Horeca
bedrijven
beboet
Krim-T ataren
boeten nóg
voor 00
Drie maanden voor
geweldplegin
op koninginneda
Dobrynin maakt trapje
s£ Er - -
srs hTm r - ,n
Drie miljoen
gesmokkelde
sigaretten
Pjiiidslaviër
bereisde
73 landen
Prijsopdrijving
Nieuw proces
in zaak-
V a 11 der Lubbe
In Maleisië 500
doden bij
onlusten
Beeldhouwers
delen prijs
Nïeuwkoopse
Plassen als
recreatieoord
bedreigd
ZATERDAG 24 MEI 1969
HIT VRIJE VOLK
(Van onze buitenlandredactie)
Maarschalk Stalin heeft Rusland een kwalijke erfenis nage
laten: de tragedie van de Krim-Tataren. Deze maand, 25 jaar
nadat Stalin de Krim-Tataren liet verstrooien over Rusland op
beschuldiging van heulen met de nazi's, staan weer mensen
voor rechtbanken. Ditmaal wegens 'anti-Sowjet-propaganda
en agitatie.'
Al jaren proberen de Tataren tevergeefs terug te gaan naar
hun oorspronkelijke woongebied, de Krim. dat zij eind 1943, be
geleid door Stalins politietroepen, moesten ontruimen.
(Reuter) De Portugese kolonie Mozambique
wereldmacht p H 01" onafhankelijkheid tegenove rot
en kan de ïtriS tUgal.knjgfc waPens van z«n NAVO-partners
en kan de strijd tegen de onafhankelijkheidsbeweging, de Fre-
de deelnprncereU d0°r de be,astinSen die worden geheven van
ae deelnemers aan het waterkrachtproject Cabora Bassa.
IliSISilfi
Deze reusachtige schotel, vijftig centimeter
hoog en twee en een halve meter in doorsnede,
spoelde gisteren aan op het strand van IJmui-
den ten zuiden van de zuiderpier. Een vliegen
de schotel of een geheim wapen? De veronder
stellingen van de deskundigen, die het kwa
men bekijken, liepen nogal uiteen. Een onder
zees radarapparaat
Tot de mijnopruimingsdienst kwam, voor
zichtig en nuchter aan het graven ging en uit
dokterde, dat het vreemde voorwerp aan de
onderzijde kegelvormig toeliep. Men kwam tot
de voorlopige conclusie, dat het een onderdeel
moet zijn v-an een Franse cutterzuiger, een
baggermachine die enige tijd geleden heeft
gemeld, dat men een nogal lijvig onderdeel in
zee had verspeeld.
Anlioi?Dobrylnr^^Russlsch ambSde!^ Zatk™ mken ?'ft;
(Van een onzer verslaggevers)
Drie maanden gevangenis-
i straf wegens openlijke geweld-
pleging tegen de politie. Dat
was, conform de els, het vonnis
van de Amsterdamse politie
rechter mr. G. H, Nomes tegen
de bij de ongeregeldheden op
Koninginnedag gearresteerde
20-jarige los-werkman R. H.
Rusland en China
gaan praten over
grensgeschillen
a vee vers)
(Van een onzer verslaggevers)
<r. Tibor Sekelj f| -
- ido. Hij is een van de laatsten van het uitsterver
de ras van ontdekkingsreizigers. Heeft 73 landei bes t
keus of het gesprek gevoerd zal worden In het Servo-Kroatisch
Spaans, Hongaars Duits, Italiaans, Portugees, Frans En»els of
Esperanto, Zl)n ttolllEer loo'pvo, op _"ifh2
V i i j Mozambique vraagt reemc^e schote aan tjspoe.d
I >w-><»^?*v,wre «,»i -- - - ---.-
boycot tegen Portugal
Met deze Verklaringen heef een
van de leiders van Fremilo. Simango
zich geweno tot de commissie van de
Verenigde Naties voor de kolonisatie
die op het ogenblik een bezoek
brengt aan Afrika. Simango heeft de
commissie voor een bezoek aan de
vrije gebieden in Mozambique uit
genodigd; wegens tijdgebrek kon de
commissie er niet op ingaan, werd
hem meegedeeld.
Simango zei verder dat Portugal
(Van een onzer verslaggevers)
Bij de poelier-verenhandelaar A.
M. in Volendam heeft de rijkspolitie
in samenwerking met de douane
recherche gisteren meer dan drie
miljoen sigaretten in beslag geno
men die afkomstig zouden zijn van
smokkel.
De lading sigaretten verpakt In
kisten met het opschrift ft. j Rey
nolds Tobacco Comp. In Bond - for
export, zijn per vrachtwagen naar
het gemeentelijke handelsentrepot
in Amsterdam vervoerd.
De poelier heeft de politie verteld,
(Van een onzer verslaggevers)
(De moeilijkheid is dat zes minis
ters in de;» gevallen over ontheffing
van de prijsvoorschriften moeten, be
slissen en dat geeft enorme vertra-
ging. Misschien zouden de horeca-
bedrijven het rijk voor deze trage
afhandeling kunnen doen dagvaar
den.'
Dat advies gaf officier van Justitie
mr. P. A. H. Bos vrijdagmiddag in de
zitting van de economische politie
rechter te Rotterdam, waar twee res-
tauratiebedrijven zich moesten ver
antwoorden voor het berekenen van
te hoge prijzen.
Tegen de NV De Gastronoom dat
onder meer de restaurants op de Me
trostations exploiteert, eiste hij 5
boetes van 200 gulden elk voor de
geconstateerde overtredingen. Mr,
Bos toonde zich daarbij niet erg in
genomen met de mededeling van de
directeur dat de ambtenaar" van de
economische recherche bijzonder
hulpvaardig was geweest met het
opstellen van verzoekschriften tot
ontheffing.
De economische politierechter mr.
H, Oord vonniste in deze zaak con
form de eis.
In de zaak tegen de directie van
het Rijnhotel wegens het berekenen
van prijzen voor consumpties, die ia
sommige gevallen de toegestane be
dragen vrij aanzienlijk te boven gin- I
gen, eiste mr. Bos een boete van 5000 I
gulden. Mr. Oord maakte er in zijn dafc niet wist hoe de sigaretten ii
vonnis 3500 gulden van. zijn huis waren gekomen.
De Krim-Tataren. een ontwikkeld
en belangrijk volk in de Kaukasus,
zouden hetzelfde lot moeten onder
gaan als de Kalmukken en het weer
spannige, volkje in de Russische
hooglanden, de Karatsjajen.
De afstammelingen van de oor
spronkelijke Tataren, die de Krim
veroverden en daar hun kleurrijke
en levenskrachtige beschaving ont
wikkelden, moesten op bevel van
Stalin worden vei strooit! over Rus
land. Zij vormden toén een vierde
deel van de bevolking van de Krim.
Meer dart een miljoen vrouwen,
kinderen en grijsaards de meeste
mannen waren aan het front wer
den tijdem de jaarwisseling 1943-
1944 in vrachtwagens gepropt voor
hun verbanning naar Centraal-Azia-
tisch Rusland. Alle sporen van hun
bestaan werden uitgewist. Ook de
kerkhoven.
Duizenden stierven onderweg of
achter het prikkeldraad van de 'ver-
zamelkampen'. Officieel werd er niet
gerept van deze operatie. Maar in
195S, tijdens het beroemde twintigste
partijcongres, waar Chroesjtsjow de
pekelzonden van Stalin opbiechtte,
kwam de deportatie van de Krim-
Tataren ter sprake.
Ondanks de onthullingen van
Chroesjtsjow kregen de Tataren geen
eerherstel. Zij konden ook niet te
rugkeren naai- de Krim. Pas op 5
september 1967 werden alle Krim-
Tataren gerehabiliteerd door een
presidium van de Opperste Sowjet,
elf jaar nadat aüe andere volken
van de Kaukasus rechtsherstel had
den gekregen.
Volgens de Opperste Sowjet waren
deze Tataren 'de burgers die vroeger;
in de Krim hadden gewoond'. Maar
zij die terugwilden werd de toegang
verboden. De Krim bestaat niet
meer. Zij is slechts een onderdeel
van de Oekraïne.
Sindsdien zijn er petities ingediend
bij de Russische regering, bijeenkom
sten gehouden en documenten over
handigd aan het centrale partijco
mité waarin het optreden van de
autoriteiten in Oezbekistan, de voor
naamste verblijfplaats van de Ta
taren, wordt gehekeld.
Tot nu toe waren alie pogingen
tevergeefs, fin wordt de aandrang op
de Russische regering te sterk, dan
volgen arrestaties. Dit hebben de
Grigorenko's, de Bajefs en alle an
deren, die voor de Tataren op de bres
willen staan, aan den lijve onder
vonden.
voor 1968-'69 680 miljoen had uit
getrokken voor zijn koloniale oorlog.
Simango vestigde in zijn gesprek
in het bijzonder de aandacht op de
rol van Zuid-Afrika in de oorlogen
van Portugal. Zuid-Afrika heeft on-
der andere drie vaste posten in de
stad Tete, beschikt er over een ba
taljon soldaten, 25 militaire vlieg
tuigen, dokters, verpleegsters en 'zo
genaamde adviseurs.' Simango vroeg
de VN-commissie om werkelijke
steun. 'Wij hebben geen behoefte
aan schijnresoluties,' zei hij. Hij
stelde de Verenigde Naties voor ais
bemiddelaar op te treden bij het
uitwisselen van krijgsgevangenen
met Portugal. Ook vroeg hij onder
dak en werk voor de Portugese deser
teurs die zich ophouden in de vrije
gebieden in Mozambique. Zij verke
ren voortdurend in levensgevaar.
Simango vroeg de VN-commissie
alle landen op te roepen tot een
economische boycot van Portugal om
de onafhankelijkheid van Mozam-
biqua te versnellen.
Na een bespreking in Dar El Sa
laam heeft de commissie besloten
een ontwerp-regeling op te stellen
voor de Veiligheidsraad waarin de
opvattingen van de Communeleden
over het probleem worden samen
gevat.
KEULEN (DPA) Een Westduitse
rechtbank zal zich binnenkort nog
maals be-;~ houden met de zaak-
Van der Lubbe, de Nederlander, die
na het proces om de brand in liet
gebouw van de Rljksda- ".9331 als
brandstichter terechtres'e'd werd.
De broer van Marinus van der
Lubbe, Johan Markus van der Lubbe,
heeft de voorma'ig hoofdaanklager
lij de Neurenbergse processen. Ro
bert Kempner belast met het indie
nen van een aanklacht tegen een
aantal inspecteurs van politie wegens
meineed.
Volgens een woordvoerder van het
'Europese comité voor het weten
schappelijk onderzoek naar de oor
zaken en gevolgen van de Tweede
Wereldoorlog' beschikt het comité
over nieuwe documenten die hec be
wijs leverei, dat politie-inspecteurs
in 1933 verklaard hebben dat Van
der Lubbe met communisten samen
werkte.
Na de oorlog zouden dezelfde getui
gen echter verklaard hebben dat
an der Lubbe alléén de dader was
geweest.
i
KOEALA LOEMPOER (APi Het
aantal doden tengevolge van rassen-
onlusten in Maleisië zou tot 500 zijn
gestegen. Het laatste officiële cijfer
is 166. Negentig percent van de
slachtoffers zijn Chinezen. Het Rode
Kruis heeft nog een lijst met 39 ver
misten, Het officiële cijfer was zon
dag 147, maar een andere telling
(gebaseerd op gegevens van medici)
kwam tot 300, j
De zaak van de Krim-Tataren
kreeg deze maand In t Westen nog
eens de aandacht door 'berichten
van vrienden,' dat oud-generaal
Pjotr Grigorenko in Tasjkent was
gearresteerd. In die Centraalaziati-
sche stad had de ruim zestigjarige
generaal de Krim-Tataren geestelijk
willen bijstaan, toen zij zich daar
moesten verantwoorden wegen» 'be
lastering van de Sowjet-staat.' Gri
gorenko, een van de leiders van de
Russische intellectuele oppositie,
werd gearresteerd. Reden: "belaste
ring van de Sowjet-staat.' De oude
generaal had het te luidruchtig ~-n
spontaan voor de Tataren opge
nomen.
Deze maand begint in Tasjkent
weer een proces met de Krim-Tata
ren als inzet. Tien mensen moeten
iaar terechtstaan, omdat zij, zoals
Grigorenko het noemt: 'protesteren
tegen het totalitaire, dat schuilgaat
onder het masker van de Sowjet-
democratie.' Onder hen zijn een be
kend natuurkundige, een psycholoog,
twee elektriciens, een ingenieur, een
automonteur.
Allen willen recht voor de Krim-
Tataren na 25 Jaar en hun zonde is,
dat zij daarover 'te indringend in het
openbaar hebben gesproken.
Eind april ging ingenieur Bajef
voor twee jaar de gevangenis in. Ook
bij had als Tataar gepleit voor terug
keer van zün volk naar de Krim.
Het- proces tegen Bajef was eerder
vijf dagen uitgesteld, omdat een dag
voor de rechtszitting een grote r'rep
Tataren voor het rechtbankgebouw
was samengestroomd. Deze overma
tige belangstelling vonden de rech
ters ongewenst en tientallen Tataren
werden opgepakt.
Nog- kortgeleden is bij het centrale
comité van de Russische communis
tische partij 'n petitie ingediend met
32.808 handtekeningen van Krim-
Tataren. Zij beklagen zich over on
rechtmatige vervolgingen. Ook deze
petitie wild;' niets anders dan zuive
ring van ae beschuldiging 'heulen
met de Duitse bezetter.'
De Krim-Tataren, die ondanks al
les nu jn Rusland tot de maatscl .p-
Pelijk geslaagden beuoren vormden
in de winter van 1943 de bevolkings
groep die in haar geheel moest boe-
en voor de zonde van enkelen. Zij
hadden de binnendringende Duitsers
met open armen ontvangen uit af
schuw voor het Sowjet-reglme.
MAASTRICHT (ANP)—De pas
afgestudeerde beeldhouwers Theo
Besemer (Breda), Frans Gast
Maastricht), Gerard Schoffelen
(Limbricht) eri Rob Stuitiëns (Bun-
de; moeten de Henrietta Hustinx-
prij;. 1969 van de Jan van Eyck-aca-
demie samenverdelen. Het geldbe
drag werd daarom verhoogd van 3000
tot 4000 gulden. De prijs was dit jaar
bestemd 'oor een afgestudeerde van
de beeidhouwafdeling.
Verdachte bekende met onder meer
een groot model komkommerblik,
stenei' en fietsbellen naar de politie
te hebben gegooid. De politie had
hem bij drie gelegenheden te midden
van een groep anderen zien gooien.
Bij de derde keer volgde arrestatie.
Mr. Nomes begon met een zeer uit
voerige belichting van de ontwikke-
I lingen op Koninginnedag in de Am
sterdamse binnenstad. Aan de hand
van politierapporten schetste hij de
acties van politie en marechaussee
bi; het begin en tijdens de ontwikke
lingen op de Dam. De politierechter
prees de uiterste beheersing van de
Amsterdamse politie. Bij zijn scher-
p veroordeling van het gewelddadig
en massaal verzet tegel, de politie
zei hij zich gesteund te voelet door
miljoenen.
De officier van Justitie, mr. L. van
den Berge, v.is van mening dat de
eerste aanstichters (de groep die het
NRU-gebouw op de Dam bestormde)
zich op hun borst kontien slaan. Ze
hebben een hele chaos veroorzaakt
Evenals de rechter vond hij dat de
groep sj-ers de hoofdschuldige was.
Hij wilde een strenge escalatie in
strafmaat doorvoeren tegen de 'op
roerkraaiers'. De officier liet ook
doorschemeren, dat hij de gedeti
neerd» leden van de SJ voor de
meervoudige strafkamer zou brengen.
Dat betekent dat het Openbaar Mi
nisterie minstens een half jaar ge
vangenisstraf tegen hen zai eisen
Maar. stelde mr Van den Berge, de
genen die zich lieten meeslepen, zijn
later ook weer aanstichters gewor
den Hij eiste drie maanden onvoor
waardelijk met aftrek van voor
arrest.
R. H., die al drie maal eerder we
gens diefstal was veroordeeld, is in
duidelijke mate verminderd toere
keningsvatbaar, zei de raadsman. Hij
komt uit een gezin van vijftien kin
deren, waarvan er verschillende op
genomen zijn in psychiatrische in
richtingen, De jongen is erg aan huis
gehecht, hij is doodgoed, maar laat
zich snel meeslepen. Laat hem daar-
om zo snel mogelijk naar huis te
rugkeren. De politierechter volgde
echter volledig de eis van de officier,
waarbij hij het strafblad van ver
dachte in aanmerking nam.
Een tweede verdachte van openlij
ke geweldpleging, een achttienjarige
matroos, kreeg ook drie maanden,
waarvan één voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar. De rechter
liet sterk de Jeugdige leeftijd van
verdachte meespelen in de bepaling
van zijn vonnis.
MOSKOU (Reuter, AP) Peking
heeft ingestemd met een Russisch
voorstel om de besprekingen over de
scheepvaart op de grensrivieren te
hervatten; op 18 Juni in Chaba-
(Van re- ■■■.et verslaggevers)
Winstbejag van pa' -n be
dreigt de Nieuwkoopse Plassen als
recreatiegebied. Enerzijds d—zy
verloren te vaan voor de gewone
man door de verkoon va- dure grond
aan lien die het betalen kunnen, an-
"s door de arm'de— de
Vereniging tot Behoud van Natuur
monumenten.
.vlet alle orovinciale en gemeente
lijk- verordeningen wordt de nd
gelicht. Men maakt van de plassen
parkeerterrein, vuilstortplaats, be
zaait ze met woonboten (nu reeds
140) en kaDt de boomaanp'.ant.
Deze noodkreet slaakt in een rap-
oort de werkgroep L- Nieuw
koop van hef K""«"oernotschap Het
R.eehthuijs in deze Rijnlandse ge
nt er-te ten --reden van Alnhen. die
twintigduizend toeristen per Jaar
trekt. De werfesroeo heeft het rap
port overhandigd aan verscheidene
overheidslichamen.
De Tupary lustten
Tibor Sekelj niet
up u juni in unaoa-
rowsk. Dat werd gisteren in Moskou
Maar, zegt hij bescheiden, hy
schrijft slechts in zyn moedertaai
Servo-Kroatisch, in Esperanto en
Spaans. In het gesprek blijkt ook
nog dat hy zich kan uitdrukken in
Tupary, een taal die slecht» 180
kannibalen spreken in het Amazon*
meegedeeld.
Het zoa het eerste formele contact
worden tussen de Sowjet-Unie en
China sinds de bloedige grensgevech
ten in maart.
Het officiële Chinese persbureau
Nieuw China meldde gisteren dat de
Russen koortsachtig bezig zijn de
sterkte van hun grensleger op te
voeren en een oorlog voor te berei
den.
In 1949 is een Tupary-kaimibaal
ernstig van pian geweest z(jn tanden,
in het taaie Sekelj-vlees te metten
Niet zo zeer om de smaak als wel om
het beidt ie verwerven van dr
Sekejl's vrouwelijke metgezel die
hem met nog twee.andere reiziger»
vergezelde op deze ontdekkingstocht
naar een volk, dat nog nimmer een
blanke had aanschouwd.
Iedereen had de vier reizigers ge
waarschuwd: de Tupary eten men
senvlees. bij voorkeur va.u vreemden.
Dr. Sekelj had er driemaanden rei
zen in een ossekar, te paard, te os
en meer dan een maand In een kano
-— voor over om te bewijzen, dat niet
iedereen geconsumeerd zou worden.
Interessants*» land was Nepal. In
1956 trof hij het nog aan zoals het
eeuwen geweest moet zijn .afgesloten
als het zich had voor de westerse
beschaving. Een van de aantrekke
lijkste landen vindt hij ook Japan
waar oost en west elkaar ontmoeten
en tot sso'n dynamiek lelden; dat' ür Pr- ïIBOR SEKEJL.
Sekelj vermoedt dat daar de 21e
eeuw wordt bepaald.
Mongolië was zijn laatste belang-
(jke doel. H;; heeft er grote déren
per dromedaris bezocht. In India
heeft hij zeven maaiden voga bestu
deerd; was yogi, maar-heeft dat op-
gegeven omdat het alle exploratie-
drift doodt; De nieuwsgierigheid
wegneemt, die een wereldreiziger nu
eenmaal drijft.
Maar na ai zijn reizen voert de
terugweg naar Zuidslavië - het
hhhJr'r hU thuis r,00rt' en waar
Dij het liefst verblijft.
Waarom was hij in Nederland? Hr
*r ®lsr dirert™r va:: het Interna-
bonaal instituut voor Erkenning van
het Esperanto. Naar schatting 220
miljoen mensen trekken in.-.rlijks de
landsgrenzen over als toerist, zij be-
n gebouwen, ze zien lands, "an-
pen, maar slechts hoogst zeiden ko
ten z;; werkelijk in contact met de
bewoners van het land, dat zy be
zoeken. En die ontmoeting tussen
mensen moet toch de kiem zy"
«aarop een alomvattende wereldvre-
ziger. Sr0Ci™- Wgt d0 tengere rci-
3 Dr. Sekelj organiseert nu Esperan-
to.-retzen. Dit jaar drie tips door
Scandinavië met. op elke pi-i^,-.
Cursussen "in
ol PrL b'J de ^bereiding
Dr Sekelj wil in Heel Europa deze
pleisterplaatsen inrichten - et ho
tels waar, Esperanto gesproken kan
Z ,meÜ EsPerat)to-gidsen Ook
in Nederland. Hji logeerde - uiter-
aard bij Esperantisten.
