,De Walvischwordt opgeknapt A Esperanto jongen, da's de eenvoudigste taal ter wereld' SCHIEDAM VANDAA G gsBI jritepSHI NMoPl Nota Wageningen over werkgroepen Ex-koperslageradministrateurschrijver Henk Letsch sr.: BRIEVEN VAN LEZERS Bad Zuid Turken N& Hoop Broeder Spil HET VRIJS VOLK PAUINA U> v\ Mjn.b Een van de fraaiste molens van Schiedam, de stellingmolen „De Walvisch" aan de Westvest, eigendom, van de Stichting „De Hollandsche Molen" wordt op dit moment grondig gerestau reerd, omdat verschillende delen zoals de balustrade aan verrotting onderhevig zijn. Ook de wieken van deze molen, waarvoor de eerste steen in 1794 werd gelegd, zullen hersteld moeten worden. De laatste restauratie dateert uit 1938toen vier verdiepingen onder de kap „op den avond van 9 December" bijna geheel uitbrandden. SCHIEDAM Het klinkt zwaar, maar met een beetje goeie wil en nog meer beeld spraak kun je zeggen dat in Schiedam de laatste der Mo hikanen i 'oont. Hoe dat aan voelt? "Ach, je merkt èr ei genlijk geen barst van," zegt Henk Letsch (70), één van de tien nog overgebleven es perantisten in deze stad en auteur achter de minuscule berichten die elke week on der de kop "Esperanto-agen- do" in Het Vrije Volk staan. "Het is wel doodzonde, hoor, dat we bijna niks meer over hebben. Na de oorlog hadden we nog zo'n vijftig leden, nu nog tien en dat zijn allemaal ouderen." Letsch, één van de tien nog overgebleven esperantisten: mijn berichten worden nog gelezen. Door HANS VAN DER SLOOT De wijkvereniging Bij dorp heeft haar eisen op tafel gelegd en het moet gezegd: na 't gekrakeel over de vestiging van een MTS -op 't inmiddels be rucht geworden landje van Lansbergen vallen ze wat tegen. Bijdorp zal niet lang meer bestaan. (Van een onzer verslaggevers) SCHIEDAM Uit een nota, opgesteld door vertegenwoordi gers van het Wageningen-team en de gemeente Schiedam, blijkt, dat na de hearings van 8 en 15 december acht werk groepen zijn gevormd, waarin 70 tot 75 personen hebben plaats genomemom mee te werken aan de verwezenlijking van het woonproject Woudhoek/Spaland. (ADVERTENTIE) Ml Ml Vrl-u il.* orihiUAKl 19(1 Wat be Wit de zwemverenigingen (och om liet zwembad Zuid tegen te houder»? De argumenten die zij gebruiken raken kant noch wal. Er wordt onder andere gezegd dat het Sportfondsenbad maar 1.7 kilome ter af ligt van de plaats waar ons Bad-zuid moet komen. Maar laten we dan even kijken naar bad Groenoord. Dat bad ligt ongeveer drie kilometer bij het Sportfond senbad vandaan, dus kan degene die op 1.5 kilometer woont een keu ze maken uit twee zwembaden. Houden we voor de jeugd van de Gorzen even een centraal punt aan, dan mogen we rustig stellen dat men gemiddeld twee kilometer bij een bad vandaan woont, wat neerkomt op minstens twintig mi nuten lopen en dan zullen we de andere nadelen nog maar onge noemd laten. Er wordt nu gedreigd dat het Sportfondsenbad gaat sluiten, maar volgens de cijfers komen er in het bad zo'n half miljoen bezoe kers per jaar. We hopen dat dit aantal hetzelfde blijft of mis- schien groeit. Mocht dit echter niet liet geval zijn. dan mag dat niet neerkomen op de hoofden van de bewoners van de Gorzen. Hier ligt mijns inziens ook een taak voor de zwemverenigingen. Ze maken ten slotte gebruik van het Sportfond senbad en moeten er dan ook iets voor over hebben. Overigens hopen alle zuider lingen dat. er nu eens een eind komt aan het gezeur rond Bad- Zuid. De zwemverenigingen moeten niet over ons heen ven. zwembad trachten af te persen. Maar wij zijn sportieve mensen en vragen de zwemverenigingen ons te steunen, zodat wij hen straks kunnen steu nen. Wanneer ons bad de vlag in top hijst, is het uiteindelijk de Schiedamse vlag. misschien met een tikkeltje rood-groen erbij, maar ook met blauw-wit. Daar kan men van verzekerd zijn. H. B. DE SMITS, Beie&landsestraat 36. Schiedam. In uw krant van 22-1-1971 las ik een artikeltje over een woning die een zestal Turken aan de Singel ter beschikking gekregen hebben, omdat ze zo slecht behuisd waren. Ik vraag me eerlijk gezegd af of Nederlanders geen recht hebben op betere behuizing. Kan de Kerkeraad die de Turken dat huis hebben bezorgd, er niet voor zorgen dat wij een beter huis krijgen. Wanneer wij voor een gro-K ter huis aankloppen, krijg je altijd te horen, dat te het niet hebben of dat de huisbaas geen Parallelweg bewoners wil. Waarom zorgt Nederland niet eens voor zijn eigen mensen. Pas als dat in orde is, kunnen we eens- aan liefdadigheid denken. MEVROUW MIELOO, Parallelweg 210. Schiedam. .(Van een onzer verslaggevers! Henk Letsch, voormalig koper slager en administrateur bij Wil ton, zit in zijn vooroorlogse en dientengevolge krappe woning, in zwart vest zonder mouwen en over- 'iiemd, dat in wittèr-dan-witheid gemakkelijk kan wedijveren met de televisiereclame. opgewekt voor zich uit te babbelen. „Zo ben jij nou H. Letsch sr.. Lekstraat 100b, hebben ze op straat wei eens tegen me gezegd. Kijk, da's toch een be wijs dat mijn stukkies in de krant ook door niet-esperantisten gelezen worden." spreek) de al op jaren gekomen hobbyist trots, terwijl hij de brand steekt in een vingerdunne Senoritas. Als zoon Henk Letsch na een kwartier praten binnenkomt, springt hij verheugd op. Dat bete kent hulp. Ouwe taal. dat Esperan to? vragen we hem. „Wat dacht je. jongen", antwoordt Henk Letsch sr., „zo oud als de weg naar Kra- Volgens het relaas van de heer üngen." dan onthouden, niet?" excuseert Letsch zijn geheugen. Het nut van het Esperanto is te verwaarlozen. „Ha." repliceert de heer Letsch op deze uitdaging, ..dan zal ik je dit eens vertellen. Ik was nog bij Wilton toen er iemand op me afkwam en vroeg of ik een Esperanto-tekstje wilde vertalen. Nou ik lezen, blijkt het Tsjechisch te zijn. Dus ik schrijf naar een Tsjechische esperantist. Het spijt me. schreef hij terug, maar het is Italiaans, dus een brief naar een correspondentie-adres in Italië, die antwoordde dat hij me ook niet kon heipen omdat het Portugees was. Nou. een week later kwam er een brief terug uit Portugal, waarin de tekst netjes vertaald was. Ik wil maar zeggen, hoe kom je aan zo'n vent als je geen Portugees kent". Door Esperanto? ..Precies", lacht de lieer Letsch tevreden. Letsch begon het voor de wereld- taai Esperanto allemaal in 1887. Uitvinder was de Poolse oogarts dr. L. L. Zamenhoff, die een oplossing zocht voor de Babylonische spraak verwarring in zijn geboortestad, waar joden. Russen, en Polen langs elkaar leefden, zonder vrieno chapsbanden aan te knopen. Eén wereldtaal, zo vond de oog arts, zou van alle mensen broeders maken. Onder de schuilnaam dr. Esperanto hopende) bouwde hij een nieuwe taal op met elementen uit het Latijn, Germaans. Anglo- Saksisch en Slavisch. Door middel van correspondentie zorgde hij voor de verbreiding. En met succes. Het eerste esperantistencongres vond plaats in 1905 in Boulogne sur Mer. „Da's in België, of nee, in Frank rijk. Nou ja, die geschiedenis kent toch iedereen. Waarom zou je het De animo van de jongeren voor deze „nieuwe" taal lijkt niet groot. „Ja. dat is zo", zeg£ de heer Letsch. „Ze hebben alleen nog schik in voetballen en kassie-kijken. Je ziet het toch aan toneelclubs etcetera, die zijn op sterven na dood. Er is geen behoefte meer om zelf' actief bezig te zijn. Voor ons is er echter nog hoop. Op sommige Nederlandse scholen is het Esperanto keuzevak. Somber hoeven we dus niet te zijn." Wat is de ideologie achter het Esperanto. Wat wil men? Henk Letsch priemt zijn vinger als een onderwijzer in de lucht en zegt: ...Het is niet de bedoeling om van het Esperanto één wereldtaal te maken, nee, in je eigen land spreek je je eigen taal en in het buiten land Esperanto. Zo hoef je niet meer dan twee talen te leren. Ga zelf maar na hoeveel tijd dat be spaart. Bovendien heb je het in een iaar of twee. drie onder de knie Esperanto, jongen, da's de eenvou digste taal ter wereld." SWOT Het is duidelijk In alle gesprekekn die de wijkbewoners in de afgelopen tijd met de pers hebben gehad en dat waren er nogal wat speelden de aantasting van het landelijk karakter van de wijk. de beperking van het uitzicht en het zonnetje, dat indien aanwezig vrij de door geen nieuw- of hoogbouw omringde Bijdorpse huizen omspoelde een heel grote rol. In de brief ontpoppen de Bij dorpers zich als onverwacht za kelijke denkers en juist dat is het teleurstellende. Tot op dit moment kon iedereen hoe hij ook over de vestiging van een MTS en de door het gemeente bestuur voorgestelde noodzake lijkheid daarvan dacht toch nog wel enige sympathie voor de wijkvereniging Bijdorp voe len. Bijdorp tenslotte was met Kethel en Spaland het laatste stukje landelijk Schiedam. Tus sen Nieuwland. en Groenoord was het met z'n scheefgezakte h »n een wat desolaat dorpje: e gemeenschapje apart, dat v jnbaar onwetend van de ontwikkelingen in z'n nabije omgeving bleef voortbestaan alsof de wereld ophield bij de grenzen van het landje van Lansbergen. Dit opgeven zou moeite kos ten. dat begreep iedereen. Vrij uitzicht, een. betrekkelijke rust en een eigen huisje betekenen in deze Rijnmondsamenleving een ongekende luxe. die men zo lang mogelijk tracht te behou den. met wélke nobele bedoe lingen het gemeentebestuur zich ook wapent. In de brief, die de wijkvere niging aan het college van B. en W, heeft gestuurd.is van die argumenten niets terug te vin den, integendeel. Zon, licht en lucht blijken geheel terzijde ge schoven, centen willen ze zien. Ook daar is op zichzelf na tuurlijk niet zo heel veel tegen. Tenslotte behoort het gezegd: van de nood een deugd maken, tot onze nationale spreuken en ais toch iedereen probeert die gulden regel te gelde te maken, waarom dan niet de bewoners van Bijdorp? Toch kan men bij die brief wel enkele bedenkingen ma ken. Allereerst, de geplande MTS komt niet óp de plaats van Bij dorp maar er naast op het landje van Lansbergen wat eisen als: "De woning en of be drijfsruimte inclusief de grond zal worden getaxeerd als de eigenaar de wens daartoe te kennen geeft" en: "Bij gedwon gen verhuizing zal de bewoners een bij hun inkomende passende eengezinswoning moeten wor den aangeboden", totaal onzin nig maakt. Dat eisen is pas mogelijk wanneer de gemeente het be stemmingsplan Bijdorp wil gaan uitvoeren. Van onteige ning. van het gedwongen ver laten van huizen en van grond ruil is bij de huidige plannen van het Gemeentebestuur geen sprake. Voorlopig wil de ge- raeente niets anders dan een school bouwen op een leeg en ongebruikt stuk land naast een dorpse uitbouw van deze stad die men niets liever dan met rust denkt te laten. Eigenlijk zijn slechts twee eisen van de negen van toepas sing op de huidige situatie en kan er één van de overige zon- der bezwaar nu reeds worden uitgevoerd: Het fotograferen van de woon- en bedrijfruinites. al dan niet met aanbrengen van de door de wijkvereniging ver langde verklikkers aan de ge bouwen. De andere twee zijn: het ver goeden van de schade die dooi de bouw zijn ontstaan en het notarieel vastleggen 'Van - de in de brief genoemde acht punten door middel van een overeen komst met de gemeente Schie dam Wat betreft het eerstgenoemde punt kunnen de Bijdorpers ge rust zijn. Elke bouwmaatschap pij is volledig verzekerd tegen de schade die door zijn werk kan ontstaan. Voor wat het tweede punt be treft is de oplossing echter niet zo eenvoudig. Letterlijk zegt de brief: "De laatste voorwaarde tenslotte is dat het bezwaar schrift pas zal worden ingetrok ken als de genoemde punten no tarieel zijn vastgelegd door middel van een overeenkomst met de gemeente Schiedam." In wezen is deze eis niets an ders dan een dreigement en een bedenkelijke, bovendien, omdat de wijkvereniging hiermee Schiedams verlangen naar een MTS voor andere doelen tracht, uit te buiten. Van de acht over gebleven punten hebben er zes betrekking op een situatie die pas over lange tijd aan de orde komt. "Het is duidelijk geworden", motiveert de wijkvereniging haar plotselinge zakelijke aan pak in haar brief," dat de wijk niet lang meer zal bestaan." Met andere woorden men wil met liet vetorecht over het al dan niet doorgaan van de MTS in de hand nu reeds zijn zak ken vullen. De eerste werkavond had tot ringweg en de begrenzende rijkswe- doel de deelnemers enigszins ver- gen. trouwe! te maken met materialen. Voorts werd er een avond besteed tekeningen. verhoudingen op schaal e.d„ waarna men individu eel een ruwe schets kon maken voor een woonbuurtje van beperkte omvang. Het ligt in de bedoeling deze oefening tegen het eind van het project nog een keer te herha len uit oogpunt van evaluatie (hei vermogen om te schatten). In een reeks van drie 4 vier avonden daarna werd door de deel nemers eerst individueel en later groepsgewijs gewerkt aan de op stelling van een aantal eisen én een schets voor een woonbuurt. De opdracht werd hierna uitgebreid door het opleggen van een aantal beperkingen, waaraan men zich bij het ontwerpen van een woonwijk dlenL te houden, zoals het streven naar een maximale, maar nog re delijke woningdichtheid, het reko- ninghouden met de metroboog, d< aan uitwisseling van informatie tussen de groepen onderling en dis cussie. Hieruit zullen de eisen naar voren moeten komen, aldus het Wageningen-team, die men voor het wonen in Woudhoek-Spaland essentieel vindt. Overigens zullen ook andere onderwerpen dan de woonbuurt ter discussie worden ge steld. De ontwerpers van het Woud- hoek-Spaiand-project hebben in middels de uitgangspunten op schrift gesteld en zuilen die bin nenkort voorleggen aan de werk groepen. die in de gelegenheid tvor- j den gesteld daarop kritiek uit te oefenen. Deze dialoog tussen deel nemers en "de professionelen uit Wageningen". benadrukt het team in de nota. vormt het wezenlijke» bestanddeel van het particlpatie- «roject Woudhoek-Spaland. (ADVERTENTIE) SUITI.RII ïï'IINiniSDIil. Bezorging door de gehele stad I i| tl 'I

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1971 | | pagina 1