COVERT VAN BRANDWIJK VIJFTIG JAAR STEENHOUWER Hele serie inbraken in Nieuwland 'uusuëJA sehiedarr ftederland2 radio nederiandl ZATERDAG 24 JANUARI 1976/HET VRIJE VOLK/PAGINA 2 (Van onze medewerker CARL VAN MEERENDONK) SCHIEDAM/VLAARDINGEN - „Iemand die beeld houwer wil worden, en in steen wil gaan hakken, zou eigenlijk eerst voor een jaar of twee in een steenhou werij moeten werken. Om het materiaal onder de knie te krijgen". „De meeste beeldhouwers kunnen eigenlijk niet eens hakken. Dat komt door de vele andere technieken, die er zijn. Een beeld wordt in brons gegoten, of ze maken er zo'n schroothoop van. Mij ligt dat niet zo. Ik heb bijna mijn hele leven in de steen gezeten". y Het Visserymonument. Govert van Brandwijk, Beeldhouwer. Steenhouwer. Grafmonumenten in elke ge loenste uitvoering. Hakken Eén van Van Brandwijks beeldhouwwerken, het via duct in Vlaardingen oost. Kunststeen „Ik heb mijn hele leven in de steen gezeten". Duur Redactie editie Schiedam: Hoogstraat 76 Schiedam Telefoon (010) 265205 266646 Rietje Taverne, door iedereen hardhandig aangepakt in onverschillig welke vergadering en door onverschil lig welke partij. SCHIEDAM - In enkele uren tijds hebben elf win kels in Nieuwland een inbreker op bezoek gehad. In alle gevallen kon men zich toegang verschaffen door de ruit van de voordeur uit de sponningen te lichten en naar binnen te klimmen, de ruit is tefkens keurig onbeschadigd in de betrokken winkel neergelegd. In totaal werd bijna ƒ900 aan contant geld meege nomen, werd voor 500 aan rookwaar ontvreemd en voor bijna 200 schade aangericht. NOS 15.00 Schaatsen;-EK heren 15.30 Journaal NCRV 15.32 Sport Ahoy' 16.00 Kijkdoos 16.40 De reizen van Kim 17.05 De trom van Pandaera NOS 17.30 Schaatsen, vervolg 18.45 TV-inf Marokkanen 18.55 Journaal VARA 19.05 Guyana Waterland 19.55 De Rudi Carrell-show NOS 21.35 Journaal VARA 21.50 Hoe bestaat het 22.40 Man over de vloer 23.05 Simon Carmiggeit NOS 23.15 Journaal IKON-NCRV 23.20 Het lied van de week NOS 18.45 Paulus de boskabouter 18.55 Journaal KRO 19.05 Peppi en Kokki 19.20 Q en Q, film KRO-RKK 19.50 't Zand 33 NOS 20.00 Journaal KRO 20.25 Bij ons In Zuid-Hol land 21.15 De moord in de lift, 22.05 Brandpunt 22.45 Er zit muziek in NOS 23.15 Journaal ZONDAG KRO-RKK 11.00 Eucharistieviering TELEAC 14.00 Pech onderweg (3) 14,30 Les Gammas (22) 15.00 Wetenschap in bewe ging (2) NOS 16.00 Journaal 16.02 Sesamstraat 16.27 E.K. Schaatsen -16.55 Voetbal en toto uitsla gen IKON 17.00 Vesper 17.30 Wilde Ganzen NOS 17.32 E.K. Schaatsen; TELEAC 18.15 De eerste 265 dagen uit het leven van het kind NOS 18.55 TV-informatie voor Turken 19.00 Journaal AVRO 19.05 Jonge mensen op het concertpodium 20.30 Hier Parijs hier Jan Brusse 20.40 Brainwave, serie 21.30 Sonja 's avonds NOS 22.20 Journaal IKON-KRO-RKK 18.25 Woord voor woord NOS 18.30 Paulus de boskabouter 18.35 Rogues rotseiland 19.00 Panoramiek 19.15 Studio sport- 20.30 Dokter ja dokter nee 21.00 Torens in beeld en gt* luid 21.20 Arthur Rubinstein 21.25 Dokter ja dokter nee 21.30 Journaal 21.35 Zienswijze 22.35 De Indiase Tantraieer 23.00 Journaal Zie voor radio pag. 15 'Het is 1 allemaal wel gauw verteld tv/y ■G van Brandwijk" staat op het bord aan de geve! van de Kethelweg 77 „Beeldhouwer. Steenhouwer Grafmonumenten in elke gewenste uitvoering" Het steenhouwersvak is m Nederland aan het uitsterven", zegt Van Brandwijk „Misschien ben ik wel de laatste die het hele handwerk nog heeft ge leerd Zonder machines Op 29 maart aanstaande doe ik het precies vijftig jaar Ik ben m 1926 als leerling begon nen Als veertienjarige jongen. Dat was de minimumleeftijd Je kreeg een medische keuring, om te zien of je sterk genoeg van bouw en inborst was Het was zwaar werk. toen helemaal, en stoffig ook". „Mijn vader was meester knecht bij de steenhouwerij van De Vries in de Emmastraat Daar gmg ook ik m de leer. Je begon van de grond af aan Met boodschappen doen. Op je klom pen. Die droeg iedereen in de steenhouwerij. Voor als er een steen op je voeten valt Mijn eerste karweitje was het bren gen van een tekening naar een bouwerij Van een school die ze toen aan het bouwen waren. Zoiets vergeet je nooit" ..Verder hield je de werk plaats schoon En marmer klop pen. Je sloeg dan oude stukken wit marmer met een hamer fijn, om het gruis vervolgens met een gewicht van 20 kilo te verpulve ren. De dienstboden van de rij kelui kwamen dat marmershjp halen om er marmeren vloeren mee te polijsten". Ook ging ik vaak mee met vrachten Met de handwagen, om te duwen, of met de rolwa gen Om te trekken, met een touw. Je leek wel een sle perspaard. Zo ging dat vroeger allemaal'". „Later was het mijn karwei om de monumenten te gaan stellen op de begraafplaats Dan ging je tussenbeide met duizend kilo op de handwagen weg We waren dan met zijn dneen. dus dat gmg nog net. En door het grint Je ging de oude Hofiaan door. en dan de hol op En daarna kreeg je op de begraaf plaats zelf ook allemaal grint Soms brachten we zerken naar Hellevoetsluis Met de rol wagen op de melkboot door het Voornse kanaal Soms bleven we daar slapen m het militaire tehuis Als er geen soldaten wa ren Zo zijn we ook naar Mid- delharnis gevaren het Haring vliet over, met de marmeren in richting voor een kapperszaak, m een klem bootje Het ergste was de oude begraafplaats van Den Brie! Daar zakte je eeist in de modder met je zware wa gen, maar als je moest graven was de klei ondoordringbaar, en zat vol met stenen". „Na een hele tijd leerde je kanten hakken. Op brute stuk ken steen Dat zijn ruwe stuk ken Die moesten recht afgehakt worden Een zeer tijdrovend werk Het waren vaak grote blokken, tussen de twee en vier meter lang Als die zo'n beetje glad wa ren. moesten ze scheluw ge maakt worden Als je over zo'n blad kijkt, moet je een rechte lijn zien. Als dat met het geval is. als de lijn gekromd is. is het vlak net scheluw Je legde aan weerszijden, aan de koppen, leg de je twee slagen Daarin zette je blokjes, en daaroverheen twee reien, lange geschaafde planken Als je daar onderdoor- keek, kon je zien of je scheluw was. Je moest net zolang hak ken. tot de reien éen lijn vorm den". .Daarna werden de lange kanten gehakt, tot je een richel om het blok had, op de juiste diepte De rest werd er met een puntijzer afgespitst, tot het een beetje vlak was Om de groeven te verwijderen gmg je dan fijn- spitsen en vervolgens boujarde- ren De boujard is een zware hamer, van een kilo of vijf, waarop een ijzeren kop met grove tanden zat vasgewigd Hiermee werd het blok aardig glad. maar er kwamen puties van Deze werden weggewerkt met de ciseel, een platte beitel Officieel heet dat schareren. maar wij spreken van de schreerslag". „Vervolgens haalde je er met een grof stuk carborundum de ruggetjes eiaf Na nog een keei schaperen kwam het „Zoeten", met zoete, dat is zachte, carbo rundum Dan kwam het .pui men met puimsteen Hierna kon je gaan polijsten Tegen woordig wordt het allemaal ge zaagd, dat gaat sneller". rvr* a „Er zijn nu officiële staatsdi- plomas gezel- of meestersteen houwer Dat was er m mijn tijd niet bij Niet dat het zo veel voorstelt De weinigen die voor dat diploma opgaan hebben het vak net als ik in de praktijk ge leerd, maar die praktijk is we! veranderd" .Toen ik wat ouder was heb ik. omdat ie als steen houwer vee! met de bouw te maken krugt. vnf jaar vaktekenschool gedaan Op de Nijverheids Avond School Daar leerde je borstweringen tekenen, en puien Alles moest natuurlijk op schaal Dorpels, lateien en neu ten, waarin de deurstijlen wer den vastgezet, in de dookgaten. Vroeger werden die met. lood aangegoten, daar hakte je een speciale sleuf voor," de loodsleuf. Tegenwoordig wordt dat gespij kerd". Dorpels hakte je uit vier me ter lange zuilen, die zo uit de steengroeve kwamen Die moes ten eerst gekloofd worden Langs het spiijtviak maakte je een aantal ovale kielgaten Hier werden stalen wiggen in gesla gen tussen ioodpiaten. om be schadiging van de steen te voor komen. Alles gmg met de hand' Het oor. waarmee de dorpel te gen de neut sloot, en de afwate ring Soms, in een brede dorpel, werd onder de deur een sleuf gehakt om het laatste water op te vangen". „Puien werden gefrijnd. Lan ge evenwijdige richels waren dat. Je hakte met de beitel haaks op die gleuven, een slag erin, en een slag eruit". „Voor de woningbouw ge bruikt men. bijna geen natuur steen meer Wel voor banken en kantoren Na de oorlog is er ook kunststeen op de markt geko men Ook voor grafmonumen ten Het is natuurlijk met zo duurzaam als graniet -of hard steen. Cement met een kleurtje. Op de meeste kerkhoven Vnogen geen kunststenen meer geplaatst worden Het verweert te 'snel'. Een lettertje is er zo weer uit". „Maar ja, in dingen, die een ander geleverd heeft, ga je na tuurlijk tpch al geen opschrift bijhakken. als er een familielid of zo bij moet liggen Dan haal je je eigen vak naar beneden." .In 1943. m mijn onderdui- kersttjd. ben ik voor mezelf be gonnen als beeldhouwer. Ik had toen inmiddels zeven jaar kunstacademie achter de rug Ik zat ondergedoken bij de Rotter damse beeldhouwer Gerard Hoppe, een leraar van de acade mie In zijn atelier heb ik mijn eerste beelden gemaakt. Na de oorlog werkte ik zowel voor de overheid als voor particulieren In 1950 maakte tk het Visserij- monument voor Vlaardingen. Mijn laatste grote opdracht was een monumentale wand voor de tunnel van Vlaardingen-Oost. Over die beeldhouwertj kun je een aparte bijbel volschrijven. De comite's waar je mee te ma ken krijgt Allemaal heren, die nergens vanaf weten, en die denken, dat ze jou alles kunnen voorschrijven, over jouw vak Om je rot te lachen „Ik heb het met altijd gemak kelijk gehad Vlak na mijn trouwen, m '56, we waren toen net verhuisd, kwam de beste dingsbeperking. Niet alleen alle overheidsopdrachten, maar ook een aantal van particulieren waren plotseling van de baan Toen ben ik weer overgestapt op grafmonumenten, daar heb ik altijd mijn brood mee "kun nen verdienen In de overbrug ging of de contraprestatie heb ik nooit willen lopen Daar kan niets goeds uit komen." Ook in de restauratie was. van Brandwijk actief. „Voor monu menten in Den Briel, Rotterdam. Kethei enzovoorts heb ik dingen gemaakt Daar had je plezier van, vooral ook, toen de graf monumenten steeds soberder en vlakker werden." „Het werd te duur voor de, mensen. In stijlen en beeld houwwerk gaat teveel tijd zit ten, en dat is geld. Als je nagaat wat een graf tegenwoordig kost. In 1972, toen. ze in Holy met be graven begonnen, gingen de eigen graven eenentwintighon- derdzoveel gulden, voor twintig jaar. Nu is dat 2600 t „Toen mijn vader in 1960 stierf kocht je nog een graf voor 150 gulden, voor vijftig jaar. En de grafrechten, het graven en het dichten, waren toen 50 gul den Nu 506 Den schiet er wei nig over voor" een grafmonu ment". „De laatste tijd doe Ik Tiet wat rustiger aan, voor mijn gezond- heid. Ze zeggen wel eens. dat je van werken met dood gaat, maar je slijt er wel van." Ik doe nog wat grafwerk. Niet veel meer. Dit jaar wordt ik 65 Ik hoop. als ik die leeftijd bereikt heb weer wat te gaan beeld houwen, Kleine dingen." „Weet je. met al dat grafwerk zie je precies hoe het gaat met een mens. Het is allemaal m een week bekeken." JN DE WANDELGANGEN VAN HET STADSKANTOOR Eén van de beroemdste gangen in deze stad zijn de zogenaamde „wandelgangen" van het Stadskantoor waar - als er weer eens zonodig vergaderd moet worden de leukste dingen gezegd wor den. Het ene na het andere politieke kopstuk mag zich al kreunend over alweer een nota of alweer een goed c.q. slecht voorstel bulgen om daar het hare en zijne over te zeggen. Voor vele politieke dieren een kolfje naar de hand, voor ande ren een moeilijke bevalling, met een beetje geluk wordt m ver eende krachten een grap be dacht om daarmee het geheel van droog geleuter te larderen. Voor de met-sprekers onder de aanwezige vergaderaars biedt de vergadenng-in-kwestie mo gelijkheden te over om grappig te interrumperen, gekke opmer kingen of sneren tegen de buur man maken of zomaar een raar hoofd te trekken. Iedere Schiedamse vergader- liefhebber heeft zich de afgelo pen twee weken dan ook koste lijk kunnen amuseren bij al die vergaderende politici, vrijwel iedere avond was er we! een gratis voorstelling m het Stads kantoor Als het geen begro- Ungsdebat was, dan was het wel een andere „belangrijke" bijeen komst Wat speelt er nou zoal achter de gordijnen van de Schiedam se politiek' Wij geven u een kleine bloemlezing Onbetwist winnaar in de wandelgangen is Rietje Taverne, de fraktiev.'orzitter van het CDA. die steeds meer opvalt sinds ze steeds minder het j woord mag voeren Haar rol m de Schiedamse politiek lijkt dan wel uitgespeeld (tweede voorzit ter Rosman neemt steeds vaker de verkondiging van het CDA- standpunt voor zijn rekening). gymnasium .fluisteide' zij de pers in het oor dat mevrouw Visbeen overdag gewoon werk- maar :n de afdeling Roddels katten en .sneren" speelt ze de hoofdrol Haar opmerking aan Lcms adres dat hij in hei afgelopen Jaar van de Viouvv de vrouwe lijke raadsleden voortdaiend af gekat had werd „fdoende beantwoord met ,U vergist zich Ik heb met alle vrouwelij ke leden snerend behandeld, dat was alleen maar tegen u ge richt De afw ezige (zieke) w ethouder Claia Visbeen kreeg er ook op Tavcrmaanse manier van langs Tijdens het moeizame debat over het voortbestaan van het teil Of de pers niet even kon uitzoeken of dat inderdaad waar was Visbeens ziekte vormde trou wens in de afgelopen weken meer aanleiding tot wandel- gangpnetpraat. Het grapje dat Rosman erover maakte (dat de ziekte wel op een handig mo ment kwam) deed PvdA-er De Jong in woede ontsteken; een hef meelevend praatje van VVD-er Verhulsdonk aan Cla ra's adres werd m dank afgeno men Een interrumperende me vrouw Taverne werd tot min stens tweemaal toe ingrijpend de mond gesnoerd, eenmaal door haar partijgenoot Rosman die met toestond dat Rietje de mi crofoon greep, de andere maal toen zij reageerde op een ant woord van Lems aan Rosman „Stil daar Ik praat tegen me neer Rosman" kre»g mevrouw Taverne te slikken Een woedende wethouder Zij develd kon met verstikt stemge luid tegen wethouder Colle zijn giam kwijt over „dat wicht Ta verne" nadat ze zijn binnen- stad.sbeleid hardhandig had aan gepakt Mevrouw Taverne Duidelijk de gebeten hond bij alle par tijen nu zelfs al bij haar eigen En dat heeft ze nou toch ook weer niet verdiend In de Troelstralaan kregen twee winkels de inbrekers te gast; uit een levensmiddelen zaak werd 480 meegenomen en rookwaar met een waarde van ƒ250. een drogisterij werd ƒ45 lichter gemaakt terwij! hier ook zegelboekjes a ƒ50 weggenomen werden. Op hgt Wibautplem zijn dne wirtkelï "bezócht; bij een drogis terij werd ƒ50 gevonden en bij een speelgoedzaak-'106 Een !e- vepsmiddelenzaak, stond mok op het lijstje van de inbrekers, maar hier was geen geld in kas Ook aan de Nolenslaan moes ten drie winkeliers eraan gelo ven, Een levensmiddelenzaak raakte 185 en rookwaar a 250 kwijt, terwijl een bezoekje aan een dameskapsalon en een snackbar niets opleverde. Als laatste waren een winkel aan de Parkweg, de 's Grave- landseweg en de Snelliussmgel aan de beurt, uit geen van deze zaken werd iets ontvreemd maar er werd wel veel schade aangericht. Buiten Nieuwland is nog een inbraak gepleegd, en wei bij de sigarettenzaak van de heer B v. E, aan de Singel. Hier werden 65 pakjes shag plus vloei uit een automaat gehaald. De schade aan de automaat bedraagt 150 DUITSLAND I 18 35 Pmocehto poppenfilmsene f915 kt 19 50 Informatie en amusement 2060 lourn en weerb 20 15 The Cruel sea, speel film 2215 Trekking van de lottogetallen, Aansluitrnd Tournaal 22.35 Gesprekken 23.35 All about SJurlev fümportret 035-0 4# Journ DUITSLAND TI !8I5Kung~Fu tv-serte 1900 Journ 1531 Das Haus am Eaton Place tv-sene 29.1$ Spelprogr 21 45 Journ 21 50 Sport-reporta- gei on lottogetailen 23 05 Crossfire 4tnen- kaan.se film o 30 Journ DUITSLAND III 18 06 Progr over milieubescherming (HerhIS 30 God en de wereld IS 00 Zand mannetje 19 05 AktueeJ wetenschappelijk mag 19 30 Sport en nws uit Noordrijnland- Westfalen 20 00 Journaal en weerfoer 20.15 KultureeJ mag 2100 Toneelstuk van dt maand 22 30 Tips voor le/er* 2245 Journ. BEUG IK NED 18 00 Ti-Ta-Tovenaar 18 05 The bov who stole an elephant Disneyftlm 18.50 Le veql, Canadese lekenfitm 19 00 Populair boeken- mag 19 45 Journ 20.15 Wies Andersên- show 2105 Amusementsprogr 22.00 Duw, Amerikaanse speelfilm 23 10-2* 30 Journ /ONDAG DUTTSl AND I 14.30 Kinderprogramma 15.30 Ktnderfum- vene 15 30 Het avontuur van het Dra henfliegen' 16.15 Mu/ikale reportage TA>k Force Police 1745 Natuurfilm 18 30 Journaal 18 33 .Sport 19 20 Reporta ges van buitenlandse korrespondenten. 2ww Journaal en weerbericht 20 15 Natuurt uw 2100 Wolfziegel 22.30 Progr tgv Wereld- Lepra-Dag 22.45 Journaal en- weerbericht 22.50 Klassiek concert DUITSLAND II 12.00 Zondagsconcert IZ50 Wetenschap** lijk programma 1300 Journaal 13 02 AK-t tuahtelten eA muziek 1345 Kleut^rpro-; gramma 1415 Pa per moon 14.40 Informatie ve serie ^15 10 Journaal 15.15 ClefGawg* heidsprogramma 1320 Feiten m de om om heen 15 55 Humoristische teksten 17 00 Journaal 17 02 Sport-report age 1*00 Dagboek ujt de Evangelische wereio 18 15 The Waltons «ene 19 00 Journaal 1910 Per»-pektieven uit Bonn 19 30 te» Pompeiaans landhuis en /»jn geheim 20«* Vrolijke verhalen 2100 Journaal en 21 IS Waarnemingen m Zaïre 22 00 Lw seau de feu. ballet 222J5 Journaal DUITSLAND Til ,4 18 00 Rat fur Ratlose 18 45 Postbu* V> 50 19.60 Zandmannetje 19 95 Prisma van het westen 19 45 Tele-Gramme plus Sport 20 00 Journaal en weerbericht 2015 D0cu*^ men fair programma over onze ontwik** lintsgeschiedems 21.50 Amusementsphf gramm* 23 20 Programma over het m staan van een Land-Art werk in de 2J.40 Journaal BELG IK NED t 1<h,, 10 25 Eurovisie Skiën vanuit KitwWyJ 11 00 Confrontatie J2.00 Weekjournaal Over? kult m Vlaanderen 12 55 Eu^ ti skiën 14.30 Eurovisie WK Vel dn J den Chiuay dArzerques 14 43 Open 1315 Labyrint 17 15 Sesamstraat 17 ner klanken 1145 Ti-ta-tovenaar IM»** Pool tot Evenaar 19.45 Journaal *Sportweekend 20 30 Brainwave 212® Musiea 22 15 Toren van Babe! doc Journaal i pi Zt ui to oc ze tei Pli

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Het Vrije volk | 1976 | | pagina 1