotterdam was gebombardeerd. Binnengebracht
werd met een ernstig beschadigde schedel en hersenletsel
lïerr General Student van de Luftwaffe.
Nu moet u goed begrijpen:
ik ben pur sang Nederlander
en geboren Rotterdammer - en
daar heb je dan plotseling de
schurk in handen die hem dat
geleverd heeft. Je eerste reac
tie is: Zou je de schoft niet?
':^u*êWÊB
mms
1
Dokter C. van Staveren: „Strijder in het wit"
wil hij niet heten
(ADVERTENTIE)
uur Open
J Oil Nb ON cm (Reuter. AP) "Amerika is bereid snel en
ver te gaan. als Hanoi zichzelf enige beperking oplegt in de
strijd, evenals wij onze bombardementen op Noord-Yietnam
sedert .11 maart heidien beperkt.'
Aldus heeft president Johnson donderdag in zijn huis te
Johnson City in Texas verklaard.
(ADVERTENTIE)
Brandweermannen vechten
een hopeloze strijd.
ADVERTENTIE
na sluiting
wegens brand
heropenen
wij a.s. zaterdag
geheel nieuwe
voorraad.
(ADVERTENTIE)
We hebben al naar een
rr lil! tiaritj e uit gek eken'
de patiënt kun je dan niet veel meer
zeggen dan: „Wat zonde nou, waar
om bent u niet eerder naar me toe
gekomen." Maar natuurlijk is liet zo
dat je je inwendig mag ik het
zeggen soms rot ergert onder de
stommiteiten die je te verhapstukken
krijgt.
Maar er isook een. hoopgevende
kant aan deze zaak. Ik heb het aan
tal ernstige, ver voortgeschreden af
wijkingen gedurende mtjn loopbaan
sterk zien verminderen. De mensen
zijn minder angstig en onwetend dan
ze vroeger waren."
Dokter C. van Staveren is een ge-
ocmi Rotterdammer en hij houdt
.an zijn stad. waarin ook zijn vader
veertig jaar huisarts was.
„Ik kan de Rotterdammer een
beetje beoordelen, omdat ik bij voor
beeld ook een aantal jaren in Utrecht
neb gewerkt, waar de mentaliteit
compleet anders is," zo vertelt hij,
rustig en bedachtzaam formulerend.
„Het was fijn werken hier, omdat
de mensen in doorsnee zo gemakke
lijk en trouwhartig zijn. Als je een
Rotterdammer zegt: „Het is niet an
ders, joh, maar je moet geopereerd
worden, dan vertrouwt hij je. Een
typisch Rotterdamse reactie is: „Nou
ja, dokter, u zult het wel weten." De
Utrechter is veel meer geneigd het
vakmanschap van de medicus bij
voorbaat aan te vechten - wat ove
rigens zijn' goed recht is.
Een van de dingen waardoor ik in
mijn Rotterdamse loopbaan soms
ontroerd v.'crd was het vertrouwen,
waarmee de patiënt zijn leven in je
handen legde."
Die Rotterdamse loopbaan van
dokter Van Staveren begon op 1 fe
bruari 1940 in het Cooisingelzieken-
huis, waar hij hoofd werd van een
chirurgische afdeling. Niemand kon
vermoeden w'at er op dat moment de
Rotterdamse binnenstad en het Cool-
singelziekenhuis boven de daken
hing.
Dokter Van Staveren: „Ons zie
kenhuis werd fronthospitaal in de
meidagen van '40. Op de dichtbije
Maasbruggen vochten de Mariniers
als leeuwen en wij kregen uiteraard
veel gewonden binnen. Bij het bom
bardement op 14 mei werd ook het
ziekenhuis getroffen. Aan blussen
viel niet te denken, omdat de water
toevoer was gestagneerd.
Met m'n medewerkers ben ik toen
begonnen met behulp van de auto's,
die op het terrein aanwezig waren,
de patiënten naar andere ziekenhui
zen over te brengen, dwars door de
brandende stad. Ik herinner me. hoe
in het Bergwegziekenhuis een enor
me stroom gewonden en doden werd
binnengebracht
„Een paar weken later kreeg de
gemeente Rotterdam de beschikking
over zes hospitaalschepen, die tot de
uitrusting van het Nederlandse leger
hadden behoord en die dus Duitse
krijgsbuit waren geworden. Rijnaken,
die volkomen self-supporting waren
gemaakt met een röntgenafdeling,
een operatiekamer, een sterilisatie-
ruimte, enzovoorts. Ze' werden afge
meerd in de Leuvehaven. dichtbij de
resten van het Coolsingeiziekenhuis.
maar omdat het daar eike nacht
granaat- en bomscherven regende,
later verhaald naar de Zalmhaven."
Maar ik hem hem opgelapt, mid
denin in de nacht. Want zo'n aan
vechting je medische eed ontrouw te
zijn duurt altijd maar even. Ten
slrtte neem je toch weer afstand van
de bijkomstigheden en realiseer je je
drar ligt een mens in nood.
Later krijg ik een brief van een
vriend. Er zit een kranteberichtje in
dat vermeldt dat Herr General Stu
dent. Kreta heeft veroverd. „Jouw
schuld kaffer," schrijf' de vriend
erbij.
..Ziet u," besluit dokter C. van Sta
veren deze merkwaardige belevenis
irt zijn bijna leeggeruimde kamer in
het Academisch Ziekenhuis Dijkzigt,
„men moet ons maar niet romanti
seren. "Wij artsen moeten wel eens
lachen om de lieve boekjes getooid
met zulke aansprekende titels ais
„Strijders in het wit" en wat er zo
verder al in druk verschijnt.
Ons vak kent zijn moeilijke en
droevige momenten, maar je hebt
soms ook onbedaarlijk veel schik. Er
Is al bij ai veel humor in.
Een gevoel van frustratie komt
soms over je als je de middeleeuwse
afwijkingen ziet waarmee de men
sen naar je toe komen. Dingen die
je niet voor mogelijk had gehou
den. Het pijnlijke is dan dat de
mensen uit onwetendheid of angst
veel te lang hebben gewacht.
Ze komen voor. de gevallen van
vrouwen die kanker hebben in een
van hun borsten en die dat dan wel
beseffen, maar hun ziekte zelfs voor
hun familie verborgen houden. Tegen
gooide. Maar: Voor weer anderen
komt het definitieve weten ais een
verlossing. Dat heb ik in mijn prak
tijk ook meermalen meegemaakt."
Bevallingen op de TV?
„Zinloos. Voor kinderen ongeschikt,
voor de meeste volwassenen gesneden
koek, omdat ze er zelf een of meer
malen een hebben meegemaakt. Dan
blijft toch alleen de ongezonde be
langstelling over?"
Operaties op de TV?
„Precies hetzelfde. Natuurlijk ben
ik zo aJ en toe naar het buitenland
gegaan oni een collega te wagen:
Hce doe jij nu die operaties? Laat ik
u verzekeren dat je zelfs als vakman
vrijwel niets ziet ook al krijg je de
allerbeste plaats. Pas als je gastheer
zegt: „Collega, wil je me assisteren?"
dan heeft het zin. Aiieen dan zie je
alles.
Natuurlijk heb ik er niets op tegen
dat men eens een operatiezaal van
binnen laat zien. maar ik kan toch
het volledig tonen van een operatie
niet anders zien als een vorm van
sensatie scheppen. Wat moet in gods
naam het publiek ermee als een
chirurg er niets aan heeft?"
Zo'n grote reis- of -weekend
tas, waarin al je hebben en hou
wen voor een lang weekend, een
korte vacantia of een hele rits
boodschappen gaat... zo'n tas
van ruim zeventien gulden,
koopt U morgen voor nog géén
tientje.
Een lumtT[eI van een tas, met 2
stevige hengsels, solide rits en
groot voorvak, onmisbaar voor
hen, die altijd méér spullen in te
pakken hebben dan ze dachten...
Vrijdagavond om 6 uur begint de
verkoop van deze reis- of week
end tassen, contrasterend af-
gepaspeld, in zwart
of cognac,
A
«*0* Cèén tel. of schrift, best.
•••••«•••••••••••«••ft*
ganger werd getroffen. De bom
sloeg er dwars doorheen en het
schip ging naar de bodem van de
haven. Dat het tveg was merkte
men pas toen het licht werd."
..Dit zette ons vanzelfsprekend op
nieuw aan het denken. Hoe doeltref
fend we op de schepen ook hadden
kunnen werken, het was duidelijk dat
een treffer op een van de vaartuigen
die wel met patiënten waren bezet de
grootste ongelukken zou veroorzaken.
De kans bestond dat er dan niemand
meer uit kwam. Je kon dus beter
op het. land zitten en daarom gingen
we naar het Coolsingeiziekenhuis te
rug, dat intussen weer enigermate
was opgeknapt."
„Op deze kostelijk ingerichte sche
pen hebben wij ontzaglijk veel goed
werk kunnen doen," herinnert dokter
Van Staveren zich met duidelijk ge
noegen. „Het was vaktechnisch ge
zien een interessante tijd waarin je
de chirurgie in voile omvang, modern
en goed, kon beoefenen."
„Totdat er op zeker moment een
bombardement kwam op de Van
Vollenhovenstraat en omgeving, op
een steenworp afstand van de
Zalmhaven. Het gebeurde 's nachts.
Niemand merkte hoe ons polikli
niekschip, dal op dat moment-ge
heel verlaten was, door een blind-
Daar, in dat primitieve hospitaal
midden in een geruïneerde stad. kreeg
dokter Van Staveren de laatste oor
logswinter te doorstaan. De ellende
van honderdduizenden stadgenoten
veroorzaakte de verschrikkelijkste
omstandigheden.
„Op het terrein van het Coolsingei
ziekenhuis," zo herinnert de dokter
zich, „stond een locomobiel, die met
geasfalteerde houtblokjes uit de stra
ten van de binnenstad werd gevoed.
Daar kon je als chirurg dan wat
warm water krijgen om je handen te
wassen. Het is me wel gebeurd dat ik
met verkleumde handen een even
verkleumde patiënt moest opereren.
Het enige wat je dan doen kon was
zo af en toe te proberen je handen
te warmen aan de buik van de pa
tiënt."
Maar toch: Ook aan deze voor een
medicus uitermate moeilijke jaren
denkt dokter Van Staveren met een
zeker genoegen terug. „Wc hebben
toen in bedonderde omstandigheden
toch heel veel kunnen doen," zegt hij.
Dat ten slotte het verouderde en
geteisterde Coolsingeiziekenhuis door
het ultra-moderne Dijkzigt werd ver
vangen was het werk van een aantal
mensen, maar dokter Van Staveren
was daar één van. „Ik heb na de
oorlog nogal wat aandrang uitge
oefend nu eindelijk, eindelijk tot een
nieuw en zeer modem ziekenhuis te
komen." vertelt hij lachend. „Ik heb
zelfs wel eens op ouderwetse, goed-
Robterdamse wijze gemopperd."
Terwijl toch in Nederland belang
rijk wetenschappelijk onderzoek ge
daan wordt, komt het nieuws over
opzienbarende medische ontwikkelin
gen voornamelijk uit de Engelsspre
kende landen. Is de Nederlandse me
dische wereld niet te gesloten tegen
over de pers?
Dokter Van Staveren: „Ik zou wel
voelen voor Innige contacten tussen
de medische wereld en de journalis
tiek. Maar die contacten zuilen ge
leidelijk en schckloos moeten worden
uitgebouwd. Ik Wijf het onjuist vin
den dat je in overigens reusachtig
goede tijdschriften als Time en Life
belangrijke nieuwe ontdekkingen
moet lezen, die hun rijpheid nog niet
hebben bewezen. Je stimuleert de on
rust onder het publiek.
Een van deaspecten van deze zaak
Er verschijnt in Amerika dat zo
veel vrijer is dan wij in deze opzich
ten een boek onder de titel: Moet
je de patiënt vertellen dat hij kanker
heeft? Maar zo mag je het nooit
stellen. Je hebt mensen die je het in
der eeuwigheid niet vertellen mag
omdat je ze de grootste ellende be
rokkent.
Er zijn frnppMiie gevallen bekend.
Er komt een arts bij een collega en
zegt: „Vertel het me maar, dan kan
ik maatregelen nemen." De collega1
liet zich verleiden te zeggen dat del
man inderdaad nog maar beperkte j
tijd te leven had Waarop hij naar l
buiten ging en zich voor de tram
De harttransplantaties elders. Wor
den ze ook in het Dijkzigtziekenhuis
bestudeerd?
..Intensief," aldus dokter Van
Staveren. „We zijn er zeker niet
ver meer vandaan zo'n operatie ook
in Nederland tce te passen. Ik meen
zelfs wel te mogen zeggen dat wij
met de studie van het probleem
van de afstoting van vreemd weef
sel in Nederland verder zijn dan in
menig ander laad.
Een van de grootste moeilijkheden
is; Hoe kom je aan een ruilhartje.
Er zijn zoveel ongevalspatiënten die
niet ineens overlijden, dan wel hun
orgaan niet kunnen afstaan omdat
er inmiddels een infectie is opgetre
den.
Dit is wel zeker. De medische we
tenschap staat nog voor enorme ont
wikkelingen. In 1850 dacht men dat
men de top van de mogelijkheden
.wel had bereikt. Er zijn misschien
mensen die op dit moment datzelfde
idee hebben. Ik ben er van overtuigd
dat mén over vijftig jaar om deze
mensen zal glimlachen. De top ver
legt zich. Voortdurend."
(VERVOLG VAN VOORPAGINA)
Omstreeks half twaalf, stortten
met donderend geraas de eerste mu
ren in. Duizenden mensen waren er
aan de achterzijde van de fabriek
getuige van. Ze zagen hoe een brand
weerman ternauwernood aan het
vallende puin ontkwam. De muur
aan de voorkant begon sterk te hel
len en is later door mannen van de
reinigingsdienst omvergetrokken.
Op dat moment verklaarde burge
meester H. Roelfsema: „Eigenlijk
horen zulke oude fabrieken niet meer
in het centrum van Schiedam.
De N.V. Van Katwijk, een glas-
handel, een het aannemingsbedrijf
Baron N.V, gingen snel aan de slag
voor het herstellen van de glasschade.
Zij zetten er twaalf mensen voor in.
Men hoopte het werk nog voor het
weekeinde gereed te hebben.
Toen het onschuldige vuurtje,
dat vermoedelijk tot de explosie leid
de, ontstond, ging het personeel van
de Fa. Penning, een zaak in auto-
accessoires aan de overkant van de
Korte Dam, naar het dak van de
winkel om het vuurtje beter te kun
nen bekijken. Daar was het getuige
van de explosie.
Personeelslid Logmans vertelde:
„Het leek zo onschuldig. Maar op
eens kwam die enorme klap. We ren
den naar beneden, de straat op, en
maakten dat we zo vlug mogelijk
wegkwamen. Overal zagen we ge
broken ruiten. Zijn baas. de heer
Penning, doet een soortgelijk verhaal
en getuigt van de gitzwarte rook
wolken die zich boven Schiedam
samenpakten.
J ohnson:4 VS
zijn bei ei 1
ver te gaan
Rotterdams populairste beatgroep
de Mega's zorgden voor een 2e
sensatie in de pop-wereld! Ais
enige en eerste groep viel hun de
eer te beurt in de Burgerzaal van
het stadhuis te spelen. Kort gele
den nog zorgden de Mega's voor
de nodige opschudding met de op
Dankers-label uitgebrachte LR.
„MEGA'S MEGANIQÜE".
Deze LR. met 12 ongehoord goeie,
grotendeels eigen nummers, was
zeifs voor insiders een volslagen
verrassing. Een bekend discjockey
sprak zelfs van de pop-sensatie
van 1968
Leze L.P. is alleen bij DANKF.RS
verkrijgbaar. Mono/stereo fi.95.
Generaal Westmoreland, die naast
Jolmson zat, verklaarde dat de oor
log 'steeds meer een Noordvietname-
se invasie van Zuid-Vietnam zai
worden, maar dal de vijand het punt
van wanhoop steeds dichter schijnt
te naderen. Er zal nog zwaar gevoch
ten worden.' zo zei rdj.
De Amerikaanse* verliescijfers in
Vietnam van de laatste drie weken
zi.in de ergste sedert het begin van
de oorlog. In deze tijd zijn 1537
Amerikaanse militairen gesneuveld
er. 1419 gewonden in ziekenhuizen
opgenomen. In totaal hebben de
Amerikanen sedert 1961 nu 23.926
man verloren, terwijl 146.363 militai
ren gewond werden.
•Helaas', zo voegde hij eraan tot,
'kan ik het Amerikaanse volk geen
vorderingen van enig belang meede
len over de besprekingen in Parijs,
j Maar de Verenigde Staten zullen al-
i Hes blijven doen om tot vrede te
i komen.'
atelier voor binnenhuiskunst
meubelen, tapijten, stoffen,
lampen, kunstnijverheid
zuidplcin, telefoon 27 41 55
eindstation metro
Mevr. J. V. in Rotterdam: Chroni
sche zeer langzaam verlopende ont
steking van inwendige organen als
lever en nieren kan gepaard gaan
met bindweefselvorming. Daarbij
gaat ook al weer zeer geleidelijk
werkzaam weefsel te gronde. Het be
trokken orgaan wordt kleiner,
'schrompelt', zoals het heet. Bij de
lever spreekt men dan van cirrhose,
een duur woord voor vervanging van
levercellen door bindweefsel.
Bij chronisch alcoholisme kan
schrompeling van de lever optreden..
Schrompeling van de nier ontstaat
meestal als gevolg van een Jaren
lange chronische nierontsteking,
waarbij zeer geleidelijk nierweefsel
door bindweefsel vervangen wordt.
Bindweefsel denk maar aar. lit
tekenweefsel heeft de eigenschap
dat het schrompelt bij veroudering.
Mevr. E. M. In Zuid-Hoiland: De
woningnood is ook medisch gezien
een der grootste vraagstukken. AI 1*
nu mogelijk het ergste woningtekort
voorbijblijven nog duizenden wo
ningen over. die naam woning ten
onrechte dragen. Het zijn verblijven
waar mensen noodgedwongen huizen
in een hel van gehorigheid, tocht,
vochtigheid, stank van niet goed
functionerende riolering, van etens-
tucht, damp van wasgoed, waar geen
plaats voor is. Er ontbreekt een
eigen slaapkamer voor ouders en
kinderen, niet om te spreken over
steile, hoge onverlichte trappenhui
zen. brandgevaar en bouwvalligheid.
Ik kan nog een serie woongebreken
opnoemen, maar zal het hierbij la
ten. Maar een schande is het, dat
een groot deel van de bevolking leeft
in huizen, die de lichamelijke en
geestelijke gezondheid dag in dag uit
schaden.
H. L. KEIJEPvMANS, ARTS
Vragen op medisch terrein
richten aan; Medische Vragen-
rubriek. Het Vrije Volk, Hekel-
veld 15, Amsterdam-C.
CARAVANS - VOUWWAGENS
ROEt-VIS-ZEILBOTEN
BUITENBOORDMOTOREN
WePsrlade 24h-l.010-264850-ScWed.m
VRAAG HAAR QN. UiIGESREIOE FOlDES
