Statenlid komt
in het geweer
tegen caravans
Ragfijn spinneweb van lijnen
Zang van
Sursum
Corda nog
te weinig
flexibel
Beeldende
kunstenaars
willen zelf
mensen in
sectie en
bestuur
afvaardigen
I
Verschuiving
Europoort '70
wordt door
Luns geopend
If s
Vragen over
verlenging
contracten
C 70-paviljoen
Scheepsbouw-
orders tot
recordhoogte
Te kijk
BRIEVEN VAN LEZERS
WOENSDAG 28 OKTOBER 1970
HET VRIJE VOLK
PAGINA 18
Van onze verslaggeefster
KIRSTEN EMOUS
ROTTERDAM Nog en
weer is het even rustig bij de
beeldende kunstenaars. Na
de rumoerige vergadering van
27 augustus, toen met de
kreet 'Democratiseer de
Kunststichting' twintig man
het gebouw van de stichting
bezette, is het wachten op
een nieuwe bijeenkomst met
de Rotterdamse Kunststich
ting. Dan kan opnieuw het
ongenoegen onder de (beel
dende) kunstenaars aan de
orde komen.
Andere statuien
mast
Perry Abramsen (links) en Beer Suringh: Waarom hebben we geen Kunstraad?"
Aankopen
Voor de burgerij
Tentoonstellingen
in Bouwcentrum
vroeger afgebroken
Er was deze week weinig te
beleven in Rotterdam. Wel in
Hellevoetsluis, waar de Rot
terdamse graficus en schil
der Jaap Kraanen een ten
toonstelling heeft van recent
werk in hei ':!eine kerkje aan
de Oostzamaiijk, dicht bij het
raadhuis. Wat doe je dan? Je
gaat naar Hellevoetsluis, waar
oud-collega Aarse alweer een
poosje als burgemeester de
scepter zwaait.
De graficus en schilder Jaap Kraanen in zijn atelier.
De Christelijke Oratorium
Vereniging' Sursum Corda
ïeeft dinsdagavond in de
grote zaal van de Doelen o.l.v.
Jan de Breet een uitvoering
gegeven van Haydns Schöp-
fung, die zeker meer belang
stelling verdiende dan die uit
de magere opkomst van het
publiek is gebleken.
Zeehengelen
Derde Wereldavond
in Bleiswijk
BBK prikt in de Kunsts ichting
Wat bedoelen de kunstenaars nu
met 'democratisering'? Het wordt
duidelijker na een gesprek met
BBK-Rijnmond- voorzitter Beer Su
ringh en Perry Abramsen, van de
commissie voor het aankopen ran
werken.
In de eerste plaats wil men eigen
vertegenwoordigers kiezen in de
sectie beeldende kunst en het be
stuur van de RKS. De huidige ver
tegenwoordigers. Carla M&liank&y-
Kaper, Walter Nobbe en Aat Ver
hoog.. zijn nog door het bestuur
uitgekozen.
•Suringh„Jarenlang hebben we
gevraagd om eigen, gekozen, ver
tegenwoordigers van onze vakgroep
in de sectie. Dat is nooit toegestaan.
Op die manier bljjtt men in eigen
kring bedisselen, zonder dat wy
enige inspraak hebben."
Sectievoorzitter mr. J. Huijts stelt
dat hij van dit verzoek formeel
nooit op de hoogte Is gesteld. RKS-
voorzitter (en Van Nelle-directeun
dr. J. Bartels zegt op de waag of
het toch geen zin zou hebben de
democratisering eens in de praktijk
uit te proberen:
..Statutair benoemt het gemeen
tebestuur ons bestuur, dat op zijn
beurt de secties samenstelt. Om in
spraak van de kunstenaars te cre-
eren zouden de statuten moeten
worden gewijzigd. Daarvoor moet
men met wethouder De Vos van
Kunstzaken gaan praten.
Ik vind wel dat er kunstenaars
(Van onze kunstredactie)
ROTTERDAM De bijeenkomst
van de Rotterdamse Kunststichting
met beeldende kunstenaars uit de
stad, een uitvloeisel van de bezet
ting van het RKS-kantoor op 27
augustus, gaat niet door.
De geplande datum, vrijdag 30
oktober, blijkt ook gereserveerd te
zijn voor de behandeling van de
beleidsnota van de wethouder van
Kunstzaken in een openbare verga
dering van de raadscommissie voor
Kunstzaken (in de raadzaal, aan
vang 14.00 uur).
De RKS maakt van de verschui
ving van de bijeenkomst naar een
later tijdstip gebruik om het ka
rakter ervan te wijzigen. Ook an
dere dan beeldende kunstenaars
zullen dan worden gehoord, terwijl
het niet onmogelijk is dat het ge
heel uitgroeit tot een 'Dag voor
cultuur en kunst., voor de gehele
Rotterdamse gemeenschap, aldus
de RKS.
Dr. J. Bartels: „Ga naar de
gemeente."
in de sectie moeten zitten en ik
dacht dat de mensen die wij op
het ogenblik hebben, representatief
zijn. Maar steeds weer is er wan
trouwen of wij wel de juiste figu
ren aanstellen. Men zegt van my
al: Daar zit een man die koffie
en thee verkoopt. Wat zou die nou
van kunst weten?"
Abramsen: „De kunstenaars In
de sectie zijn niet representatief."
Suring: „Wij hebben verleden
jaar kandidaten gesteld. Men is
hier niet op Ingegaan."
Voorzitter Bartels: „Ik sta in
principe wel open voor het idee
van deze mensen, maar ik geloof
niet dat we na uitvoering van alle
narigheid af zijn. De praktische
uitvoering is heel moeilijk. Kunste
naars zijn nu eenmaal individua
listen en interesseren zich door
gaans niet collectief voor een
ideaal."
Beer Suringh geeft dat toe: „Ik
verwijt de kunstenaars dat zij zo
weinig belangstelling voor hun
eigen zaak hebben," Perry Abram
sen: „De RKS denkt dat wij als
los zand aan elkaar hangen. Dat
is niet zo. Die bezetting in augus
tus was bedoeld om de RKS te la
ten zien dat er toch echt wel eer.
kern bestaat."
Een ander probleem: het aanko
pen van kunstwerken door de RKS.
Abramsen: „Tweemaal per jaar
wordt er aangekocht. Dan kan
iedereen zijn werk gaan brengen.
Over de normen bij de keuzebepa
ling hoor je niets. Ook niet als je
werk wordt afgewezen. Op een ex
positie liet men mij twee dingen
opzijzetten. Later zei men: "Het
budget is op.' Maar weer later werd
voor ƒ30.000,werk van anderen
aangekocht. Hoe zit dat dan?".
Suringh: „tk had een tentoon
stelling waar twee RKS-mensen
twee doeken uitzochten. Ik heb er
nooit meer iets van gehoord. En
dan: waar blijft je werk als het
wordt aangekocht? Mijn dochter
had twee werkenverkocht. Na an
derhalf jaar, toen ze nog geen geld
had gezien, wilde ze weten waar
haar werk was gebleven. Het bleek
al die tijd in een kelder te staan."
Huijts: „Het kost ons altijd moei
te de kunstenaars duidelijk te ma
ken dat reservering van een werk
.niet definitief is. Doorgaans gaat
het werk naar openbare gebouwen.
Uitsluitsel kan men altijd krijgen
als men er naar vraagt in zo'n
geval geven wij zo tactvol mogelijk
een oordeel. Uit consideratie met
de kunstenaar willen wij niet on
gevraagd en onmiddellijk met kri
tiek komen."
Gaat die consideratie niet te ver.
als tegen iemand die in de Doelen
wil exposeren wordt gezegd: „Een
expositie willen wij u niet aandoen.
Want u wordt toch gekraakt"?
Huijts: „We hebben te zorgen
voor een minimaal niveau van de
exposities in de Doelen. Wij zijn
wei degelijk
delen."
in staat om te oor-
Voorzitter Bartels roert een an
der klempunt aan: „De RKS i6 er
niet in de eerste plaats voor de'
kunstenaars. Zij is van en voor de
burgerij, met als nevendoel het
cultureel milieu van de kunstenaar
te verbeteren, Wy moeten ons bui
ten de sociale belangen van de
kunstenaar houden."
Suringh: „Ik betwijfel het hele
nut van de RKS. Ook het nut van
een Prins Bernhardfonds, een
Boekmanstichting. Ga eens na wat
die apparaten vreten. Als je ze al
lemaal zou opheffen zou er heel
wat geld vrijkomen. Waarom heb
ben we hier geen kunstraad, die
een rechtstreekse afdeling van de
gemeente is, zoals in Amsterdam?
Ais de overheid zich met kunst be
moeit, moet men het apparaat zo
sober mogelijk houden."
Bartels: „Wie de RKS wil ver
anderen, nogmaals, moet naar de
gemeenteraad gaan. En opheffen?
Daar heb ik geen commentaar op."
Huijts: ..Het is nog altijd de
vraag of alle kunstenaars het met
het idee van Suringh en Abramsen
eens zijn. Men is er in elk geval
nooit in geslaagd een representa
tieve beroepsorganisatie te vormen."
Abramsen: ,„A! zijn wij als in
dividuen verdeeld, de kritiek is al
gemeen."
(Van een 'onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Enkele
tientallen caravans op een
weiland ten zuiden van de
Provinciale weg 30 in de
Krimpenerwaard hebben de
ergernis opgewekt van F. A.
Diepenhorst (p.v.d.a.), lid van
Provinciale Staten.
In schriftelijke vragen aan GS
stelt hij dat de „bouwsels" het fraaie
Hollandse landschap op grove wijze
schenden. Hii acht dit In strijd met
de verordening bescherming land
schap Zuid-Holland en wil van de
Staten weten of zij van plan zijn
maatregelen te nemen.
Daarnaast wijst hijop het feit
dat de eigenaars of gebruikers van
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM De jaarlijkse
Maritieme Europoort-tentoonstel
üng wordt van 10 t.m. 14 november
in de RAI in Amsterdam gehouden.
Minister Lunst zal deze Europoort 70.
met haar 40.000 m3 vloeroppervlak
te de grootste tot nu toe, openen.
Ongeveer 400 standhouders zul
len meer dan duizend bedrijven uit
25 landen waaronder Japan, De
nemarken. de DDR en Noorwegen,
vertegenwoordigen.
Tijdens de tentoontelling wordt
op 11. 12, en 13 november een mari
tiem congres gehouden waar voor
aanstaande specialisten uit Ameri
ka. de DDR. Groot-Brittanmë. Ja
pan en Noorwegen voordrachten
zullen houden.
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM De tijdelijke
tentoonstellingen in het Bouwcen
trum te Rotterdam, die vanaf mei
in het kader van Communicatie 70
werden gehouden, zullen in de loop
van volgende maand voor het
grootste deel worden afgebroken.
De uitgebreide oppervlakte, die het
Bouwcentrum in 1970 speciaal voor
deze tijdelijke tentoonstellingen
had gereserveerd, zal na november
enigszins worden ingekrompen.
Oorspronkelijk zouden de exposi
ties tot 1 december worden ver
lengd, maar in verband met de
toekomstige expositieplannen van
het Bouwcentrum zal dat tijdstip
voor een aantal tentoonstellingen
worden vervroegd.
De bezoekers hebben ook nieuwe
tijdelijke exposities in het vooruit
zicht: OA. organiseert het Bouw
centrum tegen half december een
expositie van kindermeubilair.
Mijn verwachtinger.
waren enigszins ge
spannen. Wat vind
traypf Je daar? In elk geva
gG&GL meer dan IR Ver
verwachtte. Dat kleine kerkje heef
lang leeg gestaan, zoals er nog we
meer gebouwen in Hellevoelslui
leeg staan. Het is oud, dateert uii
de zeventiende eeuw en moes
eens een schuilkerkje geweest zijn
Toen bleek dat enkele burgers cul
tureel iets willen beginnen, maai
dat daarvoor ruimte nodig was, in
specteerde Aarse het kleine kerkjt
en hy zag dat het goed was.
Het gebouwtje werd met weinig
middelen geschikt gemaakt voor
exposities en bijeenkomsten en de
kunstminnende burgers brachten
geld bij elkaar omdat je nu een
maal zonder geld weinig uitricht
en de gemeente ook al krap by kas
zit. De activiteiten kwamen op gang
en nu is Jaap Kraanen aan de
beurt.
Eenm&nsexpositfes van hem zijn
vrij zeldzaam. De laatste jaren doet
hij het, na een vrij ernstige ziekte,
wat kalmer aan. Volgende maand
wordt hij 67, hoewel hij van zyn
jeugd af tekende, is hij pas tegen
zijn veertigste beroeps geworden.
Zijn ontwikkeling heeft zich vrij
logisch voltrokken. In het begin,
als naturalistisch tekenaar, onder
scheidde hij zich nauwelijks van
vele anderen.
Door zich intensief met de gra-
fiek bezig te houden bereikte hij al
snel een hoger plan. Aanvankelijk
was hij ook in deze techniek natu
ralistisch. met een sterk gevoel voor
voor sfeer, maar van lieverlede be
gon hy de onderwerpen uit zijn om
geving op een meer persoonlijke
wijze te interpreteren.
Er ontstonden merkwaardige
structuren in een ragfijn spinneweb
van lijnen, werk dat wel zodanig
persoonlijk was dat mei. er onmid
dellijk Kraanen uit herkende. Hij
kreeg nu ook de onweerstaanbare
behoefte te schilderen. Structuren
bleven hem daarin eveneens sterk
boeien.
Grafiek en schilderijen, het
blijkt ten overvloede uit deze
expositie, vormen een eenheid. Ik
zou willen opmerken dat de kleur
het .structurele element intensi
veert. juist omdat bij van grote,
krachtige kleurglans houdt, waarin
blauw, groen en paars de dragers
zijn. Er zitten honingraatachtige
bouwsels bij, waarin met fyne
kleurtoetsjes figuurtjes zijn aange
bracht. de verbeelding van een
enorme, moderne flat, een pakhuis
voor de mens, of zomaar een ver
zameling van dergelijke figuurtjes:
de massa.
maar 2e blijven bijzonder eenvou
dig en ongecompliceerd van opzet,
zoals al dit werk een overrompe
lende eenvoud ademt. Het is direct
aansprekend.
Ir» dergelijke composities is hij
het best op dreef. Ze beantwoor
den het meest aan zijn innerlijk.
De enkele landschappen moeten
het vooral van de kleur hebben,
Ik kreeg het gevoel dat Kraanen
nu een rijpheid heeft bereikt als
nimmer tevoren en dat hij juist op
een leeftijd waarop de meeste an
deren plegen terug te blikken, een
creatieve periode doormaakt die
voor zijn kunst bijzonder waardevol
zal bliiken.
Op dl'eet Daarom had ik geen spijt naar
Hellevoetsluis te zijn gegaan. De
zeelucht was helder en prikkelend.
Het industriegebied lag opeens on
noemelijk ver weg.
het weiland met hun auto's het
fietspad berijden. Andere gebrui
kers van het smalle pad zouden
hierdoor volgens de heer Diepen
horst in gevaar worden gebracht.
„Is er om één of andere gewich
tige reden toestemming verleend can
het pad te gebruiken," zo vraagt de
heer Diepenhorst, „en zo ja, kan
deze situatie dan niet veranderd
worden?"
Ook in Hendrik Ido Ambacht zijn
moeilijkheden om een caravanter
rein, Inzet is hier de camping van
de vroegere vlasboer L. Stehouwer
aan de Dorpsstraat 13.
De heer Stehouwer is al jaren
met de camping bezig, maar heeft
nog steeds geen vergunning van de
provincie gekregen. Wel had hij tot
voor kort het gemeentebestuur op
zijn hand. Burgemeester De Ridder
is zelfs naar Den Haag geweest om
de zaak te bepleiten.
Nu de heer Stehouwer nog steeds
niet meer dan twee caravans op z'n
terrein mag toelaten, heeft hij ook
stelling genomen tegen het gemeen
tebestuur. Aan een verslaggever van
een plaatselijk dagblad deelde hij
mee, dat hij erin was getrapt. De
gemeente zou hem verkeerd hebben
voorgelicht.
Burgemeester De Ridder is hier
bijzonder kwaad over. Hy zegt dat*
de gemeente de heer Stehouwer
heeft gewezen op de mogelijkheid
dat hy geen toestemming zou krij
gen. Maar, zo zegt hy, als de heer
Stehouwer uit is op een confronta
tie met het provinciaal bestuur,
dan moet hij beslist zo doorgaan."
BERTHS SCHMIDT.
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM Als het waar is
dat de huurcontracten van de C70-
paviljoenhouders verlengd worden
tot zelfs na 1 januari 1971 kunnen
B. en W. dan vertellen waarom de
gemeenteraad hier niets van weet?
Zo vraagt het WD-raadslid W.
Baggerman aan burgemeeser en
wethouders. De heer Baggerman
wil over drie punten zekerheid:
Zijn er nieuwe contracten voorge
legd aan de huidige huurders van
de paviljoens die lopen tot 1 janu
ari 1971: zijn de huren die in de
contracten worden genoemd even
hoog als die tijdens C70 werden
betaald; en: moeten de huurders
snel beslissen, omdat anders de
paviljoens aan anderen worden
verhuurd.
Als B. en W. kunnen zeggen, dat
de informaties van de heer Bagger
man juist zijn, wil hij graag weten
op welk raadsbesluit de handelin
gen van het college steunen.
Indien de contracten nog niet
zijn aangeboden, zo vraagt hij,
wanneer zal er dan een voorstel
aan de raad worden voorgelegd?
Dit wil nog niet zeggen dat men
deze avond met een modelopvoe
ring te maken kreeg: daarvoor is
de zangcultuur van Sursum Corda
nog te weinig verfijnd en flexibel.
Maar steunende op een betrouw
bare parti j ken nis hebben de zan
gei's en zangeressen ongetwijfeld
een correcte verwezenlijking van de
koorpartituur kunnen geven, die
vooral in de akkoordische passages
kon profiteren van een goed stem-
evenwicht. In de fug-atische koren,
zoals b.v, het fraaie "Denn Er hat
Himmel und Erde bekleidet" kon
men een grotere souplesse in het
stemweefsel wensen, maar het. lijkt
ons toch niet onwaarschijnlijk dat
dirigent Jan de Breet, die zijn
koorleiderschap deze avond als on
betwistbaar heeft gesteld, op dit
punt in de toekomst nog veel bij
dit koor zal kunnen bereiken.
Bovendien bleek het, dat hij vol
doende greep op het begeleidende
orkest (het Gewestelijk Orkest van
Zuid-Holland) had om vanuit de
ze sector efficiënt werk af te dwin
gen, maar ook dat hij tevens in
staat is een coördinatie tussen het
vocale en instrumentale ensemble
te leggen.
Het solo-team, dat gevormd werd
door de sopraan Nelly van dei-
Spek, de tenor Willy van Hese en
de bas Henk Smit, heeft overwe
gend passende bijdragen m het ge
heel gebracht. Het aandeel van
Nelly van der Spek stelde mis
schien iets teleur door een lichte
gereserveerdheid, die sams zelfs
naar een kunstmatigheid neeg.
Haar mannelijke collega's von
den veel meer hun kracht in het
spontane, dat bij de tenor nog wel
eens op kosten van de toonadel
ging maar dat de fraaie zang van
Henk Smit alleen maar ten goede
is gekomen.
BERNARD GEISE
Naar aanleiding van het Vrije-
Volk-artikel over de zeevisserij in
Uit van 16 oktober:
Ik ben een groot liefhebber van
de zeehengelsport. Veel' heb ik ge
vist op Bruinisse, speciaal op de
schepen van de door u genoemde
heer De Graaf. Met vrienden neb
ik zeker zo'n 25 keer op een van
zijn schepen gevist. Ik kan u zon
der meer verklaren dat de service
van de heer De Graaf altijd boven
elke kritiek verheven was, we voeren
altijd op tijd, nooit was het schip
overbevolkt, en het aas was altijd
vers en van goede kwaliteit.
Het is mij volkomen een raadsel
hoe de heer R. van Rosse in het
bewuste artikel kan spreken over
minder goede ervaringen niet deze
schipper. Voor ons is en blijft hij
schipper nummer 1. Ik hoop dat de
heer Van Rosse dit volledig van
m|j aan wil nemen.
G. A. VAN VLIET,
Vlaardingen.
(Van een onzer verslaggeefsters)
ROTTERDAM In het derde
kwartaal van dit jaar zijn de or
derportefeuilles van de scheeps-
bomvlanden met het record van
vijf miljoen ton toegenomen. De
toename is het grootst in Japan.
Nederland staat op de elfde plaats
met 764.606 ton in aanbouw en nog
uit te voeren bestellingen van 1.39
miljoen ton tegen 913.715 ton eind
juni.
Dit blijkt uit de cijfers van
Lloyd's Register ot" Shipping. Het
nieuwe totaal van 69.71 miljoen
brutoton aan schepen in bestelling
of aanbouw betekent eveneens een
record, en handhaving van de reeks
records die ieder kwartaal sedert
december 1966 is ontstaan.
(Van een onzer verslaggevers)
BLEISWIJK Aanstaande vrij
dag wordt in het parochiehuis te
Bleiswijk een Derde-Wereldavond
gehouden. Naast een optreden van
Elly Nieman en Rikkert Zuiderveld
en de film Angola, die een kri
tische beschouwing geeft over de
ontwikkelingshulp, bestaat er op
deze avond gelegenheid om siera
den, rietsuiker en andere produkten
uit de ontwikkelingslanden te ko
pen. Verder staat er een discussie
over het ontwikkelingsprobleem op
het programma
