Zijn woorden
WIE VOLGT DE GA ULLE OP?
'Het gaullisme
niet verdwenen
m.
Pompidou
kandidaat
gaullisten
Perspectief
voor
Europa
Jo Manassen
generaal schrijver politicus staatshoofd redenaar filosoof Fransman
Later zal een ge
schreven portret van
de Gaulle wel weer
beginnen met de ver
melding dat hij een
ware ^historische' fi
guur was in het
Europa van de jaren
vijftig en zestig, een
groot man met grote
fouten en grote ver
diensten.
Redder in nood
Historie bouiven
Niet vergeven
De kentering
Veldsdag verloren
Verscholen
MAANDAG 28 APRIL 1969
HET VRIJE VOLK
Nu kan zo'n stuk alleen be
ginnen met: hij kwam in
chaos en hij vertrok ln chaos.
Hij heeft de vitale problemen
van zijn land wel kunnen be
zweren, niet kunnen oplossen.
Al zijn verdiensten van de
periode 1958 tot 1968 verdwij
nen achter het harde feit dat
het gaullistisch herstel van de
nationale en de internatio
nale glorie betaald moest
worden met een te hoge prijs.
De Gaulle nu dat is de
man die zijn droom niet heeft
kunnen verwezenlijken.
POHER
WmÊm
POMPIDOU
Na de Tweede Wereldoorlog
stond hij onbetwist leider van de
vrije Fransen en op dat moment
alom bewonderde verzetsheld
aan het hoofd van de voorlopige
regering van zijn land. Een gene
raal. Maar een generaal met een
hoofd vol staatkundige, politieke
en filosofische ideeën, die zich ge
roepen voelde Frankrijk glorieus
uit zijn as te doen herrijzen en
opnieuw een leidende positie in de
wereld te schenken.
En ziedaar: deze de Gaulle, die
zich heeft voorbereid op zulk een
gigantische taak, belandt 20 janu
ari 3946 in zijn buitenhuis te Co
lombey les deux Eglises, om niet
eerder terug te keren aan de top
van Frankrijk, dan met de staats
greep van 13 mei 1958.
Dat is érg lang twaalf jaren
wanneer men het karakter heeft
van de Gaulle en de groeiende
machteloosheid van het bestuur
van zijn geadoreerde land moet
gadeslaan (hoeveel kostbare tijd
ging verloren!), niet alleen als in
telligente toeschouwer, maar als de
man die vóór alles 'op zijn kans
wacht'.
De Gaulle, bitter en opstandig, Jn IQZfl
man van pessimistische voorspel- L J-StJU
lingen, man met een haast fysieke
afkeer van het politieke spel van
ministers, parlementariërs en par
tijleiders, die als bedrijvige mieren
dooreendraven en regeringen over
eind zetten om ze in recordtijd
weer omver te werpen (zich daar
mee ontdoende van eigen verant
woordelijkheden): zo wordt hij ge
tekend in die periode van gedwon
gen retraite.
De Gaulle: in die jaren is hij
nog niet de onbereikbare man van
het Elysëe, de staatsman over wie
honderden verhalen en legenden
(en even zovele leugens) zullen
gaan circuleren. Niettemin is hij
reeds alleen. Een trotse man die
zich opvreet van woede wanneer
de conferentie van Jalta zich vol
trekt zónder Frankrijk, zónder hem.
Zoals hij zich tijdens de oorlog
opvrat van woeue, wanneer bleek
dat Roosevelt hem wantrouwde en
bespotte, Churchill hein niet au
serieux nam. Hem, de Gaulle, die
het ware Frankrijk belichaamde,
die alles zou doen om zijn zwaar
gecompromitteerde land opnieuw in
het juiste spoor te zetten.
pidou. De Franse bezittende klasse
draait dan weer wat bij
Zulke ongevoelige en berekende
daden vergezellen voortdurend zijn
politieke optreden. Hij toont zich
trouwens nauwelijks begaan met
het lot van wie dan ook. Hij re
geert. Hij blijft daarbij de gene
raal die beslist En slechts het
slagveld overziet, voor het bepa
len van zijn verdere tactiek. Maar
naar het detail in het grote geheel
kijkt een generaal niet, naar de
individu kijker, zou kunnen bete
kenen, dat je ophoudt met generaai
te zijn.
Sterk Is ook zijn didactische kant.
Hij is bereid de mensen te leren er
zélf iets beters van 'te maken (im
mers eens zal hij dood zijn?) Hij
doceert en redeneert. Sarcasme
vermengt zich r e zijn geduld. Hoe
weinigen hebben gezond verstand?
De Gaulle wordt op het inter
nationale toneel een geduchte fi
guur, wiens redenaties en plannen
zelden of nooit met die van zijn
bondgenoten overeenkomen. En het
Is niet aan Frankrijk van koers te
veranderen. Want de koers die
Frankrijk vaart, past bij zijn his
torie, tradities, volksaard.
Aldus de Gaulle, die het alle
maal to boeken heeft vastgelegd
en slechts van gedachten, veran
dert, wanneer de tactiek dit vraagt,
maar dan nog tijdelijk en opper
vlakkig, De grote lijnen last hij
niimner los. En intussen doet de
Gaulle alles om Frankrijk voordeel
en aanzien te verschaffen. En hij
doet het als een man van een oude
generatie, gekweld door een trau
matische belevenis, die van 1940
tot 1945 duurde.
Een strenge hand, een streng ge
zag! Van het allereerste begin af
heeft de Gaulle daar onenigheid
over met de Franse politici, die
zich tegen de grondwetwijziging
verzetten, welke dat gezag moge
lijk moet maken. Die onenigheid
Wanneer minister Roger Frey waarschuwt dat de OAS vijftig
leden van de regeringspartij wil ver moor den: 'Dat hindert niet Frey,
mits se goed worden uitgezocht.'
Wanneer men hem wijst op het levensgevaar dat hij zelf loopt:
'De Gaulle interesseert mij slechts als historische figuur.'
Wanneer zijn auto dan toch is doorzeefd van de kogels, bij het
uitstappen: 'Degenen die op me schieten doen het al even slecht, als
degenen die me moeten bewaken.'
Wanneer gedurende de bevrijding een Amerikaanse generaal zich
beklaagt over het eigengereide optreden van de beroemde Leclerc:
'De generaal Leclerc heeft altijd gedaan wat ik, hem vroeg (pauze)
zelfs al vroeg ik hem niets-'
Wanneer tijdens een défilé op de veertiende juli de infanteristen
even uit de pas raken: 'En dat duurt nu al tweeduizend jaar
Wanneer een Afrikaans staatshoofd verklaartte hopen op een
federatief Afrika onder Gods leiding: 'Voortreffelijk ideedat sluit
alle concurrentie uit.'
Wanneer Jacqueline Kennedy de president vertelt, dat haar fa
milie van Franse afkomst is: 'De mijne ook, mevrouw
Wanneer een vakbondsleider hem spreekt over zijn voorgangers:
'Monsieur, de Gaulle had geen voorgangers.'
Wanneer men hem zijn oordeel vraagt over de correspondenten
te Parijs: 'Ze schrijven en schrijven en dat is alles wat ze kunnen
Wanneer hij zijn eerste bezoek aan West-Duitsland met groot
succes heeft volbracht: 'Ik heb de Duitsers toegeroepen Sie sind
ein grosses Volk! Welnu, dat is niet ïoaar, dan hadden ze me nooit
zó toegejuicht
(Van onze buitenlandredactie)
Wie wordt opvolger van de
Gaulle?
De meest waarschijnlijke kandi
daat is Georges Pompidou, die zes
jaar lang de Guulles premier is
geweest en die het grootste deel van
de gaullistische aanhang achter zich
zal krijgen. Toen hij vorg jaar na de
mei-onlusten het veld moest ruimen
voor Couve de Murville. heeft de
Gaulle zelf gezegd dat Pompidou
'beschikbaar moest blijven voor be
langrijke taken.'
Pompidou beschouwt zich zelf in
elk geval als potentiële opvolger van
de generaal. Het is echter zeer wel
mogelijk dat hij de afvallige gaul
list Giscard dEstaing, die zijn vol
gelingen opwekte 'nee' te stemmen,
tegen zich krijgt.
Een tweede kandidaat voor het
presidentschap is de senaatsvoorzit
ter Aiain Pober, nu waarnemend
staatshoofd tot de presidentsverkie
zingen. Hij heeft volgens de grond
wet de macht in handen tot de
verkiezingsuitslag. Verkiezingen
moeten tussen 18 mei en 1 Juni wor
den gehouden. Poher was als voorzit
ter van de Raad van Europa tot voor
kort naar voren gekomen door zijn
tegenstand tegen de plannen van de
Gaulle om de senaat op te heffen en
te vervangen door een soort econo
mische en regionale adviesraad. Hij
is zestig jaar en zou als kandidaat
kunnen optreden van de centrum
partij en de daaraan aansluitende
gematigde linkerzijde.
De linkerzijde zelf is ten zeerste
verdeeld. Francois Mitterrand gold
bij de parlementsverkiezingen van
vorig jaar als dé man van links,
maar sedertdien hebben de democra
tische socialisten zich onder invioed
van Tsjechosiowakije van de com
munisten afgewend. Mannen als Guy
Mollet en Gaston Defferre, socialis
tische voormannen, zoeken wellicht
hun heil weer bij het centrum Het
is echter de vraag of dit voor de hele
socialistische partij zal gelden.
de
leven
te plaatsvervanger: Georges Pom-
wordt de anleiding tot zijn over
haaste vertrek in 1946. Zijn re
vanche komt laterI
een
vo or
Het Franse volk aanvaardt zijn
geëxalteerde gevoelens niet zonder
meer. Het houdt bovendien hele
maal niet van een streng gezag.
Het is gewoon aan de teugel te
rukken, zodra het die meent te voe
len. Het Franse volk volgt de
stormachtige generaal slechts in
ogenblikken van nood. Dan schaart
het zich om hem heen. Dan kiest
het voor zijn gezonde verstand en
integere moed en voor hetgeen hij
voor Frankrijk doet. Het stempel
dat hij op het land drukt, is nim
mer zo krachtig geweest sedert
Napoleon.
Hij is een halsstarrige man, met
een merkwaardig karakter. Zeer
methodisch, zeer introvert, bij het
geheimzinnige af. Wars van veel-
praterij, wars vooral van nutteloos
gepraat. Vandaar zo dikwijls het
effect van een bominslag, wanneer
hij op een strategisch uitgekiend
moment prijsgeeft in welke ge-
dachtenwereld hij leeft Zijn onver
stoorbare kalmte vormt een schril
contrast met de opgewondenheid,
die dan rond zijn figuur ontstaat.
Hij schijnt daar niets van te mer
ken. Of hij laat er zich in tien
afgemeten woorden over uit: die
uitspraak vindt men dan later te
rug, in een boek over hem
Wat ook enigszins verbijstert, Is
de aanblik van de generaal. Zijn
lengte en dat merkwaardige hoofd,
met de afstaande oren, de kleine
donkere ogen met altijd vermoei
de kringen er omheen, de preci
euze mond, die de woorden loslaat
zoals zeepbellen zich van een blaas
pijp losmakenze blijven hangen.
Bekleed met de macht, maakt
hij in voortdurend levensgevaar,
uitgespuwd door het leger waartoe
hij nochtans behoort, gehaat door
de kolonisten, door de Franse bezit
tende klasse een einde aan de
achtjarige Algerijnse oorlog. Hij
bedient zich daarbij van een man
die lange tijd vurig in een 'Frans
Algerlë' geloofde en die voor de
generaal door de knieën gaat:
Michel Debré, Wanneer Algerië ein
delijk onafhankelijk is, ontdoet hij
zich van deze driftige, maar zeer
schrandere premier en kiest hij
kalm een minder politiek-besmet
Twaalf jaar Colombey les deux
Eglises. Twaalf jaar studie, schrij
ven. van memoires, meditatie, ob
servatie, rondjes draaien in de tuin
Als hij in 3958 wordt geroepen
is hij gerijpt. Hij heeft zich si
schrijvende aangeleerd korte rede
voeringen samen te stellen, waarin
een maximum wordt gezegd zonder
dat iets definitief wordt beloofd.
In het loslaten van dubbelzinnige
uitspraken toont hij zich spoedig
een meester. Vriend en vijand ech
ter bewonderen hem om de wijze
waarop hij spreekt. Nimmer heeft
hij enige aantekening bij zich. Al
les zit in zijn hoofd. En steeds
weet hij het zo te zeggen dat de
analyse moeilijk is, dat een lichte
aarzeling over zijn bedoelingen
blijft hangen,
Na de staatsgreep van 1958 vol
gen enkele jaren ••.aarin hij zich
op tegenstrijdige wijze uitlaat
over het Algerijnse conflict. Hij
steekt de Middellandse Zee over
en roept in Mostaganem tegen de
massa: 'Ik heb u begrepen!'
Maar wat heeft hij begrepen...
Heeft hij iets beloofd?
De Gaulle bereidt zich voor op
een krachtmeting die het Franse
volk voor lange tijd zal verscheuren,
het terrorism' op eigen bodem ge
boren doen. worden, zijn officieren
doen deserteren, een nieuwe staats
greep (april 1961) ten gevolge zal
hebben.
Voor de staatsgreep van mei
1958, die de Gauile terugbrengt
ia de leiding van zijn land, wor
den Tunesië en Marokko losgela
ten. Die vrijmaking verloopt moei
lijker en vervult een deel van de
Fransen met bitterheid. Maar
daar is de man van het Eiysée, ho
vaardig en onaanraakbaar, die Al
gerië zelfbeschikking wil geven, die
een provincie van Frankrijk wil ver
kwanselen (de Middellandse Zee
is als de Seine: een grote rivier
die door Frans gebied stroomt..)
Al hun gefrustreerde gevoelens, ai
hun boosheid (Indo-China is als
een wond!) richten zich tegen de
Gaulle. Om wie heoben ze eigen
lijk geroepen
Voor de Gaulle is het voldoen
de, wanneer hij zich gerechtvaar
digd voelt. Wat hij in Algerië vol
brengt, steunt op een handvol re
ferenda, ligt ondanks al het dolle
verzet 'gebed in de wil van het
volk', Dat volk in rijn geheel (maar
alsjeblieft in zijn geheel!) is be
langrijk voor hem Hij geeft eer
om de nubiieke opinie dan om het
geen zijn ministers te berde bren
gen. Wanneer hij tenslotte eind 1962
na een uitdaging aan de oude par
tijen met zijn veelbesproken ÜNR
de verkiezingen wint tegen de
voorspellingen in van menig goed-
getrainde waarnemer is hij ge
rust. Wat de politici en commen
tators zeggen, lapt hij aan zijn
laars: als de nood aan de man
komt, zal het Franse volk hem hel
pen.
Wanneer Algerië achter de rug is
en de storm rich legt het land
slurpt achthonderdduizend Franse
immigranten op, psychotische drift
koppen die Algiers en Oran tot
een hel maakten en iedereen in
Frankrijk schreeuwt dat de we
reld zal vergaan, maar ziedaar,
na een Jaar rijn ze er rustig bij
M'WC
K«Uil£ Wtt««ÜÏT
H<) StECHIi
HHTOItaCMC
«UW,,
de 'directe democratie' van de generaal
gaan horen richt hij pas goed
zijn aandacht op Frankrijks positie
in de wereld. Het abces is gele
digd.. Het is voor het eerst dat
Frankrijk geen oorlog voert sedert
1939. Nu moet het vooral aan zijn
moreel werken.
Hjj heeft nooit verdragen dat
Frankrijk, toen het berooid en ge
schokt uit de Tweede Wereldoorlog
opdook, niet voldoende kracht be
zat rich zelf te helpen. Dat het
land, innerlijk verdeeld, onstabiel
en chaotisch in rijn gevoelens, de
'Amerikaanse voogdij aanvaardde.'
Dat juist in Frankrijk enkele
grote 'Europeanen' vol humanis
tische wijsheid zoeken naar een
aarborg tegen een derde wereld
oorlog en daartoe kiezen voor een
Europese integratie, zegt De Gaulie
niets.
De Gaulle is slechts toe aan
zijn eigen, gekrenkte trots. Wat hij
het allerslechtst kan, is ongetwij
feld vergeven. Zijn ogen dwalen
over de wereldbol en registreren
de plaatsen waar de Franse invloed
groeiende Is of een begin kan ne
men (niet zeiden omdat men ge
noeg krijgt van de Amerikaanse
invloed). Het is niet zozeer een
anti-Amerikaans spe! ais wel een
pro-Frans spel. Voor een man als
de Gaulle is het een uitgemaak
te zaak: Frankr.jks cultuur is een
zegen op aarde.
Moch door Wasnington, noch door
Moskou kan deze man geïntimi
deerd raken. Zijn levensgrote am
bities vinden slechts steun in een
zo sterk mogelijke onafhankelijk
heid. Frankrijk dient de wereld
slechts door sterk en gezond te wor
den. Hoe is het mogelijk dat rijn
Europese partners hem niet vol
gen en 'de hegemonie van twee
kolossen' in de wereld aanvaarden?
Wat maakt hen zo afhankelijk van
het Angelsaksische blok, dat geen
weerspiegeling vormt van wat ze
in wezen zijn? Is het niet veel be
ter dat West-Europa probeert de
balans in evenwicht te brengen?
Daarmee kiest het voor de de
mocratie.
Het is vooral na de. vTede met
Algerië dat de Gaulle besluit dat
Frankrijk een eigen, grote politiek
in de wereld zal gaan voeren, een
eigen, grote defensie zal gaan op
bouwen, een eigen, grote invloed
op de wereldgeschiedenis zal heb
ben.
De gaullistische locomotief stoomt
aldus door tot 1965, jaar van de
kentering. Het heeft allemaal
reeds te lang geduurd, de Fransen
zijn aan verandering toe, met het
verleden maak je hen nu niet meer
bang. Ze generen zich voor de
slechte verstandhouding tussen
hun land en de vroegere geallieer
den. Ze rijmen slecht de groeiende
sociaai-economische zorgen met de
hoog opgestapelde goudreserves,
bolwerk tegen Amerika, dat hun
geen veilige gevoelens schenkt.
De linkse partyen peilen het
klimaat. Ze reiken elkaar de hand
in een verkiézingsverbond en pak
ken de Gaulle tezamen aan. In
1695 bij de presidentsverkiezingen,
in 1966 bij de kamerverkiezingen
wankelt de reus.
Schokt het hem? Hij spreekt
schouderophalend van 'een verkie-
zings-kartel zonder regeringspro
gramma'. Maar een gevoel van
ont -hagen bevangt hem.
Glipt het volk op zyn levensavond
hem als zand door de vingers? Ziet
het zijn voordeel niet in een strer.g
en stabiel bewind? Trok het geen
lering uit zijn wijze lessen?
De Gaulle verhardt zich. Zijn pers
conferenties krijgen een agressieve
toon,, die vroeger ontbrak. Hij zegt
meer dan ooit hardop wat hij denkt,
zonder dat het hem interesseert op
wiens tenen hij trapt. Hij jaagt
Ottawa tegen zich in het harnas,
eveneens Tel Aviv. De Vijf verdra
gen hem nauwelijks meer..
Het blijft niet uit. In eigen gelede
ren barst de kritiek los bij monde
van de briljante maai- ambitieuze
Giscaid d'Estaing.
Ter gelegenheid van dit laatste
referendum, breekt deze openlijk
met hem en scheurt de gaullisti
sche beweging. Maar eerst nog
breekt in mei 1968 een opstand uit:
een massale revolte van studenten
en arbeiders tegen een paternalis
tisch en conservatief gezag.
Barricadegevechten met oproer
politie, monsterstakingen met tien
miljoen deelnemers, protestoptoch-
teu en de kreet: 'Tien jaren is
genoeg!' kondigen het einde aan.
Nog één maal werkt de magie
van de Gaulles woord: met een
speech van 4 minuten jaagt hij een
miljoen bange gaullisten de straat
op. Wanneer november 1968 een
diepe monetaire crisis volgt vindt
het iand geen herstel meer. De
Gaulle zoekt het in de rol van
'groot hervormer', het volk is het
moe en verbant zijn 'tweede Na
poleon' naar Colombey.
(Van onze parlementsredactie)
'Het gaullisme in Frankrijk is niet
verdwenen. Ik zie niet gebeuren, dat
de Europese integratlemoeilijkheden
nu in één klap weg zullen zijn'. Zo
reageerde mr. M. v.d.Stoel, buiten
land-deskundige van de Tweede-
Kamerfractie van de PvdA op het
aftreden van president de Gattlle.
(Vervolg van voorpagina
Tal van politici sloegen de weg in
naar het Palais Luxembourg waar
senaatsvoorzitter Alain Poher zich
op de achtergrond hield en elke
voortijdige verklaring weigerde:
'Misschien vanmiddag', zei hij, 'als
de grondwettelijke raad mij in mijn
functies heeft bevestigd.'
Kort tevoren verklaarde hij, dat
hij in de komende weken 'zal waken
over de onpartijdigheid van de
ORTF' (Franse staatsomroep).
Couve de Murville en rijn regering
blijven aan totdat de nieuw gekozen
president in juni een andere premier
opdracht zal geven een kabinet te
vormen. Alles hangt ervan af, wie
die nieuw gekozen president zal zijn
Gaullistische toppolitici maakten
vannacht reeds duidelijk 'dat een
veldslag is verloren, maar zij deze
presidentsverkiezing gaan winnen.
Hun grote kandidaat is Georges
Pompidou, lange tijd de. Kroonprins
genoemd. De gaullisten bitter en
danig geschrokken brachten voor
namelijk naar voren, dat de Gaulle
was weggejaagd door een heterogene
massa, die van uiterst rechts naar
uiterst links loopt, een massa, die
vernielt maar niet opbouwt. De och
tendkrant 'Le Figaro' stelde in die
zelfde lijn vast, dat er vandaag 'te
veel overwinnaars in Frankrijk voor
één overwonnene rijn'.
De oppositie antwoordde, dat de
Gaulle een verscheurd volk achter
laat en Frankrijk moet beginnen zijn
nationale eenheid te hervinden en
daarbij opnieuw te wennen aan het
feit, dat een democratie spreekt met
vele verschillende stemmen en niet
met de stem van één enkele man.
Voor de drie radiozenders vonden
vannacht urenlange politieke debat
ten plaats over de toekomst, door de
gaullisten misprijzend afgekraakt:
'Hoor, hoe zij het oneens rijn.'
Socialistenleider Guy Mollet zei
desgevraagd voor de microfoon
'Wanneer in de laatste ronde van de
presidentsverkiezing Georges Pompi
dou alleen tegenover Alaln "foher
staat, za! Ik persoonlijk campagne
voeren voor Poher'. (De nieuwe so
cialistische partij van Frankrijk
wordt 10 en 11 mei tijdens een bui
tengewoon congres opgericht).
VVD-fractïeieider Toxopeus ver
wacht dat Pompidou de opvolger van
de Gauile wordt. Het zou treurig zijn
als Pompidou alle machtsmiddelen,
waarover hij dan beschikt, zal ge
bruiken In plaats van ze af te schaf
fen', aldus Toxopeus.
Mr. Biesheuvel, fractieleider van
de ARP, heeft maar één wens: dat
de constructieve krachten in Frank
rijk rich verenigen.
De fractievoorzitter van D66, mr.
Van Mierlo, is vooral ontsteld over
de 'onduidelijke meerderdeid', de
Gaulle heeft weggestuurd, een
meerderheid, die volstrekt verschil
lend is samengesteld: van uiterst
links tot uiterst rechts. Het referen
dum noemde Van - Mierlo 'een
vervalsing', omdat niemand over de
zaak zeif heeft gestemd.
Hij betreurt het dat links Frank
rijk verdeeld als het is geen
alternatief voor De Gaulle kan bie
den. 'Dat is het lot van heel links in
Europa', zei hij.
Een woordvoerder van Buitenlan
dse Zaken in Den Haag zei: "Vlj
moeten eerst de definitieve uitslag
van het referendum en de gevolgen
daarvan kennen, voor wij ons to
nen permitteren ons uit ïe spreken
j over de interne zaken van dat land'.
De Gaulie keerde niet naar Parijs
terug. Hij verschool zich reeds 'on-
dag in zijn huis te Colombey-les-
deux-Eglises, liet geheel tegeu zijn
gewoonte in, de mis bij hem thuis op
dragen. Hij mengde zich aan het
eind van de ochtend korte tijd tussen
de 182 dorpsgenoten die gingen
stemmen: voor het eerst stemden 21
van hen neen.
De stemming verliep zeer rustig
zondag. De Fransen ontdeden zich
van hun angstcomplex, vergaten het
eeuwige dreigement: De Gauile of
chaos! Zij stemden niettemin onder
druk. de gaullisten voorspelden grote
ongeregeldheden. De Franse kiezers
moeten hebben gedacht, dat het
geen groter bende kon worden dan in
mei 1968. Het was toen, dat de "-.lok
luidde voor Charles de Gaulie. Dit
laatste jaar was een uitstel van e-
cutie, maar de Gaulie heeft van de
mei-opstand nooit enige schuld ge
zocht bij zichzelf, bij rijn regime.
Dat bewind was boven alle kritiek
verheven.
Van onze eerrespondent
LOUIS VELIEMAN
De nederlaag van de Gaulie is nog
met het einde van het gaullisme.
Maar alien, die verbonden zijn met
of voelen voor het verenigd Europa,
rijn vanochtend wakker geworden
met een nieuw perspectief. Britse
autoriteiten zien het aftreden van
de Gaulie als het einde van een
tijdperk waardoor te zijner tijd het
politieke gericht van Europa zou kun
nen veranderen. Een aantal minis
ters heeft de waarschuwing laten ho
ren dat het niet uitgesloten is, dat
de Gaulie ondanks zijn nederlaag
zal trachten om over drie weken
terug te keren.
ln Washington maakt men zich
enige zorg over de toekomstige Ame
rikaans-Franse betrekkingen.
In Bonn heelt de WestduiLse rege
ring als liaar reactie een verklaring
gegeven waarin erkentelijkheid wordt
uitgesproken voor het aandeel dat
de Gauile heeft gehad in de ver
steviging van de Westauits ''ranse
vriendschap. Italië voorat dat de ne
der laag van de Gauile verstrekken
de gevolgen voor Italië zal hebben.
Moskou riet het vertrek van de
Gauile als een grote zege voor de
linkse krachten in Frankrijk en in
de eerste plaats van de communis
tische partij.
kalm een minder politiek-besmet- na een Jaar rijn ze er rustig bij den. Hoe is het mogelijk dat rijn zmgs-kartei zonder regermgspro- poleon'naar Colombey. verheven. tische partij.