Gevangenen creatief
op hun eigen muren
No. 1 in natu
WIE IS BANG VOOR RAP ALLO?
Indonesië
vól met
gevangen
kampen
Natuurbonden contra nieuwe leidin
Weekbladen
over Het
Vrije Volk
Tommy Steele terug
naar schoolbanken
Goed denken
Joop van Meel
(17) mag
naar Londen
Bert Stoop
Rapport juristen
commissie zegt:
Etherpiraten hangt
onvoorwaardelijke
straf boven hoofd
SATERDAG 20 DECEMBER 1969
HET VRIJE VOLK
PAGINA 5
Van onze verslaggeefster MARIAN SPINHOVEN
ANKEVEEN Met een koude rode neus lopen we door het
welland tussen het Naardermeer en de molen van Ankeveen.
Een haas holt haastig langs ons heen. Het geluld van een
veldleeuwerik dringt door het wol van de muts.
LEO OUDEJANS
fluorescerende verf
Tommy Steele, Engels acteur (32), nam gisteren weer plaats
in de schoolbanken onder het waakzaam oog van schoolhoofd
mr. W. D. Ing, dezelfde die Tommy van 1946 tot 1951 als leer
ling op school had. Het was allemaal voor een BBC-film over
Tommy's jongensjaren.
Van onze verslaggever
NICO VAN HEES
Vandaag is Joop van
Meel (17) het stralende
middelpunt van het school
feest op het Onze Lieve
Vrouwe Lyceum te Breda.
Hü is de onbetwiste win
naar van de landelijke na-
tuurkunde-olympiade 1969.
En nu mag hij als enige
Nederlandse jongen veertien
dagen naar Londen, waar 500
natuurkunde-keien uit alle
delen van de wereld getrak
teerd worden op excursies en
lezingen.
JOOP VAN MEEL EN ZIJN MOEDER topklasse
Ü9Ë
Of
O
Vogels tegen hoog
spanningskabels
bij mist en donker
Maar daar zijn we niet voor gekomen. Tussen de bevroren sneeuw zoe
ken we naar dode vogels, draadslachtoffers. Want volgens de Nederlandse
Jereniging voor Vogelbescherming en de Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten vliegen honderden vogels zich te pletter tegen de
hoogspanningskabels tussen Diemen en 's-Graveland. In heel Nederland
zouden het zelfs een ba!f miljoen per jaar zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
De meeste weekbladen zijn op de
reorganisatie bij Het Vrije Volk in
gegaan met achtergrondbeschrij
vingen en-of commentaren.
In VRIJ NEDERLAND vraagt R.
Ferdinandusse zich af: Hoe heeft
dit kunnen gebeuren?; Wat gebeur
de er?; en: Is het nu gebeurd? Hij
meent op de eerste vragen een dui
delijk antwoord te kunnen geven.
'De socialistische beweging heeft in
de jaren vijftig, ten tijde van de
verkiezingen van '56 (de tijd van
Suez, Hongarije, het mandement),
zijn hoogtepunt gekend en daarna
is er alleen maar sprake geweest
van achteruitgang. Men mag het
de Journalisten aanrekenen dat zij
diezelfde trend bij hun eigen, toen
nog rode krant, niet onderkend
hebben, althans er niet op gerea
geerd hebben. Het socialisme was
als richtinggevende beweging tot
stilstand gekomen, en als de herder
rust verspreidt zich de kudde."
Onder de kop 'Het Vrije Volk
langs de afgrond' schrijft P. E. de
Hen in DE GROENE over de In
spraak van personeelsleden: "En
toch is met deze gang van zaken
een nieuw element in de reorgani
satie van bedrijven geïntroduceerd,
O Dit feit dat de procedure bij de
reorganisatie van de Arbeiderspers
niet in alle opzichten ideaal Is ge
weest O neemt niet weg dat de
vakbeweging tenminste de eer toe
komt in een van haar eigen bedrij
ven een proeftuint,1e te hebben ge
maakt voor het formeel geven van
inspraak aan het personeel.'
Dramatisch, noemt ELSEVIERS
WEEKBLAD de gebeurtenissen
'De pijn ligt niet in de eerste
plaats ergens in de buurt van de
grens tussen links' en 'rechts', of
tussen opinie of géén opinie. Het
"Vrije Volk' kan (gelukkig) nog al-
tiid bogen op een kwart-miljoen
abonnees. Er zijn landelijke en
provinciale bladen ln Nederland
die het met (veel) minder moeten
doen, zonder dat zij gedwongen zijn
de noodklok te luiden. Is niettemin
de democratie nu ln gevaar?'
Het blad verwijst naar Zweden,
waar het eens zo machtige socialis
tische partiiblad Stockho'ms Tid-
ninoen ten onder ging. "Maar de
democratie in Zweden heeft er ge-
lukkie en vf r>7el fsnrekend niet on
der geleden.'
DE PAir.Rg POST: Mn de vrfle
concurrentie van persorganen zit
een sterk element van directe de-
jnnc'oHB; de lezer kiest zijn krant.
Anomaal redenc- om de Neder
landen r»i7 niet .met subsidies in de
nmHtïp fo Vironcrpu waar de Neder-
lawtrifo Hnarfti-tc+pnr? rP^K 1tl VCl*-
keert, trots en onafhankelijk. maar
met d° net in de band.' Waarop
vo'ct- '41q de hcnnnpti van infor-
irs"» m nntrin )n te weinig han
den w>n de onenbare d's-
cii"'o verschralen. De
ove-Ho'd iran de ners heioen zich
zelf te helpen door verstandige,
fiscale en tariefmaatregelen.'
De Gooise Vogelwerkgroep, de
drie Jeugdbonden voor Natuurstu
die in het Gooi en de andere com
missies en comités voor natuurbe
houd ln het Gooi maken zich extra
zorgen. Door de hoogspanningska
bels worden namelijk de zeer zeld
zame lepelaars, aalscholvers, pur
perreigers en porselelnhoentjes, die
in Europa eigenlijk alleen maar in
het Naardermeer voorkomen, be
dreigd met een totale uitroeiing.
Bovendien is de elektriciteitscen
trale ln Diemen van plan om de
nieuwe hoogspanningskabelverbin-
ding met Lelystad een stuk langs
de noordkant van' het Naardermeer
te leiden. Voor de vogels die hun
eten uit het IJsselmeer halen, gaat
dan hetzelfde gevaar gelden als
voor de vogels die dagelijks heen
en weer vliegen naar Ankeveen,
Korten hoef of Vinkeveen: in don
ker of bij mistig weer vliegen ze te
pleter tegen de draden.
Om bij de Provinciale Elektrici
teitscentrale met bewijzen te kun
nen aankomen, gaan de Jeugdbon
den voor Natuurstudie elke veer
tien da<*en zoeken naar dode vogels
onder de hoogspanningskabels. Ze
ziin al een naar maanden bezig en
hebben er al meer dan honderdzes
tig gevonden.
De 23-jariee Le- Oudejans
uit H!'versum. die met ons mee-
stapt door het weiland, is lid van
een van de Jeugdbonden. Hij heeft
wel een oplossing voor de kabels.
"Fluorescerende verf kan misschien
helpen of anders kunnen er mis
schien magnetische velden om de
kabels geschape- worden, want vo
gels hebben iizerdeelties Sn hun
hersenen waarmee ze zich kunnen
orisnteren.'
Met iiskoude voeten stappen we
f«r.svne weer in de auto. We heb
ben helaas/gelukkig geen draad-
s'achtoffers gevonden. 'Maar dat
komt.' zegt Leo Oudejans, 'doordat
de vogels vóór de vorst al naar het.
zuiden zijn vertrokken. Bovendien
worden de dode vogels meestal on-
reicifle'liik opgegeten door kraaien
en andere roofvogels.'
De natuurliefhebbers in het Gooi
''veren Biet alleen voor de vogels.
Ze hebben nog twee andere punten
on hun programma. Op grote lijs
ten proberen ze handtekeningen te
ver^ameVn tegen de aanleg van
een autoweg van Bnssum naar
"u'zen. Die weg is dwars door het
wo-bercrerbos eeoroiecteerd. "En het
■Ru-berwerbos is natuurhistorisch
van eroot belang.' vertelt Leo
rnideinns. 'Dat bos staat op leem-
r.ni'd<mde grond en beeft prachtige
hnmen. Bovendien zitten er vléer-
mivrpnVoionie- in met de zeldzame
re-e yieermn'ren. We hebben een
e'tor-aHef voor die weg. De be-
we" langs het Goois kin-
deraieireubu's ban verbreed worden.
De automob'i'sten hoeven dan
rflor pen naar Wometertjes om te
r"den en het Bikbergerbos is be-
hnrdprt
Het andere programmapunt Is de
smalle kuststrook tussen fort
Ronduit bij Naarden en recrea
tiegebied bij Oud Valkt een. Op
dat terrein zijn alle herinneringen
aan de vroegere Zuiderzee levend
gebleven, want de zoutwaterflora is
toevallig nog bijna helemaal zoals
het was. 'Er groeien daar nog or
chideeën en er zijn leuke moerassi
ge stukken.' De Vogelwerkgroep
heeft een rapport opgesteld over
wat er aan flora en fauna te vinden
is en dat is heel wat. Het wachten
is nu op wat de officiële instanties
zullen beslissen.
Overal ter wereld zijn ge
vangenismuren een toonbeeld
van grauwe monotonie, maar
voor Schevenlngen gaat dat niet
meer op. Daar zijn de muren de
afgelopen maanden opgevrolijkt
door rijk gevarieerde wand
schilderingen, gemaakt door de
gedetineerden zelf.
Onder leiding van de kun
stenaar Nol Kroes, leraar aan de
Vrije Academie in Den Haag,
zijn de gevangenen ln juni van
dit jaar met het beschilderen
van de muren begonnen. Niet
alleen de muren om de bin
nenplaats. ook de gangen en de
recreatiezalen werden van
wandschilderingen voorzien. Om
een harmonisch geheel te
krijgen werden de schilderingen
op aanwijzing van Nol Kroes
gecorrigeerd en, waar nodig,
overgeschilderd.
Het experiment waarvoor
de zaterdag- en zondagmidda
gen werden gebruikt was een
initiatief van het Prins Bern-
hard Fonds. Dit spreekt van een
geslaagde proef, ook omdat ver
schillende schilderingen artis
tiek gezien van een opvallend
kwaliteit zijn en nog nooit aan-
getonod talent duidelijk tot
uiting kwam.
Het komende half jaar zal
worden besteed aan de uitwer
king van een programma, dat
meer op de individuele creativi
teit is gericht. Daartoe is een
atelier ingericht met mogelijk
heden tot schilderen, tekenen,
boetseren, beeldhouwen, etc. Nu
al is gebleken dat de belang
stelling ook hiervoor zeer groot
Is.
one
Gisteren zei Joops moeder". 'Ik
heb geen seconde gedacht dat mijn
zoon de eerste prijs zou halen.'
Joop heeft op zijn rapport één
vijf (voor gymnastiek). Te midden
van de achten en negens voor de
andere vakken prijkt een dikke tien
voor natuurkunde. Dit 2600 Neder
landse jongens en meisjes die heb
ben meegedaan aan de wedstrijd
van 'wetenschap buiten schoolver
band' hoorde hij bij de 60 besten.
Na de tweede ronde bleef Joop
met negen anderen over. Zij wer
den uitgenodigd op het ministerie
van Onderwijs en Wetenschap.
Daar hoorde Joop dat hij de mees
te punten (93 van de 100) had be
haald. Op het departement heeft
hij gesproken met staatssecretaris
Grosheide.
Dr. Lignae. voorzitter van de
winnaars: 'Jullie hebben grote ver
antwoordelijkheid voor de mens
heid om jullie kennis goed te ge
bruiken.'
Joop vertelt: "We kregen bij de
wedstrijd hele a: iere vraagstukken
op te lossen als op school. Je hoef
de er niet veel voor te weten, maar
je moest goed en consequent kun-
nen denken. We moesten de afkoe-
lingskromme van water en, slaolie
vaststellen; proeven doen mèfc sta
tische elektriciteit en inductie-
stroom.'
Moeder Van Meel; "Jij bent zo
droog, vertel nu een beetje enthou
siast, want ik ben trots op Je; ik
vind het geweldig!'
Joop: 'De prijs, veertien dagen
Londen, Is bedoeld om de techni
sche mensen van later een beetje
bij elkaar te brengen.'
Vader Van Meel: 'Fen soort we
reldverbroedering.'
Moeder: 'Onze dochter Gemma
doet volgend jaar mee aan d#
Olympiade. Zij heeft nu al een
negen voor natrn "kunde."
Hebt u nog meer knappe kinde
ren?
Moeder: 'Nee hoor, twee is welle
tjes. Alles wat ik verder heb, is de
hond, de papegaai, de kanarie en
m'n man. Die is bij de PTT. En
mijn twee kinderen tieren wel op
school. Gisteren zijn we met de
hele klas, de natuurkundeleraar en
de rector van het lyceum naar Den
Haag gegaan.
Wat doet Joop aan sport?
Joop: 'Zwemmen in de zomer.'
Moeder: 'Vergeet het paardrijden
niet, Joop. Hij zou het liefst zelf
een paard hebben en daarop de
wijde wereld intrekken.'
Joop: 'Ik heb er helemaal geen
zin in om. in m'n. eentje paard te
rijdenO ja, nu ben ik nog. iets
vergeten. Er was bij de wedstrijd-
opgaven een vraag bij over harmo
nische trillingen. Daarvan moesten
wij de frequentie meten.'
xyralter Dlbricht heeft per koe-
rierspost het initiatief geno
men voor een nieuwe dialoog tus
sen de twee Duitse staten die nog
niet zolang geleden elkaar als
lucht of als een bolwerk van nazi's
en revanchisten beschouwden. De
Oostduitse partijleider deed deze
verrassende stap nadat de heersers
in Moskou hun bondgenoten op de
rode topconferentie hun zegen had
den gegeven voor tweezijdige ge
sprekken met West-Duitsland.
Maar Ulbricht zou zijn brief aan
Heinem&nn toch nog niet hebben
geschreven wanneer in Bonn niet
een nieuw klimaat geschapen was
sinds de regering-Brandt aan de
macht is. De sociaal-democratische
Bondskanselier spint immers be
hoedzaam en energiek draden naar
het oosten, niet in de laatste
plaats omdat de verzoening met de
Oosteuropese volkeren die het
meeste onder de nazi's te lijden
hadden, nog nooit heeft plaatsge
had. Daarom voert de- Westduitse
ambassadeur in Moskou onderhan
delingen met minister Gromyko
over een overeenkomst waarin de
Bondsrepubliek en de SowJet-TJnie
beloven geen geweid tegen elkaar
te zullen gebruiken en zullen bin
nenkort ook besprekingen met Po
ten, HontarHe en Tslechoslowaijke
herinnen. Economische motieven
weven daarbij voor alle betrokke
nen even zwaar ais politieke.
ne rnriactpo tussen Bonn en
Moskou waarmee een dertig Jaar
durende periode van oorlog, koude
oorlog en politieke vijandschap
lijkt te zijn afgesloten, hebben hier
en daar in het Westen wat onbeha
gen gewekt.. Sommige politici in
Fr»-'-riik. de Verenigde Staten en
misschien ook elders, zijn huiverig
voor Westduitse solo-acties in
Moskou. Ze zHn nog niet helemaal
verge te»- dat de Duitsers al eens
eerder ln de geschiedenis onheil
hebben aangericht door het met de
Russen op een akkoordje te gooien
Hoewel ook het Ribbentrop-
Molotow-pact van 1939 in deze ca-
taeorie samenzweringen past, denkt
men dan toch in de eerste plaats
aan het geheime traktaat van Ra-
pallo van 1922. Ook toen drukten
oo Duitsland de onaangename ge
volgen van een verloren oorlog
Banaho. de lieflilke badplaats aan
de Raifaansp Rlvièra, kreeg toen de
rmiinwnomp klank van een Rus-
sisch-Duits komplot dat tegen de
hei«nTen van de andere Europese
staten was gericht. Toen namelijk
de in aori) 1922 in Genua biieenge-
knmen 30 Europese landen die over
rfe economische betrek
kingen op ons continent wilden on-
deriiandoipn niet tot zaken kwa
men, reisde de Duitse delegatie
hals over kon naar het naburige
Ranabo om daar In het geheim
met de Russen een verdrag af te
sluiten, dat, alle plooien ln d°
Duits-Russische -orhoucüng glad
e;+roÓV*
Dank zij Rapallo konden de
Duitsers, die door het verdrag van
Versailles vooral in hun militaire
bewegingsvrijheid waren beperkt,
onder meer onder Russisch toezicht
de nieuwe wapens ontwerpen,
bouwen en testen, waarmee de
Reichswehr een gevreesd agres-
sie-rmovaat kon worden.
Sinds dien is'Rapallo' een onheils
zwanger woord dat nooit helemaal
uit het Internationale suraakge-
bruik is verdwenen. Voor het Wes
ten niet en evenmin voor de lan
den in Oost-Europa die altijd hei
meest leden manneer Duitsland en
Rusland samenspanden.
Ook nu nou hebben sommige po
litici p«m Ri-oiio-mmplex. Hoe
kan men het anders verklaren dat
de Engelse minister van Buiten
landse Zaken de Westduitse rege
ring er kort geleden aan herinner
de dat de westelijke geallieerden
op grond van het zogenaamde
Duitsland-verdrag een sterke mate
van inspraak hebben wanneer
Bonn bijvoorbeeld met de Polen
over de Oder-Neissegrens of met de
Russen over een luchtverbinding
onderhandelen?
Men kan echter het jaar 1969
niet vergelijken met 1922. Niet al
leen ls West-Duitsland nu een In
tegraal bestanddeel van het weste
lijk bondgenootschap, maar boven
dien hebben alle westelijke staten
de draad van het gesprek met
Moskou opgenomen. Ook als Bonn
dat zou willen is er geen sprake
van de solo-acties h la Rapallo
nu nog mogelijk zijn.
Nu de Verenigde Staten met de
Sowjet-Dnle over de begrensing van
strategische wapens praten en de
Verenigde Staten, Frankrijk en
Engeland de Russen bereid gevon
den hebben over de situatie van
West-Beril jn te onderhandelen,
kan men ook de Initiatieven van
Bonn alleen maar in het grote
verbandder Oost-West-contacten
z.'en. De anest voor Pana'kj is on-
C*f ovVpr nor»- n*- tflC
den in het Westen en in het Oosten
met deze politiek van de regering-
Brandt in te st°mmen.
(Van onze buitenlandredactie)
'Indonesië: een land overdekt-
met Interneringskampen'. Dat ls de
titel van een studie die de Interna
tionale Commissie van Juristen in
Genève heeft gepubliceerd.
Als gevolg van de bloedbaden na
de revolutie van eind september
1965 in Indonesië waarbij ongeveer
600.000 mensen om het leven kwa
men, constateert de commissie na
vier jaar een 'zeer sterke anti
communistische gezindheid. Plaat
selijke regeringshoofden blijven hun
ogen gesloten houden voor de acti
viteiten van terroristen, die het
leven kosten aan personen of groe
pen, die van communistische sym
pathieën worden verdacht.'
Volgens de commissie zijn er op
het ogenblik tn Indonesië driehon
derdvijftig militaire internerings
kampen. Ze zouden zijn uitgerust
met alleen het allernoodzakelijk
ste. Het aantal gevangenen ln die
kampen wordt door de commisie
geschat op 150.000.
De Internationale Commissie van
Juristen eist oi::aidd?llijk maatre
gelen met het doel betere condities
te scheppen voor de gevangenen,
hen beter voedsel te sturen en con
trole-commissies te installeren, dia
erop toezien dat de gevangenen het
voedsel ook Inderdaad krijgen.
Wanneer de Indonesische rege
ring de eisen van de juristen naast
zich neerlegt, zullen zij zich tot de
Verenigde Naties wenden.
(Van onze correspondent)
ZWOLLE Etherpiraten in het ar
rondissement Zwolle hangt met in
gang van het nieuwe jaar een on-
v oorwaardeiijke gevangenisstraf
boven het hoofd. Dit zei gisteren de
Zwolse politierechter jonkheer mr.
H. H. G. Verspyck nadat hij de 56-
jarige W. H. H. uit Heino, die met
een clandestien zender werd be
trapt, tot een boete van 200 gulden
en 1 maand voorwaardelijk had
veroordeeld.
De politierechter zei, dat een
aanhoudende activiteit ran genei-
me zenders onherroepelijk cot on
voorwaardelijke vrijheidsstraffen
van 1 2 maanden zou lelden.
