Burgemeester H. Roelfsema:Rijk onthoudt Schiedam
financiële middelen voor allernoodzakelijkste dingen
Plotseling (opnieuw) geïnteresseerde gemeente
vist achter het net
Inbrekers
opnieuw op
drank uit
Vurig begin van nieuw jaar
MjM
2
Merkwaardig
gevolg van
financiële
situatie
Agenda
Zekere druk
Beperkte vrijlieid
Geen lierstel
Zbrgrgx
Verfijningen
Aan t lijntje
Leger des Heils
Bepaling
Vrouw aangereden
na verlaten bus
HetVrffeVolR
Rotterdamse
bioscopen
Toneel en muziek
VRIJDAG 3 JANUARI 1969
HET VRIJE VOLK
De vraagtekens achter de
maatschappelijke structuren,
die de gemeente beroeren en
haar slechte financiële positie
hebben volgens burgemeester
H. Roelfsema een merkwaardig
gevolg, dat hij in het derde
deel van zijn nieuwjaarsrede
uiteenzette.
(Van een onzer verslaggevers)
„Aan de gemeente Schiedam zijn in 1968 in de kapitaal
sfeer middelen onthouden, die voor de allernoodzakelijkste
zaken beschikbaar hadden moeten worden gesteld. Ik heb me
de afgelopen maanden wel eens afgevraagd of men meende,
dat Shciedam niet meer bestond Schiedam wordt .eenvoudig
vergeten, zullen we maar zeggen.
Agtdomeratieregeling;
ZAAIERS
lees ze
plaats ze
mt:ê - jj
De r.-k. St.-Willibrorduskerk aan de Insulindelaan is op oudejaarsdag verkocht en zal, na
pas 16 jaar dienst te hebben gedaan, waarschijnlijk het veld moeten ruimen voor een blok flats
ADVERTENTIE
BEKENDMAKING
(Van een onzer
verslaggevers)
De r.-k. Sint-Willebrordus-
kerk aan de Insulindesingel in
Vlaardingen zal naar alle
waarschijnlijkheid worden af
gebroken.
De kerk is op oudejaarsdag
verkocht aan de Schiedamse
bouw- en aannemingsmaat-
schappij Daniël Kreuger N.V.
De koper wil proberen op de
grond een blok flats te bouwen.
Tot ver in de omtrek zag men donderdagavond in Schiedam de gloed van het nieuwjaars-
vuur dat precies om zeven uur ten aanschouwe van een duizendkoppig, voornamelijk jeugdig
publiek op een terrein aan de Vlaardingerdijk bij de Nieuwe Damlaan werd ontstoken. Tien
tallen kerstbomen waren die dag vanaf vele verzamelpunten naar dit terrein gebracht en
hoog laaiden de vlammen dan ook op toen men de met olie doordrenkte sparren In brand stak.
Het was het traditionele door de Schiedamse gemeenschap georganiseerde begin van 't nieu
we jaar, waarbij aan het slot in vurige letters het publiek veel voorspoed werd toegewenst.
Schiedam
Abonnementsprijs
Gironummers
Adressen en
telefoonnummers
EAUiNA 19
.Geef gemeente
e j igen i sp< ee. 11n ui in t<e
(Van een onzer verslaggevers)
„Als een gemeentebestuur te vaak
tegenover wensen van de burgerij,
tegenover de roep om noodzakelijke
voorzieningen het 'neen' moet laten
klinken, doet dat zo'n bestuur scha
de. De gemeentepolitiek wordt min
der geloofwaardig. En wat zien we
dan gebeuren? Belangengroeperin
gen, ook die welke in het leefbaar
heids- of ideële vlak liggen, trachten
financiële middelen van de gemeen
te voor het eigen doel vast te leggen
onder het motto: "Wij alleen zijn des
kundig op ons terrein; wij weten
wat we nodig hebben, blijf van ons
deelterrein af en betaal wat we
vragen.
Ook birmen-gemeentelyk is een
aantal semi-permanente of semi
verplichte uitgaven aan het groeien,
die mede besiag leggen op de reeds te
geringe speelruimte, van de gemeen
ten. Deze nevenontwikkeling wordt
onder allerlei namen verdedigd.
Stichtingen
Zelfs de functionele decentraiisa
tie komt er soms aan te pas. Talrijke
stichtingen zijn in de afgelopen ja
ren overal in de gemeenten uit de
grond gestampt voor vele op zich
zelf respectabele doeleinden, maar
ten slotte gaan de oprichters ervan
uit, dat het verkrijgen van rechts
persoonlijkheid voor één of ander
gespecialiseerd doel recht op subsi
die betekent, zonder dat men politie
ke verantwoordelijkheid draagt voor
het gehele beleid.
Ja, sterker gezegd: die politieke
verantwoordelijkheid wijst men per
se af. „Want," aldus de burgemees
ter, „politieke verantwoordelijkheid
houdt het afwegen van belangen in
en tevens het erkennen van priori
teiten. En de belangenvertegenwoor
diging wil dit juist ontgaan. Als haar
gebied de belangstelling en de gel
den krijgt die men nodig acht, wordt
de rest bijzaak. En zo wordt ook van
de gemeente uit zelf centrale be
stuurskracht ondergraven."
Na een beschouwing over ngglo-
meratieregelingen (Rijnmond kan
niet worden verweten, dat het op de
huidige wettelijke basis niet gelukte
om snelle wijzigingen in het leef
patroon van de regio te realiseren)
kwam de burgemeester ten slotte
weer terecht op lokale bestuursaan
gelegenheden.
„Het gemeentebestuur zal niet
slechts wettelijk gehouden zijn de
gemeenten zo goed mogelijk te die
nen. Juist met het oog op de toe
komst is elke zorg aan het lokale
voorzieningspeil winst voor de ge
wone burger. Zo lang dan de finan
ciële nood aanhoudt, zal de burger
zich bij de oplossing van de vraag
stukken betrokken voelen." De bur
gemeester meende, dat binnen een
grotere afhankelijkheid van de omge
ving, regio en het rijk (.mensen
leven en denken in grotere verban
den") mogelijkheden moeten worden
gevonden of aangeboden om de lo
kale gemeenschap een eigen speel
ruimte te geven.
Wie dat niet probeert, knaagt aan
de wortels van de democratie, die
ook door de eenvoudige mensen in
eenvoudige vormen beleefd wil wor
den. Men kan en mag v 'et verwach
ten dat elke Nederlander zal kun
nen mede oordelen over de plaats
van kernenergiecentrale, maar over
zijn vuilophaaldisent, over zijn stra
ten en rioolwaterzuivering, over zijn
woningen, over zijn sportvelden,
kortom, over alles wat zijn naaste
omgeving betreft, wil en kan hij
meepraten, neen, meebeslissen. Hij
wil de mensen kennen die hem daar
bij vertegenwoordigen; hij wil met
hen over zijn directe belangen pra
ten; hy wil, dat er naar hem wordt
geluisterd."
Rondom deze beschuldigende woor
den, gericht aan het adres van de
huidige regering bouwde Schiedams
burgemeester H. Roelfsema donder-
dagavond zijn nieuwjaarsrede op.
waarin hij onder de titel „Gemeen
ten in de branding" de gevoelens van
onbehagen van vele gemeentebestuur
ders vertolkte.
Het zit de burgemeester al lange
tijd zeer hoog. Met zijn uit drie
hoofdstukken bestaande toespraak
trachtte hy een antwoord te geven
op de vraag hoe de .geldkwestie,'"
waar volgens hem alles om draait,
kon ontstaan.
Nog enkele van zyn uitspraken:
„De hoog geroemde autonomie is,
althans in financieel opzicht, een
fictie aan het worden." „Rijnmond is
het resultaat van een te optimistische
wetgeversbui." „Gemeentebesturen
moeten niet verstarren in een oud
patroon, doch evenmin moeten zij de
verdediging opgeven van een stuk
praktische, lokale democratie...."
Volgens burgemeester Roelfsema is
de gemeente veelvuldig object van
aanval, verdediging en zeker van
discussie geweest in 1968 en daarom
wilde hy nader bezien, hoe het komt
dat de gemeente van verschillende
kanten onder een zekere druk staat
en niettemin onder die druk moet
leven en werken.
,Die druk," zei hy, „vindt allereerst
zijn oorzaak in het groeiende aantal
vraagtekens, dat wij zelf achter onze
maatschappeiyke en geestelijke struc
tuur, zijn gaan plaatsen, In onze tijd
openbaart zich onmiskenbaar sociale,
economiscne, poütteke, culturele en
godsdienstige onrust."
De burgemeester verwees zijn toe
hoorders naar de cultuurfilosoof
Toynbee en de schryver Romano
Guardini. Ook noemde hij professor
doctor W. Buikhuizen, die destyds 'n
onderzoek instelde naar het gedrag
van de provo's.
„Wie scherp om zich heen ziet,'
aldus de nieuwjaarsrede, „voelt toch
langzaam aan een nieuwe mentaliteit
groeien, die zich o.a. daarin manifes
teert dat het resultaat van het or
ganisatorische. economische, sociale
en culturele geploeter der generaties
geboren rond of in de eerste wereld
oorlog en in leidende posities geraakt
na de tweede, grote wereldbrand, aan
een kritische beoordeling wordt on
derworpen; hoe constructief dat ge
ploeter ook geweest moge zijn en
hoeveel vrucht het ook moge hebben
afgeworpen."
De burgemeester constateerde dat
„bij alle onduidelijkheid over toe
komstige structuurvormen kan wor
den gezegd dat de geykte structuren,
met hoeveel politieke zorg zy ook
•tot stand mogen zijn gekomen, steeds
minder geestdrift wekken en zich
zelfs met wat moeite staande kunnen
houden. Organisaties die de gevestig
de structuren dragen, verhezen aan
werfkracht."
gemeentefonds. In wezen zijn verfy-
ningen dan ontvangsten, waarbij de
gemeentekas als doorgeefluik mag
fungeren en het ryk de marsroute
dicteert."
Om aan te geven hoe groot de af-
hankelykheid van de gemeenten
wordt, wees burgemeester Roelfsema
op een volgens hem bedenkeiyke kor
tingsmethode, die door 't ryk wordt
toegepast als het de verplichte loon-
en salarisverhogingen voor gemeente
ambtenaren door genivelleerde com
pensaties slechts ten dele vergoedt.
„Het heeft vele gemeentenen, vooral
de grote en grotere, met elkaar mil
joenen gekost; miljoenen, die de ge
wone dienst belasten en middelen
vastleggen, die de gemeenten juist in
deze tijd van verandering en overgang
zo node missen. En wanneer diezelfde
gemeente in het verleden dan in de
sfeer van de tarieven iets van het
verlies wilde inhalen, dan vonden zy
vfeial het ministerie van Economi- j
sche Zaken op haar weg, om het ge-
meenteiyke streven naar verhoging
van de eigen, inkomsten te dwarsbo
men of zeker op te houden."
De burgemeester -erinnerde er
aan, dat de drie groten steden extra-
uitkeringen ontvangen. „Een ieder
verheugt zich daarover, maar slaakt
tegeiybertijd de hartgrondige ver
zuchting, da» de minister van Bin
nenlandse Z„.;en spoedig ook voor
vele andere gemeenten de beurs moge
openen, opdat deze plannen op lan
gere termyn kunnen opzetten."
-2.-
K e rk
voor
Volgens de heer Roelfsema leidt de
vage wil tot verandering, waarmee
men nog geen weg weet, tot wrevel
en tot nervositeit, die afgereageerd
wordt op de overheid. „De gemeenten
voelen dat, ondergaan dat en willen
er wat aan doen. Zij zouden dat met
voldoende fantasie en intuïtie ook
zeker kunnen. Maar alle pogingen
van een gemeente, meer of minder
gerechtvaardigd onbehagen concreet
op te vangen, moet nu eenmaal „ver
taald" worden in geld. En de vrijheid
van de gemeente om die vertaalar
beid ter hand te nemen, is helaas
erg beperkt."
Aangekomen bij het tweede deel
van zijn betoog („gemeentelyke auto
nomie") uitte de burgemeester kri
tiek op de zogenaamde „koppel-sub
sidies." „Wie een begroting doorlicht
zal spoedig ontdekken dat 80 tot 90
percent van de gewone uitgaven is
gaan behoren tot de verplichte of tot
de setni- verplichte soort."
Als een ministerie subsidie verleent
in het sociale, maatschappelijke of
culturele vlak, wordt daaraan vaak
de voorwaarde verbonden, dat de
gemeente ook aan de subsidiëring
meedoet. Hoe belangrijk een te sub
sidiëren werk ook mag zyn, de ge
meentelijke autonomie wordt op deze
wyze eigeniyk ter zijde geschoven.
Immers, geen gemeente kan zich op
de duur tegen het verlenen van sub
sidie verzetten. De instellingen oefe
nen een zodanige druk uit, dat er
geen vrije keuze meer is.
Ook de verfijningen, die de gemeen»
ten ontvangen, betekenen vaak semi-
verplichte uitgaven. Om de gemeen
ten tot medewerking aan subsidiere
gelingen te stimuleren en tegelijker
tijd het financiële leed wat te ver
zachten, volgt soms een zogenaamde
verfynhig in de uitkering van het
De heer Roelfsema zei. alle
klaagzangen ten spyt, nog geen her
stel van de financiële gemeentelijke
autonomie in het verschiet te zien
opdoemen. „Zelfs geen snelle verbe-
terflng in de financiële positie. Wat
is in de Tweede Kamer onnoemeiyk
veel afgepraat over de gemeentelijke
financiën. De uitkomsten, zyn eigen
iyk altyd teleurstellend geweest. De
achtereenvolgende regeringen hebben
nimmer voldoende soelaas voor de
gemeenten kunnen vinden. Als er al
eens wat financiële ruimte mocht
zyn geweest, dan had of de regering
of het parlement wel eigen objecten,
die altijd vóór moesten gaan. Het
hemd is nu eenmaal nader dan de
rok."
Toch lykt een nieuwe algemene
sanering van de gemeentelijke finan
ciën de burgemeester van Schiedam
welhaast onontkoombaar. „De ge
meenten vangen immers de eerste
stoot op by de veranderingen, die de
maatschappy vraagt, zy werken aan
de frontiyn der maatschappy. Ge
rechtvaardigd onbehagen uit de weg
ruimen kost geld en dat zullen de
gemeenten mee moeten betalen.
Daartoe zal het rijk de gemeenten in
staat moeten stellen.
plan
voor
GEMEENTE SCHIEDAM
Burgemeester en Wethouders herin
neren de bewoners van Zuid aan de
contact-bijeenkomst op woensdag 8
januari 1969, des avonds om acht uur
in het wykgebouw van de Ned. Herv.
kerk aan de Nieuwe Maasstraat 70.
SCHIEDAM, 3 januari 1969.
De nog maar zestien jaar oude
kerk staat sinds begin vorig jaar
leeg. Op dat moment werd de nieuwe
kerk aan he' Erasmusplein in de
Westwyk in gebruik genomen. De
hele ongelukkige affaire met de kerk
aan de Insulindesingel meet worden
geweten aan een „planologische blun
der", zoals pastoor P. van Straalen
het enige tyd geleden noemde: het
is een verkeerde beslissing geweest
destyds een kerk in de Indische
Buurt te bouwen.
Het kerkbestuur heeft min of meer
met het gebouw moeten leuren om
het kwyt te raken. Het werd zelfs
per advertentie te koop aangeboden.
De pastoor heeft langdurig onder
handeld met het gemeentebestuur.
B. en W. hebben overwogen de kerk
in te richten tot twee gymnastiekza
len voor het onderwys.
Pastoor Van Straalen is niet erg te
spreken over het verloop van de on
derhandelingen daarover. Hij heeft
het idee, dat hy onnodig lang aan
het lyntje is gehouden totdat het ge
meentebestuur liet weten, dat het
geen belangstelling had.
Die beslissing hield waarschijniyk
verband met de mogelijkheid, die B.
en W. zagen om een serie van acht
Simplex-turnzalen op korte termyn
te gaan bouwen, 't Merkwaardige is
nu, dat het gemeentebestuur zich op
oudejaarsdag opnieuw geïnteresseerd
toonde in de kerk. Er kwam een te
lefoontje van het stadhuis, ongeveer
drie uur nadat de koop met Kreuger
was gesloten.
Uit de plotselinge koerswijziging
van onderwijswethouder Walstra zou
men kunnen afleiden, dat het serie-
pla- alsnog op financieringsmceiiyk-
heden is gestuit
Pastoor Van Straalen heeft nog
met verscheidene andere kandidaten
onderhandeld. Eén daarvan was het
Leger des Heils, dat zeer binnenkort
het oude gebouw aan de Bamistraat
moet verlaten. Het Leger heeft een
tydlang plannen gekoesterd voor een
nieuw pand aan de Gedempte Bier-
sloot, maar uiteindeiyk zyn de lasten
daarvan te zwaar gebleken.
Het r.-k. kerkbestuur heeft het Le
ger des Heils het gebouw aan de In
sulindesingel voor een aanmerkelyk
lagere prijs dan men aan particulie
ren en aan de gemeente heeft ge
vraagd aangeboden. (Naar verluidt
was by de onderhandelingen met de
gemeente een bedrag van ruim drie
ton in het geding). Maar het Leger
meende niettemin, dat het een zo
grote uitgave niet kon financieren.
De N.V. Kreuger zal voor kerk, pas
torie en grond een bedrag van
210.000 neertellen. Waarschijniyk
zal de koopprijs aanzienlyk hoger
worden, maar dat hangt voor een
groot deel af van de welstandscom
missie en van het gemeentebestuur.
In de koopovereenkomst is name-
iyk bepaald, dat de n,v. ƒ3.000 extra
zal betalen voor elk huis dat op de
vrijkomende grond mag worden ge
bouwd, De aannemer vindt, dat hij
minimaal 35 hiuzen moet kunnen
bouwen om het project rendabel te
maken. Voor de eerste 35 huizen zal
de 3.000-guldenregeling dan ook niet
gelden.
De pastoor hoopt-intussen op "0
huizen, waardoor de opbrengst van
zyn oude kerk zal stijgen tot
315.000. Hy is er echter lang niet
zeker van dat die vlieger zal opgaan.
Kreuger wilde aanvankeiyk honderd
huizen bouwen, maar zelfs een plaD
met zeventig woningen is door de
welstandscommissie afgewezen. Het
gemeentebestuur gaat volgens ,de
pastoor in principe akkoord met de
gedachte, dat er woningen zullen
worden gebouwd, maar de heer Van
Straalen noch de aannemer heeft
daarvoor een schrifteiyke garantie
gekregen.
De jeugd van de Indische Buurt
heeft in het afgelopen jaar overigens
al een doeltreffend begin gemaakt
flats
met de sloop van kerk en pastorie.
Het parochiebestuur heeft aanvan
keiyk vele honderden guldens be
steed aan het herstel van de schade.
Later is men dat ais onbegonnen
werk gaan beschouwen.
(Van een onzer verslaggevers)
Bij de bushalte aan het parkeer
terrein Broersvest te Schiedam is
donderdagmorgen de 56-jarige Vlaar-
dingse filiaalhoudster mej. C. J. van
L„ toen zy na het uitstappen voor de
bus langs de rybaan overstak, ge-
grep endoor de auto van de 29-jarige
A, P. de H. De laatste reed juist van
het parkeerterrein weg. Het slacht
offer moest met een hersenschud
ding en een enkelfractuur worden
opgenomen in de dr, Noletstiehting.
mm
(Van een onzer verslaggevers)
Opnieuw is er ingebroken in dis-
tilleerderyen te Schiedam. In de
nacht van woensdag op donderdag
kreeg het bedryf van Herman Jan
sen N.V. aan de Zylstraat 6 onge
wenst bezoek. De daders die voor zo
ver kon worden nagegaan niets van
hun gading vonden, konden via het
dak aan de achterzyde van het kan
toor komen, en het gebouw binnen
dringen. Waarschyniyk hebben zy
ook ingebroken by distilleerderij De
Olifant J. J. Melchers Wz aan de
Noordvestsingel, waar men donder
dagmorgen tien dozen met 120 liter
cognac aantrof. De inbrekers zyn in
hun werk gestoord omdat een voor-
byganger hen signaleerde. By het
onderzoek kon men slechts de ge
reedstaande dozen cognac weer op
hun plaats zetten. De daders, die via
een dakluik in het gebouw waren ge
komen, bleken al te zyn gevlogen.
President-directeur
drs. H. Claus
Hoofdkantoor:
Hekeiveld 15 - Amsterdam
Telefoon 020 - 64477
per kwartaal ƒ13,52
per week i,<h
losse nummers0,25
Uitsluitend voor abonnements
geld 20 63 00.
Alle andere betalingen 283 33.
BOTTERDAM:
Alle afdelingen Slaak 34, tel.
010-111030.
SCHIEDAM:
Passage 20, tel. 010-268798. Tus
sen 18.30—19.30 uur tel. 010-
269359.
WEEKPKOGKAMMA
1 ARENA, tel. 230730: Oliver (al.), 2
en 8 uur.
Hl CENTRAAL, tel. 138210: Zondo die
geld opbrengt (IS jaar), 2. 7 en 9.13
uur.
CINEAC (Bijenkorf), tel. 121139: Jun-
gle Boek <aJ.), 9.30, 11,30, 1.30,
3.30, 3.30, 7.30 en 9.30 uur.
CINEAC (Beurs), tel. 138082: Help,
mijn broer ls hip! (14 jaar), 9.30,
m U.30, 1.30. 3.30, 5.30, 7.30 en 9.30
uur.
s CINERAMA, tel. 115300: De banne-
3 Itng van het Kremlin (ad.), 1.45 en
7.45 uur.
gj COLOSSEUM, te!. 190352: Zo gezegd.
3 zo gedaan.' (al,). 2, 7 en 9.30 uur.
s CORSO. tel. 121110: Playtime (a.!.),
a 2 en 8 uur.
GRAND, tel. 233363: Oliver (ai.), 2
3 en 8 uur.
a HARMONIE, tel. 271204: Goldfinger
a (18 Jaar). 2, 7 en 9.15 uur.
a KRITERION. tel. 128615: Interlude
a (14 jaar), 2.30, 7 en 9.30 uur.
LUMIERE. tel. 117755: Een «pook-
piraat als maat (a.l.), 2, 7 en 9.30
3 uur.
METRO. tel. 174500: The 60UUd of
Music (a.l.), 2 en 8 uur.
PASSAGE (Schiedam), tel. 269563: D«
vlerkante rekruut (a.l.), 2 en 8.15
uur.
PRINSES, tel. 230754: Addergebroed
(IS jaar), 2, 7 en 9.30 uur. Vrljdag-
nacht 12 uur: RUtlng (18 jaar).
REX, tel. 236071:: De vloek der des-
a perado's (14 Jaar), 7 en 9.15 uur.
s Een hoogst merkwaardige tekkel
(a.l.). 2 en 4.30 uur.
a STUDIO '62 tel 233363: The Graduate
a (18 jaar). 2.15. 7 en 9.30 uur.
a THALIA, tel, 111555: Chltty Chltty
a Bang Bang (a.l.), 3 en 8 uur.
3 'T VENSTER, tel. 251900: Don't look
a bac (a.l.), 2, 7 en 9.15 uur.
3 Vrijdagnacht 12 uur: Het lijk van
3 de derde etage (18 jaar).
3 VICTORIA, tel. 248333: Muiterij op de
s Bounty (14 jr.), 8 uur.
11 VRIJ DA O
DE ROTTERDAMSE SCHOUWBURG
„Caesar en Cleopatra", door het
sg Nieuw Rotterdams Toneel. 8.15 uur.
H DE GROOTE SCHOUWBURG. Zuid-
s plein: „Twee onschuldige engelen"
met Enny Mols de Leeuwe en Lily
Bouwmeester. 8.15 uur.
=s LUXOR-THEATER, Kruiskade 10:
s Snip en Snaprevue. 8 uur.
MANDERS' CABARET. Mauritsstraat
65: Bij Dorus op' visite, 8 uur.
DE DOELEN. Schouwburgplein 56:
H Café-Chantant 't Winkeltje, 8 tiur.
1 ZATERDAG
3 DE ROTTERDAMSE SCHOUWBURG,
Caesar en Cleopatra, door het
Nieuw Rotterdams Toneel, 8.15
S uur.
LUXOR THEATER, Kruiskade 10,
Snip en Snap Revue, 8 uur.
DE GROOTE SCHOUWBURG, Zuid-
H plein. Twee onschuldige engelen,
5 met Enny Mols de Leeuwe en
Llly Bouwmeester, 8 uur.
MANDERS' CABARET, Mauritsatraat
j| 65, Bij Dorus op visite, 8 en 10.45
-=} uur.
DE DOELEN, Schouwburgplein 56.
H Café-Chantant 't Winkeltje, 8 uur,
4
