X ^7
150 jaar
Jacht
op de
kapi
H
1
tl ie t lef heeft beneden de 700 meter zijn pa-
rachute open te trekken vliegt er bij mij uit.
Theorie
Romantiek
Verzekering
15
mmm
Ongemakkelijk keer
Musea leeggeroofd
Willems erfenis
Vrije val
HET YRU* YOLK
aldus instructeur HANS CORNELIS
Het vierpersoons Cessna-vliegtuigje draait een scher
pe bocht. Door het open deurgat, dat als een valluik onder
me ligt, zie ik, 850 meter in de diepte, de aarde.
*Daar gaat-ie,' roept de piloot en wijst. Beneden me hangt
een grote rood-wit-grijs gestreepte paddestoel, de parachute
van Haai Cornelia.
Nog geen halve minuut voordien zat hij tegenover me
naast het open deurgat. Cornells is parachute») ü«tructeur
en heeft een eigen school op Zestienhoven. Met een sierlijke
sprong dook hij de diepte in, zwaaide zelfs nog even voor
hij het scherm opentrok.
m
<®r 7
door PAUL VAN T VEER
Het Mauritshois, dat eigenlijk Koninklijk Kabinet
van Schilderijen heet, de Koninklijke Bibliotheek en
het Koninklijk Penningkabinet hebben één ding ge
meen. In hun namen is het woord 'koninklijk* geen
reclame of beloning van belangrijk we, maar een re
gelrechte aanduiding van herkomst.
AD. KOOLWIJK
Sprong
In d
e
diep
te
Het is zaterdagmorgen halt acht.
Er staat een koude noordooster
Hins Cornells (28) zweeft lager en
lager, recht op een oranje kruis at.
dat op het veld ia uitgezet en van
uit de lucht niet groter lijkt dan
een bierviltje. Soms leggen ze op
dat kruis echt een bierviltje neer
Haas Cornells So® er precies op
terecht komen.
"Wat bezielt de mensen die het
parachute-springen als sport gaai
beoefenen? Wat prikkelt hen om
op grote hoogte uit zo*n vliegtuigje
te klimmen. Met één voet op een
smal opstapje, en de andere op een
wiel, de handen aan de vleugel
stijl? Daar staan ze. terwijl de
wind aan hun kleding rukt en de
adem bijna wordt afgesneden. Ze
wachten op de kreet van de in
structeur. "Gd..." om zich omlaag
te storten, armen en benen ge
spreid.
Twee misselijk makende secon
den vallen ze, totdat de lijn tussen
vliegtuig en valscherm automa
tisch de parachute opentrekt. De
ruk waarmee het scherm zich
opent. Ze zijn vrij en zweven om
laag. Nu moeten ze rustig blijven,
de henen aaneengesloten, fcniefc
wat opgetrokken, gezicht in de
richting van de landing terwijl de
aarde op hen «risuist Ineens is
daar de grond, de klap van de lan
ding, de wind m het valscherm dat
hen over de grond wil slepen.
brevet A dat zijn acht sprongen
met automatische opening kost
compleet 280 gulden. Daarna kan
men beginnen aan de vrije val die
15 gulden per sprong kost plus een
bepaalde toeslag naarmate men
hoger gaat springen. De parachu
tist gaat dan aan zijn 'seconden
bouwen', op steeds groter hoogte
eruit, steeds langer wachtend met
het openen van het valscherm.
De vrije val varieert van 3 tot 70
seconden. Wie eenmaal zover is
kan ook figuren leren maken, hori
zontale vlucht, looping voorover,
salto's achterover. Er is zegt Hans
Cornells, maar een kleine beweging
van hand of voet nodig om het
lichaam, dat in de vri'i val met
een vaart van 120 tot 190 km per
uur omlaag suist, een andere stand
te geven.
'Waarom ik het doe' De roman
tiek zegt een van de leerlingen,
de 34-jarige polit'e-oeambte W
P h i 1 i p p t uit Den Haag Hij is
gek op oorlogsromans, waarin pa
rachutisten een rol spelen en hoopt
nog eens beroepspara te worden
Hij verschijnt op de ies in een
camouflagepak en draagt een ro-:e
baret. Hij is zeer enthousiast en
vlak voor zijn eerste "*1je sprong,
waarbij hij zelf zijn scherm moet
opentrekken. Hij bekent eerlijk: 'Ik
ben doodnerveus
'Nee, geen romantiek, zegt de
Rotterdamse kantoorbediende O. B
Pessy (29). 'Het springen gee't
me een gevoel van vrijheid legt »U
uit, en assistent-Instructeur Ton
Wil) ebrandts (28) knikt in
stemmend. "Vooral als Je vanaf
grote hoogte gaat springen en
allerlei figuren kunt gaan maken
Je zweeft als een vogel door de
lucht.'
Hans Cornells leerde het sprin
gen in 1965 In Frankrijk op het
Centre Parachutlsme oij Rljssel.
HU is met aijn schooi gestart in
april van dit jaar. Eer belangrijk
assistent» is zijn echtgenote
Michéle. ZU werkt op Zestienhoven
ais secretaresse.
Michéle springt zelf ook es het
Ia waarschijnlijk aan baar entbc*!"
alarms te danken dat tussen de 23
cursisten, die haar man nu opleidt
zich ook vijf meisjes bevinden.
De cursus die opleidt voor het
Maar voor het springen kan be
ginnen hebben de leerlingen theo
rielessen gehad, ze hebben de
parachute leren vouwen zeer be
langrijk voor de veiligheid van de
leerlingen ze zijn geïnstrueerd
hoe ze een vliegtuig moeten ver
laten. ze hebben geleerd hoe ze
moeten Landen.
Dan volgt de eerste sprong. Die
wordt zonder meer gemaakt. Ze
hebben vertrouwen gekregen In het
materiaal en ia de instructeur: nu
moeten ze eigen capaciteiten nog
leren vertrouwen.
De eerste sprong gaat goed. de
tweede en de derde ook. Dan,
merkwaard'? genoeg komt ineens
de angst. Er is een leerling die
zegt: 'Nee, ik durf niet Ik voel me
niet lekker
•Dan gaan we rustig terug,' zegt
Hans Cornells. 'Angst is een nor
male zaak. Ik heb het juist niet
erg op jongens die helemaal geen
angst kennen. Voor oravoure is bij
mij geen plaats.'
De school is geen club. Zij leidt
alleen op. Maar er heerst wel een
goede teamgeest daar op Zestien
hoven.
Ik zie OP deze ochtend onder het
grijze wolkendek Phllippl en Pessy
omlaag komen De wind drift hen
af en vanaf de grond worden door
een megafoon Instructies naar bo
ven gegeven. 'Draalen, meer draai
en!' want ze hangen met de rug in
de richting van de landing Trek
ken, toe dan. trekken! Denk om de
benen! Sluiten!Ze komen vei
lig neer. Hun ogen stralen
Een gevaarlijke sport? Niet ge
vaarlijker dan skiën ot paard
rijden, zegt Hans Cornells. Voor
zijn leerlingen Is een persoonlijke
WA-veraekering verplicht, die dekt
tot een bedrag van een ton.
Sterke verhalen. Ze worden
meestal met eeu lichte glimlach
■W Rusttjf zit
Hans Cornelia
instructeur
naast het open
deurgat.
Be parachute
is open, de
aarde safest op
hem af.
Goed geland,
precies op het
kruis.
*>.rSW
Gravure van Refnier Vtnkeles: Overdracht van stuk- Portret van de eerste referendaris voor kunstzak,.
Jen uit deveraamellng van Willem V aan de Staten- in Nederland: jhr. mr. Victor de Stuers (tekecw
onbekend)
Beide «lüstnxtie» vit: ISO jaar Koninklijk Kabinet tan Schilderijen
Stier van Potter
uit *ari s gesleept
Da oude kern van de schilderijen
in het Mauritshuis en de penningen
In het Penningkabinet, in mindere
mate ook van de boeken in de Ko
ninklijke Bibliotheek, Is afkomstig
uit het bezit der Oranjes, Het wa
ren de oude stadhouderlijke ver
zamelingen die in 1795 bU de
komst der Fransen ten dele als
oorlogsbuit naar Parijs weraen ge
sleept, ten dele waden •genationa
liseerd.' Bjj de vestiging van het
Koninkrijk ia 1816 werden zU door
koning Willem I als koninklijke
verzamelingen onder vrU vage be
palingen ten openbaar nut gesteld.
Het gedenkfeest der anderhalve
eeuw hebben de koninklijke ver
zamelingen Indertijd gevierd met
tentoonstellingen. Van blijvender
sard is het gezamenlijk gedenkboek
dat nu onder de titel 150 jaar
Koninklijk Kabinet van Schilde
rijen, Koninklijke Bibliotheek,
Koninklijk Penningkabinet als een
zeer fraaie uitgave van de Staats
drukkerij ls verschenen. Geschre
ven door vroegere en huidige direc
teuren van de drie instellingen, ls
het uit den aard der zaak (konink
lijk talgebruik) vooral een boek
voor de speciaal geïnteresseerden.
Men moet bij voorbeeld al bij
zondere belangstelling hebben voor
een figuur als Jhr. mr. Victor de
Stuers, de eerste referendaris
voor kunstzaken die Nederland
kende, toen nog chef van een afde
ling van Binnenlandse Zaken, om
rijn optreden in de verschillende
hoofdstukken van dit gedenkboek
met interesse te kunnen begroeten.
Persoonlijk heb Ik die bijzondere
t, «ngstelhng voor De Stuers, niet
alleen vanwege? zfin baanbrekend
werk In Nederland op het gebied
van openbare kunstverzamelingen,
monumentenzorg en archiefwezen,
maar ook omdc; htj wat weini
ge» nog weten «da kamerlid
rond de eeuwwisseling een zeer
groot aandeel had in de kamerde
batten die een eind maakten aan
een al te gruwelijke periode van de
Atjeh-oorlog.
Als referendaris voor kunstzaken
was De Stuers, zo blijkt uit dit
boek. ook al een zeer ongemakke
lijk heer die het met al de direc
teuren van de koninklijke verza
melingen aan de stok had. Veel zij
hem vergeven: hU is per slot van
resaning de grondlegger van het
Rijksmuseum, van 's Rijks Monu-
mentendienst, die In een barbaarse
tijd talloze belangrijke nationale
monumenten voor sloop heeft be
hoed, en voor zo nog vrat meer.
In de algemene inleiding van dit
boek geeft prof. Lunsngh Scheur
leer «en globaal overzicht van de
geschiedenis der kunstverzamelin
gen, Zijn verhaal heeft zelfs span.
nende momenten
Na 1795 sleepten de Fransen met
grote vanzelfsprekendheid uit alle
landen die zij kwamen bezetten of
bevrijden, kunstvoorwerpen naar
Parijs. Het Lorvre moest het
kunstcentrum van de wereld wor
den. België. Nederland. Italië.
Spanje, de Duitse staten zij al
len moestee daaraan meewerken
De vanzelfsprekendheid was zo
groot dat de geplunderde naties na
de val van Napoleon de grootste
moeite hadden, hun bezit uit Parijs
terug te krijgen.
De overwinnende bondgenoten
Oostenrijk, Rusland en Engeland
wilden de nieuwe Franse koning
Iodewijk XVI niet tegenover zün
volk een slecht figuur laten slaan
als hy zoveel kunstschatten moest
teruggeven, Alleen Pruisen nam
een andere houding aan, maar er
was toch aen tijdelijke terugkeer
van Napoleon, een Slag bU Water
loo en een bezetting van FarUs
voor nodig om de Fransen te dwin
gen, de honderden schilderijen en
andere kunstwerken uit Nederland
af te staan.
En dan nog! De Nederlandse ver
tegenwoordigers moesten ten slotte
het Louvre binnendringen en met
hulp van Engelse en Pruisische of
ficieren zelf de schilderijen van de
wand halen. Onder gemor van het
publiek verdween men met de eer
ste schilderijen Ijlings in een huur
rijtuig. Vooral de verwijdering van
de zeer grote Stier van Paulus Pot
ter, toen een der beroemdste schil
derijen ter wereld en nog steeds
een sieraad van het Mauritshuis,
veroorzaakte moeilijkheden. Hst
werd weggedragen door een paar
Pruisische soldaten die daarvoor
waren gecharterd.
Maar goed, ze kwamen dus terug
maar van wie waren ze, deze
kunstschatten? Formeel was stad
houder Willem V in de napoleon
tische tijd schadeloos gesteld voor
het verües van zijn Nederlandse
bezit en wat er nog In Nederland
was, werd tot staatseigendom ver
klaard Voor allerlei onroerend
Oranjebezit zijn na 1815 regelingen
getroffen. De eigendom van de
kunstverzamelingen bleef ln de
lucht hangen.
Vast staat alleen dat het beheer
van de koninklijke verzamelingen
door de staat werd bekostigd,
waaruit men kon concluderen dat
ook koning Willem I ze niet langer
tot zijn privé-bezit rekende.
Moeilijkheden heeft het nimmer
gegeven. Met één uitzondering. Ko
ning Willem n, die zelf een groot
kunstliefhebber en -verzamelaar
was, heeft in rijn regeringsperiode
opdracht gegeven formeel uit te
maken of het hier toch niet om
Oranjebezit ging.
Op grond van het feitelijk beheer
door staatsambtenaren en andere
indirecte bewijsgronden heeft de
regering toen met succes aange
voerd dat de koninklijke verzame
lingen staatseigendom waren ge
worden.
Gelukkig maar, want toen koning
Willem H overleed, bleek zijn
erfenis zo door schulden Belast dat
onder meer zijn gehele particuliere
kunstverzameling moest worden
geveild. Was het Mauritshuis nog
tot het koninklijk bezit gerekend,
dan was er na 1849 weinig blijven
hangen.
Maar over die on-konlnklljke
kwestie doet het gedenkboek 150
jaar welvoegiykheidshalve maar
het zwijgen toe!
verteld.
Toen Ton WUlebrandts destijds
zijn eerste sprong maakte dat
was in Seppe bij Breda dreef hij
recht op de huizen af. Manoeuvre
rend met de koorden van zijn val
scherm wist hij ze te ontwijken om
vervolgens rakelings iangs een nj
prikkeldraad te schieten
Hans zelf. destijds ln Frankrijk
bezig aan het opbouwen van zijn
seconden, lag op een dag horizon
taal op grote hoogte. HU zat op
acht seconden vrije val en tro£
Maar ziin parachute weigerde als
gevolg van die horizontale ligging.
Zo viel hU, vier seconden lang. HU
rukte de reserve parachute open,
die op de borst is bevestigd. Omdat
hij toen weer verticaal kwam tc
hangen, ontvouwde zich ook het
grote rugvalscherm. Twaalf secon
den vrije val dus.
Maar op de grond wachtte hem
een koude douche. Meneer!' brieste
een boze instructeur, 'Menéérl' u
heeft twéé seconden te lang ge
wacht
Daarom zegt Hans nu ook. Tk
hou streng de hand aar de Franse
regels. Wie het lef he beneden
de 700 meter pu rijt parachute
open te trekken, vliegt er hU ma
uit. the boert met n.eer terug te
komen-."
'De jacht op de okapi' van de
Franse romancier, journalist en
diepzeeduiker Philippe Dlolé is
meer een psychologische roman,
zij het met avontuurlijke inhoud,
dan een jachtverhaal Alleen ln
het laatste hoofdstuk komt een
okapi voor, die rich gemakkelijk
laat vangen. De ik-figuur van het
boek, een blanke jager en leve
rancier van dieren aan dieren
tuinen. hoopt met deze kostbare
bult voor het laatst een grote
«lag te «laan in Afrika. Er veran
dert uül aövèèl dat ësh Euro
peaan van zijn generatie en sijn
mentaliteit er niet meer vrij en
onbekommerd kan leven.
De laatste bult .vordt hem ont
nomen. Hongerige negers slach
ten de okapi, die we kunnen zien
als het symbool van het fascine
rende prachtige Afrika dat verlo
ren gaat voor old-timers als deze
woudloper en avonturier.
De schrijver brengt hem samen
met vier Jonge Europeanen, die
zonder deugdelijke voorbereiding
ei» met een gebrekkige uitrusting
dwars door de wildernis naar de
Kongo willen reizen om de Kon
golezen te helpen bij het stichten
van «en onafhankelijke staat.
Hun ideeën zijn nogal vaag en
hun gedrag tamelijk vreemd,
maar het lukt hun toch, de jager
over te halen als gids op te tre
den.
Het. wordt een moeilijke en ge
vaarlijke tocht door savannen en
wouden en gebieden waar plunde
raars rondzwerven. De spannin
gen tussen het jeugdige viertal en
de veel oudere leider en zijn ero
tisch© verhouding met het mooie
zinnelijk! meisje Francine zijn
uitstekend beschreven
Een merkwaardig motief ls de
gecompliceerde relatie van de ja
ger met de natuur, met de dterep
ede hij doodt en waarvoor hij
toch bewondering heeft en zach
tere gevoelens dan voor zijn me
demensen.
De jacht op de otopl ls lang
niet overal een 'duidelijk' boek
De vier ietwat provo -achtige, niet
onsympathieke 'Kongovaarders'
die wel een zekere geestverwant
schap vertonen, maar Individueel
toch sterk verschillen, komen
Met heleuw&l uit de verf. Het
kon misschien niet anders; de ik
figuur die ^n het woord ls.
slaagt er niet in zijn tochtgeno
ten te doorgronden. Zelfs Francine
blijft hem ln wezen vreemd, al
wil ze wei met hem Japen.
Al vinden we het boek geen
meesterwerk, het is niet onbegrij
pelijk dat het in Frankrijk, een
!:»nd met veel gefrustreerde oud-
kokmlalen, bekroond wend (met
de Prix de l'Acadêxnie)
De vertaling moet geen gemak
kelijk karweitje zijn geweest. Ma
rianne Kuik heeft 't er goed af
gebracht. maar ze maakt een blun-
dertje door eet eland-antiloop
een gewei op te zetten Antilopen
zijn geen herten. Ze hebben ho
rens.
BH.
Philippe Ololé: DE JACHT OP
DE OEAPL Een Sssk slï Si AM
BO, uitgave: 0e Arbeiderspers. In
de boekhandel f 7.59.
