Bezoek zeehaven
van Schiedam
gelijk gebleven
In 1886 begon t oit de Schiedamse kranen te stromen
POPPEZIJN!
Clubkoersen
Gebr. de Veld
Een ploits
in 't verleden
eurotax
Italiaanse
televisie in
Schiedam
Zo'n zalige
loomheid
XV, DEFECT
(brom)fietsen fijn
Weelde
Cholera
Wij helpen U direct
VRIJDAG 2 JULI 1971
HET VRiJE VOLK
Voor
naar
gang van het overdekte mid
denstandspad van Schiedam
was gistermiddag geplaveid
met drie lome brandbroeklie-
den. Tussen Broersvest en
Broersveld ontwaardde de fo
tograaf hen. Met een feilloze
neus voor zulke zaken
SCHIEDAM Drie brand-
broeken op de Passage-trap.
De plechtig-marmer en op-
Van onze medewerker
WILLEM DE BRUIJN
De oude watertoren op het terrein van de huidige Merwehaven. In 1923 werd het gebouw om
ver gehaald.
Jacob Pfoter van Dijk van Mathenesse, de man die de histo-
rbefte b&SUssing bekend mocht maken dat Schiedam een eigen
drtnfcwaterleiding zou bomoen. Jap-tal: 1883.
SCHIEDAM In 1883
nam de gemeenteraad van
Schiedam onder de notabele
leiding van haar burgemees
ter Pieter Jacob van Dijk
van Mathenesse het kloeke
besluit om de watervoorzie
ning door de gemeente te la
ten exploiteren. De burge
meester in die dagen spaarde
kosten noch moeite om de
vroede raadsvaderen te over
tuigen van het gemeenschap
pelijk nut zulks.
De gemeente ging bij het
ter beschikking stellen van
het water via leidingen zeker
niet over één nacht ijs. Ge
durende 'n behoorlijke spanne
tijds werd het water gratis
verstrekt omdat via toverach-
i tige chemische proeven door
bebaarde wetenschapsbeoefe
naren uitgebreid werd onder
zocht wat de kwaliteit van het
drinkwater was.
Nietemin zou de watervoorziening
in Schiedam nog eenmaal in op
spraak komen. Rotterdam wist van
het vroede Schiedamse gemeente
bestuur in 1922 Het terrein in de
buitenpolder waarin het waterlei
dingbedrijf gevestigd was. voor
eeuwig („een contract voor het le
ven"» los te peuteren.
In de buitenpolder werd de Mer-
wehaven gegraven, terwijl Rotter
dam contractueel beloofde een
pompstation te bouwen voor de le
vering van Rotterdams drinkwater.
Met deze ruil raakte Schiedam in
feite een stuk ontwikkelingsgebied
kwijt dat benut had kunnen wor
den voor expansie van de wijk
Zuid, toen nog de Gorzen genoemd.
Schiedam had zelfs een overslag
haven kunnen hebben als de pol-
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM Het aantal zeeschepen dat de haven van
Schiedam in 1970 bezocht is nagenoeg gelijk gebleven aan dat
van vorige jaren. Zo'n 753 zeeschepen arriveerden in het
havengebied en 748 vertrokken er. In 1969 waren dat er 777 en
775. Om te dokken en te repareren kwamen er 537 schepen, om
te ontgassen en schoon te maken kwamen er 178 en om te
laden en te lossen 38.
De laders en lossers voorna
melijk coasters hebben gezamen-
lijk zo'n 45.000 ton lading aan- en
afgevoerd. Dat is voor de havens
van Schiedam nauwelijks van be
tekenis. Het aantal gemaakte
loodsreizen vanuit Schiedam be
droeg ruim honderd minder. Dat
werd hoofdzakelijk veroorzaakt
door de veertien dagen durende
staking van het personeel van de
scheepswerven.
In het jaarverslag van de ge
meentelijke havendienst, waar al
deze cijfers vandaan komen, ver
meldt de havenmeester, dat de
snelle aanslibbing van de Wilhel-
minahaven nog steeds grote zorgen
baart. De ontvangsten aan zeeha
vengeld, zo schrijft de havenmees
ter Th. Sabel, zijn dit jaar met
ruim 40.000 gulden gestegen.
Die stijging vloeit voornamelijk
voort uit het feit. dat het haven
geld voor schepen die de installatie
van de Tankercleaning N.V. aan
doen per 1 Januari '70 is verhoogd
van zes naar zeven cent per bruto
registerton en daarna per 1 oktober
van zeven naar acht cent.
Het sluis- en bruggeld werd in
der in eigen bezit gebleven was.
Regeren is vooruitzien en de brillen
waardoor deze ..voordelige" over
eenkomst is bekeken, blijken dan
ook niet altijd even zuiver geweest.
Al met al drinken de Schiedam
mers (hoewel Rotterdam de laat
ste tijd nogal harrewart over de
prijs voor het drinkwater, maar
contract is contract) nog steeds
water uit de vroegere Maas. In den
beginne biologisch, nu inmiddels
chemisch gezuiverd. Teruggekeerd
zijn wel de kwade dampen, die
Schiedam eens teisterden. Het is t«
hopen dat de strijd voor verbete
ring daarvan, aanzienlijk krachti
ger gevoerd zal worden dan het
geworstel in de vorige eeuw om
zuiver drinkwater.
'70 volledig afgeschaft om wat
meer uniformiteit te brengen tus
sen de samenwerkende gemeenten.
Per 1 april '70 werden de tarieven
voor het binnenhavengeld ook ver
hoogd. Dat resulteerde in 'n meer
opbrengst van 3000 gulden.
Aan havenloodsgelden werd bijna
58.000 gulden meer ontvangen,
doordat zowel op 1 maart als op I
juli '70 de tarieven met 25 percent
werden verhoogd.
ADVERTENTIE)
Evt. vóóraf prijsopgave
philips Lidulnastraal 78 a
/fT*~x Schiedam
(Ksgjj Telefoon 010£6 86 38
Off. Philips dealer'
PAG UvA 1.
En toen kon de cholera
loos toe-
HOOGSTRAAT 101-163
SCHIEDAM - TEL. 26 75 52
kleunen
water. Het voortschrijden van de
techniek betekende een nekslag
voor hun handel. Wie nog geen
aansluiting had. deed zijn best om
het gezuiverde water in zijn kroes
te krijgen en dat bleek duidelijk
uit de cijfers.
Toch liep niet alles van een lei
en dakje. Vooral tijdens de piek-
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM Na de activiteiten
van Duitse en Engelse televisie
teams heeft nu ook de RAI, de
Italiaanse staatstelevisie, belang
stelling getoond voor de Meld- en
Regelkamer van Rijnmond. Het
afgelopen weekend had een tele
visieploeg een interview met Rijn-
monddeskundige dr. Clarenburg en
zijn opnamen gemaakt van de
Schiedamse snuffelpalen.
Aan het eind van dit jaar
komt 't 85 jaar uit de pomp:
Schiedam drinkt al 85 jaar ge
meentelijk pils. water van de
Technische Bedrijven. In 1886
begon het met dubbele filtratie,
nu gebeurt het chemisch. De
nekslag voor de waterboeren en
het begin van de hygiëne. Uit
wasemingen, heulen, cholera,
drinkbare druppels. Een plons
in het verleden van de waterbe
drijven. Het onderste uit de ge
meentelijke waterkan komt
bovendrijven. Onze medewerker
Willem de Bruijn legt zijn vin
ger op de pols van verstorven
colleges van burgemeester en
wethouders en ziet parallen
met het heden.
VLAARDINGEN Op de Rot-
terdamseweg nabij de Lusthof
straat is gistermorgen de 6-jarige
Martin Nieuwerdijk door een per
sonenauto aangereden. Het knaapje
was de rijweg opgelopen zonder
voldoende op het verkeer te letten.
Hjj is met een beenbreuk naar* het
ziekenhuis gebracht.
(ADVERTENTIE)
J'i- /r.
GVan een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM Het badhuis
De Eendracht aan de Een-
drachtstraat in Schiedam-
Zuid is en blijft potdicht. Het
badhuis ligt te ongunstig, voor
het merendeel van de Schie
damse wijken. Bovendien is
het gebouw al flink op jaren
zódat het zeer de vraag is of
het over vijf jaar riog over
eind staat.
Daarom worden in het Sport-
fondsenbad aan de Burg. Knap-
pertlaan twaalf douchecabines
aangelegd waarvan de Schiedam
mer die thuis badgelegenheid moet
(Van onze sportredactie)
SCHIEDAM Zondag is er in de
Spaanse Polder een clubontmoe
ting van De Coureur. Schiedam en
de Pedaalridders.
De nieuwelingen starten om negen
uur.
(ADVERTENTIE)
Ontberen, gebruik kan maken.
Dat schrijft het college van bur
gemeester en wethouders aar. de
gemeenteraad die behoudens enkele
kleine wijzigingen deze week met
het voorstel akkoord is gegaan.
Het Sportfondsenbad heeft zich
bereid verklaard de douches aan te
leggen, maar bedingt daarbij dat
de gemeente zich garant stelt voor
het jaarlijkse exloitatietekort, dat'
op ruim 23.000 gulden wordt ge-
'schat.
Als extra argument voor het on
langs genomen besluit voeren B. en'
YV. aan dat in het Sportfondsenbad
de hele week kan worden gedou-
ched, terwijl dat in het badhuis in
de Gorzen maar op een beperkt
aantal uren aan het einde van de
week mogelijk zou zijn. Ook heeft
het Sportfondsenbad meer comfort
en betere verbindingen. Volgens B.
en W. gaat een douche in het
Sportfondsenbad twee kwartjes
kosten.
De jaarlijkse subsidie aan de
woningbouwvereniging DeEen
dracht wordt ingetrokken en het
vrijkomende bedrag zal worden
toegeschoven aan de N.V. Sport
fondsenbad.
De uitslag van dit onderzoek was
bijzonder gunstig. De toepassing
van de biologische reiniging van
het Maaswater was mogelijk. Hier
voor werd aan de Maasdijk een in
stallatie gebouwd met drie bezink-
bassins. twee voor- en drie nafil-
ters, een watertoren en een pomp
station. Bij- eb werd het water
toen reeds met te veel zout op
genomen uit het kleine haventje
ter hoogte van de huidige Gusto-
werf. Voordat het water thuis de
kraan uitstroomde, werd het dub
bel gefiltreerd, waarmee Schiedam
in die jaren (1886) uiterst, up-to-
date was.
De Schiedamse waterboeren wa
ren maar nauwelijks tevreden met
de leveringvan het 'super' Maas
uren was het buizennet overbelast,
terwijl het niet ongebruikelijk was
dat tijdens de zaterdagse wasbeurt
de druk op de waterleidingen to
taal wegviel. Aanleiding voor het
gemeente-bestuur om een jaar voor
de eeuw-wisseling, in 1899. de
schrobmeiden te verbieden nog
langer de stoepen en goten onder
handen te nemen.
De Schiedammers uit die jaren
zo blijkt bij het naslaan in de
geschiedboeken konden hun
weelde niet op. Waterboeren her
kenbaar aan e"-i witte band rond
de bovenarm, ventten tot dan toe
puur Maaswater uit aan de bevol
king voor de prijs van één cent per
emmer. Wie datniet konbetalen,
schepte de vloeibare leeftocht uit
de vele sloten en grachten die zich
overvloedig door de binnenstad
slingerden. Echter ze werden ook
als riolering gebruikt.
Hoe gevaarlijk dat toen al werd
gevonden, blijkt uit een bericht
van de "Plaatselijke commissie van
Geneeskundig Toevoorzicht" van 21
juli 1854, gericht aan de Gemeen
teraad.
"De plaatselijke commissie", al
dus dit schrijven, "neemt nogmaals
de vrijheit ene aangelegenheit van
groot gewigt aan te bevelen, opdat
wij het welïigt te eniger tijd niet
aan ons zeiven mogen te wijten
hebben, als er ongelukkigerwijze
opnieuw gevaarlijke epidemiën of
andere rampen in de stad onzer
inwoning ontstaan mogten. Wij
vinden ons derhalve gedrongen uw
aandacht te vestigen op den toe
stand van eenige sloten en grach
ten binnen onze gemeente".
Waarna een opsomming volg;
van watertjes aan de Lange Kerk
straat, Kreupelstraat, Noordves;
Zijlstraat. Noordmolenstraat. Raam.
Hofje van Belois en sloten die en
kele erven langs de Lange Nieuw -
straat van elkaar scheidden.
Volgens de commissie „verkeeren
de genoemde slooten allen bijna in
dezelfden omstandigheden, te we
ten, dat ze meeT met onreine stof
fen zijn opgevuld dan met water
en alzoo vele kwade dampen en
luchtsoorten uitwasemen".
Omdat deze kwalijke toestanden
meer dan eens aanleiding geven tot
ziekten in de vorige eeuw werd
men gemiddeld niet ouder dan 37
jaar vraagt de commissie de slo
ten door heulen of riolen te laten
vervangen. Toch zou deze alarm
kreet weinig uitrichten. Doorstro
ming van het binnenwater bederft
het havenwater maar. zei de ge
meente. De vele branderijen en de
bewoners zouden er later de dupe
van worden.
De gemeenteraad onderling ver
deeld door tegenstrijdige belangen,
liet het drinkwater voor wat het
was. tot een strijdbaar raadslid in
1871 de vrees er injoeg met het
paniekwoord „cholera". Letterlijk
zei hij: „De stank van het water is
in sommige delen van de gemeente
verschrikkelijk. Ik acht mij ver-
pligt te'spreken over den onhoud-
baren toestand. Het is onverant
woordelijk bij het naderen van de
cholera geen gehoor te geven aan
de adressanten die met recht ver
betering vragen van de watertoe
stand".
De scshrik zat erin alle be
zwaren tegen het dichtgooien of
spuien van sloten waren spoorslags
verdwenen. Het kon echter niet
verhinderen dat de stad in 1859,
1366 en 1867 ten prooi viel aan de
gevreesde cholera. In bepaalde
wijken stierf een op de veertig be
woners. Het was de druppel die de
emmer deed overlopen dat
wel.
Nog tijdens de laatste epidemie
in 1867 valt een belangrijk besluit:
gratis Maaswater voor iedereen,
maar wel onder toezicht van de
politie. Tot de komst van het
cLrinkwaterleidingbedrijf zou dit be
sluit van kracht blijven.
Voordat een dergelijk bedrijf in
1883 door burgemeester Van Dijk
van Matheness kon worden aange
kondigd, heeft zich binnen de di
verse Schiedamse vergaderzalen
wel het een en ander afgespeeld.
Branders en kooplieden voelden er
veel voor het waterleidingbedrijf
zelf te exploiteren. Ook buiten
landse firma' s onder meer uit En
geland en Frankrijk dongen naar
de opdracht. Voorstanders van het
particulier Initiatief schermden
met het argument dat de gemeente
grote risico' s liep. Branders onder
tussen, zuinig als altijd, wreven
zich de handen bij de gedachte dat
bezuinigd kon worden op personeel
dat water uit de haven pompte.
Ondanks de hevige liberale druk
zegevierde uiteindelijk het gezond
verstand en stelde de raad een kre
diet bescshikbaar van 450.000 gul
den, waar nooit extra geld heeft
bij gemoeten. Het bedrijf floreerde
vanaf de eerste drinkbare drup
pel.
ADVERTENTIE
SLIjTCtaI WIJNHANDEL
Bezorging door de gehele stad
