De grote
rol
verdeling
van
Roelants
CURIOSA EN
ANTIEK IN
RIVIÈRAHAL
98.«
108.=
Een oprechte zelfmoordenaar
POP
EN ZO
v
VRIJDAG 30 OK'lOBER 1970
HET VRIJE VOLK
SCHIEDAM Tramkaart
jes, speeltuinbonnetjes, par-
keerbil jetten, zwembadcou
pons, bioscooptickets, cam-
pingbewijzen. Wie uitgaat,
Krijgt talloze bonnetjes en
kaartjes in handen, 'op ver
zoek te tonen'. Soms zijn
het sierlijke prentjes, maar
meestal zijn de waardepapier-
tjes nauwelijks het aankijken
waard. Zestig miljoen van die
papiertjes, die soms maar een
kwartiertje geldig zijn, rollen
jaarlijks van de pers bij de
N.V. Koninklijke Nederlandse
Boekdrukkerij H. A. M. Roe
lants te Schiedam.
De automatische snijmachine kan in één seconde veel ver
nietigen. Daarom komt er voor alle zekerheid nog een men
senhand aan te pas.
Secuur werk
Het pittoreske negentiende-eeuwse pand van Roelants
Schiedam, gezien vanaf de Kortehaven.
Niet naar de schouwburg gaan is als zijn. toilet maken zonder
spiegel (Arthur Schopenhauer1788-1860).
Bijdragen: Gert Fokkens, Agnes Koerts, Niek Vechtmann,
Iris Wassenaar, Erna Wittmer
É&'NjJÖ
Prix d'Excellence
2 persoons
binnenveer
matrassen
licht in gewicht
superieure kwaliteit
120x190 cm
130x190 cm
li?
De vrije uren van
Dr. C. Th. v. Schaik
in vele
modekleuren
Deze zomer stierf in Mos
kou de in ons land bijna on
bekende Russische schrijver
Nikolai Robertowiteh Erd-
man. Ver voor de oorlog had
hij twee toneelstukken ge
schreven: Het Mandaat en De
Zelfmoordenaar. Pas vorig
jaar kon op slinkse wijze de
tekst van de beide stukken
Rusland uit gesmokkeld wor
den. Opvoeringen in Scandi
navië en Duitsland werden
een groot succes.
Theater Mandaat in 1925. Het
Slotscène van De Zelfmoordenaar
Veie kilometers drukwerk,
Zestig miljoen betekent jaarlijks
zo'n 3.6000.000 meter op-verzoek-te-
tonen. Toch is Roelants niet de
enige firma, die zich bezgihoudt
met de toegangsbewijzen in de re
creatieve sector en zelfs niet de
grootste. „Iedereen denkt altijd,
dat wij de grootste drukker zijn op
dit gebied," zegt adjunct-directeur
mr. H. E. Jonker Roelants. „Dat
komt waarschijnlijk doordat onze
naam ook vastzit aan de kaartjes
voor het openbaar vervoer. Mensen,
die op hun buskaartje Roelants
zien staan valt het eerder op, dat
ook het zwembad zijn bonnen van
Roelants Iaat komen."
Binnen de P.oeiantsdrukkerij zeif
tpelen de kaartjes ook een beperkte
rol. Maar vijf percent van alle be
zigheden wordt besteed aan de
kaartjes. De toegangsbewijzen voor
het openbaar vervoer nemen daar
van de helft voor hun rekening.
Naast speciaaldruKkerij is Roe
lants ook nog uitgeverij en druk
kerij van vaktijdschriften en han
delsdrukwerk.
te tonen
op verzoek
In 1846 begon H. A. M. Roelants
het uitgeven en drukken van
boeken. Het pand aan de Lange
Haven, waarin hij zijn dagen sleet
staat nu op de Monumentenlijst.
Er wordt nog altijd gedrukt, de
speciaalafdeiing draait al zo'n ze
ventig jaar.
„De kaartjesindustrie maakt een
stormachtige ontwikkeling door",
zegt Roelants, „omdat de recreatie
zo'n hoge vlucht neemt. Vroeger
moesten we het van de bioscoop
hebben, maar dat loopt nu hard
terug. Nu zijn het de recreatiepun-
ten, die steeds grootser worden op
gezet, waar we kaartjes voor moe
ten leveren. De kampeerterreinen,
de zwembaden, de dolfinariums,
een Scheveningse Pier bijvoor
beeld."
„Interessant voor ons zijn ook de
grote manifestaties", vult verkoop
leider W. J. Egberts hem aan.
„Voor C 70 hebben we vier miljoen
bonnen geleverd. Jaarlijks hebben
we een kaartentoename van zo'n
vijftien percent,"
Het saaie uiterlijk van bijna alle
kaartjes is te wijten aan de lage
kostprijs. Roelants: „Kaaltjes zijn
een sluitpost." Toch is er veel
vraag naar onderscheid. Iedereen
wil dat zijn bonnetjes duidelijk
afwijken van andere in opdruk,
maar ook in formaat, in kleur.
Maar om de prijs laag te houden
moet dat onderscheid wel beperkt
blijven. Roelants werkt nu nog met
zeven kleuren, maar hoopt het uit
eindelijk met twee af te kunnen.
Voor een klein stukje van de
export is onderscheid in kaartjes
wel belangrijk. Het openbaar ver
voer in "Afrika bijvoorbeeld is wei
nig gebaat bij eenvormige toe
gangsbewijzen, omdat een groot
deel van de Afrikanen niet kan
lezen. Klein en groot, rood, geel of
blauw brengt daar uitkomst.
Kaartjes drukken is secuur werk.
Roelants: „De toenemende auto
matisering van de uitgifte en ver
koop vair kaartjes maakt het nood
zakelijk, dat er niets hapert." Een
automaat slikt nu eenmaal geen
kaartje dat eer millimeter te lang,
te breed, te dik of te dun is. Par-
keerkaarten nemen sterk in aantal
toe. „Vergeleken bij vorig jaar is
het aantal parkeerkaarten verdrie
voudigd. terwijl we toen al een
verdubbeling hadden ten opzichte
van het jaar daarvoor. Maar hoe
gevoeliger de automaten zijn, des
te hoger zijn de eisen, die aan de
kaarten worden gesteld. We werken
dan ook samen met de fabrikanten
van automaten."
Aan de vakbekwaamheid van de
mensen in de drukkerij worden
hoge eisen gesteld. Directeur Roe
lants: „Dit is geen grapjasserij. Er
wordt gewerkt met waardevol ma
teriaal. Elk kaartje en elke bon is
geld waard en daarom mag er niets
verloren gaan." Misdrukken komen
dan ook zelden voor. Een bonboekje
met vijftig bonnetjes moet er ook
beslist .vijftig hebben. De bus
chauffeur, die zijn boekje bij een
envijftig of bij negenenveertig
ziet ophouden, zit ermee, want hoe
moet hij dat verantwoorden?
Het principe van de speciaal-
drukkerij is „alles in één gang".
Aan het begin van een pers de lege
papierrol, aan het eind het kant en
klare prcdukt met tweezijdige op
druk al of niet in twee kleuren,
genummerd en geperforeerd. Veel
machines van Roelants zijn eigen
vindingen, helemaal uitgekiend om
de produktie zo efficiënt mogelijk
te laten verlopen.
Er staan elektronisch te regelen
snij- en nietmachines. Zo'n niet
machine kan 5000 krammen per
uur slaan en dat betekent bijvoor
beeld 5000 boekjes var 100 bon
netjes per stuk. Omdat vrijwel 'al
het waardepapier genummerd is, is
het een heidens karwei de zendin
gen op de juiste volgorde te hou
den.
Toegangskaartjes drukken bete-
S
W*
kent waardevolle produkten ma
ken. Om diefstal te voorkomen
moeten dan ook speciale veilig
heidsmaatregelen worden genorr-
Voor wie èen gratis uitje wil, u
de voorraad toegangsbewijzen n
Roelants een aantrekkelijke za«
zijn. De enorme hoeveelheden win
kelzegeltjes zijn ook niet te ver
smaden, Maar het kan niet, de
kwaadwillige, die het zou proberen
komt toch bedrogen uit.
De kaartjes moeten dus gekocht
worden. En na korte of lange tijd
verdwijnen ze meestal In de prul-
Iemand. Niet allemaal, want er
zijn ook nog verzamelaars, die hun
plakboeken met vakantie- of re
creatie-ervaringen ilustreren met
tramkaartjes, speeltuinbonnetjes,
parkeerbiljetten, zwembadcoupons,
bioscooptickets en eampingbewij-
zen.
De Rivièrahal in
Diergaarde BXij-
dorp is overal goed
voor. Voor 't hou
den van concerten,
vergaderingen,
meetings, vogel- en
kattententoonstel
lingen. Voor de
verandering ver
leent zij op 14 en
15 november onder
dak aan 'n antiek
en curiosabeurs.
Meer dan dertig
antiquairs zullen
er een stand heb
ben met o.a. meubelen, klokken,
schilderijen, aardewerk, tin en ko
per.
De initiatiefnemers hiertoe zijn
de heer en mevrouw Heilker uit
Schiedam. De beurs words groten
deels georganiseerd door mrs. C. J.
Raskin, een Engelse, die onlangs een
belangrijk aandeel had in de orga
nisatie van een concert van twee
Nederlandse zangkoren in de ka
thedraal van Coventry. Zij heeft
zich inmiddels definitief in Schie
dam gevestigd waar zij een antiek
handel beheert.
Het is de bedoeling dat de beurs
een paar keer per jaar in Rotter
dam wordt gehouden. Een groot
deel van de opbrengst wil het echt
paar Heilker voor zowel Diergaarde
Biijdorp als Artis bestemmen.
Burgemeester Thomassen is ge
vraagd op zaterdag 14 november om
11.00 uur de antiekbeurs te openen,
waarna het publiek tot 's avonds 10
uur welkom is. Op zondag is de
beurs geopend van 10 tot 21 uur.
ROTTERDAM De organist van
de Grote of St.-Laurenskerk te Rot
terdam, Johann Th. Lemckert, krijgt
op 26 januari in de St.-Laurenskerk
de Prix d'Excellence van het Kon.
Conservatorium te Den Haag. De
heer Lemckert, die reeds de Zilve
ren Fock-medaille van het conser
vatorium bezit, zal zich per 1 no
vember als muziekpedagoog in Rot
terdam vestigen.
(ADVERTENTIES)
Van een fabrikant van een be
kend merk matrassen (vrij mo
gen de naam niet noemen)
kochten wij prachtige binnen
veer matrassen, die U morgen
in de aanbieding.vindt,
2-Persoons lichtgewicht binnen-
neer matrassen, met verend sta
len-Interieur, fraai doorgestikt
bovenblad; geborduurde border
en hjxe handgrepen, gemakke
lijk hanteerbaar. De prijzen»...
die kunnen onmogelijk een be
zwaar zijn!
Vrijdagavond om 6 uur begint
op de 1e etage de verkoop van
deze luxe 2-parsoon* lichtge
wicht binnenveer matrassen,
met prima stalen verend inte
rieur, in fraaie kleuren goud en
blauw en de maten 120 x 190
en 130 x 190 cm,
Elke vrijdagavond 'tot 9 uur open
Ook maandagmorgen open
Géért tel. of schrift bett
'U
(ADVERTENTIE)
„Als ik vrij ben doe ik tegen
woordig niks anders dan slapen."
Vaak vrü is dr. C. Th. van Schaik
niet, sinds hij voorzitter werd van
de Rotterdamse Stichting tot me
disch verantwoorde zwanger
schapsonderbreking. Nu de plannen
voor de abortuskliniek in een ver
stadium raken, nu dr. Van Schaik
een bekende figuur wordt in Rot
terdam, in Nederland en daarbui
ten, krimpt de tijd van niets
doen nog meer in.
Het komend weekeind begint voor
hem met werken: „Ik moet een le
zing houden in Gent. Ja. het gaat
over abortus, Mijn vrouw en ik wil
len daar een paar dagen Gent aan
vastknopen."
In andere vrije uren trekt dr.
Van Schaik naar de Biesbosch.
„Daar hebben we een omgebouwd
vrachtscheepje liggen. "We kijken
wat naar de vogeltjes, we lopen
wat door de modder. En ik sleutel
aan de motor. Ik ben verzot op
oude motoren."
Na zijn werk of in zijn vrije
tijd zal Uw man zijn overhemd
graag voor deze fijne puil polo
van prettig dragend leacril ver
wisselen.
Heren pull polo's van 100%
leacril in een royaal vallend
mede! koopt U nu bij ons in
vele modekleuren voor nog
géén elf gulden.
Vrijdagavond om 6 uur begint
op de parterre de verkoop van
deze leacrii heren pull polo's in
vele modekleuren en de
maten 48 t/m 54,
to.95
Ook maandagmorgen open
Géén tel. of schrift, best
Erdman schreef Het
was dé theatergebeur-
tenis van het jaar in
VIIfel mi Moskou. De Zelfmoor
denaar is nog nooit
in Rusland opgevoerd. Dat
vonden de theaterdirecteuren in de
Stalinistische tijd, en ook daarna,
te link.
Toch is het toneelstuk in onze
ogen maar een milde satire, maar
ja In 1934 kreeg Erdman als be
loning voor zijn kritische novellen
een verbanning van drie jaar opge
legd. Daarna heeft hij nooit meer
eigen creatief werk afgeleverd. Hij
bewerkte filmscenario's, toneelstuk
ken en regisseerde. De laatste jaren
leidde hij een teruggetrokken leven
in Moskou.
De beide toneelstukken van
Erdman worden wel vergeleken
met die van Gogol. Toch is er in
ieder geval één duidelijk verschil.
Gogol schildert zijn landgenoten
allemaal af als stomme, corrupte
idioten. Erdman is optimistischer
en laat er, één oprechte, onomkoop
bare Sowjetbuxgerj tkissendoorlo-
pen.
In De Zelfmoordenaar krijgen we
die "ware Rus" Fedja Petunin, die
niet bereid is steeds aan de druk
der omstandigheden toe te geven,
niet te zien. Wel Semjon, een
werkloze, die zijn vrouw en
schoonmoeder de kost laat verdie
nen. In een onbewaakt ogenblik
dreigt hij zelfmoord,te zullen ple
gen en daar zijn anderen (verte
genwoordigers van verschillende
^YfklJ
V
maatschappelijke richtingen) tuk
op. Semjon moet, voordat hij de
hand aan zichzelf slaat, verklarin
gen tekenen, waarin staat dat hij
voor htm rechtvaardige zaak
sterft.
De verklaringen gaan voor flinke
prijzen grif van de hand. Als
puntje bij paaltje komt bedenkt
Semjon zich echter. Maar Fedja
Petunin
De Zelfmoordenaar gaat mor
genavond in de schouwburg bij het
Nieuw Rotterdams Toneel in pre
mière. De regie heeft de Tsjech
Zdenek Kraus; de vertaling is van
Josephina Soer. Er werken nog
twee Tsjechen aan het ptogramma
mee, Vaclav Vytvar (muziek) en
Jozef Sabovcik (choreografie). Vol
gende week woensdag en vrijdag
wordt het stuk ook gespeeld.
Dinsdag wacht de schouwburgbe
zoekers een verrassing. Dan bren-
gru het echtpaar Van Duinhoven
en Hermus de Rotterdamse pre
mière van In de holte van jouw
arm. Dimltri Frenkel Franks
nieuwste blijspel. Een avondje dol
len met twee dames en een neer.
Thema: het huwelijk (hoe kan het
ook anders)
Verder wordt Speurhond, de
thriller van Anthony Shaffer, nog
een paar maal in de Schouwburg
opgevoerd: zondag en het volgend
weekend. Maandag komt het Na
tionale Ballet met vier choreogra
fieën. In het Hofplein theater wordt
Spring uit het raam, schat, we gaan
trouwen, logisch gevolgd door Nee
schat, nu niet. Ook een vrije pro
duktie met o.a. John Lanttng en
Arnold Gelderman. Tot en met 15
november.
Vanavond presenteert de Rotter
damse Kunststichting in De Lanta
ren het Café Theater uit Wenen
met TILT en REVUE. Dit zijn twee
stukken zgn, structureel politiek
theater.
Vanavond in EXIT, Eendrachts-
straat 87a, beat van eigen bodem
(in de wandeling ook wel Nederbiet
genoemd): Groep 1850. EXIT is
open om acht uur en in ruil voor
een bedrag van 2,50 mag je naar
binnen.
Jazz is vanavond te beluisteren
in de Jazzpub van de Rotterdamse
jazzsociëteit in gebouw De Heuvel
aan de Laurensplaats 5, waar het
Leo Meyer Quintet optreedt.
Zaterdagavond 31 oktober om
acht uur opnieuw pop in EXIT, dit
keer van de groep World. Toe
gang nog steeds een knaak.
In het NIVON-jongerencen-
trum. Van Eversdijckstraat 25.
treedt zaterdag de biuesgroep Royal
Foik Blues Orchestra op. Het
concert begint om acht uur.
In zaal Arcade, Lange Haven
71 in Schiedam speelt zaterdag 31
oktober de Nederlandse groep After
Tea. De formatie, in het gelukkige
bezit van een door Veronica hevig
geplugde single (Joint house blues),
wordt visueel terzijde gestaan door
The Ellen Space Light Show. Ar
cade is vanaf half acht open en de
toegangsprijs is vier gulden.
<1 Voor de discotheekclub Red
House, draaft zondagavond 31 ok
tober het discoteam The Bright
Selection uit Dordrecht op. Red
House, residerend aan de Nieuwe
Haven 237 in Schiedam, begint om
half acht te draaien. De entreeprijs
is 1,50.
In gebouw Cultura aan de
Oude Wal in Hoogvliet spelen za
terdagavond om acht uur de blues-
groepen Backlash en Crusade. Bo
vendien is er in Cultura een disco-
bal.
