s?
f
A
Af)
'REACTIES HELAAS
PLATS AANDERIG'
Oude muziek leeft weer op
Eindelijk vrouwen
adviescommissie
Sieraden gestolen
Vlaardingen:
golf van
winkel
diefstallen
Pentekeningen
in
'De 4 molens'
'Cultuurbarbaren* Hans Bakkers en Hans Konings:
BEDRIJFSFILM
WF
IN DOELEN
ZATERDAG 3 MAART 1979/HET VRIJE VOLK/PAGINA2 iJ
I Van onze verslaggeefster JETTY CLAUS
SCHIEDAM - Mia is weer uitgevallen bij
I gymnastiek. Wat dat toch voor een aanstel-
Ister is, denkt de onderwijzeres geïrriteerd.
'Altijd wat bijzonders". Mia schuift stilletjes
j in de bank. Nee, die gymnastiekles....'t ging
niet. Ze voelt zich ellendig en... gefrustreerd.
Het meisje heeft CARA, een ziekte aan de luchtwe
gen. Voor de buitenstaander lijkt deze ziekte niet zo
spectaculair als hart- en vaatziekten en kanker. Toch
is CARA volksvijand nummer drie. Ruim tien procent
van de bevolking lijdt in meer of mindere mate aan de-
ze "zwijgende" ziekte. De verschijnselen die op de ziek
te kunnen wijzen, vallen soms wel op, bijvoorbeeld
hoesten of kortademigheid, maar wie denkt er dan
aan, dat daar astma, bronchitis of longemfyseem ach
ter kan zitten. In ons gure landje zijn dat toch gewone
dingen.
roTT
Een bezoeker van de tentoonstel
ling neemt plaats achter één der
fraaie klavecimbels.
(Van een onzer verslaggever?''
SCHIEDAM „We hebben felle reacties gehad op
onze notitie over het Stedelijk Museum. Onze bedoe
ling is daarmee uitstekend gelukt. Het is alleen jam
mer dat die reacties zo platslaanderig waren, zo van:
„die ideeën zullen we eens snel de kop indrukken".
Dat zeggen Hans Bakker en Hans Konings, de twee
PvdA-bestuursleden die vorige week stelden dat het
museum de eigen collectie moet verkopen en dat het
gebouw een cultureel centrum moet worden, opdat
iedere Schiedammer er wat aan heeft.
5
Ze isre s\ r
jSirnninasiidk'
Mevrouw van Latenstein is
jarenlang actief geweest in de
"Vereniging tot bevordering be
langen van Astmatici" m Schie-
'dam. Ook vandaag de dag staat
i zij astma-patienten nog met
haar raad bij. Bij het interview
|'is tevens mevrouw Bangma van
het "Nederlands Astma Fonds"
aanwezig.
Het Fonds, wijst erop dat on
bekendheid met astma geen be-,
wijs is, dat het eigenlijk niet
zo'n vaart loopt met die ziekte.
Dat bewijzen de cijfers wel: in
Nederland lijden 1.300.000 men
sen aan CARA. Als we dan uit
gaan van een gezinsgrootte van
vier personen, betekent dit dat
lruim vijf miljoen mensen in ge
zinsverband met de ziekte te
maken hebben. Het getal wordt
nog veel hoger als we nagaan
dat wij ook in scholen en bedrij
ven met CARA-patiènten in
contact komen.
Het arbeidsverzuim wordt
voor twintig procent veroor
zaakt door CARA; ook komt
dertien procent van de totale in
validiteit op rekening van deze
ziekte. Het bedrijfsleven kan
dus over het probleem meepra
ten. Vooral bij mannen tussen,
de 40 en de 64 jaar is het ziekte
verzuim "hoog genoteerd". Vaak
is het ook zo dat longkanker of
hartziekten de formele doods
oorzaak zijn, maar CARA een
belangrijke factor in het ziekte
proces is geweest
Een bepaalde vorm van CA
RA brengt een aantal specifieke
problemen met zich. De dames
van Latenstein en Bangma zijn
"deskundig" op dit gebied. Ze
hebben ervaring opgedaan bij
de Vereniging tot bevordering
belangen van Astmatici of bij
het Nederlands Astma Fonds.
Daarnaast heeft mevrouw van
Latenstein een astmatische
dochter Marian. Ook mevrouw
Bangma kent de problemen,
waarmee deze mensen te kam
pen hebben. Zij is op latere leef
tijd astma-patiente geworden.
"Het woord astma is vanwege
de klank tegenwoordig veran
derd in CARA. Dat betekent
Chronische Aspecifieke Respi
ratoire Aandoeningen en daar
vallen alle lucht- en longafwij
kingen onder", aldus mevrouw
van latenstein. Mevrouw Bang
ma vult haar aan: "Het wordt,
anders, maar het is al lang een'
beladen woord geweest - astma.
Ook de mensen die het hadden,
wilden het woord niet gebrui
ken- Maar als je erkent dat je
het hebt - en er is veel aan te
doen dan geeft het een be
paalde bevrijding.
De patient vreest tijdens een
aanval de sfeer te verstoren. De
buitenstaander staat vaak
machteloos, voelt zich onrustig,
angstig, geïrriteerd en schuldig.
Op zo'n moment voelt de zieke
zich helemaal alleen staan. Er is
totaal geen verstandhouding
tussen de CARA-patiënt en zijn
omgeving. Hij is ook moeilijk te"
herkennen. Zijn kwaal manifes
teert zich met met uiterlijk her
kenbare tekenen.
Mevrouw van Latenstein ver
telt hoe kinderen in de omge
ving vroeger reageerden als de
kleine Marian plotseling een
aanval kreeg. "Het kind kon op
het ene moment nog bulten
touwtje staan te springen - ik
noem maar wat- kwam naar
binnen om te eten, had het eten
op, zakte van benauwdheid in
elkaar en ging naar bed. En dan
was het: hoe kan dat nou? Die
was net nog buiten. Ze moet zich
niet zo aanstellen."
"Je wordt vaak zelfs niet door
de familie begrepen. Veel CA-
_RA-patiénten kunnen met tegen
veel roken in een kleine ruimte.
Dat is verschrikkelijk. Je wordt
hierdoor dan weerhouden om
naar een feestje te gaan. Je
wordt werkelijk weggerookt",
aldus mevrouw Bangma.
Mevrouw van Latenstein
vindt, dat astma en allergie te
gemakkelijk in het hokje van
"een ziekte" worden geduwd. Ze
gelooft dat een heel groot per
centage van de bevolking eigen
lijk daar in meer of mindere
mate last van heeft „Allergieen
hangen in veel gevallen samen
met astma. Natuurlijk kunnen
ze ook in verband staan met de
stofwisseling bij voorbeeld.
„Een allergie kan ook lang
zaamaan opkomen. Ik ben ast
matisch en toen mijn dochters
pas katten hadden, reageerde ik
niet Dat is in de loop van de tijd
gekomen, na een jaar of drie,
vier. Als ik na die periode bij ze
kwam, reageerde ik wel op die
katten. Er gaat een bepaalde
trend in zitten," aldus mevrouw
Bangma Sinds haar eerste
zwangerschap heeft ze astma.
Ze had "t als kind nooit gehad.
Het zat echter wel in de familie.
Toch is het eigenlijk ook een
vreemd geval, omdat een zwan
gerschap meestal een gunstige
werking op CARA heeft Soms
moeten zelfs bepaalde medicij
nen tijdens een zwangerschaps
periode stopgezet worden.
„De ziekte is niet erfelijk,
maar de aanleg voor CARA wei.
Als één of beide ouders CARA
hebben dan wil dat nog niet zeg
gen, dat de kinderen het ook
zullen krijgen. Van de tien zul
len misschien maar twee het
echt krijgen," zo zegt mevrouw
'Bangma.
Daarnaast is in de textielin
dustrie bewezen dat ook astma
kan ontstaan bij mensen, die
niet erfelijk gevoelig zijn. Prof.
A. Bouhuys heeft een onderzoek
gedaan met zakken stof, afkom
stig uit de katoen-textielindus
trie. Arbeiders klaagden dat ze
last hadden van astmatische
klachten zoals kortademigheid,
dat was 's maandags, maar in de
loop van de week verminderden
de klachten. De werkgevers
schreven het toe aan de uitspat
tingen in het weekeinde, maar
de arbeiders hadden gelijk toen
ze zeiden dat het kwam door het
weer in aanraking komen met
de stof. Dat bleek ook uit labo
ratoriumproeven van Bouhuys
in Zweden.
De fabrikanten verplaatsen
de produktie naar de ontwikke
lingslanden, omdat de kosten
hierdoor worden opgedreven.
Terug naar mevrouw van La
tenstein. Als zij het heeft over
haar tijd bij de Vereniging tot
bevordering belangen van Ast
matici dan komt naar voren, dat
er in Schiedam weinig van de
grond te krijgen was. „Zowel
van medische, journalistieke als
van de zijde van de bevolking
was er geen animo. Schiedam is
een dorp en mensen laten zich
niet gemakkelijk uit hun tent
lokken. Als de buurvrouw voor
een collecte een kwartje geeft,
nou dan geef ik er toch zeker
nog geen 26 cent voor." Me
vrouw Bangma beaamt, dat het
ook vanuit het Nederlands Ast
ma Fonds moeilijk is hier iets
van de grond te krijgen. In
Vlaardingen en Maassluis gaat
het echter allemaal wel.
Uit de verhalen van mevrouw
van Latenstein over haar ast
matische dochter Marian komen
hele frappante dingen naar vo
ren.
„Soms merkt het kind dat het
een soort pressiemiddel is een
aanval krijgen - om de zin te
krijgen. Hieruit blijkt, dat ieder
gezin een bepaalde manier van
omgaan met het kind moet vin
den. Het is dus zo, dat je een
kind met de ene hand een klap
geeft en het met de andere toch
weer aanhaalt. Er moet veel
nestwarmte zijn," meent me
vrouw van Latenstein.
De meeste CARA-patiënten
zijn vreemde vogels, die zeiden
spontaan zijn en die de omge
ving met wantrouwen bekijken.
„Dat een CARA-patiënt moei
lijk is, wordt veroorzaakt door
het onbegrip van de mensen. Ze
kruipen in hun schulp. Ze stui
ten tegen een muur en stellen
zich hard op," volgens mevrouw
van Latenstein. Ze vertelt dat zo
iemand vaak heel erg gefrus
treerd is, omdat hij gedwars
boomd wordt in z'n opleiding en
niet door medische keuringen
komt., en dat allemaal terwijl
hij toch met konstant ziek is.
De medische keuring vormt
meestal ook een probleem voor
de CARA-patient Hij krijgt een
psychisch etiketje opgeplakt.
Vroeger was men namelijk van
mening dat de CARA-patiënt
een speciaal karakter had. Be
paalde psychische klachten zou
den meer voorkomen bij CARA-
pa tien ten dan bij gewone men
sen. De benauwdheidsaanvallen
zouden veroorzaakt worden
door emotionele problemen. La
tere onderzoekingen hebben dit
weer tegengesproken. Op het
moment denkt men er niet
zwart wit over. De één heeft een
allergie voor huidschilfers van
huisdieren bij voorbeeld en de
ander reageert met een aanval
als hij gekrenkt wordt. Het kan
natuurlijk ook een variatie van
beiden zijn. De laatste jaren ko
men er ook steeds meer klachten
door de toenemende luchtver
ontreiniging.
Mevrouw van Latenstein ver
telt een heel verhaal over een
medische keuring van Marian,
die geleerd had voor kinderver
zorgster maar bij medische keu
ringen telkens uit de boot viel.
Een kans om nog aan de slag te
komen was een kantoorbaan bij
een bank in Schiedam, waar een
gebrek aan mankracht was. „Ze
VLAARDINGEN - Op ver.'f
schillende plaatsen in VlaanHa-'f
gen hebben groepjes winkeldie.
ven toegeslagen. Binnen korft li
tijd kreeg de politie verschelde. t
ne meldingen te verwerken, t#.' f
dat aanvankelijk de indruk be>"|
stond schat het om een georga.'!
niseerde overval ging. De polity I
rukte met veel manschapnen 11
uit, hetgeen in het drukke een.'
trum van Vlaardingen veel op-*|
zien baarde.
Eén man is inmiddels doordri
politie aangehouden. Het is dt 'f
22-jarige Hagenaar R.C. die oj'l
het Veerplein op heterdaacI
werd betrapt bij het plunderen'!
van een winkel. Bij de komsi-t
van de politie zette de man hel
samen met zijn collegawinket- f
dief op een lopen. De buit, een»!
grote hoeveelheid lakensets, Jle**|
ten zij op de grond vallen. Dell
tweede man wordt nog gezocht
Er werden verder zeven jon.*,!
geren aangehouden, waarvan et j
drie een procesverbaal kregen
De jongens, alledrie 17 jaaroutfjf
en afkomstig uit Rotterdam.*!
ontvreemden bij Vroom en
Dreesrnan twee autoradio's tet.'f
waarde van 189.- gulden. Een'
melding over een inbraak bij
een juweliers zaak op de Hoog
straat bleek onjuist
SCHIEDAM - In het Diens
tencentrum „de 4 molens'" is de
gehele maand maart een exposi
tie te bezichtigen van penteke
ningen van de heer Biemans. De
tekeningen zijn echt de moeite
van een bezoekje aan het Diens
tencentrum waard.
had van die buien, ik word toch
niet goedgekeurd en nou blijf ik
maar altijd thuis... Bij de keu
ring vroeg ze gespannen aan de
dokter: Zou u er iets van kun
nen zeggen?
Nee, ik mag er niets van zeg
gen. maar wat zou ervan te zeg
gen zijn? Toen voelde ze al dat
ze goedgekeurd was," zo vertelt
haar moeder,„Anders is het al
tijd al van ja, maar moet je eens
luisteren dit., en moet je eens
luisteren dat.. Altijd duizend
en-één bezwaren, neemt u veel
medicijnen in, is het ziektepro
ces dusdanig dat u veel thuis
bent? En dat vroeg hij allemaal
niet" Later werd mevrouw van
Latenstein door de medische
dienst van de bank opgebeld:
„Wat is de oorzaak, dat ze geen
kinderverzorgster is geworden?
Ja, die meisjes komen niet aan
de slag en het salaris is zo ver
schrikkelijk laag.. Ik zei niet
dai ze telkens afgekeurd werd,
want dan gooi ik m'n eigen ra
men in," zo vertelt de moeder
van Marian.
Als er mensen zijn, die met
mevrouw van Latenstein willen
spreken over CARA dan is dat
mogelijk. Ze woont in de Nieu
we Damlaan 30 in Schiedam.
- A*
SCHIEDAM - De belangstel
ling voor oude muziekinstru
menten en het streven naar een
zo authentiek mogelijke uitvoe
ring daarop is de laatste jaren in
Nederland aan hef toenemen.
Een bewijs daarvan wordt deze
dagen geleverd in de entreezaal
van het Stedelijk Museum. De
Vereniging Vrienden van het
Stedelijk Museum heeft daar
een kleine tentoonstelling inge
richt van een twintigtal uiterst
fraaie klavecimbels.
Helaas duurt de expositie
maar tot en met morgen, want
het publiek weet de entreezaal
wel te vinden en wie een der in
strumenten wil bespelen, mag
dat doen. De bouwers van de in
strumenten zijn aanwezig en zo
ontstaan vaak geanimeerde ge
sprekken tussen publiek en
bouwer.
De tentoonstelling bevat ko
pieën van oorspronkelijke in
strumenten. Er staan Italiaanse,
Franse, Duitse en Zuidneder-
jandse types, een spinet, piano
forte, davichords en ciavecy the-
riurn (verticaal klavecimbel).
„De oude muziek leeft de laat
ste jaren weer op", aldus Gerrit
C. Klop uit Garderen. „Er wordt
qua instrumentarium en uitvoe
ring gestreefd naar zo authen
tiek mogelijke vormen. Het
slaafs kopieëren van de oude in
strumenten is een eerste stap.
Maar dat moet je eigenlijk niet
doen. Je moet proberen je te
verplaatsen in de gedachten-
gang van de bouwer van die iijd
en inzicht zien te krijgen ut het
ambacht De decoratie heeft
daarbij als functie de gevoels
wereld van die tijd binnen te
dringen.
Van Nederlandse bouwers is
voor zover ik weet maar één
klavecimbel overgebleven.Er
zijn veel Engelse en Italiaanse
en weinig Duitse klavecimbels
overgebleven.
Tot enkele jaren geleden was
het niet zo erg ais je Bach op de
piano speelde. Nu zijn er geen
concerten meer waarbij dat ge
beurt Een volgende stap is, dat
je een klavecimbel uit de tijd en
omgeving van de componist gaat
gebruiken. Nu al is bet bijna
niet gepermitteerd om Scarlatti
op een Frans klavecimbel te
spelen. uitvoeringspraktijk
is een bele wetenschap gewor
den. De huidige musicus speelt
niet alleen, maar hij is een krui
sing tussen een musicoloog en
een uitvoerend kunstenaar. Er
zijn heel wat schrifturen aan
wezig en ook uit de bouw van
een klavecimbel uit die tijd kun
je het een en ander conclude
ren".
gaat het aantal bezoekers met
sprongen omhoog.
„Het „opvoeden" van „het ge
wone volk" tot het „ware stand
punt", en dat is het elitaire
standpunt, is mislukt Nu nog
blijft het natuurlijk een goede
zaak om de mensen te stimule
ren om naar echte kunst te gaan
kijken, maar we moeten kiezen,
omdat we wenig geld hebben.
Praten over het begrip cul
tuur als begrip dat het leven van
alledag weergeeft mag wel,
maar je mag blijkbaar geen con
crete voorstellen doen.
Wat verstaan wij onder cul
tuur? Cultuur wil zeggen; hoe
richt de mens de maatschappij
in en hoe gaat hij met anderen
om en hoe communiceert hij.
Ook hun produktje en consump
tie hoort daarbij. Het cultuurpa
troon geeft een beeld van wo
nen, werken, zich uiten en zich
ontspannen.
Het begrip cultuur in die zin
van kunst is daarentegen een
Ze vinden het hoog tijd dat er
eens een discussie komt over de
taak van het museum. Het mu
seum moet niet alleen voor de
elitaire kunst bestaan, maar ook
voor zaken voor een breed pu
bliek. „Cultuur is een uiting van
een samenleving en daarom is
ook André van Duin of John
Lanting's Theater van de Lach
cultuur. Ook een tentoonstelling
over isolatiematerialen is cul
tuur en behoort daarom in een
museum!"
De beide Hansen zeggen: „De
reacties van zowel voor- als te
genstanders waren bijzonder
fel. Op de laatste ledenvergade
ring van de PvdA hebben we
steun gekregen voor het idee en
de kunstenaars schreeuwen:
„waanzin!" In ieder geval bete
kent dat, dat er op het ogenblik
over het museum en de inter
pretatie van het woord „cul
tuur" gepraat wordt
Van één ding willen we in
ieder geval af zijn. We hebben
nooit gezegd dat het museum
gesloten dient te worden. Wel
hebben we gepraat over afsto
ten van taken en we geloven dat
ook die woordkeuze wat onge
lukkig is. De huidige taak van
het museum, het tonen van de
kunst voor de elite voor de ho
gere standen moet een deel
taak worden. Maar zolang
Schiedam een arme stad is en
het museum een flinke som geld
opslokt voor maar een zeer be
perkt aantal mensen, willen we
die taak geen voorrang geven.
Natuurlijk ontstaat er dan pa
niek, We zitten aan een heilige
koe!
De huidige tentoonstellingen
zegt alleen die beperkte groep
iets", gaat Hans Bakker verder.
„Een grote laag van de bevol
king zegt; „dat is niet voor mij
weggelegd". „Je kunt het zien
aan de bezoekersaantallen. Bij
de tentoonstelling Schiedam 700
en een Dahliatentoonstelling
veel enger begrip. Daar willen f
we vanaf. s*
De zogenaamde schone kun-"
sten zijn maar een klem onder
deel van de cultuur die wij be-
doelen. Het weerspiegelt het le-'
ven van een kleine groep men
sen aan de top van de samenle- -
ving. Die cultuur wordt gezien
als de beste en de meest nastre
venswaardige. Waarom zijn een
striptentoonstellmg en een ten
toonstelling over woonvormen
slechts incidenten van lagere or
de?
De kunst met een grote K
moet eens flink worden her
overwogen, want een museum
dient tot taak te hebben de cul-
tuur. zoals die zich veelvuldig
uit, te laten zien. De aansluiting
bij de brede laag van de bevol
king mag met verloren gaan.
De opmerking dat de collectie
verkocht mlet worden", zo gaat
Bakker verder, „is als een doodt
zonde breed uitgemeten. Maar
de werken liggen in de kelder.
Wat hebben we daar dan aan?
Op die manier is het ook verfo
ren. En dan zegt het museum:
„dat is een belegging, want we
hebben ze goedkoop kunnen
aanschaffen: Welnu, verkoop ze
dan?
Het is jammer dat onze op
merking over die verkoop wordt
gebruikt als bliksem(af)leider!"
SCHIEDAM - Hél personeel
van Wilton-F i je noord, dat de
bedrijfsfilm „1878" heeft gemist,
kan deze alsnog op maandag 5
maart om 20.15 in de Grote Doe-
lenzaa! zien De film is op 26 fe
bruari voor alle oud-werkne
mers in De Doelen in Rotterdam
in première gegaan. Een aantal
werknemers heeft de bedrijfs
film dezelfde dag nog gezien. De
„Harmonie Wilton-Fijenoord"
zal op 5 maart vanaf 19.15 wat
lichte muziek ten gehore bren
gen.
Van een onzer verslaggevers)
SCHIEDAM De gemeente
gaat eindelijk een Vrouwenad
viescommissie voor de Woning
bouw instellen. De commissie,
die tot taak heeft b en w te advi
seren over het verbeteren van
het wonen, zal gaan bestaan uit
huisvrouwen. Zij bezitten een
deskundige kijk op de inrichting
van de woning en de woonom
geving
De gemeenteraad besloot in
1977 ai om tot de oprichting van
een Vrouwenadviescommissie
te komen, maar de gemeente
heeft de daadwerkelijke instel
ling steeds uitgesteld. Vrouwe
lijke gemeenteraadsleden van
aliepolitieke partijen stelden
daarover onlangs nog schrifteij-
ke vragen.
De commissie zal bij woning
bouw en renovatie een ge
sprekspartner zijn bij het ont
werpen van plannen, samen met
de architect de aannemer en de
gemeente Schiedam. Ook gaat
de commissie het gemeentebe
stuur van advies dienen bij het
opstellen van bestemmingsplan
nen.
In de commissie kunnen alle
vrouwen boven de achttien Jaar
zitting nemen.
SCHIEDAM - Uit de woning
van de 51-jarige mevrouw P. G.
aan de Burgemeester van Haa-
renlaan zijn sieraden en vreem
de valuta ter waarde van 3750
gulden ontvreemd. De inbreker
kwam het huis binnen door aan
de gaierijzijde een gaatje in het
raam te maken en het vervol
gens met een ijzerdraadje te
openen.
Bij een snelheidscontrole
donderdagmiddag op de Vlaar-
dingerdijk heeft de politie vijf
entwintig automobilisten be
keurd. Ais hoogste snelheid
werd 83 km gemeten.
A
