Actrice Petra Verbeek bij psychiatrische patiënten Water' in Schiedams -'Stedelijk' Sonja Barend presenteert iamilieshow voor AVRO Wie is gek? palitol DENTOFIX Half procent van acteurs tevreden over toneelsituatie i éet 50 "v'i PAGINA 7 „In de psychiatrie zeggen we altijd dat het belangrijk is als mensen zich kunnen uiten. Dat mensen er toe worden gebracht hun emo ties, hun gevoelens uit te drukken. Het is maar al te waar. De moeilijkheid is echter dat we in de psy chiatrie niet weten hoe, op welke manier, we de men sen er'toe moeten krijgen. Er ging me een licht op toen ik in een artikel van Paul Rodenko las, dat als je iemand een bepaald gebaar leert, je hem bijna vanzelf sprekend het gevoel bij brengt, dat bij het gebaar hoort". mm «jgvVCÏ X'iv Tf-'f m aak».«s&SH&sa Petra Verbeek: Ik voel me als eert schilder die zijn doek maar half klaar heeft". kend getimed. „Wat wilt u van mij?" vroeg Van onze verslaggever ALE VAN DUK HILVERSUM Sonja Barend, afgelopen winter seizoen 22 keer presentatrice van het NOS-programma op zondagmiddag, gaat in sep tember naar de AVRO-tele- visie. Sonja gaat een nieuwe grote show presenteren, die de AVRO komend winter seizoen op zaterdagavond maandelijks wil gaan bren gen. De nieuwe show zal het in populariteit moeten gaan opnemen tegen „Eén van de acht" met Mies Bouwman en de BB-quiz .van Berend Boudewijn. betaal nu minder» 150x220 cm 200x220 ent 35; 220x240 cm 3T ter meuten (Van onze showredactie) GORKUMPopmuziek, festivals, drugs, kraakpanden en hipiesromantiek zijn de verschijnselen waaromheen de 17- jarige Gerda de Vries het boek Verdwaalde Vlinders heeft geschreven. „Ik heb dit boek aanvankelijk voor mezelf geschreven. Om af te reageren. En niet voor de mensen," laat ze weten in haar echtelijke woning aan de Gorkumse Langedijk. n Venco produkt Gerda (17): Literatuur meestal te langdradig Gevorit U zich muiter rost Uw KUNSTGEBIT? Mribehripven Dealefix hnt U weer olies kouweal dBT VRUE VOIR 4 -t* h „^^fj *3! (Van onze showredactie) ROTTERDAM Een half per- «nt win de Nederlandse toneel- ♦vanstenaars is tevreden met de 'huidige toneelsituatie. Dit blijkt ■*rit een enquête onder toneel kunstenaars en toneelstudenten. Van de acteurs is 36*/» met :>sHes ontevreden, 87»,van de ;'stud«ntea Een bestel met vaste ^toneelgezelschappen heeft zich- *»)f overleefd. Slechts 15'/» van de acteurs en 20*/* van de sta nder! ten ziet heil in het bestel. Men is voor een bestel waarin •verschillende organisatievormen mogelijk zijn. De „gevestigde" acteurs vinden dat er grote en Metae gezelschappen moeten lijnt de studenten hebben voor keur voor kleine beweeglijke gezelschappen. Acteurs met hoge 'inkomens (boven 30.000) spelen 'chet Metst in grote gezelschappen. Acteurs en studenten vinden dat er te veel schouwburgen zijn "en te weinig kleine theaters. (Van onze showredactie) SCHIEDAM In het stede lijk Museum van Schiedam 'wordt van 24 juni tot en met 14 augustus de tentoonstelling .Water" gehouden. De expositie zal het fenomeen zee op zowel klassieke als eigentijdse manier weergeven. In de ntreezaal zijn werken te zien van Mesdag. Jo zef Israels, Weissenbracb, Brei- ienstein en anderen. Verder hangen er schilderijen van twintigste eeuwse schilders als Edgar Femhout» Leo Gestel, Fri- ten Holt, Sal Meyer en Erf- man. In een van de zalen zuilen een aantal strandseènes worden ingericht terwijl de aula van het BKaeum zal worden omgetoverd tot een „waterevenement"drie hakken waarin waterplanten weflg tieren en waarin kinderen met zeilbootjes kunnen spelen. Die bootjes kunnen in- bet mu seum worden gehuurd. Vierder alten er tijdens de expositie voortdurend films worden ge projecteerd. uiteraard roet als centraal thema „water." Door JAN HEIN DE GROOT Dit zegt dr, J. F. Caljé, hoofd van de afdeling sociale psy chiatrie en geestelijke hygiëne van de gemeentelijke genees kundige- en gezondheidsdienst, op de vraag waarom hij de ac trice Petra Verbeek heeft inge schakeld bij wat officieel heet „het re-socialiseren" van men sen, die om welke reden dan ook in de verkreukeling zitten. „Het kwam me voor dat in het artikel van Rodenko de sleutel lag om mensen, die aan onze zorg zijn toevertrouwd, inderdaad de kans te bieden hun gevoelens te uiten. Daar hebben wij in de psychiatrie geen mensen voor. Kennis en middelen ontbreken ons. Van daar dat ik een beroep deed op k,\« Petra Verbeek. En ik vind dat |f^| ze het erg goed doet" 1'viSi Tegen Petra Verbeek zelf had Caljé een goed jaar gele den gezegd, pratend over de mensen met wie ze zou gaan werken: „Het gaat erom dat deze mensen een bepaalde rol is opgedrongen en dat jij ze een andere rol leert, hen be wust maakt van het feit, dat ze zich laten opsluiten in een ge dragspatroon dat anderen voor hen hebben bedacht". En daarom, losjesweg, alsof het niet ging om iets dat nog niet eerder was gedaan: „Kijk jij nou eens wat je met toneel kan doen". Petra Verbeek had op dat moment nog nooit van Caljé gehoord. Toen hij haar opbelde liet ze hem weten nog nooit een psychiater te hebben ontmoet en niet stond te dringen er ooit een te ontmoeten. „Nou ja," zegt ze nu, „dat sloeg natuurlijk ook nergens op. Dus ik maakte wel een af spraak". In de loop van het gesprek werd ze wel kwaad, want „ik werd erin gepraat". Kw^ad of niet, getotresseerd raakte we ze ker. Aan het tem eel zag ze het al enige tijd niet meer zitten, omdat de relatie tussen dat to neel em de maatschappij was verstoord ei het gemis aan aansluiting bij jongeren ver sterkte in nog hogere mate het gevoel opgesloten te zitten in een m useum. Caljé's verzoek was dan ook zij het onbewust uitste- Met gebaar 't gevoel leren V*'' s!>N"v 'S1 - -• - --V"'" Y OuoftÜsSte. C. $t NÜ TO •*»G Petra. „Ik weet het ook niet", zei Caljé. „Ik ga geest toneelstukjes op- voren". zei Petra. ,Jk weet niet of het kan en Mc weet niet of jij het kan", zei Caljé weer. „Het gaat erom dat git. deze' mensert. een bepaalde Vol is opgedrongen en dat jij ze daarvan bewust maakt". Hoe alledaags deze monoloog ook mocht klinken, ze ontstak to Petra Verbeek toch het no dige enthousiasme om met „de mensen van Caljé" te gaan werken. In wat Caljé haar zei herkende ze elementen die ze to haar toneel-praktijk ook was tegengekomen. „Als je je rol verandert, moet de ander ook zijn rol verande ren" Dat zinnetje deed het hem. Hoe vaak had ze dat op het toneel niet gemerkt? Eén acteur brengt, een lichte wijzi ging aan in zijn rol en dat maakt het noodzakelijk dat zijn directe tegenspelers ook iets aan hun rol wijzigen. „Iedereen zei over een be paalde jongen", vertelt re. „dat hij erg lastig was. Daarmee was de kous af en. die jongen bepaald. Toen hebben we to de groep afgesproken zelf ons ge drag (rol) te veranderen, waardoor die jongen gedwon gen werd zijn gedrag te veran deren. Dat was wat Caljé be doelde" „De groep", dat is een ander kernpunt Petra Verbeek heeft direct begrepen dat er slechts iets te bereiken is als ze volle dig solidair met de groep is waar ze mee werkt „Ik heb het ■woord therapie opgezocht Want wat ik doe heet expres sie-therapie. Een gek woord natuurlijk. Er zijn alle mogelij ke betekenissen voor, maar de- oudste, die uit het Grieks is „krijgsmakker-zijn". Dat sprak me zo geweldig aan, want van daaruit kon ik proberen me met de groepsleden te identii- ceren. Ik realiseerde me-dat het er om gaat dat de ene mens de ander niet als patiënt ziet Wat is normaal, tenslotte, en wat is niet normaal? Wat Is de norm van normaal? Carmlggelt heeft eens geschreven: heeft u al eens een normaal mens ont moet? En beviel het? Dat is een erge goeie. De mensen met wie ik werk zijn vooral nerveuzer en kwets- 1 baarder dan anderen, zeker na dat ze in een inrichting hebben gezeten. Ze hebben zich laten opdrin gen dat „de anderen" zo gewel dig zijn, zo normaal. Dat heeft ze onzeker gemaakt Wat we doen is in wezen niet anders dan oefenen van menselijk contact". Petra Verbeek gaat er van uit dat de groep de therapie bepaalt Zij draagt ideeën aan, maar als de groep het belang rijk vindt iets totaal anders te doen, gebeurt dat Belangrijk is ook dat iedereen vrijwillig aan de therapie deelneemt dat elke deelnemer op een door hem ge wenst ogenblik kan opstappen. De therapie heeft ze in drieën opgebouwd, hoewel de praktijk leert dat er niet in een strak schema gewerkt kan wor den. In de eerste plaats moeten de leden van de groep zich losma ken. Ze zijn vaak geremd en onzéker. Het vertellen van een verhaal, door de hele groep verzonnen, is een middel zich vrijer te voelen. Het stellen van vragen in een soort waar heidsspelletje is een ander mid del. Het gaat om bet bereiken van spontaneïteit „Dat spelletje slaat erg aan. ze kunnen iets van zich af pra ten". In de tweede plaats is be langrijk het zich bewust wor den van hun lichaam en de daarbij behorende expressie. „Een mens is niet alleen maar een stem", zegt Petra Verbeek. Fn in de derde plaats is er bet spelen van improvisaties, die allemaal met de eigen, si tuatie hebben te maken. „Het gaat hier vooral om het zoeken naar aanvulling. De lieve jon gen, die nooit eens kwaad wordt, moet toch ook iets agressiefs in zich hebben. Dus laten we hem die agressie spe len. Het bijkomende voordeel van het spelen van improvisa ties is dat het groot zelfver trouwen kweekt." „Weet je, zegt Petra Verbeek, het wezen van toneel is tenslot te het je kunnen identificeren met een ander mem. Vanuit dit wezenlijke van het toneel moet je iets kunnen doen in het ge val van mensen, die in een in richting hebben gezeten. Het klinkt wel allemaal erg stellig, maar ik voel me als een schil der, die zto doek maar half klaar heeft". 53 Gistermiddag heeft Sonja de NOS laten weten, dat ze komend winterseizoen niet beschikbaar is voor het nieuwe zondagmiddag- programma, dat men bij de NOS in petto heeft. Sonja: „De aan bieding van de AVRO kwam ook voor nnj onverwacht En die kans is voor mij zo mooi, dat ik hem niet kan laten schieten". AVRO-tv-directeur Siebe van der Zee: „We zitten al enkele jaren te sleutelen aan de formule voor een grote publieksshow. Het zal zeker geen quiz worden, wel een spectaculaire avondvul lende familie-show. Een spelletje zou daar dan eventueel een on derdeel van kunnen zijn". AVRO-adjunct-directeur Ger Lugtenburg: „In Nederland Liggen de presentatoren en pre sentatrices niet voor het op scheppen. Naast Willem Duys en Mies Bovwman, die het werk al jaren doen, is er eigenlijk geen nieuw talent naar voren geko men". Sonja Barend: „Toen ik de uit nodiging kreeg had ik de heer Lugtenburg één maal to levende lijve ontmoet Dat was toen ik op bet opleidingscentrum van de tv in Hilversum rat Hij kwam toen een praatje houden". De nieuwe zaterdagavondsborw zal Jive" de lucht ingaan. Son ja: „Sinds ik 1 januari 1966 tof de NOS programma's ging pre senteren heb ik alleen maar live-tv-programma's gedaan. Ook bij de VARA, bij Dagje Ouder en het tienerprogramma. Ook „Op lokatie" van de NOS was live. Dus dat is het pro bleem niet Het probleem is wel of ik tot kan," Sonja heeft ook een uitnodi ging ontvangen to augustus en. september een speelütarol te spelen in de nieuwe film van Pitn de Ia Patra en Wim Ver stappen: VD. Sonja: JZe hebben me dat ge vraagd, ja. Maar ik moet eerst tot script zien en voor die tijd zeg ik niet definitief ja. ik heb nog nooit in een speelfilm ge staan, het is natuurlijk wel een hele ervaring, lijkt me. Be zie wél, eerst heerlijk met vakantie". ill **1 Terwijl op tot eerste net to het huis van Martin Peyton de spanning ten top steeg, zond de KRO «en voortreffelijke documen taire uit over een psychia trische kliniek in de Ameri kaanse staat Fensylvania, die beslist niet minder spannend Orer «en periode van anderhalf jaar, volgden twee cameramensen vijf pattitoten kt een kleine ktiniek, waar patiënten en begeleiders in gezinsverband samenwonen en die geleid wordt door dr. Albert Honig, een originele psychiater met een heel per soonlijke aanpak. Honig praat bijvoorbeeld met zijn patiënten in de keu ken, de huiskamer, schreeuwt ze. houdt ze in zijn Het ztet er soms uit. als hij als een soort bulldozer door geroe te» probeert heen te duwen, met een -veertienjarige jongen woeste», die zelfmoord- arigtagea toeft en alleen contact wil hebben met tonden. Maar het belang van de Mm heeft niet zoveel te maken met de reportage over de privémethode van dr. Honig en zijn staf, of de ont roerende breiden, die erin wwrtenaen. De ex-marinier, stemmen hoort, de schizofrene student, die heel «dfrerzekerd binnenkomt, agressiever wordt en een positieve oot» doomaakt, of het >t, dat volkomen leeft to haar wereld, gevoed moet w zich niet zelf aan kleedt te i Honig*» dwingende hulp „doorbreekt" Ook niet met het maat schappelijk gezien betrekke lijk „goede" «inde van de film dat laat zien hoe Pat op «en kantoor werkt, achter een schrijfmachine, Fteter de schizofrene jongen tol «en krant gaat werken en de «x- mertater weer gaat studeren. Er wordt ons ook eerlijk ver teld, dat het niet altijd goed afloopt en dat Mark; de jongen met zelfmoordpogin gen» uiteindelijk echt zelf moord «leest, Er is ook in Nederland de laatste tijd veel belangstel ling voor wat wij „gek" en „gewoon" noem». En voor de methoden en instellingen, waarmee wat wij „gek" noe men weer „gewoon" gemaakt wordt. Jan Foudraine, de Nederlandse psychiater, die de toelichting tot de film gaf, laat in zijn boric „Wie is van houtzien. dat die begrip pen nogal doorelkaar lopen. We zijn allemaal gek aan het denken. Maar wat de film liet zien, is onder andere dat psychia ters en begeleiden helemaal geen goochelaars roet on duidelijke trucjes, medicijnen en instrumenten hoeven te zijn, maar warme mensen, die dingen doen en zeggen, d ie wij zelf ook' zouden kunnen. WIJ vinden to tot land van Jk» maar gewoon, dan doe je al gek genoeg", gek een beetje eng. Er wordt met een boog been gelopen om iemand die niet helemaal „snik" is. Ja kijk Marty Feldman mag het wel. In „The best of the comedy-machtoe", waar voor hij to Mentreux de Gouden Roos kreeg, zag u hem gisteravond de briljante absurde dingen doen, waar u hard om heeft mogen lachen. Maar stelt u zkh voor dat die schitterende klapwie kende aristocraten met hun kroontjes op, of het man netje, dat achter zijn auto band aanrent, niet voor tele visiecamera"* gestaan* hadeten en daar (tot zeer terecht overigens), internationale prijzen mee verdiende, maar gewoon xo op straat liepen, zonder dat tot zelfs maar een reclamestunt was. U zou Marty Feldman dan mis- sshies esk te ?ts Mltetric §*«- treffen. Het belang van films of «andere «temmen", is dat ze misschien tets van onze De verdwaalde vlinders van voor het abnormale weg nemen. Ik hoop op nog veel meer. Mira Rafalowicz Dekens kunt U het hete jaar door kopenmaar juist nu zijn ze spotgoedkoop. En een extra deken te nooit weg, voor al ris U eens iemand ta rispen hebt. Double fee*, acryl dekens in 3 mazen en in de kleuren rood/ oranje, goud/beige en oranje/ ton Deze dekens uit de prijs- serie wm 37.SQ, t «W» en 1 GVSOt prijzen de dsur uit. wftj* V Woemtisgmofgwt om 9 ut» be- gfet sp tt Ie rissedszsrfmap ven deze aetyt deken» in de kleuren roodfonmje, goud/bet- grtn oranje/beige en de meten 180 220.200 220 en 220 x 240 cm. Géieméfift otietèmt Hot winkelen waard Gerda Bij de Utrechtse „sten", die in ten worden wel gecorrigeerd, haar paperback wordt doorge licht, hoorde Gerda als 15-Jang meisje destijds niet. Zij stelde to de weekends desondanks haar ogen op scherp af en verwerkte haar observaties to verhalen. Het voltooide manuscript bleef echter maanden onopgemerkt liggen. Totdat kennissen er bij baar op aandrongen het naar uitgeverijen te sturen. „Bruna herkende to haar terstond een geboren vertelster", schrijft deze uitgeverij op de achterflap. J3e verhalen", zegt Gerda, tien dagen geleden getrouwd met Rinus, „zijn grotendeels ge fantaseerd. De heb er natuurlijk wel gevoelens in verwerkt maar ik heb die dingen niet werkelijk meegemaakt" Gerda, die over dag facturen ordent bij een autohandelaar, laat zich niet ontmoedigen door haar gebrek aan taalvaardigheid. „Men wilde het boek eerst compleet met fouten uitgeven, maar dat mocht niet van de di rectie. Ik heb alleen maar de huishoudschool doorlopen. Ik schrijf achter elkaar door. Het interesseert me geen lor hoeveel taalfouten ik maak. Ik let ook niet op de zinsbouw. Als het voor mij te moeilijk is, dan k«s ik het hardop voor en vraag me af: gaat het ermee door. De tou- Ati ik erop moet letten, dan wordt het verhaal zo onwezen lijk." Verdwaalde Vlinders is op de markt gebracht onder het pseu doniem Gerritje van Jaime en in een oplage van 4JOO stuks. De schrijfster overweegt nu ai een tweede boek te schrijven. „Het wordt een beetje filosofisch boek. Ik ga erin verhalen over de menselijke verhoudingen. Misschien ben ik er volgend jaar mee klaar", zegt Geria, die zich niet bekommert om literatuur. („Meestal te langdradig.") Haar eerste boek handelt over het Utrechtse meisje Channel, dat zangeres wordt bij de pop groep Black Sensation. JDe fei ten", weet Bruna. „worden ech ter niet op modieuze of sensatio nele manier naar voren ge bracht, maar nuchter en onbe vangen aanvaard ais versenjjn- selen die onlosmakelijk bij deze tijd toren. Voor iedereen die wil weten waarover tegenwoordig een meisje van 16 Jaar droomt en toe zij droomt" „Men moet mij echter niet voor kinderlijk houden", be weert Gerda tenslotte, die meent op haar kalenderleeftijd vooruit te zijn. Bevestig Uw kunstgebit voor da gehete dog door hei 's Morgens mm mm mei hef speciale DeaSof te-poeder ie be- sliwsien. DR - xt»;*' s hechtauddri verleen! Uw tandprothese gedurende de gehete dog een stevig en betrouwbaar houvast, U Ine* m weer eten we* U wenef, U kent tochen, spreken of hoetien zonder In moei- liAheden te gerolten. Als U tedere ochtend wat Deetofix op de griste- ploot strooit, kaar U dot U een kunstgebit i y tof esssj y zift naftaa! constateren! Meer don - 600 tand artsen in de gehele wereld roden hun po- titrsten oon Dentofix te Ïitbroikefl, Het is ver- irijgboar in oite apo theken en étogktmm f. tjsr per plastic strooiflocon.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1972 | | pagina 1